Preview document (🔗 origineel)

---

Verzoek position papers passendheid mededingingswet

Dit is een verzoek aan de EZ-commissie voor het laten schrijven van drie position papers in opdracht van de Kamer over de passendheid en houdbaarheid van de Mededingingswet, gezien de groei van het aantal zzp’ers.

Aanleiding

Er werken steeds meer mensen als zelfstandig ondernemer. De wetgever ziet hen ook als ondernemer, en niet zoals in sommige landen als een andere categorie (UK: self employed, FRA: auto employee). Omdat de wetgever hen ziet als ondernemer mogen zelfstandigen geen prijsafspraken maken, want dan geldt het kartelverbod. Gezien het hoge aantal zzp’ers en de kleine groep van grote opdrachtgevers kunnen sommige zzp’ers niet meer zelf de prijzen bepalen. We zien tegelijkertijd dat de gig economy groeit: aanbod van arbeid door alleen kortdurende klussen. Met andere woorden, het kartelverbod lijkt de positie van de zzp’ers te verzwakken en die van de opdrachtgever te versterken, omdat die in staat is zzp’ers tegen elkaar uit te spelen. De vraag is dus of de mededingingswet nog past in het huidige bedrijvenlandschap.

De minister en Autoriteit Consument & Markt (ACM) lijken niet van plan diepgravend naar de machtsverhoudingen en de passendheid van de Mededingingswet te kijken. In de brief van de minister van Economische Zaken van 10 oktober 2016 over toezeggingen gedaan in het algemeen overleg Marktwerking en Mededinging stelt de minister dat volgens de ACM de Mededingingswet juridisch weinig ruimte laat voor het collectief onderhandelen van tarieven tussen zelfstandige ondernemers (Kamerstuk 24 036, nr. 415). In andere Europese landen, zoals Denemarken en Verenigd Koninkrijk, mogen zzp'ers onderling wel prijsafspraken maken. De Deense artiestenvakbond en de Britse Musicians Union kennen beiden een uitzonderingspositie voor collectief onderhandelen voor andere werkenden dan werknemers. Er is blijkbaar ruimte in EU-regelgeving om van artikel 6 (kartelverbod) van de Mededingingswet (afgeleid van artikel 101 en 102 van het Europese Verdrag) af te wijken. In 2008-2009 heeft de Kamer een initiatiefwetsvoorstel behandeld en aangenomen van de leden Ten Hoopen, Aptroot en Vos (Kamerstukdossier 31 531) houdende een wijziging van de Mededingingswet ter versoepeling van de uitzondering op het verbod van mededingingsafspraken (versterking positie leveranciers uit het MKB) over de verruiming van de bagatelregeling van 5% naar 10% van de relevante markt. De meeste zzp’ers zullen die 10% nooit halen, en zouden daarom gebruik kunnen maken van deze uitzondering op het kartelverbod.

Onderzoeksvoorstel

Het voorstel is om drie wetenschappers, te weten een mededingingsjurist, een econoom en een arbeidsmarktdeskundige, elk een position paper te laten schrijven over de stand van het denken in hun vakgebied over bovenstaande problematiek.

Het doel van dit onderzoeksvoorstel is om op basis van die position papers een kabinetsappreciatie en een debat aan te vragen. Als het nog lukt tijdens deze kabinetsperiode en anders bij de volgende kabinetsperiode, zodat het volgende kabinet aan de slag kan met dit vraagstuk.

Onderzoeksvragen
- Is de Mededingingswet wel actueel genoeg voor de huidige machtsverhoudingen, vooral voor zzp'ers en hun onderhandelingsmacht?
- Moet er een wijziging komen van de Mededingingswet of moet deze wet anders geïnterpreteerd worden ten aanzien van zzp'ers, zodat ze onderling prijsafspraken kunnen maken?

- Zijn er andere oplossingen mogelijk?

- Waarom wordt er geen gebruik gemaakt van de bagatelregeling van 10%?    

- Hoeveel ruimte er is in EU-verband om van het kartelverbod af te wijken? 

Begroting

De kosten voor het laten opstellen van de gevraagde drie position papers worden begroot op een bedrag van maximaal € 8.000 per position paper. De met dit onderzoek gemoeide kosten zijn afgestemd met de stafdienst Financieel Economische Zaken van de Tweede Kamer. Deze kosten en uitgaven passen binnen het reeds geraamde budget in de Kamerbegroting voor parlementair onderzoek.