Preview document (🔗 origineel)

---

	

							

21501-32-	Landbouw- en Visserijraad

		Inbreng verslag van een schriftelijk overleg

		

Binnen de vaste commissie voor Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
hebben enkele fracties de behoefte enkele vragen en opmerkingen voor te
leggen over de brief van de staatssecretaris van Economische Zaken,
Landbouw en Innovatie, ten behoeve van de Informele Landbouwraad d.d.
3-5 juni 2012 (Kamerstuk 21 501-32, nr. 596)

De op 30 mei 2012 toegezonden vragen en opmerkingen zijn met de door de
staatssecretaris bij brief van ……..  2012  toegezonden antwoorden
hieronder afgedrukt.

De voorzitter van de commissie,

Van der Ham

De adjunct-griffier van de commissie,

Schüssel

Inhoudsopgave

I	Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

		Vragen van de leden van de VVD-fractie				1

		Vragen van de leden van de CDA-fractie				3

		Vragen van de leden van de Partij voor de Dieren-fractie	5

II	Antwoord / Reactie van de staatssecretaris

I	Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de inzet van het
Nederlandse kabinet ten aanzien van de informele Landbouwraad op 3, 4 en
5 juni 2012 in Denemarken en hebben op onderdelen nog enkele vragen en
opmerkingen.

Het onderwerp van de Landbouwraad is op welke wijze de agri-foodsector
bij kan dragen aan een groene transitie van de economie, zo lezen de
leden van de VVD-fractie. Welke rol ziet de staatssecretaris voor de
Nederlandse agri-foodsector weggelegd in deze? De leden van de
VVD-fractie zijn van mening dat de Nederlandse land- en tuinbouwsector
een belangrijke rol zou moeten spelen in deze transitie, maar dat deze
onder druk staat door de steeds meer toenemende aanvullende eisen die
vanuit de overheid aan agrariërs worden gesteld. De leden van de
VVD-fractie zijn bezorgd dat Nederland strengere eisen stelt aan hun
landbouwers dan vanuit Europa geformuleerd wordt, waardoor op termijn de
concurrentiepositie van de Nederlandse boeren zwakker wordt in
vergelijking met de collega’s uit de omringende landen. Deelt de
staatssecretaris de analyse van de leden van de VVD-fractie? Zo ja, wat
is hij bereid om hieraan te doen?

De leden van de VVD-fractie lezen dat het kabinet de mening is toegedaan
dat de overgang van een economie gebaseerd op fossiele grondstoffen naar
een biobased economy een complexe systeeminnovatie vraagt. Een
geïntegreerde benadering op systeemniveau is daarom nodig. Wat verstaat
de staatssecretaris exact onder een geïntegreerde benadering op
systeemniveau? Welke negatieve effecten kan de ontwikkeling van een
biobased economy hebben op de voedselvoorziening? Zijn deze te
voorkomen? Hoe wordt de verdere ontwikkeling van Climate Smart
Agriculture (zowel adaptatie als mitigatie) verder vormgegeven? Hoe
kunnen al deze doelstellingen en ontwikkelingen bijdragen aan het
verbeteren van productie en mondiale voedselzekerheid, de reductie van
emissies en het bereiken van doelen op klimaatgebied? Welke rol speelt
het Nederlandse bedrijfsleven hierin? 

In oktober 2010 zijn de telers via de Circulaire GMO-008-2010
“Aanpassingen forfaits enten” geïnformeerd van de nieuw berekende
forfaitaire tarieven voor de uitgaven van geënt plantmateriaal met
ingang van het operationeel jaarplan 2011. In oktober 2011 zijn de
telers via de Circulaire GMO-016-2011 op de hoogte gesteld van de nieuw
berekende forfaitaire tarieven voor de uitgaven van geënt
plantmateriaal met ingang van operationeel jaarplan 2012. Op basis
hiervan hebben telers het besluit genomen om hun plantmateriaal massaal
te gaan enten in de veronderstelling dat de entkosten voor de helft
subsidiabel zouden zijn. Waarom heeft de staatssecretaris besloten om in
afwijking van de Circulaires GMO-008-2010 en GMO-016-2011 met
terugwerkende kracht van toepassing te doen zijn op operationeel
jaarplan 2011? Waarom vorderen landen zoals België en Duitsland het
geld niet terug van de telers? Is hier sprake van een Europees besluit
of heeft de staatssecretaris dit eenzijdig besloten? Zo ja, waarom? Het
besluit van de staatssecretaris in deze strookt volgens de leden van de
VVD-fractie niet met de opvatting ten aanzien van een betrouwbare
overheid. Graag een reactie hierop van de staatssecretaris. 

De leden van de VVD-fractie hebben vernomen dat de staatssecretaris
heeft toegezegd minimaal 1% van het budget van het nieuwe
Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) te reserveren voor steun aan
jonge boeren. Waarom vindt de staatssecretaris het nodig om in Europees
verband te pleiten voor een minimumpercentage aangezien veel lidstaten
al hebben toegezegd het voorstel van de Europese Commissie om maximaal
2% van het GLB-budget te reserveren voor jonge boeren te steunen? 

De staatssecretaris geeft volgens de leden van de VVD-fractie terecht
aan dat de vergroeningsmaatregelen niet mogen leiden tot extra
uitvoerings-, controle- en administratieve lasten en dat er ook nog
ruimte moet zijn voor lidstaten om zelf te kiezen uit een selectie van
mogelijkheden. Wat is op dit punt de krachtsverhouding in de Raad? Welke
maatregelen zou de staatssecretaris specifiek voor Nederland willen
aanbevelen? Blijft de Raad ook betrokken bij het opzetten van dit
“keuzemenu”?

De staatssecretaris heeft tijdens de Landbouwraad van 14 en 15 mei jl.
de stap om ‘certified sustainable production systems’ in de plannen
op te nemen verwelkomd. Wat wordt hieronder precies in Nederland
verstaan? De staatssecretaris heeft in dit verband ook benadrukt dat hij
het voorstel van de Europese Commissie om 7% van de gronden in eigendom
van de boeren braak te leggen teveel vindt en dat het verlaagd moet
worden naar 2 – 3,5%. Waarom heeft de staatssecretaris specifiek
gekozen voor dit percentage? Hoe ziet de staatssecretaris de uitvoering
van dit eventuele voorstel en de controle hierop voor zich? Waarom heeft
hij niet gepleit om deze maatregel volledig van tafel te krijgen? 

De staatssecretaris heeft in een eerder stadium gevraagd naar een
passende maatregel voor de overgangsperiode voor de huidige Less
Favoured Area’s (LFA’s) die hun status verliezen onder de nieuwe
criteria. Welke passende maatregel voorziet de staatssecretaris voor de
overgangsperiode? Welke gevolgen heeft dit besluit voor de Nederlandse
LFA’s?

De leden van de VVD-fractie willen niet dat diertransporten beperkt
worden met een achturige limiet omdat alleen dat niet bij zal dragen aan
een beter dierenwelzijn. De leden van de VVD-fractie vinden dat in deze
context er gekeken moet worden naar verbeteringen van het transport,
betere naleving van bestaande regels en hulp van lokale slachthuizen.
Deze opvatting wordt gedeeld door de Commissie AGRI uit het Europees
Parlement. Is de staatssecretaris bereid om het standpunt van de leden
van de VVD-fractie alsnog over te nemen en deze ook te verkondigen in de
Landbouw- en Visserijraad? Zo nee, waarom niet?

Vragen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie merken op dat beschikbaarheid van grond en
grondstoffen (incl. energie) naast arbeid de grootste uitdaging voor de
land- en tuinbouwsector in Nederland zijn. Gericht investeren in
verbeteren van (milieu)kwaliteit is gewenst ondermeer in het verwaarden
van biomassa (o.a. mest, bermafval), optimaliseren van de
mineralenstroom en het reduceren van CO2-emissie. Dit maakt de land- en
tuinbouwsector de motor voor de nieuwe groene economie. Welke acties
worden hiertoe ondernomen?

De landbouw en het platteland kunnen naar mening van de leden van de
CDA-fractie bijdragen aan het bereiken van klimaatdoelstellingen en de
overgang van het gebruik van fossiele naar hernieuwbare grondstoffen
door de productie van biomassa van bijproducten van de voedselproductie.
Hoe waarborgt het kabinet de brede blik, zowel vanuit het perspectief
van duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen als vanuit het
perspectief van voedselzekerheid en coherentie van de verschillende
beleidsdisciplines? Op welke wijze wordt verdere ontwikkeling van de
Climate Smart Agriculture ondersteund zowel op nationaal, op Europees,
als mondiaal vlak? Transitie is nodig naar een meer efficiënte en
gedifferentieerde biomassaproductie, waarbij de productie van biomassa
niet ten koste mag gaan van voedselzekerheid. Op welke wijze waarborgt
de staatssecretaris dat? Investeringen en innovatie zouden ook in
regio’s buiten de Europese Unie moeten plaatsvinden. Maar op welk
niveau vindt de discussie plaats? In EU-verband lijkt het erop dat
Nederland fors voorloopt. Alle goede bedoelingen ten spijt lijkt het
erop dat op EU-niveau men niet veel verder komt dan vergroening in de
zin van permanent grasland, vruchtwisseling en ecologische zones. Wat is
de beleving van de staatssecretaris op dit punt? Is het mogelijk om in
het GLB zowel een duurzame leefomgeving als duurzame
productiewijze/product na te streven?

De leden van de CDA-fractie stellen dat bij de verduurzamingsopgave slim
en gedurfd ondernemerschap onmisbaar is en dat naast subsidieregelingen
voor innovatie, fiscale maatregelen, de borg- en
garantstellingsregelingen en subsidies voor duurzame investeringen ook
voortgaande technologie- en kennisontwikkeling die aansluit op de
praktijk nodig is. Welke inspanningen levert het kabinet op de genoemde
vlakken? 

Op welke wijze draagt het kabinet bij aan het realiseren van regionale
kringlopen in breder perspectief, zoals slimme agrologistiek en nieuwe
sectortechnologieën zoals mestbewerking, waarmee biogas, stroom, water,
kunstmest en fosfaat kunnen worden gewonnen uit gewone dierlijke mest en
innovatieve ontwikkeling van grasraffinage? Bijvoorbeeld het via
bioraffinage eiwitten, vezels en mineralen - zoals fosfaat- winnen uit
gras en bijvoorbeeld voor de productie van veevoer, ter vervanging van
geïmporteerd sojaschroot.

De leden van de CDA-fractie merken op dat bij de genoemde fundamentele
belemmeringen die de transitie van de biobased economy in de weg staan,
er nog één is, te weten de middelrichtlijnen in plaats van de
doelrichtlijnen. Bijvoorbeeld bij de Nitraatrichtlijn maakt dit dat een
optimale afzet van mineralen van dierlijke oorsprong in Nederland, in
wezen de kortste kringloop, nog niet gerealiseerd kan worden. En hoe
past het Nederlandse ketenakkoord fosfaatkringloop waarin is vastgelegd
om binnen twee jaar de fosfaatkringloop "te sluiten" en een duurzame
markt te creëren voor het toepassen van secundaire fosfaatgrondstoffen
in de Europese en mondiale wereld? Ook willen de leden van de
CDA-fractie wijzen op de BSE-wetgeving welke benutting van dierlijke
eiwitten nog belemmert. Graag een reactie hierop van de
staatssecretaris. Deelt de staatssecretaris de mening dat de
beleidsvorming over de biobased economy op zowel nationaal, Europees en
mondiaal niveau dient plaats te vinden?

Deelt de staatssecretaris de mening van de leden van de CDA-fractie dat
de Nederlandse kennis van landbouw, watermanagement en voedselproductie
beschikbaar dient te komen voor verduurzaming en efficiëntieverbetering
in die delen van de wereld waar de vraag naar voedsel toeneemt? Welke
ontwikkelingen vinden nationaal, Europees en mondiaal plaats? Welke
acties worden ondernomen ten aanzien van het optimaliseren en
verduurzamen van de productie van biomassa in de landbouw, bosbouw,
visserij en andere sectoren waarbij biomassaproductie optreedt? Op welke
wijze wordt de ontwikkeling van alternatieve manieren om grondstoffen te
produceren zonder inzet van grond en biomassa, bijvoorbeeld kunstmatige
fotosynthese, gestimuleerd? Welke acties worden nationaal, Europees en
mondiaal genomen om de opbrengst per hectare bij landbouwproductie te
verhogen en om verspilling bij de oogst en verwerking tegen te gaan?
Welke acties worden ondernomen ten aanzien van het sluiten en
optimaliseren van kringlopen, waarbij nutriënten (fosfaat, stikstof)
worden behouden, organisch stofgehalte op peil blijft en biomassa benut
kan worden voor compostering op zowel nationaal, Europees als mondiaal
niveau? Op welke wijze wordt de ontwikkeling van de technologie van
bioraffinage, vergassing, pyrolyse en torrefactie gestimuleerd? Welke
acties worden ondernomen om de uitputting van gronden, omzetten van
bossen naar landbouwgrond, aantasting van biodiversiteit, additionele
broeikasgasemissies, negatieve direct en indirecte effecten bij
landgebruiksverandering en ontginning van veen te vermijden?

Kan de staatssecretaris aangeven waar de discussie op Europees niveau
plaatsvindt met als doel te komen tot een goede biomassa van de Europese
bodem? Hoever staat het met de heldere en eenduidige
duurzaamheidscriteria (a la de Cramer-criteria) voor vaste -, vloeibare-
en gasvormige biomassa voor energietoepassingen? 

Begin 2012 zou de Europese Commissie met voorstellen komen om ook de
indirecte landgebruikseffecten mee te nemen in de
duurzaamheidsbeoordeling van biobrandstoffen, wat is hiervan de stand
van zaken? De leden van de CDA-fractie zijn eveneens voorstander dat
duurzaamheid bij biobrandstoffen wordt gecompleteerd door ook indirecte
effecten van landgebruik daarin te verdisconteren. Ook de
rapportageverplichtingen voor de sociale onderdelen in de richtlijn
dienen op een transparante en duidelijke manier te worden vormgegeven.
Wat is de stand van zaken?

Vragen van de leden van de Partij voor de Dieren-fractie

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren willen het kabinet
er op wijzen dat de Kamer heeft besloten de ontvangen brieven over de
biobased economy controversieel te verklaren en het geplande algemeen
overleg hierover te annuleren. De leden van de fractie van de Partij
voor de Dieren willen dan ook dat het kabinet zich zeer terughoudend
opstelt wanneer er in Europees verband over dit onderwerp wordt
gesproken. Er mag geen standpunt ingenomen worden, ook niet zoals nu is
neergelegd in het fiche over de Mededeling van de Europese Commissie
over de bio-economie (Kamerstuk 22 112, nr. 1387). Graag krijgen deze
leden een bevestiging van het kabinet dat zij zich inderdaad zal
onthouden van een oordeel hierover. 

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren zijn zeer verheugd
dat de Kamer dit onderwerp controversieel heeft verklaard. Want hoewel
het kabinet op papier het uitgangspunt neer zet dat de productie van
hernieuwbare biotische grondstoffen de voedselzekerheid niet mag
aantasten, is dat wel wat er momenteel op grote schaal gebeurt, kan het
kabinet dat bevestigen? Bovendien komen, naast de zeer negatieve
effecten op de voedselzekerheid, ook de klimaat- en
biodiversiteitsdoelstellingen door de grootschalige teelt van
biobrandstoffen juist verder buiten bereik, kan het kabinet ook dit
bevestigen?

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren zien een sterke
lobby voor biobrandstoffen. Het kabinet heeft steeds stelselmatig alle
rapporten die zeggen dat het effect op het klimaat van bijvoorbeeld
palmolie als biomassa negatief is genegeerd. Maar het is een feit: we
stoten met het gebruik van deze biobrandstof meer broeikasgassen uit dan
de bomen kunnen opnemen. 

Kan het kabinet bevestigen dat de huidige productie van palmolie voor
biodiesel ten koste gaat van de (veen)bossen in landen als Indonesië,
wat een groot negatief effect heeft voor de biodiversiteit ten koste van
de inkomenspositie van de boeren daar? Dat deze teelt door ontvening en
ontbossing bijdraagt aan biodiversiteitsverlies en klimaatverandering?
Zo nee, op basis van welke wetenschappelijke inzichten komt het kabinet
tot andere conclusies dan dat er momenteel geen duurzaamheidswinst wordt
geboekt met de inzet van biomassa? 

In de mededeling wordt naast de productie van biomassa ook breder
gesproken over de over hernieuwbare biotische grondstoffen, zoals voor
de productie van veevoer. Is het kabinet bereid te erkennen dat de
productie van veevoer een enorm en onhoudbaar beslag legt op de
beschikbare landbouwgronden, dat het voor ongeveer een derde van het
huidige biodiversiteitsverlies verantwoordelijk is en een grote bijdrage
levert aan de opwarming van de aarde, en dat we dit alleen kunnen
aanpakken door ons in ieder geval ook te richten op het verminderen van
de kwantiteit van het veevoer dat we produceren? Is het kabinet bereid
om te erkennen dat ook vooral Nederland daar een grote
verantwoordelijkheid in heeft, en dat zij haar veestapel zal moeten
verkleinen? De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren zijn
blij dat het kabinet haar strategie voor een biobased economy niet meer
zal uit kunnen rollen. 

II	Antwoord / Reactie van de staatssecretaris