Preview document (🔗 origineel)

---

33763	Toekomst van de krijgsmacht

nr. 		Lijst van vragen 

		

Vastgesteld (wordt door griffie ingevuld als antwoorden er zijn)

De vaste commissie voor Defensie heeft een aantal vragen voorgelegd aan
de minister van Defensie over de brief van de Algemene Rekenkamer d.d.
19 september 2013 inzake het rapport Validering Nota In het belang van
Nederland (Kamerstuk 33 763, nr. 2). De daarop door de minister gegeven
antwoorden zijn hierbij afgedrukt. 

De voorzitter van de commissie, 

		Ten Broeke

		De griffier van de commissie,

		Van Leiden

Nr	Vraag	Blz

van	

tot

1	Hoe beoordeelt u de conclusie van de Algemene Rekenkamer dat de
werkelijkheid 'nog rauwer is dan uit de nota al blijkt' en dat ook met
de maatregelen uit de Nota In het belang van Nederland (33763, nr. 1)
nog steeds sprake is van een kloof tussen de (verlaagde) ambitie en de
capaciteiten van de krijgsmacht, waardoor ook in de toekomst concessies
gedaan zullen moeten worden aan de uitvoering van taken of aan de
getraindheid van het personeel?	4	 

2	De Algemene Rekenkamer waarschuwde al eerder voor
vastgoed-beslissingen zonder deugdelijk inzicht in de vastgoed-portfolio
(gebruik, benutting, bezetting). Hoe bent u aan deze kritiek tegemoet
gekomen in de nota?	5	 

3	Deelt u de kritiek van de Algemene Rekenkamer dat het vastgoedvoorstel
in de nota (onder meer de nieuwbouw in Vlissingen) nog steeds een
volwaardige business case ontbeert, gebaseerd op een stabiele en
deugdelijke raming van de vastgoedbehoefte? Wanneer en op welke wijze
komt u aan deze kritiek tegemoet?	5	 

4	Bent u van plan de ‘ambitiedelta’ concreet in te vullen met
maatregelen voor de voorjaarsnota 2014?	6	 

5	Welke verbeteringen en aanpassingen moeten nog worden doorgevoerd om
de benodigde betrouwbare informatie over de operationele gereedheid en
over de kosten van personeel en materieel per wapensysteem inzichtelijk
te krijgen? 	8	 

6	Welke aanpassingen dan wel wijzigingen in de financiële systemen en
ramingsmethodieken van Defensie zijn nodig om vanuit het nieuwe
uitgangspunt te werken? 	10	 

7	Op welke wijze zal de Kamer betrokken worden bij het gebruik van de
eindejaarsmarge? Zal dit in alle gevallen op dezelfde wijze geschieden?
Zal de Kamer vooraf geïnformeerd worden over het gebruik van de
eindejaarsmarge?	12	 

8	Is voor de berekening van de exploitatiekosten van de F-16 gebruik
gemaakt van schattingen en toerekeningsregels?	13	 

9	Klopt het dat in het begrotingsjaar 2013 de geplande investeringen het
daarvoor beschikbare budget met 62,8% overschrijden, terwijl dit volgens
het nieuwe spanningsregime voor dit jaar maximaal 30% mag zijn? Klopt
het dat het om een bedrag van ca. 300 miljoen euro gaat? Hoe gaat u om
met deze spanning?	14	 

10	Klopt het dat niet alle lopende bezuinigingstaakstellingen, die
onderdeel vormen van het budgettair kader in de nota met concrete
bezuinigingsmaatregelen zijn ingevuld? Zo ja, waarom niet?	14	 

11	Klopt het dat sprake is van een 'ambitiedelta'  van nog niet concreet
ingevulde bezuinigingen ter grootte van tussen de 50 miljoen en 98
miljoen per jaar, en structureel 80 miljoen euro vanaf 2019? Hoe
verhoudt zich dit tot uw bewering dat sprake is van een operationeel en
financieel duurzame krijgsmacht?	14	 

12	Op welke wijze gaat u invulling geven aan de 'ambitiedelta' van
tussen de 50 en 98 miljoen euro per jaar, en structureel 80 miljoen euro
vanaf 2019, en wanneer kunt u daar uitsluitsel over geven?	14	 

13	Kunt u een overzicht geven van de geraamde opbrengsten als gevolg van
internationale samenwerking, per specifiek samenwerkingsinitiatief?	16	 

14	Herkent u zich in de figuur, waaruit blijkt dat u de investeringen in
de grote wapensystemen in de nota zeer dicht achter elkaar gepland
heeft? Onderschrijft u de waarschuwing van de Algemene Rekenkamer dat
uitstel van vervanging van grote wapensystemen aanzienlijke aanvullende
kosten voor instandhouding en exploitatie van de te vervangen
wapensystemen kan betekenen?	16	 

15	Waarom heeft u zoveel investeringen in grote wapensystemen zeer dicht
achter elkaar gepland, zoals blijkt uit figuur 4? Klopt de berichtgeving
in Elsevier dat hierover afspraken zijn gemaakt met
PvdA-fractievoorzitter Samsom?	16	 

16	Onderschrijft u het door de Algemene Rekenkamer benoemde risico dat
vertraging bij de F-35 onmiddellijk invloed heeft op de planning van de
investeringen in de andere wapensystemen? Hoe groot schat u dit risico
in, gezien de vele eerdere vertragingen in het F-35-programma?	16	 

17	Waarom heeft u de raad van de Algemene Rekenkamer slechts
gedeeltelijk opgevolgd om in voorkomende gevallen van internationale
samenwerking te voorzien in een terugvaloptie, omdat de opbrengsten
afhankelijk zijn van het slagen van internationale onderhandelingen en
van de vraag of daarmee het beoogd effect wordt bereikt?	16	 

18	Waarom is alleen bij de jachtvliegtuigen van te voren de winst van
internationale samenwerking ingeboekt, met name voor de samenwerking met
België in de Quick Reaction Alert-taak, terwijl in alle andere gevallen
zijn de ramingen conservatief zijn en voorzien van risicoreserveringen,
in sommige gevallen zelfs met een terugvaloptie?	16	17

19	Door wie is de ambtelijke studie uitgevoerd? 	18	 

20	Op welke wijze is de informatie uit de gesprekken met fabrikanten die
wel voor de afronding van de ambtelijke studie zijn gevoerd meegenomen
in deze ambtelijke studie? 	18	 

21	Op welke wijze is de informatie uit de gesprekken met fabrikanten die
na de afronding van de ambtelijke studie zijn gevoerd meegenomen in de
nota? 	18	 

22	Hoe is het mogelijk dat bij het gebruik van open bronnen er wel over
de F-35 actuele verifieerbare informatie beschikbaar is en over de ander
vijf toestellen niet? 	18	 

23	Om welke reden heeft u alleen voor de F-35 berekend hoeveel
toestellen met het beschikbare budget aangeschaft en geëxploiteerd
kunnen worden? 	18	 

24	Zijn er voorbeelden van andere materieelprojecten waarbij het
projectbudget op soortgelijke wijze taakstellend ingekaderd is als bij
de aanschaf van de F-35 of is dit een uitzonderlijke situatie?	19	 

25	Ten laste van welke begrotingspost zullen de hogere exploitatiekosten
van de jachtvliegtuigen tijdens de transitieperiode komen? 	21	 

26	Welke maatregelen neemt u tijdens de transitieperiode met betrekking
tot de hogere exploitatiekosten? 	21	 

27	Wanneer kan de Kamer een transitieplanning verwachten? 	21	 

28	Waarom heeft u in RTL Late Night op 23 september jl. de garantie
afgegeven dat er met de 4,5 miljard euro daadwerkelijk 37
F-35-toestellen aangeschaft kunnen worden, terwijl de Algemene
Rekenkamer stelt dat er 'geen zekerheid' is dat u in staat zal zijn van
jaar tot jaar alle uitgaven aan het JSF-project binnen de financiële
ruimte te houden?	21	 

29	Deelt u de opvatting van de Algemene Rekenkamer dat we ervan uit
moeten gaan dat tijdens de transitieperiode 2019-2023 wanneer de F-16
wordt uit- en de F-35 wordt ingefaseerd, de exploitatiekosten van de
jachtvliegtuigen hoger zullen zijn dan  270 miljoen euro per jaar, omdat
het gelijktijdig hebben van twee typen jachtvliegtuigen duurder is dan
één?	21	 

30	Waarom heeft u voor de overgang naar 37 F-35-toestellen nog geen
transitieplanning opgesteld?	21	 

31	Welke gevolgen heeft het niet toekennen van de prijsbijstelling 2013,
en mogelijk ook in latere jaren, voor het taakstellend ingekaderde
projectbudget vervanging F-16, gegeven het feit dat inflatierisico's
niet mogen worden gedekt vanuit de risicoreservering?	21	 

32	Hoe kunt u zekerheid geven over het feit dat het taakstellend
ingekaderde projectbudget van 4,5 miljard euro voor de vervanging van de
F-16 voldoende zal zijn voor de aanschaf van 37 toestellen, gezien het
feit dat valutarisico's en inflatierisico's niet mogen worden gedekt
door de risicoreservering?	21	 

33	Wanneer kan de Kamer een volledig overzicht verwachten van de op het
project Vervanging F-16 toegesneden risico's en eventuele
beheersmaatregelen? 	22	 

34	Deelt u de bevinding van de Algemene Rekenkamer dat veel van de rond
de F-35 bestaande risico’s in de Verenigde Staten spelen en buiten het
uw beheersingsbereik vallen? Welke zekerheid en garantie kunt u nu dan
geven over het feit dat het taakstellend ingekaderde projectbudget van
4,5 miljard euro voor de vervanging van de F-16 voldoende zal zijn?	22	 

35	Bent u bereid de aanbeveling van de Algemene Rekenkamer op te volgen
om een helder risico-overzicht op te stellen en aan de hand hiervan de
Kamer periodiek te informeren over de ontwikkeling van de risico’s van
de aanschaf van de F-35, bijvoorbeeld in de jaarrapportages Vervanging
F-16?	22	 

36	Waarom ontbreekt een systematisch en specifiek op het project
vervanging F-16 toegesneden overzicht van de risico’s en de manier
waarop deze zich ontwikkelen? Deelt u de opvatting van de Algemene
Rekenkamer dat het ontbreken van dit overzicht het moeilijk zal maken om
objectief te kunnen beoordelen wanneer risico’s zijn opgeheven en de
risicoreservering dus kan vrijvallen?	22	 

37	Deelt u de stelling van de Algemene Rekenkamer dat eventuele
meevallers in de aanschafprijs van de F-35 volgens de gemaakte afspraken
rond de eindejaarsmarge eerst bestemd moeten worden voor eventuele
tekorten elders in de defensiebegroting, waaronder ook bij personeel of
materiële exploitatie? Hoe verhoudt zich dit tot uw voornemen om meer
toestellen aan te schaffen als daartoe binnen het afgebakende
financiële kader de komende jaren alsnog ruimte ontstaat?	22	 

38	Welke maatregelen gaat u nemen om de kloof tussen de ambitie en de
capaciteit te dichten? 	26	 

39	Bent u van plan de ambitie naar beneden bij stellen zodat deze
passend is bij de beschikbare capaciteit? Zo nee, op welke wijze wilt u
dan zonder de capaciteit te vergroten de kloof met de ambitie dichten? 
26	 

40	Kunt u een nadere toelichting geven over de inzet van de overige 23
vliegers voor alle jaren tot aan de infasering van de F-35? 	27	 

41	De levensduur van de F-16 is gesteld op 6000, heeft u zicht op de
levensduur in vlieguren van de F-35? 	27	 

42	Welk effect zal het op de begroting hebben wanneer de weggelaten
categorie vlieguren wel wordt meegenomen?	28	 

43	Welke maatregelen stelt u voor om de inzet van 4 F-35 toestellen voor
missies te garanderen zonder in te boeten op training of andere taken
van de luchtmacht? Welke gevolgen heeft dit voor het gereserveerde
budget Vervanging F-16?	28	 

44	Waarom heeft u in de berekening bij de F-35 een categorie vlieguren
weggelaten, die in de berekeningen van 2011 bij de F-16 wel een rol
speelde: de uren benodigd om personeel getraind te houden dat niet
operationeel inzetbaar is, maar wel een bepaalde mate van vliegervaring
moet behouden? Om hoeveel vlieguren gaat het? Klopt het dat uit het
monitoringrapport van de Algemene Rekenkamer over 2011 blijkt dat
hiervoor destijds een substantieel aantal vlieguren was gereserveerd
(31300, nr. 27, pagina 38)?	28	 

45	Deelt u de kritiek van de Algemene Rekenkamer dat met het gegeven
aantal F-35-toestellen en het vliegurenbudget dat hierop is
gedimensioneerd, een inzet van vier toestellen voor missies niet gehaald
kan worden zonder in te boeten op training of andere taken van de
luchtmacht? Hoe verhoudt zich dit tot de 'rode lijn' die de Commandant
der Strijdkrachten heeft uitgesproken ten aanzien van kwaliteit?	28	 

46	De Algemene Rekenkamer stelt dat het op grond van (vooral) drie
redenen de stelligheid van de ambities met het aantal van 37
F-35-toestellen niet kan onderschrijven. Kunt u op elk van deze redenen
uitgebreid ingaan?

	29	 

47	Op welke wijze gaat u de tegenstrijdigheid oplossen, omdat u
enerzijds aangeeft dat de krijgsmacht op alle geweldniveau's inzetbaar
moet zijn en u anderzijds de inzetbaarheid van de Chinook beperkt? 	30	 

48	Klopt het dat de vermindering van de vlieguren bij de Chinooks voor
landmacht en marine betekent dat eveneens minder vlieguren beschikbaar
zijn voor training van helikopterbemanningen, omdat die training in
belangrijke mate verweven is met de trainingsvluchten voor de door hen
bediende landmacht? Wat zijn de consequenties hiervan voor de
geoefendheid van de helikopterbemanningen en de operationele
inzetbaarheid van de Chinooks en de landmachteenheden die zij bedienen?
30	 

30	Deelt u de opvatting van de Algemene Rekenkamer, dat de luchtmobiele
brigade, door een tekort aan training van de Chinook-bemanningen, niet
inzetbaar is in het hoogste geweldsspectrum? Zo ja, wat betekent dat
voor de ambitie van de krijgsmacht? Zo nee, waarom niet?	30	 

49	Wat is de belangrijkste missende informatie die eerst zou moeten
worden aangeleverd voordat keuzes gemaakt worden, aangezien de Algemene
Rekenkamer er op wijst dat de opbrengsten van het afstoten van vastgoed
te optimistisch worden voorgesteld en onderbouwing missen?	31	 

50	Is het voorgenomen besluit tot sluiting van de kazernes in Assen, de
sluiting van de Koninklijke Militaire School (KMS) in Weert en de
afslanking van de luchtbasis in Leeuwarden afgestemd met de minister van
Wonen en Rijksdienst? Is voor het verlies van banen als gevolg van deze
maatregelen binnen Defensie, dan wel binnen de totale Rijksdienst,
compensatie voorzien? 	31	 

51	De Algemene Rekenkamer stelt dat bij de vastgoedplannen de
mogelijkheden van de reeds bestaande vastgoedvoorraad in beschouwing
moeten worden genomen en dat dit onvoldoende gebeurd is. Deelt u deze
kritiek? 	31	 

52	Klopt het dat er nog geen businesscase ontwikkeld is voor de
afstoting van de Van Ghent Kazerne in Rotterdam en de JWF kazerne in
Assen?	31	 

53	Bent u van plan alsnog  een businesscase te ontwikkelen voor de
afstoting van de Van Ghent Kazerne in Rotterdam en de JWF kazerne in
Assen?	31	 

54	Bent u van plan een kwantitatieve doorlichting van het bestaande
vastgoedportfolio uit te voeren om de alternatieven in beeld te brengen
voor de sluiting van de van de kazernes in Rotterdam en Assen?	31	 

55	Op welk moment heeft de ministeriële commissie besloten dat een
actualisering van de kandidatenvergelijkingen voldoende zou zijn? Is dit
besproken met de Algemene Rekenkamer?	33	 

56	Op welke termijn gaat de stuurgroep vastgoed rapporteren? Zijn de
gemeenten Rotterdam en Assen vertegenwoordigd in de stuurgroep?	33	 

57	Wanneer is het eerste bestelmoment voor de F-35? 	34	 

58	Op welke wijze zal de Kamer worden betrokken bij een heroverweging
van het project indien de situatie zich voordoet dat een aantal van 37
toestellen niet meer past binnen de marges van het beschikbare
investerings- en exploitatiebudget? 	34	 

59	Vallen de aanpassingskosten van de huidige twee testtoestellen -die
bijvoorbeeld nu in block 2 geleverd zijn- ook onder het
investeringsbudget? 	34	 

60	Kunt u alsnog ingaan op de conclusies van de Algemene Rekenkamer met
betrekking tot de inzetbaarheid van de Chinooks en de gevolgen daarvan
voor het kunnen optreden in alle geweldsniveaus?	35	 

61	Kunt u een inschatting geven van wat de hoogte zal zijn van de
exploitatiekosten in de jaren dat de F-16 naast de F-35 operationeel zal
zijn?	35	 



 http://www.defensie.nl/actueel/blog_cds/20131001_rode_lijn

Fv MinDef 33763, nr. 2		  PAGE  1 /  NUMPAGES  5