Preview document (🔗 origineel)

---

Inleiding

In de procedurevergadering van de vaste commissie voor Defensie van 22 maart 2018 zijn wij benoemd tot rapporteurs over het jaarverslag 2017 van het ministerie van Defensie. Hierbij leggen wij ons voorstel voor de invulling van dit rapporteurschap aan de commissie voor.

Beslispunten Instemmen met de voorgestelde werkwijze Instemmen met het plannen van een besloten commissiebriefing door de rapporteurs op 13 juni 2018 van 16:00-17:00 uur

Hoofdlijnen van de voorgestelde werkwijze

• De rapporteurs leggen hun bevindingen voorafgaand aan het wetgevingsoverleg voor aan de commissie in een commissiebriefing.

• De rapporteurs verzorgen voorafgaand aan het wetgevingsoverleg (WGO) een persbriefing (onder embargo tot aan het WGO)

• De rapporteurs krijgen tijdens het WGO als eerste het woord. Vervolgens zullen de bewindspersonen daarop reageren. Daarna krijgen alle woordvoerders de gelegenheid hun eigen inbreng te leveren.

• De rapporteurs bouwen voort op het rapporteurschap van vorig jaar en richten zich in hun onderzoek op de volgende onderwerpen:

  • Kwaliteit en inzichtelijkheid van de verantwoordingsinformatie, mede in het licht van de informatie in de begroting

  • Informatievoorziening over versterking van de gereedheid van de krijgsmacht

  • Informatie in het jaarverslag over personeel (behoud en werving)

  • Slotwetmutaties

• De commissiestaf zal de rapporteurs ondersteunen. De commissiestaf zal een stafnotitie opstellen over het Jaarverslag. Alle leden van de com­missie zullen de stafnotitie ontvangen en kunnen daar indien gewenst gebruik van maken.

Achtergrond van deze notitie

In 2017 heeft de vaste commissie voor Defensie voor het eerst gebruik gemaakt van een rapporteur over het Jaarverslag. Rapporteurs treden op namens de commissie en spreken tijdens het wetgevingsoverleg (WGO) ook namens de commissie. Rapporteurs zijn verantwoordelijk voor hun inbreng in het debat. In de voorbereiding kunnen zij gebruik maken van ondersteuning van de commissiestaf. Omdat de rapporteurs namens de commissie optreden, stemmen de rapporteurs van te voren de werkwijze en bevindingen af met de commissie.

Tussen commissies bestaan in de praktijk verschillen in de werkwijze van rapporteurs. Deze notitie heeft tot doel de in dit geval te volgen werkwijze voor te leggen aan de vaste commissie voor Defensie.

Invulling rapporteurschap Jaarverslag 2017

1. Proces

Ten aanzien van het proces stellen de rapporteurs de volgende werkwijze voor.

• De rapporteurs presenteren de bevindingen en de hoofdlijnen van de inbreng een week voorafgaand aan het wetgevingsoverleg aan de commissieleden tijdens een besloten commissiebriefing. Voorstel is deze te plannen op 13 juni 2018 van 16:00-17:00 uur.

• De rapporteurs houden direct voorafgaand aan het WGO een korte persbriefing, waarin de kernboodschap van de rapporteurs wordt toegelicht. De rapporteurs stellen voor te zijner tijd de stafdienst Communicatie te laten nagaan of er voldoende belangstelling bestaat bij journalisten voor een dergelijke briefing. Voor de journalisten geldt een embargo tot aan het aanvangstijdstip van het WGO. Vorig jaar heeft de rapporteur Defensie eveneens een persbriefing gehouden.¹ Het geven van een briefing past in het beleid van de Kamer om transparant te zijn over werkzaamheden van de Kamer. Bovendien zou het kunnen leiden tot meer aandacht en begrip voor de behandeling van het Jaarverslag.

• Aan het begin van het WGO krijgen de rapporteurs als eerste het woord (ca. 15 minuten spreektijd). De rapporteurs doen namens de commissie mondeling verslag van de bevindingen en kunnen vragen stellen en verzoeken doen aan de bewindspersonen.

• Daarna volgen de antwoorden van de bewindspersonen op de inbreng van de rapporteurs.

• Vervolgens wordt het WGO op de gebruikelijke wijze voortgezet met de inbreng van de verschillende woordvoerders (inclusief de rapporteurs, nu voor de eigen fractie), gevolgd door de beantwoording van de bewindspersonen.

2. Inhoud inbreng rapporteur

Kwaliteit van de verantwoording

De commissie voor Financiën adviseerde in haar brief aan de commissievoorzitters over de behandeling van de departementale jaarverslagen aan rapporteurs om namens de commissie de kwaliteit van de verantwoordingsstukken te onderzoeken. Het gaat dan om aspecten als informatiegehalte, inzichtelijkheid, concreetheid, het gebruik van beleidsdoorlichtingen en afrekenbaarheid. De commissie Financiën wijst er verder op dat commissies kunnen besluiten een rapporteur in te zetten op een of meer specifieke thema’s die van belang worden geacht. Hiermee kan verdieping worden gezocht op een of meer onderdelen van het jaarverslag. De commissies wordt aanbevolen tijdig thema’s te benoemen die nader onderzocht worden.² De rapporteurs stellen voor deze adviezen te volgen, en derhalve in ieder geval de kwaliteit en inzichtelijkheid van het jaarverslag te onderzoeken en te beoordelen.

Om de kwaliteit van de jaarverslagen te beoordelen maken de rapporteurs gebruik van zes hoofdvragen, zoals geformuleerd in de controlekaart begroting en verantwoording en uitgewerkt in de handreiking controle en verantwoording.

Handreiking en controlekaart De Handreiking controle begroting en verantwoording biedt Kamerleden houvast voor het controleren van de overheidsfinanciën, de begroting in het najaar en de verantwoording in het voorjaar. De handreiking is opgesteld door Pieter Duisenberg (VVD) en Paul van Meenen (D66), rapporteurs van de commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Op basis van de handreiking is de Controlekaart begroting en verantwoording gemaakt. Daarop staan zes hoofdvragen die een Kamerlid kan stellen bij het controleren van de begroting en de verantwoording: Wat is het beeld van het beleidsterrein op hoofdlijnen? Welke doelen zijn gepland/behaald? Welke prestaties zijn gepland/geleverd? Wat gaat het kosten/heeft het gekost? Wat is het oordeel over de rechtmatigheid, doeltreffendheid en doelmatigheid? Welke conclusies en aanbevelingen volgen daaruit?

Specifieke thema’s

Vorig jaar heeft de rapporteur zich specifiek op een aantal thema’s gericht die in 2016 een beleidsprioriteit van Defensie waren, en dan met name de versterking van de basisgereedheid van de krijgsmacht. Verder heeft de rapporteur aandacht besteed aan de bevindingen van de Algemene Rekenkamer, met name de geconstateerde onvolkomenheden in de bedrijfsvoering, en de informatievoorziening over Slotwetmutaties.³

De rapporteurs stellen voor dit jaar voort te bouwen op het rapporteurschap van vorig jaar. Daarom willen zij zich opnieuw specifiek richten op de informatievoorziening over de versterking van de gereedheid van de krijgsmacht. Daarvoor zien de rapporteurs verschillende redenen.

• Dit onderwerp was ook in 2017 één van de vijf beleidsprioriteiten van Defensie.

• Vanaf 2017 is voor dit doel € 197 miljoen (structureel) aan de Defensiebegroting toegevoegd.

• De informatievoorziening over de gereedheid is in 2017 naar aanleiding van een onderzoek van de MIVD aangepast.

• Vorig jaar heeft de minister een toezegging gedaan die dit jaar invulling zou moeten krijgen, namelijk: “De Minister heeft toegezegd om in de jaarverslagen het verkeerslicht-model te implementeren voor maatregelen ter versterking van de basisgereedheid op de onderdelen personeel, materieel en operationeel.”⁴

De rapporteurs zullen zich specifiek richten op de vraag of de jaarverantwoording over 2017 voldoende inzicht biedt voor de Kamer over dit onderwerp en de besteding van de middelen, ook in relatie tot de begroting van 2017.

Verder willen de rapporteurs zich richten op een tweede beleidsprioriteit van Defensie in 2017, namelijk ‘investeren in goed werkgeverschap’, en dan met name (de informatievoorziening in het Jaarverslag over) het behoud en de werving van personeel.

Ten slotte zullen de rapporteurs opnieuw aandacht besteden aan Slotwetmutaties en de informatievoorziening daarover.

3. Ondersteuning door de commissiestaf

Op de procedurevergadering van 22 maart 2018 heeft de commissie de staf verzocht een notitie op te stellen over de verantwoordingsstukken ten behoeve van het WGO en mede ten behoeve van de rapporteurs. De staf zal in deze notitie in ieder geval aandacht besteden aan bovengenoemde thema’s, zodat de rapporteurs gebruik kunnen maken van de bevindingen ten behoeve van de inbreng tijdens het WGO. De inhoud van de stafnotitie blijft de verantwoordelijkheid van de staf. Alle leden van de com­missie zullen de stafnotitie ontvangen en kunnen daar indien gewenst gebruik van maken. Uiteraard is de stafnotitie, zoals gebruikelijk, alleen voor intern gebruik.

4. Planning

Hieronder is ter informatie een overzicht opgenomen van belangrijke data.

Datum & tijd	Activiteit
5 april, 10.30	Procedurevergadering Defensie
19 april, 10.30	Procedurevergadering Defensie
16 mei	Aanbieding jaarverslagen en slotwetten en verantwoordingsonderzoek Algemene Rekenkamer (voorafgegaan door ontbijt Algemene Rekenkamer en Tweede Kamerleden)
17 mei, 10.30	Procedurevergadering Defensie
Nog te plannen	Technische briefing Algemene Rekenkamer over verantwoordingsonderzoek
23 mei	Verantwoordingsdebat met minister-president en minister van Financiën (plenair)
24 mei, 14.00	Inbreng feitelijke vragen
31 mei, 10.30	Procedurevergadering Defensie
5 juni	Deadline ontvangst antwoorden van het kabinet en Algemene Rekenkamer op feitelijke vragen
13 juni, 16.00-17.00 uur	Besloten commissiebriefing door rapporteurs
Uiterlijk 13 juni	Publicatie stafnotitie
14 juni, 10.30	Procedurevergadering Defensie
20 juni 10.00-13.00	Wetgevingsoverleg Jaarverslag 2017 ministerie van Defensie

---

1. Ook rapporteurs van andere commissies hebben hiervan in het verleden gebruik gemaakt.↩︎

2. Brief van de commissie Financiën van 27 maart 2018, 2018Z04927..↩︎

3. Slotwetmutaties zijn bijstellingen van de begroting die pas bij de Slotwet, een aantal maanden na afloop van het boekjaar, formeel ter autorisatie aan de Kamer worden voorgelegd. In feite kan er dan niets meer aan veranderd worden en wordt de Kamer dus voor een voldongen feit gesteld.↩︎

4. Verslag van een wetgevingsoverleg, gehouden op 14 juni 2017, over Jaarverslag Ministerie van Defensie 2016.↩︎