Preview document (🔗 origineel)

---

Graag stelt Henk van Gerven voor om vanuit de commissie een brief over het onderstaande bericht te vragen.

Met vriendelijke groet,

Inez Staarink

SP Beleidsmedewerker Landbouw, Natuur, Dieren en Voedsel

ELSEVIER

8 maart 2014

NEDERLAND; Blz. 15 Ed. 70 Nr. 10

Geld om geld te verdelen;

natuur SNbS / Eenderde van het geld voor agrarisch natuurbeheer in Noord-Holland gaat naar het verdelen ervan. En of subsidies nut hebben, is onbekend. ‘Dat moet toch anders kunnen.’

Jelte Wiersma

Het Rijk geeft via de provincies een half miljard euro uit aan natuursubsidies. Onderzoek van de Randstedelijke Rekenkamer in Noord-Holland wijst uit: zeker eenderde van het geld daar wordt uitgegeven aan het verdelen van de subsidies. En of het effect heeft? ‘Daar heeft de provincie Noord-Holland geen zicht op,’ zegt directielid Gerth Molenaar (51) van de Randstedelijke Rekenkamer.

De provincie Noord-Holland gaf van 2007 tot en met 2012 38,5 miljoen euro uit aan agrarisch natuurbeheer. Dit is subsidie voor boeren en andere grondeigenaren die hun land gebruiken voor landbouw, maar rekening houden met de natuur. Daarnaast besteedde Noord-Holland 15,5 miljoen euro aan natuurbeheer voor natuurgebieden. ‘De uitvoeringskosten van de regelingen zijn te hoog,’ schrijft de Rekenkamer. ‘Dat komt vooral doordat Europese regels erg ingewikkeld zijn,’ zegt Molenaar.

De leden van de Europese Unie hebben onder de naam Natura 2000 afgesproken dat het aantal soorten dieren, insecten, schimmels, planten en bomen niet verder mag verminderen. Elk land heeft een plan van aanpak gemaakt en voert dit uit – na goedkeuring van Brussel.

Opeenvolgende Nederlandse regeringen volgen twee sporen. Ten eerste het aanleggen van de ecologische hoofdstructuur, een netwerk van natuurgebieden. Daarnaast is Europees afgesproken dat landbouwsubsidies – 40 procent van het EU-budget – worden ingezet voor de ‘vergroening’ van akkers en weilanden. Het Rijk gebruikt dit geld en eigen geld voor subsidies voor (agrarisch) natuurbeheer. Het geld wordt aan de provincies gegeven die met grondbezitters ‘in gesprek’ moeten. Daarna wordt het overgeboekt naar de Dienst Regelingen, een rijksinstelling. Die betaalt uit.

Bij de provincie Noord-Holland kost het opstellen van de subsidieregeling en gesprekken met potentiële ontvangers 8 procent van het geld. De Dienst Regelingen heeft 31,8 procent van het geld nodig om het budget te verdelen. ‘Je kan deze percentages niet optellen, want het gaat in verschillende perioden,’ zegt Molenaar. Wel duidelijk is dat de conclusies van de Rekenkamer conservatief zijn. Wat het ook duur maakt: duizenden grondeigenaren komen in aanmerking voor een paar tientjes per jaar per hectare.

Binnen de EU is een discussie ontstaan of kleine ontvangers niet moeten worden uitgesloten en, om de uitvoeringskosten van landen en provincies te drukken, alleen grote grondeigenaren geld moeten krijgen. En de provincies proberen natuurorganisaties meer te laten samenwerken. Vaak hebben verschillende organisaties grond in één natuurgebied. Zij vragen individueel subsidie aan. ‘Als je van buitenaf naar deze wereld kijkt, denk je: dat moet toch anders kunnen,’ zegt Molenaar.

Maar zelfs als minder subsidiegeld wordt verspild, blijft de vraag: gaat de natuur erop vooruit? De Rekenkamer weet het niet. Molenaar: ‘We hebben gezocht naar onderzoeken, maar die zijn er weinig. We hadden gehoopt dat we het effect van de subsidies konden onderzoeken, maar daar was geen geld voor.’