Preview document (🔗 origineel)

---

aan Voorzitters van vaste en algemene commissies

commissie voor de Rijksuitgaven

datum 4 september 2014

betreft Voorbereiding behandeling ontwerpbegrotingen 2015 in de commissies

ons kenmerk 2014Z14561/2014D29328

Geachte voorzitters en leden van vaste en algemene commissies,

De commissie voor de Rijksuitgaven informeert u hierbij over de behandeling van de rijksbegroting 2015 in de commissies en doet aanbevelingen over de wijze van behandeling.

Aanbevolen wordt dat commissies procedurebesluiten nemen over:

1. inbrengtermijnen voor feitelijke vragen;

2. het houden van een wetgevingsoverleg¹;

3. het aanwijzen van één of meer rapporteurs;

4. briefings door de Algemene Rekenkamer.

Begrotingen 2015; aandacht voor kwaliteit begrotingen en beleidsdoorlichtingen

De begrotingen voor 2015 worden formeel aan de Kamer aangeboden op dinsdag 16 september 2014 (Prinsjesdag 2015). Het conceptschema voor de behandeling van de verschillende begrotingshoofdstukken is opgenomen in de Langetermijnagenda, zoals deze 29 augustus 2014 door de Griffie naar alle Kamerleden is verspreid (zie ook verderop, in bijlage 2 bij deze brief).

Aanbevelingen

In aanvulling op het voorgaande worden de hierboven genoemde aanbevelingen voor de behandeling van de ontwerpbegrotingen kort toegelicht.

Aanbeveling 1. Inbrengtermijnen voor feitelijke vragen

De commissie voor de Rijksuitgaven adviseert u feitelijke vragen te stellen over de afzonderlijke stukken en de inbrengtermijnen zo vast te stellen dat de antwoorden beschikbaar zijn voor een eventueel wetgevings- of begrotingsoverleg.

Aanbeveling 2 Wetgevingsoverleg

De commissie voor de Rijksuitgaven beveelt aan een wetgevingsoverleg te houden. Daarvoor zijn drie vormen te onderscheiden:

• Begrotingsonderzoek, waarbij gericht aandacht wordt besteed aan de opzet en kwaliteit van de begroting in termen van adequate doelen, prestatiegegevens, indicatoren en financiële instrumenten. Het is gebruik dat commissies daarnaast ook enkele specifieke thema’s die in de begroting aan de orde komen, agenderen voor het begrotingsonderzoek.

• Wetgevingsoverleg over een deel van de begroting. Ervaring leert dat het voor veel commissies wenselijk is om - al dan niet in aanvulling op een begrotingsonderzoek - een deel van de begroting of van het beleidsterrein in een afzonderlijk wetgevingsoverleg te behandelen (bijvoorbeeld over sport, natuur of energie).

• Begrotingsoverleg. In het Reglement van Orde wordt deze vorm van wetgevingsoverleg in artikel 39a benoemd. In een dergelijk overleg wordt de begroting eerst systematisch en uitgebreid - bij voorkeur artikelsgewijs - in commissieverband behandeld, waardoor de plenaire afronding meer toegespitst kan worden op de politieke hoofdpunten. Deze vorm van overleg wordt in de praktijk zeer beperkt toegepast door commissies.

Aanbeveling 3. Aanwijzen van een rapporteur

Het gebruik maken van een rapporteur blijkt in de praktijk te leiden tot meer concrete toezeggingen over het verbeteren van de kwaliteit van de begroting. Daarnaast is het mogelijk om voor de te agenderen inhoudelijke thema’s uit de begroting één of meer rapporteurs aan te wijzen. Rapporteurs wordt geadviseerd gebruik te maken van de Handreiking controle en begroting (Parlis 2014D17896). Zij kunnen hierbij een beroep doen op ondersteuning door medewerkers van het BOR.

Aanbeveling 4. Briefings door de Algemene Rekenkamer

De Algemene Rekenkamer heeft de Kamer het voorgaande jaar bij de verschillende begrotingshoofdstukken per brief geïnformeerd over aandachtspunten. Ook bij de komende begrotingen zal dit het geval zijn. Deze brieven zullen in de maanden oktober en november naar de Kamer gestuurd worden, voorafgaand aan de geplande begrotingsbehandelingen. In aanvulling daarop biedt de Rekenkamer, waar mogelijk in combinatie met andere voor de betreffende commissies relevante geplande publicaties, aan om een briefing te verzorgen indien daar behoefte aan is.

Commissies kunnen voor de ondersteuning bij de behandeling van de begroting 2015 een beroep doen op het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven.

De voorzitter van de commissie voor de Rijksuitgaven

Harbers

De griffier van de commissie voor de Rijksuitgaven,

Groen

BIJLAGE 1

Mogelijkheden voor de begrotingsbehandeling

De Tweede Kamer beschikt over verschillende instrumenten die bij de begrotingsbehandeling kunnen worden ingezet. In onderstaand overzicht zijn de opties die een commissie heeft, uiteengezet.

1. Feitelijke vragen

Door vrijwel alle commissies wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in eerste instantie schriftelijk feitelijke vragen te stellen aan bewindspersonen over de ontwerpbegroting. De termijn van beantwoording wordt bij voorkeur zodanig vastgesteld dat antwoorden beschikbaar zijn bij een eventueel te houden begrotingsonderzoek of wetgevingsoverleg.

2. Wetgevingsoverleg over geselecteerde onderwerpen (begrotingsonderzoek)

Een begrotingsonderzoek is een wetgevingsoverleg van doorgaans twee of drie uur, dat veelal in de week voorafgaand aan de plenaire begrotingsbehandeling wordt gehouden. Op de agenda staan door de commissie vooraf geselecteerde onderwerpen. Het begrotingsonderzoek dient ter voorbereiding op de plenaire begrotingsbehandeling en kan vooral nuttig zijn om onduidelijkheden in de begroting verhelderd te krijgen.

Bij een begrotingsonderzoek wordt vaak in het eerste gedeelte nadrukkelijk aandacht besteed aan de kwaliteit van de begroting. Een optie daarbij is het aanwijzen van een rapporteur namens de commissie.

3. Wetgevingsoverleg over een onderdeel van de begroting

In sommige gevallen besluit een commissie om een bepaald onderdeel van de begroting in een afzonderlijk wetgevingsoverleg te behandelen. Veelal zijn dit uitvoerige overleggen op maandag gedurende een aantal uren of een hele dag. Deze variant werd in het verleden vaak gekozen met het oog op verdeling van beleidsterreinen tussen bewindslieden, respectievelijk verdeling van woordvoerderschappen binnen fracties. Bijvoorbeeld over MIRT (onderdeel I&M-begroting), sport (onderdeel VWS-begroting), cultuur (onderdeel OCW-begroting), of politie (onderdeel V&J-begroting).

4. Wetgevingsoverleg over het geheel van de begroting (begrotingsoverleg)

Bij deze overlegvorm wordt de begroting eerst systematisch en uitgebreid - bij voorkeur artikelsgewijs - in commissieverband behandeld, waardoor de plenaire afronding meer toegespitst kan worden op de politieke hoofdpunten. Behandeling geschiedt in een uitvoerig wetgevingsoverleg dat in beginsel een gehele (maan)dag kan beslaan. De commissie kan vooraf besluiten over de vergadervolgorde, de tijdsindeling, maar vooral ook hoe daarbij de politieke hoofd- en bijzaken worden verdeeld over het begrotingsoverleg en de plenaire afronding. Omdat de begroting een beleidsbegroting is geworden, heeft het begrotingsoverleg per definitie een zeker politiek karakter.

Bij alle vormen van het wetgevingsoverleg kan in een eerste gedeelte ook nadrukkelijk aandacht besteed worden aan de kwaliteit van de begroting, bijvoorbeeld door een rapporteur namens de commissie.

5. Plenaire begrotingsbehandeling²

De afronding van iedere begrotingsbehandeling vindt plaats in een plenair debat. Veelal wordt dit gehouden in twee termijnen die bewust over twee vergaderdagen worden gespreid. Voor de totale spreektijd die de fracties krijgen voor alle plenaire begrotingsbehandelingen wordt vooraf centraal een verdeelsleutel vastgesteld. De fracties kunnen vervolgens de hun toebemeten spreektijd naar eigen inzicht verdelen over de verschillende begrotingsbehandelingen.

BIJLAGE 2

Schema behandeling Rijksbegrotingshoofdstukken najaar 2014

(voorlopig schema op basis van het Langetermijnschema, zoals dat op 29-8-2014 door de Griffie aan alle Leden is verspreid)

16, 17 en 18 september (week 38)

- Prinsjesdag 2014 (16 september); aanbieding van de rijksbegrotingen voor het jaar 2015

- Algemene Politieke Beschouwingen

23, 24 en 25 september (week 39)

- Algemene Financiële Beschouwingen (IXA/IXB)

30 september, 1 en 2 oktober (week 40)

- Begroting Koninkrijksrelaties (IV)

7, 8 en 9 oktober (week 41)

- Begroting Algemene Zaken (IIIA t/m C)

- Begroting van de Koning (I)

14, 15 en 16 oktober (week 42)

- Begroting Economische Zaken (onderdeel Economie en Innovatie) (XIII)

Herfstreces: vrijdag 17 oktober t/m maandag 27 oktober 2014 (week 43)

28, 29 en 30 oktober (week 44)

- Begroting Economische Zaken (onderdeel landbouw en Natuur) (XIII)

- Begroting Infrastructuur & Milieu (XII)

- Begroting Wonen en Rijksdienst (XVIII)

4, 5 en 6 november (week 45)

- Begroting Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII)

- Begroting Binnenlandse Zaken (VII)

11, 12 en 13 november (week 46)

- Begroting Defensie (X) (12/13 November)

- Belastingplan 2015

18, 19 en 20 november (week 47)

- Begroting Buitenlandse Zaken (V) (19/20 november)

- Begroting BuHa-OS (XVII) (19/20 november)

- Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI)

25, 26 en 27 november (week 48)

- Veiligheid en Justitie (VI)

- Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV)

- Stemmingen over alle begrotingen (amendementen en wetsvoorstellen).

---

1. Voor de verschillende modaliteiten van wetgevingsoverleg wordt verwezen naar bijlage 1.↩︎

2. Zie voor de procesevaluatie van de Kamerbehandeling van de Rijksbegroting 2014 de brief van het Presidium van 12 maart 2013 (Kamerstuk 31 865, nr. 60).↩︎