Preview document (🔗 origineel)

---

1 of 3 DOCUMENTS

Nederlands Dagblad

November 13, 2012 Tuesday

Van eerlijke cacao kun je geen perfecte wereld verwachten

LENGTH: 804 woorden

Cacaokeurmerken kunnen armoede en uitbuiting niet volledig uitbannen. Dankzij de coöperaties die de keurmerken hebben opgezet, is het wel mogelijk de weerbarstige praktijk te onderzoeken en te verbeteren. Amsterdam 'Fairtradecacao is een goede eerste stap naar eerlijke chocolade', zegt Marieke de Goeij, van chocolademerk Tony's Chocolonely dat zich profileert als 'eerlijk' chocolademerk. Het merk betrekt zijn cacao bij Fairtradeboeren.

Haar organisatie gaat binnenkort langetermijn-relaties aan met twee individuele coöperaties, die extra steun hard nodig hebben. 'Zo kunnen we precies meten wat het effect is van Fairtrade en of we hogere premies moeten betalen of meer moeten investeren.' Zaterdag berichtte het Nederlands Dagblad dat cacaoboeren weinig opschieten met het Max Havelaarkeurmerk waaronder hun chocolade in Nederland tegen een hogere prijs in de winkels wordt verkocht. Een deel van dat geld gaat naar coöperaties van cacaoboeren, maar wat er daarna met het geld gebeurt, is niet altijd duidelijk. De auteurs van het artikel spraken boeren die stelden weinig tot niet te profiteren van het Fairtradesysteem. Peter d'Angremond, directeur van keurmerk Max Havelaar, weerspreekt hun kritiek. Hij zet tegenover het onderzoek van de Afrikaanse journalisten van onderzoeksforum FAIR een rapport van KPMG dat vorige maand werd gepubliceerd en waarin is vastgesteld dat Fairtradeboeren juist hogere prijzen voor hun producten krijgen vanwege minimumprijzen en premies. Volgens hem is de rol die coöperaties spelen onderschat. Die zorgen ervoor dat boeren kunnen samenwerken in distributie, handel en oogst. 'Als boeren zich niet verenigen, hebben ze geen toekomst. Het klopt dat bij Fairtrade de coöperatie namens de boeren verkoopt. Maar de boeren zijn daar eigenaar van en ik ben ervan overtuigd dat het geld materieel of immaterieel bij hen terechtkomt.' Daarnaast betreft de afdracht die betaald wordt naar Max Havelaar en de premiebetaling naar de boeren twee verschillende geldstromen, zegt D'Angremond. Volgens hem werd vorig jaar nog 3,3 miljoen euro naar de cacaoboeren afgedragen en 2,1 miljoen euro aan zijn organisatie. beginpunt Antonie Fountain, directeur van Stop The Traffik, een organisatie die zich inzet tegen mensenhandel, en een speerpunt heeft gemaakt van de cacaoproductie, is het met D'Angremond eens en is positief over het effect dat Fairtrade heeft op de cacaoproductie. 'Fairtrade heeft een structuur ontwikkeld die ons de mogelijkheid biedt processen te volgen en te verbeteren. Dat ontbreekt als je niet gecertificeerd bent. Fairtrade is dus het beginpunt van de oplossing van de problemen in de cacao.' Fountain stelt ook dat de opslagpremies worden gebruikt voor het verbeteren van de leefomstandigheden en het werken aan duurzame productie. Fountain maakt wel een kanttekening bij de omvang van de coöperaties. Doorgaans zijn zeker vierduizend boeren in zo'n samenwerkingsverband verenigd, wat het risico op corruptie en onzichtbare geldstromen vergroot. 'Certificering van eerlijke cacao zorgt niet voor een perfecte wereld, zeker niet in het soort landen dat cacao produceert.' Tony's Chocolonely is ontstaan vanuit de vragen van een kritische journalist en zegt het goed te vinden dat de discussie over het eerlijkheidsgehalte van chocolade weer wordt gevoerd. Om aan te geven dat de praktijk weerbarstiger is dan velen denken, heeft het bedrijf een nieuwe chocoladereep gemaakt, met ongelijke blokjes. 'Die geven aan dat er nog steeds mensen zijn die gebukt gaan onder armoede en slavernij.' 'Fairtrade is geen simpel systeem. We krijgen zelden de tijd om het hele verhaal duidelijk te maken', zegt D'Angremond. 'Het hoofddoel blijft dat boeren samen sterker staan. Hoe groter de schaal waarop Fairtradeproducten worden verkocht, hoe meer profijt zij hebben van de opslagpremie die wordt betaald over Fairtradecacao. Een grote coöperatie krijgt miljoenen aan premie-inkomsten die ten goede komen aan de boeren. Al blijft het natuurlijk essentieel dat daar controle op zit.' < Stephan Bol nd.nl/binnenland beeld Chocolonely Van eerlijke cacao kun je geen perfecte wereld verwachten wie is het eerlijkst? In Nederland zijn drie grote certificaten voor duurzame cacao: Max Havelaar Fairtrade, Utz certified en Rainforest Alliance. Omdat de opslag op producten slechts beperkt is, komt er per gekocht product maar een beperkt bedrag bij de cacaoboeren terecht. Om cacaoboeren ook te laten profiteren van de toegevoegde waarde die de chocoladefabriek geeft, is in 2007 in de Verenigde Staten het merk Divine opgericht. Divine werkt met een boerencoöperatie uit Ghana. De boeren hebben 45 procent van de aandelen van de chocoladeproducent en delen zo in de winst van Divine. Het merk is ook in Nederland verkrijgbaar. Er zitten alleen nog geen chocoladeletters in het assortiment.

LOAD-DATE: November 12, 2012

LANGUAGE: DUTCH; NEDERLANDS

PUBLICATION-TYPE: Krant

Copyright 2012 Nederlands Dagblad B.V.

All Rights Reserved

2 of 3 DOCUMENTS

Nederlands Dagblad

November 10, 2012 Saturday

Fairtrade chocola met bittere smaak

LENGTH: 1283 woorden

De mooie beloftes van Fairtrade aan Afrikaanse cacaoboeren en westerse consumenten blijken hol. Kopers van de chocolade houden vooral de kantoren, salarissen en zakenreizen van de organisatie in stand. De Afrikaanse boer blijft nog steeds arm en gedesillusioneerd achter. Assoumoukro - Den Haag Cacaoboer Frédéric Doua (39) uit Assoumoukro, Ivoorkust, gelooft niet meer in Fairtrade. Vier jaar nadat hij zich had aangesloten bij een Fairtrade-coöperatie, is zijn leven niet merkbaar verbeterd, zegt hij.

'Ik verdien nu net genoeg geld om het voedsel te kunnen kopen dat ik vroeger zelf verbouwde.' Doua is een van de honderdduizenden Afrikaanse cacaoboeren aangesloten bij Fairtrade-coöperaties. Hun cacao eindigt in de chocoladeletters en chocoladerepen die in de schappen worden aangeprezen met het bekende Fairtrade-logo. Een stuk chocola mag niet zomaar Fairtrade heten. Fairtrade - een internationale organisatie actief in meer dan twintig landen - belooft een 'eerlijke prijs' voor hun producten. Het is een garantie aan de Afrikaanse boer én aan westerse consumenten. Zo belooft stichting Max Havelaar, de Nederlandse tak van de certificeringsorganisatie, dat 'boeren in ontwikkelingslanden gegarandeerd een minimumprijs krijgen'. Maar het blijken holle frasen. Fairtrade maakt beloftes aan cacaoboeren en consumenten niet waar. Onderzoek naar de verkoop van Fairtrade-cacao, in samenwerking met Afrikaanse journalisten van onderzoeksforum FAIR, laat zien dat Fairtrade nauwelijks voordelen biedt aan Afrikaanse cacaoboeren. opbrengst gehalveerd Fairtrade is zelf niet actief in de verkoop van cacao, maar maakt strenge afspraken over de prijs van cacao. Zo mag een koper van cacao niet minder dan 2 dollar per kilo betalen, ook niet als de wereldmarktprijs lager ligt. Dit is de zogenaamde minimumprijs van Fairtrade. Maar de wereldmarktprijs ligt al jaren hoger, ruim boven de 3 dollar per kilo. Gouden bergen voor de cacaoboer? Niets is minder waar. Cacaoboeren in Ghana en Ivoorkust ontvangen fiks lagere prijzen voor hun oogst, tussen 1,60 en 1,20 dollar per kilo. Fors minder ook dan de eerlijke minimumprijs waarmee Fairtrade veelvuldig pronkt in haar persberichten. In het monumentale kantoorpand in Utrecht zeggen Jos Harmsen en Alien Huizing van Max Havelaar dat dit de gangbare praktijk is. De coöperatie ontvangt de hoge marktprijs, maar draait daarna op voor het betalen van de export, het transport naar de haven en opslag. Die kosten zijn zo hoog, zegt Harmsen, dat de uiteindelijke opbrengsten aan de boer meer dan gehalveerd worden. 'Wat binnen de coöperatie en volgens wettelijke regelingen van de prijs gaat, daar hebben wij geen grip op. Mogelijk komt dat omdat het land niet efficiënt is georganiseerd.' Fairtrade breekt daarmee niet haar beloftes, stellen hij en Huizing, want: 'De minimumprijs is de prijs die de coöperaties krijgen. De coöperaties zijn de boeren.' Toch zouden boeren bij Fairtrade nog altijd beter af zijn, verweert Huizing zich: 'De boeren hebben een garantie dat als de prijs onder de minimumprijs zakt, dat ze in ieder geval een vangnet hebben. Plus ze krijgen een extra premie.' Die toeslag, een bonus van 20 cent per kilo cacao, klinkt als een goede bijverdienste. Het onderzoeksteam van FAIR trof ook tevreden boeren. Maar lang niet iedere coöperatie deelt de premie uit aan de boeren als een bonus. Huizing: 'Het totaalbedrag wordt uitbetaald aan de coöperatie. Hoe het wordt besteed, daar beslissen de leden zelf over.' investeringen Volgens Max Havelaar wordt de premie 'altijd ingezet voor investeringen die de gemeenschap ten goede komen'. Maar Fairtrade kijkt niet of het geld goed wordt gespendeerd. In Ivoorkust is nooit onderzocht of het tot positieve resultaten leidt. Het onderzoeksteam van FAIR constateerde gebreken. Zo ontving de coöperatie van cacaoboer Doua in 2010 meer dan een 100.000 dollar aan toeslag. Volgens hun boekhouding werd ruim de helft besteed aan het betalen van exportheffingen en het bezoeken van conferenties door het management. Verder zouden acht opslagschuren zijn gebouwd. Maar ook zou de coöperatie 15.000 euro hebben uitgegeven aan schoolspullen voor bijna negenhonderd kinderen. Alleen hebben de kinderen enkel potloden en papier van de coöperatie gekregen, zeggen de boeren. Wat er met de rest van het geld is gebeurd, is onduidelijk. Tot slot, de consumenten in Nederland. Ieder jaar kopen zij weer meer Fairtrade-chocolade. Daarmee financieren zij de loonstrookjes van de medewerkers van Max Havelaar, de huur van de kantoren en de zakenreizen naar het buitenland. Voor elke verkochte reep ontvangt Max Havelaar 2,5 procent - zo'n vier cent per reep. Maar een cacaoboer in Afrika krijgt niet meer dan twee cent extra voor diezelfde reep. Consumenten betalen veel meer voor het in stand houden van de organisatie, dan wat Max Havelaar teruggeeft aan een arme cacaoboer. De jaarverslagen van de stichting bevestigen dit. De verkoop van chocolade leverde Max Havelaar in 2010 meer dan een half miljoen euro op. Ondertussen kregen cacaoboeren nog niet eens de helft van dat bedrag uitgekeerd als bonus: minder dan 250.000 euro. Fairtrade verdient aan de verkoop van hun chocola meer dan Afrikaanse cacaoboeren Max Havelaar laat in een reactie weten dat 'naar ontevreden boeren goed wordt geluisterd'. Verder benadrukt de stichting dat haar inkomsten worden besteed 'aan de groei van eerlijke handel'. Aan het onderzoek van het Forum for African Investigative Reporters (FAIR) werkten in Afrika zelf mee: Selay Kouassi (Ivoorkust), Benjamin Tetteh (Ghana), Chief Bisong Etahoben (Kameroen) en Aniefiok Udonquak (Nigeria). Het volledige dossier zal binnenkort te vinden zijn op de website. Bjinse Dankert en Janneke Donkerlo nd.nl/economie beeld ap / George Osodi Fairtrade chocola met bittere smaak Ivoorkust Vier jaar geleden was de Ivoriaanse cacaoboer Frédéric Doua (39) uit Assoumoukro nog overtuigd dat de verkoop van Fairtrade-chocola zijn leven zou verbeteren. Hij kan de voorgespiegelde beloftes van destijds goed herinneren: 'Ons werd van alles verteld over de financiële voordelen. De verkoop via Fairtrade zou onze inkomsten verhogen en onze leefomstandigheden verbeteren.' Net als andere cacaoboeren ontvangt Doua 1,20 dollar per kilo cacao, ongeveer een derde van de wereldmarktprijs en veel minder dan de minimumprijs van Fairtrade. Boeren die niet zijn aangesloten bij een Fairtrade-coöperatie ontvangen eenzelfde bedrag. Het enige voordeel van Fairtrade, zegt Doua, is de premie. Maar daar krijgt hij slechts een fractie van terug als geld. Hij rekent voor: 'Vorig jaar verkocht ik 2700 kilo cacao, dat levert een premie op van 540 dollar. Ik ontving 135 dollars van de coöperatie voor het hele jaar.' Honderdduizenden Afrikaanse cacaoboeren zijn aangesloten bij Fairtrade-coöperaties. Ondanks mooie beloftes profiteren zij nauwelijks van Fairtrade. De Nigeriaanse cacaoboeren op de foto komen niet in het verhaal voor. Ghana Fairtrade? Cacaoboer Kwesi Agyei uit Atwima Mponua in Ghana schudt zijn hoofd als hem ernaar wordt gevraagd. Hij heeft geen idee wat het woord betekent. Toch is hij bij een Fairtrade-coöperatie aangesloten in Ghana, het West-Afrikaanse land dat na Ivoorkust de belangrijkste wereldproducent is van cacao. Agyei is lang niet de enige Fairtrade-cacaoboer die nog nooit van het begrip heeft gehoord. Veel ondervraagde boeren weten niet wat Fairtrade inhoudt, terwijl het ze wel geld kost om zich bij een coöperatie aan te sluiten. Boeren in Ghana zien ook geen verschil tussen coöperaties. Alle cacao wordt toch verkocht voor dezelfde prijs die door de Ghanese regering wordt bepaald. Ook in Ghana ontvangen boeren een cashbedrag ver onder de Fairtrade-minimumprijs.

LOAD-DATE: November 9, 2012

LANGUAGE: DUTCH; NEDERLANDS

PUBLICATION-TYPE: Krant

Copyright 2012 Nederlands Dagblad B.V.

All Rights Reserved

3 of 3 DOCUMENTS

Nederlands Dagblad

November 10, 2012 Saturday

Cacaoboer schiet niets op met Fairtrade

LENGTH: 203 woorden

Cacaoboeren in Afrika schieten niets op met Max Havelaarchocolade. Boeren die de cacao leveren, krijgen niet de minimumprijs. Van het extra geld dat de consument betaalt voor de chocolade, gaat twee derde naar de stichting Max Havelaar. De ca­caoproducenten ontvangen niet meer dan een derde, maar dat extraatje bereikt de boer vaak niet. Die ontvangt geen cent meer dan zijn buurman die niet aan Max Havelaar levert. Dat blijkt uit onderzoek van deze krant in samenwerking met Afrikaanse journalisten van het onderzoeksforum FAIR. Voor het onderzoek werd met meer dan zeventig cacaoboeren gesproken in Ivoorkust, Ghana, Kameroen en Nigeria. Ook werden de financiën van verschillende cacaocoöperaties en Max Havelaar onderzocht. Boeren zijn zich er zelden bewust van dat hun oogst als Fairtrade-cacao wordt verkocht en dat het lidmaatschap aan de coöperatie hun geld kost. Vaak hebben zij niet eerder gehoord van het begrip Fairtrade, zelfs als ze bij een Fairtrade-coöperatie zijn aangesloten. Fairtrade-organisatie Max Havelaar erkent dat cacaoboeren te weinig krijgen voor hun producten, maar ontkent beloften te breken. zie ook pagina 17 redactie economie nd.nl/economie Cacaoboer schiet niets op met Fairtrade Den Haag

LOAD-DATE: November 9, 2012

LANGUAGE: DUTCH; NEDERLANDS

PUBLICATION-TYPE: Krant

Copyright 2012 Nederlands Dagblad B.V.

All Rights Reserved