Preview document (🔗 origineel)

---

32317 JBZ-Raad

Nr. Verslag van een schriftelijk overleg

Vastgesteld 10 maart 2015

De vaste commissie voor Veiligheid en Justitie heeft een aantal vragen voorgelegd aan de minister van Veiligheid en Justitie over de brief van 4 maart 2015 over de geannoteerde agenda JBZ-Raad van 12 en 13 maart 2015 en het monitoringsoverzicht JBZ-dossiers 1e kwartaal 2015 (Kamerstuk 32317, nr. 272) en over de brief van 13 februari 2015 over het verslag van de informele JBZ-Raad, gehouden in Riga op 29 en 30 januari 2015 (Kamerstuk 32317, nr. 270).

Bij brief van ... heeft de minister van Veiligheid en Justitie deze vragen beantwoord. Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt.

Voorzitter van de commissie voor Veiligheid en Justitie,

Ypma

Adjunct-griffer van de commissie,

Tielens-Tripels

Inhoudsopgave

I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Inbreng van de leden van de VVD-fractie

Inbreng van de leden van de PvdA-fractie

Inbreng van de leden van de SP-fractie

Inbreng van de leden van de CDA-fractie

Inbreng van de leden van de PVV-fractie

II. Reactie van de minister van Veiligheid en Justitie

I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Inbreng van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie maken zich grote zorgen over de radicale koerswijziging in het migratiebeleid die de nieuwe Griekse regering voorstaat en hebben daarover enkele vragen. In de eerste plaats vragen deze leden wat de inzet wordt van Nederland tijdens de komende JBZ-Raad ten aanzien van de koerswijziging in het migratiebeleid die Griekenland heeft aangekondigd. Hoe kwalificeert de minister deze koerswijziging van Griekenland waarbij de nieuwe Griekse regering open grenzen bepleit en waarbij er volgens de Griekse staatssecretaris van Migratie een opening in de grens tussen Griekenland en Turkije moet komen? Hoe kan ervoor worden gezorgd dat Griekenland zich houdt aan de gemaakte afspraken ten aanzien van de bewaking van de Europese buitengrenzen? Welke maatregelen kunnen er worden getroffen als Griekenland blijft weigeren zich aan de afspraken omtrent grensbewaking te houden? Deelt de minister de mening dat de Europese Commissie een inbreukprocedure moet starten als Griekenland de afspraken over het buitengrenstoezicht niet nakomt en dat er bij het uitblijven van het naleven van deze afspraken door Griekenland, sprake kan zijn van herinvoering van het grenstoezicht aan een of meer binnengrenzen? Kan de minister bevestigen dat het thema toetreding van Bulgarije/Roemenië tot Schengen van de agenda is afgevoerd en dat hier niet over wordt gesproken? Wat is de inzet van de Nederlandse regering tijdens de JBZ-Raad teneinde migratiedruk tegen te gaan? Welke voorstellen gaat de minister doen teneinde de buitengrenzen verder te versterken? Wat is de inzet teneinde te voorkomen dat zich in de stroom van migranten terroristen en jihadisten bevinden die zo makkelijk op het Europees grondgebied kunnen binnenkomen? Wat is de inzet via samenwerking met derde landen? Hoe wordt door Europa nu richting Libië geacteerd? Wat is de inzet teneinde de mensensmokkelindustrie tegen te gaan? Is de regering voornemens te reageren op de consultatie over het Europees Nabuurschapsbeleid? Zullen hierin ook migratieaspecten worden meegenomen? Zo ja, is de minister bereid deze reactie ook naar de Kamer te sturen? Welke inhoudelijke plannen zijn er rondom het ‘Slimme Grenzen’ voorstel, ook tijdens het Nederlandse voorzitterschap? Wanneer ontvangt de Kamer de appreciatie op het nieuwe technische rapport? Klopt het dat de ‘Slimme grenzen’ onderdeel wordt van een totaalpakket waaronder ook het Passenger Name Record (PNR)?

Inbreng van de leden van de PvdA-fractie

De leden van de PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de agendapunten van de JBZ-Raad in Brussel op 12 en 13 maart 2015. Op het terrein van immigratie en asiel hebben zij meerdere punten die zij graag aan de orde willen stellen en waarvan zij wensen dat de minister daar in de JBZ-Raad aandacht voor vraagt namens Nederland. Allereerst willen zij de problemen in en met Griekenland aan de orde stellen. Onlangs kwam een bericht naar buiten dat Griekenland ermee heeft gedreigd honderdduizenden illegale migranten door te laten naar de Europese Unie. In dit kader verwijzen zij naar de schriftelijke Kamervragen van de leden Kuiken en Maij die op 5 maart 2015 zijn ingediend (2015Z03947). Voornoemde leden maken zich zorgen over dit dreigement, ook omdat Griekenland al jaren niet in staat is gebleken asielzoekers en migranten afdoende procedures en opvang te bieden en met deze stoere taal de verhoudingen in de Europese Unie op scherp zet. De solidariteit tussen de EU-lidstaten op het asiel- en migratiebeleid wordt hiermee ondergraven. Is de minister bereid Griekenland hierop in de JBZ-Raad aan te spreken? Het dreigen van de Griekse regering nam overigens nog schadelijkere vormen aan, door de opmerking van de Griekse minister van Defensie dat de sluizen worden opengezet voor jihadisten en terroristen die vervolgens naar Berlijn zullen gaan. Deelt de minister de mening dat dit soort taal en geuite voornemens onacceptabel zijn? Welke consequenties richting Griekenland zouden hieraan verbonden moeten zijn en op welke wijze kan de Europese Unie een zo krachtig mogelijk eensluidend signaal richting Griekenland afgeven dat dit niet kan? De aan het woord zijnde leden vragen de minister erop te blijven aandringen dat alle EU-lidstaten de verplichtingen nakomen van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel en de Dublin-verordening zodat migranten in de EU een fatsoenlijke behandeling krijgen.

Een tweede zeer belangrijk onderwerp waar de leden van de PvdA-fractie aandacht voor willen vragen is de situatie op de Middellandse Zee. Er vinden nog immer vele incidenten plaats met boten vol met migranten die de zee opgaan om zodoende Europa te bereiken, met alle risico’s van dien. Vele honderden migranten, ook vrouwen en kinderen, zijn daarbij omgekomen. Kan de regering een exact overzicht schetsen van de ter plekke aanwezige Europese operaties en capaciteit teneinde dit probleem te beheersen? Welke inzet is er vanuit de Europese Unie, onder andere in de vorm van de operatie Triton, en welke inzet is er vanuit van de afzonderlijke EU-lidstaten? Waar vallen de voornaamste gaten? Welk mandaat hebben deze operaties en wanneer komen zij waar in actie? Deze leden maken zich zorgen dat de huidige operatie Triton niet afdoende voorkomt dat hulpbehoevende mensen in de Middellandse Zee verdrinken, terwijl zij wel geholpen zouden kunnen worden. Deelt de regering de mening dat meer gedaan moet worden, ook in samenwerking met Frontex en alle betrokken EU-lidstaten, teneinde te zorgen voor een veilige Middellandse Zee? Deze leden zien met tevredenheid de ambitie van de Europese Commissie om vooruitgang te boeken op het migratiedossier. Zij vinden dat Nederland in Europees verband sterk op deze ambitie van de Europese Commissie moet drukken. Er moet zoveel mogelijk een einde komen aan het verdrinken van mensen in de Middellandse Zee. Dat is onze morele plicht en ons gezamenlijk Europese uitgangspunt in het waarborgen van de mensenrechten. De operaties op de Middellandse Zee moeten daartoe adequaat en afdoende zijn. Solidariteit tussen de EU-lidstaten moet voorop staan. De migratiestromen die er zijn moeten in goede banen geleid worden. Ook spreekt het de leden van de PvdA-fractie zeer aan om meer EU-lidstaten aan hervestigingsinspanningen te laten deelnemen. Gaat Nederland zich in de JBZ-Raad hier ook hard voor maken? Op welke wijze kan worden verhinderd dat ook terroristen zich onder de vluchtelingen mengen en op deze wijze proberen zij Europa te bereiken? Welke signalen zijn er dat dit daadwerkelijk gebeurt?

Inbreng van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie vragen de regering de aandacht te vestigen op de verdeling van de migratiedruk. Landen als Italië, Malta, Griekenland en andere grenslanden luiden bij de rest van de Europese Unie regelmatig de noodklok, maar hun waarschuwingen lijken nauwelijks serieus te worden genomen. Ondanks de veel te grote druk op de zuidelijke asielsystemen, geven de noordelijke EU-lidstaten niet thuis. Die landen, inclusief Nederland, hameren vooral keer op keer op het feit dat er nog meer migranten op zee en aan de grens moeten worden gestopt. Zo blijft de nadruk met name liggen op repressie, maar wordt het probleem van de onevenredige verdeling niet opgelost. Deze leden zijn van mening dat het alleen toezeggen van hulp bij het terugdringen van de toestroom onvoldoende is. Het gaat immers ook om de verdeling van de lasten. De Grieken geven al jaren aan de toestroom niet meer alleen aan te kunnen. De Griekse viceminister van Binnenlandse Zaken heeft onlangs zelfs gedreigd om 300.000 tot 500.000 vluchtelingen reispapieren te geven, zodat Europa zal worden ‘overspoeld’ met asielzoekers. Dit kan uiteraard nooit de oplossing zijn en de leden van de SP-fractie keuren deze manier van druk uitoefenen dan ook af. Deze leden vrezen echter wel dat er op termijn grote problemen kunnen gaan ontstaan indien niet snel werk wordt gemaakt van een evenredige verdeling van de asielinstroom. De nieuwe EU-commissaris voor Immigratie lijkt deze mening te onderschrijven. Hij geeft aan dat er binnen de EU een eerlijkere verdeling moet komen van migranten en asielzoekers. De aan het woord zijnde leden constateren dat het EU-voorzitterschap het probleem van de migratiedruk onder meer wil bestrijden met acties teneinde het Gemeenschappelijk Europees Asiel Systeem volledig te implementeren. Heeft de minister er zicht op wanneer dit eindelijk gaat gebeuren? Kan daarbij kort en bondig worden aangeven wat dit nu exact inhoudt? Deze leden vragen of deze implementatie ervoor zal zorgen dat de migranten en de asielzoekers evenrediger over de EU-lidstaten worden verspreid. Graag ontvangen voornoemde leden ook op de uitspraak van de Hoge Commissaris voor Vluchtelingen van de Verenigde Naties dat het EU-beleid ten aanzien van asielbeleid disfunctioneel is. Dat is een stevige kwalificatie. Er is sindsdien wel een evaluatie van het asielbeleid aangekondigd, maar is niet allang bekend wat de grootste knelpunten zijn? De leden van de SP-fractie willen graag weten wanneer het probleem is opgelost. Voorts constateren zij dat de mogelijke toetreding van Bulgarije/Roemenië tot Schengen, net als tijdens de voorgaande JBZ-raden, vlak voor de JBZ-raad van de agenda is afgevoerd. Waarom dit is gebeurd? Wanneer valt het besluit hierover in de Raad?

Voornoemde leden merken op dat de minister zich tijdens de afgelopen JBZ-raden telkens op het standpunt heeft gesteld dat eerst de nieuwe coöperatie- en verificatiemechanisme (CVM)-rapportages beschikbaar moesten zijn, voordat sprake kan zijn van besluitvorming over het toetreden van Bulgarije en Roemenië tot Schengen. Deze rapportages zijn nu beschikbaar, maar in de kabinetsappreciatie daarvan wordt geen uitspraak gedaan over de vraag of de resultaten al dan niet voldoende zijn voor toetreding van Bulgarije en Roemenië tot het Schengengebied. In hoeverre is de minister tevreden genoeg om Bulgarije en Roemenië te laten toetreden? Deze leden willen voorts graag weten waarom dat tot noch toe nergens uit blijkt.

De leden van de SP-fractie hebben vernomen dat de nieuwe president van Roemeniëop 15 januari 2015 een bezoek heeft gebracht aan de voorzitter van de Europese Commissie. Volgens de Roemeense President is hem door de voorzitter van de Europese Commissie verzekerd dat Roemenië volledige steun zou hebben voor het Schengen-lidmaatschap. Het Europees Parlement heeft in 2011 al aangegeven dat wat haar betreft beide landen zouden kunnen toetreden tot het Schengengebied. Het is echter de JBZ-Raad die hierover beslist met unanimiteit. Kan de regering bevestigen of de voorzitter van de Europese Commissie inderdaad dit soort beloftes heeft gedaan? Als dat daadwerkelijk het geval is, wat is dan de mening van de Nederlandse minister hierover? Wat zal de procedure zijn als een eventueel ontwerpbesluit positief ontvangen wordt tijdens een toekomstige JBZ-raad? Heeft de Kamer dan nog invloed op deze beslissing? Moet dit besluit dan nog door de nationale parlementen geratificeerd worden? Hoe lang is de periode tussen de besluitvorming en het daadwerkelijk paspoortvrij reizen?

Inbreng van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie vragen de regering wat de stand van zaken is ten aanzien van de samenwerking tussen Europol en Frontex. Op dit moment verzamelt Frontex belangrijke informatie van mensen die de overtocht over de Middellandse zee gemaakt hebben. Deze leden denken aan informatie waar deze vluchtelingen vandaan komen, hoeveel ze moesten betalen en via welke routes ze zijn gekomen. Dit is cruciale informatie teneinde ook de modus operandi van de mensensmokkelaars te achterhalen. Niet alleen vanwege de informatie over mensensmokkelaars, maar ook met het oog op terrorismebestrijding en mogelijke signalering van IS-strijders bij de oversteek van Europa moet deze samenwerking volgens deze leden optimaal zijn. Deelt de minister deze zienswijze en hoe kan de informatiewisseling tussen Europol en Frontex sneller plaatsvinden in de toekomst? Op dit moment schijnt het zo te zijn dat ambtenaren die toezien op databescherming nu twee maanden nodig hebben om de werkafspraken van een paar kantjes tussen de twee organisaties goed te keuren. Kan de minister deze gang van zaken bevestigen? Kan hij voorts bevestigen dat beide organisaties inmiddels een akkoord hebben gesloten om dit in de toekomst te verbeteren? De leden van de CDA-fractie vragen de minister of het dus op basis hiervan mogelijk wordt dat Frontex direct informatie kan uitwisselen met Europol, zonder tussenkomst van ambtenaren en tijdrovende controleprocessen. Deze leden vragen de regering voorts om een bevestiging van het feit dat het akkoord nog niet operationeel is omdat de European Data Protection Supervisor (EDPS) nog toestemming moet geven voor dit akkoord. Deelt de minister de mening dat het belangrijk is dat Europol en Frontex zo snel mogelijk direct informatie kunnen uitwisselen? Kan hij erop aandringen dat het EDPS zo snel mogelijk dit akkoord goedkeurt? Graag vernemen deze leden op bovenstaande een reactie.

De aan het woord zijnde leden vragen voorts een reactie ten aanzien van het nieuwe immigratiebeleid van de Griekse regering. Kan daarbij een overzicht worden gegeven van de aangekondigde maatregelen en per maatregel worden aangeven wat hiervan mogelijk het effect kan zijn op de asielinstroom in de andere EU-lidstaten? Welk standpunt zal de minister hierover innemen tijdens de JBZ-raad?

Inbreng van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie zijn tegen elke vorm van EU-bemoeienis en in het bijzonder op het gebied van immigratie en asiel. Mede door deze EU-bemoeienis lag het aantal illegale migranten dat vorig jaar de Europese Unie binnen is gekomen op een recordhoogte van 278.000 personen. Momenteel staan er volgens berichten van Frontex zelfs één miljoen migranten klaar om via Libië de oversteek naar de Europese Unie te maken. Deze leden maken zich dan ook grote zorgen om de nieuwe Europese plannen die EU-lidstaten verplichten asielzoekers op te nemen en roepen de regering op deze idiote plannen direct van de hand te doen.

Voornoemde leden hebben voorts met verbazing kennisgenomen van de dreigementen die zijn geuit door de Griekse minister van Defensie om de EU te overspoelen met honderdduizenden asielzoekers en potentiele IS terroristen. Volgens deze leden bewijzen deze dreigementen eens en te meer dat het Schengensysteem ten koste gaat van onze veiligheid. Door het verbod op grenscontroles kunnen terroristen namelijk, onder meer via Griekenland, ongecontroleerd ons land binnen komen. Deze leden roepen de regering op korte metten te maken met deze Griekse chantage door uit Schengen te stappen en de grenscontroles her in te voeren.

Ook willen de leden van de PVV-fractie graag weten wat de stand van zaken is voor wat betreft de toetreding van Roemenië en Bulgarije tot Schengen. Deelt de minister de mening dat uitbreiding van Schengen met Roemenië en Bulgarije niet kan, gelet op de huidige problemen met de buitengrenzen?

II. Reactie van de minister van Veiligheid en Justitie