Preview document (🔗 origineel)

---

Aan de voorzitters van de vaste commissies





	i.a.a. de commissiegriffiers













	Plaats en datum  	Den Haag,, 15 september 2011

Betreft:  	Voorbereiding behandeling ontwerpbegrotingen 2012 in de
commissies

Ons Kenmerk  	Z011Z16560 / 2011D40774



Geachte voorzitters,

De commissie voor de Rijksuitgaven informeert u graag over de
behandeling van de rijksbegroting 2012 in de commissies. In dit
schrijven doet de commissie tevens enkele aanbevelingen over de wijze
van behandelen. Het gaat dan onder meer om een keuze uit de beschikbare
instrumenten, zoals het voeren van schriftelijk overleg, het houden van
een wetgevingsoverleg of begrotingsonderzoek en het werken met
rapporteurs. Uitgebreidere informatie over de verschillende in te zetten
instrumenten, als ook een indicatieve invulling daarvan, is opgenomen in
de bijlage.

Vervroegde beschikbaarheid begrotingsstukken 

De regering zal de rijksbegroting 2012 (Kamerstuk 33 000) de vrijdag
voor Prinsjesdag naar de Kamer zenden. Dat geeft de fracties gelegenheid
zich tijdig voor te bereiden op de Kamerbehandeling.

Gewijzigde begrotingsopzet 

De rijksbegroting ziet er dit jaar op onderdelen anders uit dan
voorgaande jaren. In de eerste plaats omdat er een wijziging van de
begrotingssystematiek (Verantwoord begroten) wordt doorgevoerd (zie voor
een uiteenzetting van de belangrijkste veranderingen de bijlage) en in
de tweede plaats omdat dit de eerste beleidsrijke begroting van het
kabinet Rutte-Verhagen zal zijn. Voor het eerst zal over de breedte van
het rijksbeleid inzage worden gegeven in doelstellingen en instrumenten.




De commissie voor de Rijksuitgaven beveelt de vaste commissies daarom
aan om expliciet aandacht te schenken aan deze wijzigingen in de
informatievoorziening. Het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven (BOR) zal
over iedere begroting een notitie opstellen voor de desbetreffende
commissies en in beeld brengen welke wijzigingen in de
informatievoorziening optreden. 

Verantwoord begroten zal gefaseerd worden doorgevoerd. De begrotingen
voor 2012 zullen deels volgens de nieuwe systematiek worden vormgegeven,
deels nog volgens de systematiek van VBTB. Dit is des te meer reden om
scherp te kijken naar de wijzigingen die optreden en de verschillen
tussen de begrotingen. Het BOR zal een overkoepelend beeld opstellen van
de gewijzigde begrotingsstructuur.

Beslispunten en advies

Hieronder wordt aangegeven welke besluiten voor de vaste commissies aan
de orde zijn met betrekking tot de behandeling van de begroting 2012. De
aanbevelingen die de commissie voor de Rijksuitgaven daarbij doet zijn
mede gebaseerd op evaluaties van de behandeling van de rijksbegrotingen.


Besluit 1: Inbrengtermijnen voor feitelijke vragen

De commissie voor de Rijksuitgaven adviseert u feitelijke vragen te
stellen over de afzonderlijke stukken en de inbrengtermijnen zo vast te
stellen dat de antwoorden beschikbaar zijn voor een eventueel
wetgevingsoverleg of begrotingsonderzoek.

Besluit 2: Duur en aard begrotingsonderzoek 

De commissie voor de Rijksuitgaven beveelt aan een begrotingsonderzoek
te houden en daarbij in elk geval aandacht te besteden aan de opzet en
kwaliteit van de begroting in termen van adequate doelen,
prestatiegegevens, effectindicatoren en kosten. De notitie per begroting
van het BOR kan hiervoor als basis dienen. 

Het is gebruikelijk dat commissies daarnaast ook nog enkele specifieke
thema’s die in de begroting aan de orde komen agenderen voor het
begrotingsonderzoek. 

Besluit 3. Aanwijzen rapporteur

Indien een commissie ervoor kiest stil te staan bij de kwaliteit van de
begroting verdient het aanbeveling om te werken met een rapporteur
namens de commissie. Het gebruik maken van een rapporteur blijkt een
positief effect te hebben op, en tot concrete toezeggingen te leiden
over, het verbeteren van de begroting. Het feit dat de regering voor een
andere opzet heeft gekozen bij de opzet van de rijksbegroting 2012
onderstreept naar de opvatting van de commissie voor de Rijksuitgaven
het belang dat een rapporteur kan hebben. 

Besluit 4. Afzonderlijk wetgevingsoverleg

Ervaring leert dat het voor een aantal commissies wenselijk is om - al
dan niet in aanvulling op een begrotingsonderzoek - een deel van de
begroting of van het beleidsterrein in een afzonderlijk
wetgevingsoverleg te behandelen.  

De voorzitter van de commissie voor de Rijksuitgaven,

H.P.J. van Gerven

De griffier van de commissie voor de Rijksuitgaven,

E.A.J. Groen



Bijlage 2011Z16560 / 2011D40774

1. De veranderingen in de begrotingsopzet 

De begrotingssystematiek van VBTB (Van beleidsbegroting tot
beleidsverantwoording) wordt met de begroting 2012 vervangen door de
nieuwe systematiek ‘Verantwoord begroten’. Deze wijziging heeft
gevolgen voor de aard van de informatie in de begroting: minder
beleidsmatig, meer financieel-instrumenteel. De nadruk komt meer te
liggen op de verantwoordelijkheid van de betreffende minister en minder
op de na te streven maatschappelijke effecten van het beleid.

De nieuwe begrotingsopzet geeft meer inzicht in inputgegevens zoals
personeelsuitgaven en ict-uitgaven. De programma-uitgaven blijven output
georiënteerd. Aangekondigd is dat de begroting beknopter en leesbaarder
zal worden en het inzicht in de doelmatigheid van het beleid
duidelijker. Ook heeft de regering aangegeven dat meer inzicht zal
worden gegeven in de amendeerbare ‘vrije ruimte’ (ofwel de mate
waarin de budgetten nog niet op voorhand juridische verplicht  zijn).
Tevens is de Kamer meer inzicht toegezegd in subsidie-uitgaven en
inzicht in de programmering van beleidsdoorlichtingen. Bovendien zal het
kabinet een ‘bezuinigingsmonitor’ toezenden.

De systematiek van Verantwoord begroten is met de Kamer besproken
tijdens een algemeen overleg op 20 april 2011 aan de hand van
voorstellen van de regering over Verantwoord begroten (zie voor het
verslag Kamerstuk 31 865, nr. 31). De aanbieding van de
begrotingsstukken 2012 zal vergezeld gaan van een kabinetsbrief waarin
de gewijzigde opzet van begrotingen wordt toegelicht.

In het kader van Verantwoord begroten zal de regering een
totaaloverzicht van beleidsdoorlichtingen in de ontwerpbegroting 2012
opnemen.

De commissie voor de Rijksuitgaven beveelt de vaste commissies aan om
bij de begrotingsbehandeling in de commissies met de verantwoordelijke
bewindspersonen tot afspraken te komen over agendering van door de
regering voorgestelde beleidsdoorlichtingen. 

2. Mogelijkheden voor de begrotingsbehandeling 

De Tweede Kamer beschikt over verschillende instrumenten die bij de
begrotingsbehandeling kunnen worden ingezet. In onderstaand overzicht
zijn de opties die een commissie heeft uiteengezet. 

Tabel 1a. Mogelijkheden voor de begrotingsbehandeling

1. schriftelijke vragen

2. wetgevingsoverleg over een onderdeel van de begroting

3 wetgevingsoverleg over geselecteerde onderwerpen (begrotingsonderzoek)

4. Begrotingsoverleg

5. plenaire begrotingsbehandeling



Tabel 1b. Toelichting op de verschillende modaliteiten

Ad 1. schriftelijke vragen

Door vrijwel alle commissies wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid
om in eerste instantie schriftelijke vragen te stellen aan
bewindspersonen over de ontwerpbegroting. De termijn van beantwoording
wordt bij voorkeur zodanig vastgesteld dat antwoorden beschikbaar zijn
bij een eventueel te houden begrotingsonderzoek of wetgevingsoverleg.

Ad 2. wetgevingsoverleg over een onderdeel van de begroting

In sommige gevallen besluit een commissie om een bepaald onderdeel van
de begroting in een afzonderlijk wetgevingsoverleg te behandelen. Veelal
zijn dit uitvoerige overleggen op maandag gedurende een aantal uren of
een hele dag. Deze variant werd in het verleden vaak gekozen met het oog
op verdeling van beleidsterreinen tussen bewindslieden, respectievelijk
verdeling van woordvoerderschappen binnen fracties. Bijvoorbeeld over
MIRT (onderdeel I&M-begroting), sport (onderdeel VWS-begroting), cultuur
(onderdeel OCW-begroting), politie (onderdeel V&J-begroting).

Ad 3. wetgevingsoverleg over  geselecteerde onderwerpen
(begrotingsonderzoek) 

Een begrotingsonderzoek is een wetgevingsoverleg van doorgaans twee of
drie uur, dat veelal in de week voorafgaand aan de plenaire
begrotingsbehandeling wordt gehouden. Op de agenda staan door de
commissie vooraf geselecteerde onderwerpen. Het begrotingsonderzoek
dient ter voorbereiding op de plenaire begrotingsbehandeling en kan
vooral nuttig zijn om onduidelijkheden in de begroting verhelderd te
krijgen. 

Bij een begrotingsonderzoek wordt vaak in het eerste gedeelte
nadrukkelijk aandacht besteed  aan de kwaliteit van de begroting. Een
optie daarbij is het aanwijzen van een rapporteur namens de commissie. 



Ad. 4. begrotingsoverleg

Bij deze overlegvorm wordt de begroting eerst systematisch en uitgebreid
- bij voorkeur artikelsgewijs - in commissieverband behandeld, waardoor
de plenaire afronding meer toegespitst kan worden op de politieke
hoofdpunten. Behandeling geschiedt in een uitvoerig wetgevingsoverleg
dat in beginsel een gehele (maan)dag kan beslaan. De commissie kan
vooraf besluiten over de vergadervolgorde, de tijdsindeling, maar vooral
ook hoe daarbij de politieke hoofd- en bijzaken worden verdeeld over het
begrotingsoverleg en de plenaire afronding. Omdat de begroting een
beleidsbegroting is geworden, heeft het begrotingsoverleg per definitie
een zeker politiek karakter. 

Zowel bij een begrotingsonderzoek als een begrotingsoverleg kan in een
eerste gedeelte ook nadrukkelijk aandacht besteed worden aan de
kwaliteit van de begroting, bijvoorbeeld door een rapporteur namens de
commissie. 

Ad 5. plenaire begrotingsbehandeling

De afronding van iedere begrotingsbehandeling vindt plaats in een
plenair debat. Veelal wordt dit gehouden in twee termijnen die bewust
over twee vergaderdagen worden gespreid. Voor de totale spreektijd die
de fracties krijgen voor alle plenaire begrotingsbehandelingen wordt
vooraf centraal een verdeelsleutel vastgesteld. De fracties kunnen
vervolgens de hun toebemeten spreektijd naar eigen inzicht verdelen over
de verschillende begrotingsbehandelingen.

 Zie ook de brief d.d. 22 maart 2011 van de minister van Financiën met
voorstellen ter zake (Kamerstuk 31 865, nr. 26). 

 Zie o.a. Evaluatie behandeling begroting 2010 (Kamerstuk 31 865, nr.
22) en evaluatie behandeling begroting 2011 (Kamerstuk 31 865, nr. 27).

 In 2005 is door de commissie voor de Rijksuitgaven het initiatief
genomen tot het introduceren van het zogenaamde begrotingsoverleg. Dit
model is in 2006 door de commissie uitvoerig geëvalueerd. Deze
evaluatie, en de reactie daarop van het Presidium en de commissie voor
de Werkwijze, is gedrukt als Kamerstuk nr. 30 534, nr. 1.  Uit deze
evaluatie bleek dat de meerwaarde van dit instrument door de commissies
niet is onderkend. De afgelopen drie jaar is door geen van de commissies
gebruik gemaakt van dit relatief nieuwe instrument.  De basisgedachte
achter het begrotingsoverleg werd eertijds door de commissie voor de
Rijksuitgaven nog ondersteund. Om die reden is vooralsnog geen
initiatief genomen om aan de Kamer voor te stellen deze vorm in het
Reglement van Orde te schrappen.

  



  DocProperty "Dienst"   



Betreft	Voorbereiding behandeling Rijksbegroting 2012 in de commissies

Kenmerk	2011Z16560 / 2011D40774



	Vervolg Brief

	Bladzijde	  PAGE  3 



  

Commissie voor de Rijksuitgaven