In 2017 bedroeg de totale instroom bij de rechtspraak bijna 1,6 miljoen zaken. Het ging daarbij in circa 420.000 gevallen om zaken waarin de overheid partij was, ofwel in circa 25% van de instroom. Uitgesplitst naar rechtsgebied gaat het hoofdzakelijk om de volgende instroom van zaken waarin de overheid partij was (excl. cassatie bij HR):

– 106.770 kantonzaken (straf en Mulder)

– 97.630 bestuurszaken rechtbanken

– 169.170 strafzaken (niet-kanton) bij rechtbanken

– 47.060 zaken bij appelcolleges (belasting, strafzaken, CRvB)

Op dit moment hebben is er geen overzicht beschikbaar van uitgaven die betrekking hebben op rechtsbijstandverlening aan overheden.

De politie werkt op dit moment aan een visie en een strategie voor de invulling van de portefeuille duurzaamheid voor inkoop, huisvesting, voer- en vaartuigen, uitrusting en services/mobiliteit. Door de politie zijn reeds activiteiten op het gebied van duurzaamheid ontplooid. Dat doet de politie bij onder meer de inkoop van producten, diensten en werken waarbij – gegeven de specifieke inzet voor politietaken en de relevantie – van geval tot geval wordt bezien in hoeverre toepassing mogelijk dan wel wenselijk is.

De politie is zich bewust van de voorbeeldfunctie die zij heeft en zet zich op een aantal terreinen actief in op duurzaamheid. Een aantal voorbeelden:

– De referent bedrijfsvoering van de korpsleiding heeft namens de politie de Green City Deal van Energierijk Den Haag ondertekend. Hiermee wordt beoogd om in 2040 de belangrijkste overheidsgebouwen in het centrumgebied van Den Haag klimaatneutraal te maken. De politie doet hier actief aan mee door inzet van expertise en middelen.

– De politie is aangesloten bij de pilot vervezeling bedrijfskleding vanuit Defensie. Hierbij wordt kleding door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt verwerkt en klaargemaakt voor circulair hergebruik in bijvoorbeeld kleding en isolatiemateriaal.

– De politie heeft, voortkomend uit de klimaattafel Gebouwde Omgeving, een routekaart opgesteld om te komen tot verduurzaming van de vastgoedportefeuille. Voornaamste doel hiervan is om in 2030 de voorraad kantoorgebouwen gemiddeld energielabel A te laten hebben en toe te werken naar volledige energieneutraliteit van de vastgoedportefeuille in 2050.

– In het begin 2017 vastgestelde inkoopbeleid van de politie is ruimte gelaten voor duurzaam inkopen. Inmiddels is de staande praktijk dat in nagenoeg alle generieke inkooptrajecten van de politie de duurzaamheidscriteria van Pianoo worden meegenomen. Hiermee geeft de politie een actieve prikkel aan marktpartijen om te komen tot duurzame producten en diensten.

– De besluitvorming omtrent de pilot emissieloze voertuigen is afgerond. Verwachting is dat deze pilot begin 2019 van start gaat. Hiermee wordt onderzocht hoe emissieloze voertuigen binnen de politietaak ingezet kunnen worden.

Vanuit het Rijk is geen bijdrage ontvangen ten aanzien van duurzaamheid. De politie doet dit binnen de middelen die zij ontvangt als algemene bijdrage van het Rijk, zij ontvangt geen specifieke duurzaamheidsbijdrage. In 2019 wordt bovengenoemde strategie vastgesteld waarna deze dient als basis voor het maken van verdere keuzes voor activiteiten en maatregelen. Dan wordt ook duidelijk hoe groot de bijdrage wordt voor duurzaamheid, waaronder ten aanzien van «duurzame goederen».

Het is voor geadopteerden belangrijk om informatie over hun afkomst te kunnen achterhalen. Volwassen geadopteerden kunnen problemen ondervinden bij het zoeken naar hun biologische ouder(s), omdat dossiers uit het verleden vaak summier zijn en niet altijd bruikbare informatie bevatten. Sommige geadopteerden maken bij hun zoektochten gebruik van internationale commerciële DNA-databanken. Aan DNA-onderzoek bij geadopteerden door deze internationale commerciële databanken zijn echter nadelen verbonden die maken dat de MRb daarin nu nog geen rol voor hem ziet weggelegd.

DNA-onderzoek voor genealogische doeleinden is nog in ontwikkeling qua techniek, bereik en waarborgen. Het is nog de vraag of DNA-onderzoek via deze internationale commerciële databanken op dit moment een effectieve manier voor interlandelijk geadopteerden is om te zoeken naar hun roots. Het aantal mensen dat nu wereldwijd staat ingeschreven bij internationale DNA-databanken is beperkt waardoor de kans op een match klein is. Als familieleden worden gevonden, zal vaak nog aanvullend (stamboom)onderzoek nodig zijn om de biologische ouder(s) te vinden. Ook bestaat het risico dat via deze DNA-databanken en een match met verwante biologische ouders worden opgespoord die onbekend willen blijven.

In reactie op de tweede deelvraag zij opgemerkt dat in de brief aan uw Kamer van 26 april jongstleden is ingegaan op het faciliteren van een DNA-databank door de Nederlandse overheid waarbij een directe match gemaakt zou kunnen worden tussen DNA van Nederlandse geadopteerden en van hun buitenlandse biologische ouder(s).⁸ Daarin staat aangegeven dat er praktische bezwaren zijn wat betreft de uitvoerbaarheid.

De MRb blijft de ontwikkelingen op het gebied van internationale commerciële DNA-databanken echter wel volgen. Ook blijft hij met Fiom en (belangen)organisaties van geadopteerden in gesprek over de mogelijkheden van DNA-onderzoek, de waarborgen daarbij en de rol die de Nederlandse overheid daarbij zou kunnen vervullen. Tevens worden in de gesprekken met deze organisaties alternatieven besproken.

Er is geen overzicht hoeveel moskeeën op enigerlei wijze geld uit het buitenland krijgen, welke moskeeën dat zijn en uit welke landen dat geld afkomstig is. Over die informatie beschikt de overheid niet. Informatie die het Ministerie van Buitenlandse Zaken over dit onderwerp ontvangt, wordt met de Kamer gedeeld. Die informatie heeft alleen betrekking op financieringsaanvragen van Nederlandse organisaties aan Saoedi-Arabië en Koeweit. Deze informatie is in veel gevallen summier en is lastig te valideren. Het is niet bekend of deze financieringsaanvragen ook gehonoreerd zijn. De overheid doet op dit moment geen stelselmatig onderzoek naar buitenlandse financiering van levensbeschouwelijke organisaties. Dat gebeurt alleen als sprake is van vermoedens dat deze geldstromen te maken hebben met activiteiten die bedreigend zijn voor de democratische rechtsorde en het vreedzaam samenleven van groepen in de samenleving.

Meer in het algemeen werkt het kabinet aan een integrale aanpak om problematisch gedrag en ongewenste buitenlandse financiering tegen te gaan. Deze aanpak wordt binnenkort met de Kamer gedeeld. Belangrijk doel van de aanpak is om versnippering van informatie tegen te gaan en inzicht te krijgen in de aard en omvang van buitenlandse geldstromen. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken blijft als onderdeel van deze aanpak actief diplomatieke gesprekken voeren met onder andere de Golfstaten over transparantie van financieringsaanvragen en over de onwenselijkheid van financiering die in Nederland kan bijdragen aan problematisch gedrag. Verder streeft de Minister voor Rechtsbescherming ernaar dit najaar een conceptregeling ter bevordering van de transparantie van maatschappelijke organisaties in consultatie te brengen. Het kabinet bereidt eveneens een nieuw onafhankelijk onderzoek voor naar de aard en omvang van buitenlandse financiering van religieuze organisaties als uitvoering van de motie-Sjoerdsma/Segers. Dit onderzoek richt zich niet alleen op islamitische organisaties, maar omvat het gehele spectrum aan religieuze instellingen in Nederland. De procedure voor de aanbesteding van het onderzoek loopt.

De overheid hanteert voor de volgende begrippen een definitie:

• Extremisme: fenomeen waarbij personen of groepen vanuit ideologisch motief bereid zijn in ernstige mate de wet te overtreden of activiteiten te verrichten die de democratische rechtsorde ondermijnen.

• Radicalisering: een proces van toenemende bereidheid om de uiterste consequentie uit een denkwijze te aanvaarden en die in daden om te zetten. Deze toenemende bereidheid kan leiden tot gedrag dat andere mensen diep kwetst of in hun vrijheid raakt, kan aanleiding zijn voor individuen of groepen om zich af te keren van de samenleving en kan leiden tot het gebruik van geweld.

• Salafisme: een verzamelnaam voor een spectrum aan fundamentalistische stromingen binnen de soennitische islam die staan voor een terugkeer naar de zuivere islam zoals die in de tijd van de profeet Mohammed en door de vier rechtgeleide kaliefen in de eerste eeuwen daarna is beleden. Aanhangers van het salafisme zijn letterlijk «vrome, oprechte voorgangers» en hanteren een letterlijke interpretatie van de Koran en de «traditie».

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft op 6 september 2018 cijfers over moord en doodslag gepubliceerd met betrekking op de jaren tot en met 2017. Hieruit blijkt dat in 2017 46 vrouwen om het leven zijn gekomen door moord of doodslag (in 2016 waren dit er 34). Van de 46 gevallen waarbij in 2017 een vrouw om het leven werd gebracht, was de verdachte of dader in 39 procent van de gevallen (18 van de 46 gevallen) de partner of ex-partner van het slachtoffer. In 2016 betrof dit 62 procent van de gevallen (21 van de 34 gevallen).¹¹ In de gevallen van moord en doodslag met vrouwelijke slachtoffers zijn (ex-) partners al jarenlang de grootste groep verdachten of daders.

Moord en doodslag door een (ex-) partner is een extreme uitingsvorm van huiselijk geweld. Gelet op de aard, omvang en effecten is huiselijk geweld, samen met kindermishandeling, een van de grootste maatschappelijke veiligheidsvraagstukken. Onder meer deze cijfers zijn voor de MRb, de MVWS en de VNG reden om de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling te intensiveren. Op 25 april 2018 is het programma Geweld hoort nergens thuis naar de Tweede Kamer gestuurd.¹²Het programma, dat loopt tot en met 2021, richt zich op 1) het eerder en beter in beeld krijgen van het geweld, 2) het stoppen en het duurzaam oplossen van het geweld en 3) het schenken van extra aandacht aan een aantal specifieke groepen, zoals slachtoffers van eergerelateerd geweld.

Het onderzoek «Geweld tegen vrouwen: een Europese enquête» van het Europees Agentschap voor de Grondrechten (FRA) uit 2014 is op verzoek van het Europees parlement uitgevoerd. Op basis van dit onderzoek is Eurostat een pilot gestart naar de vergelijkbaarheid van data uit verschillende lidstaten over geweld. De uitkomst van deze pilot is medebepalend voor de vraag of de FRA het onderzoek «Geweld tegen vrouwen: een Europese enquête» gaat herhalen. Dit wordt duidelijk na 2021.

De vorige beleidsdoorlichting huiselijk geweld is uitgevoerd in 2013 als onderdeel van de beleidsdoorlichting Preventieve maatregelen.¹³ De volgende beleidsdoorlichting preventieve maatregelen staat gepland in 2020, zoals ook in de begroting is opgenomen. Hierin zal de beleidsdoorlichting van huiselijk geweld worden meegenomen.

Op dit moment loopt in opdracht van de Raad voor de rechtspraak een extern doorlichtingsonderzoek. Dit onderzoek richt zich op drie gebieden:

1) concrete verbetermogelijkheden, inclusief besparingspotentieel, haalbaarheid, incasseerbaarheid, binnen de bedrijfsvoering;

2) concrete verbetermogelijkheden binnen de organisatie van het primair proces van de Rechtspraak, in elk geval voor de thema’s delegatie, logistiek, ketensamenwerking en administratieve processen;

3) ontwikkelingen in de zaakzwaarte en de zaakprijzen.

Dit onderzoek moet worden onderscheiden van verbeteringen in de bekostigingssystematiek, waarover recent door een externe deskundige advies is uitgebracht. In deze onderzoeken wordt geen rekening gehouden met investeringskosten voor maatschappelijk effectieve rechtspraak. Dit kan een plaats hebben in de prijsonderhandelingen voor de periode 2020–2022.

Voor de zomer zijn er negen ontwerpsessies en een conferentie georganiseerd waarbij professionals in en om het stelsel mee hebben gedacht over een ontwerp voor het stelsel van rechtsbijstand. Aan die sessies hebben onder andere deelnemers van de volgende organisaties deelgenomen: Ministerie van Justitie en Veiligheid, advocatuur, Raad voor Rechtsbijstand, Juridisch loket, HiiL Innovating Justice, Nederlandse Orde van Advocaten, Vereniging Sociale Advocatuur Nederland, Vereniging van Familierecht Advocaten Scheidingsmediators, Justice42, Gemeenten, Andere bestuursorganen, zoals de Belastingdienst en andere ministeries, vakbonden, verzekeraars, Ombudsmannen (lokaal en nationaal), Wetenschap (juridische, sociale en economische wetenschappen), (Raad voor de) Rechtspraak, en private ondernemingen met een voor het onderwerp relevant profiel. De deelnemers namen deel op persoonlijke titel en spraken vanuit eigen ervaring, niet als vertegenwoordiger van een organisatie of achterban.

In de bijlage bij de brief die de MRb op 9 november jl. naar de Kamer zond wordt verantwoording afgelegd over dit ontwerpproces.

Op dit moment loopt in opdracht van de Raad voor de rechtspraak een extern doorlichtingsonderzoek. Dit onderzoek richt zich op drie gebieden:

1) concrete verbetermogelijkheden, inclusief besparingspotentieel, haalbaarheid, incasseerbaarheid, binnen de bedrijfsvoering;

2) concrete verbetermogelijkheden binnen de organisatie van het primair proces van de Rechtspraak, in elk geval voor de thema’s delegatie, logistiek, ketensamenwerking en administratieve processen;

3) ontwikkelingen in de zaakzwaarte en de zaaksprijzen.

Dit onderzoek moet worden onderscheiden van verbeteringen in de bekostigingssystematiek, waarover recent door een externe deskundige advies is uitgebracht. In deze onderzoeken wordt geen rekening gehouden met investeringskosten voor maatschappelijk effectieve rechtspraak. Dit kan een plaats hebben in de prijsonderhandelingen voor de periode 2020 – 2022.

De schatting van het aantal uitstromende rechters in de komende jaren ziet er als volgt uit:

2018 ± 60

2019 ± 65

2020 ± 75

2021 ± 60

2022 ± 70

2023 ± 75

In het jaarverslag van de rechtspraak over 2017 is het verloop onder rechters gedurende de afgelopen jaren weergegeven in tabel 21. Daaruit blijkt o.a. dat het aantal rechters in 2017 is gegroeid met 167 fte. In de afgelopen jaren is ruim 90% van de bij de gerechten voor rio’s opengestelde vacatures ingevuld.

Niet alle criminaliteit komt ter kennis van de politie. Om een goed beeld te krijgen van ontwikkelingen in de criminaliteit is het daarom van belang de cijfers over de jaren heen te vergelijken en om daarbij verschillende, elkaar aanvullende bronnen te benutten. De totale door de politie geregistreerde criminaliteit daalde verder in 2017 in vergelijking met 2016 en de jaren ervoor. De politie registreerde 831.000 misdrijven in 2017, dat is ruim een derde minder dan de 1.255.000 geregistreerde misdrijven in 2005. De geobserveerde daling geldt voor zowel de «»traditionele»» vermogenscriminaliteit als voor geweldscriminaliteit. Zie figuur 1 in de bijlage¹.

Naast het geregistreerde niveau van criminaliteit kan de ontwikkeling van de criminaliteit ook gemeten worden door zogenaamde slachtofferenquêtes waarin aan een representatieve steekproef uit de Nederlandse bevolking onder andere wordt gevraagd van welke delicten ze het afgelopen jaar slachtoffer zijn geworden. In Nederland wordt dit gemeten via de Veiligheidsmonitor. De Veiligheidsmonitor is een terugkerend bevolkingsonderzoek onder burgers van 15 jaar en ouder waarin onder meer de leefbaarheid van de woonbuurt, de ervaren overlast, onveiligheidsgevoelens, ervaringen met veel voorkomende criminaliteit en het oordeel van de burger over het optreden van de politie worden onderzocht. In de Veiligheidsmonitor wordt gerapporteerd over de beleving en ervaring van burgers.

In 2017 werd 15 procent van de bevolking één of meer keer slachtoffer van criminaliteit. In 2016 bedroeg dit percentage 17,3%. In 2015 bedroeg dit percentage 17,6%, in 2014 was dat 18,9%, in 2013 19,8% en in 2012 bedroeg dit percentage ook 19,8%. In vergelijking met 2012 zijn in 2017 alle vormen van «traditionele» criminaliteit verder gedaald.¹⁶

Op basis van de trendmatige ontwikkeling die blijkt uit deze twee afzonderlijke bronnen kan gesteld worden dat de samenleving de afgelopen jaren veiliger is geworden. Daarbij is wel de volgende aanvullende opmerking van belang. Niet alle criminaliteit komt in dezelfde mate in registraties terecht. Bepaalde vormen van criminaliteit worden niet of in mindere mate via aangifte of slachtofferenquêtes bekend. Hierbij kan gedacht worden aan vormen van ondermijnende criminaliteit en cybercrime, die vaak minder zichtbaar zijn. Daarom loopt er een onderzoek naar de mogelijkheden om meer zicht te krijgen op aard en omvang van niet geregistreerde criminaliteit. Zoals ik uw Kamer op 24 september jongstleden heb gemeld zal dit onderzoek begin december 2018 gereed zijn en aan uw Kamer worden aangeboden.¹⁷

Er is bij de aanpak van high impact crime gekozen voor veelvoorkomende delicten met een grote impact op het slachtoffer, diens directe omgeving en het veiligheidsgevoel in de maatschappij, die bovendien een grote stijging lieten zien. Onder HIC vallen delicten als straatroof, woninginbraak, overvallen en geweld.

Deze criteria zijn ook voor zedendelicten toepasbaar, maar slachtoffers van zedenmisdrijven vormen een specifieke, zeer kwetsbare groep. Dit vergt een aparte aanpak. Voor deze slachtoffers is extra aandacht nodig voor de toegang tot zorg en recht. Samen met de ministeries van VWS en JenV hebben de VNG en de 35 betrokken centrumgemeenten afspraken gemaakt over de volledige en structurele financiering van de Centra voor Seksueel Geweld (CSG) vanaf 1 januari 2019. De 16 CSG’s boden in 2017 hulp aan ruim 2600 slachtoffers. Binnen de CSG’s wordt multidisciplinair samengewerkt, waarbij medisch onderzoek, psychische ondersteuning en de opsporing door de zedenrecherche gecombineerd worden om het slachtoffer op één plek de hulp en ondersteuning te bieden die hij of zij nodig heeft.

In 2019 wordt in overleg met politie, gemeenten, Slachtofferhulp, VWS en CSG’s een campagne georganiseerd om slachtoffers en hun directe omgeving te informeren over waar zij zich kunnen melden voor hulp.

Tevens loopt er een traject bij het Openbaar Ministerie om te komen tot verkorting van doorlooptijden van zedenzaken en zo de last van het strafproces voor slachtoffers te verminderen.

Zoals de ministers van EZK en BZ vorige week met uw Kamer gewisseld hebben neemt dit kabinet de dreiging die mogelijk uitgaat van spionage door statelijke actoren uiterst serieus.

Het Ministerie van JenV beschikt niet over een dergelijk overzicht als waar uw Kamer hier om vraagt. Partijen binnen de vitale sectoren hebben dan ook primair een eigen verantwoordelijkheid voor hun digitale veiligheid. De MJenV hecht eraan te benadrukken dat het niet zo is dat soft- of hardware afkomstig vanuit een specifiek land per definitie nationale veiligheidsrisico’s met zich meebrengt. Of hard- of software een potentieel risico vormen is afhankelijk van verschillende factoren. Mogelijke risico’s worden daarom op een individuele basis bezien.

Uiteraard heeft het kabinet aandacht voor ontwikkelingen in technologieën en kwetsbaarheden daarin en voor de noodzaak scherp te blijven op de beveiliging hiervan. Ook de internationale ontwikkelingen rond technologiebedrijven worden door het kabinet gevolgd.

De Nederlandse overheid beziet de risico’s die verbonden zijn aan dergelijke producten en bedrijven op een zorgvuldige «case by case» basis, waarbij Nederland een eigenstandige afweging maakt en in ieder geval de volgende criteria worden betrokken:

• is er sprake van een statelijke actor die zich richt tegen Nederlandse belangen?

• is er sprake van wetgeving die een bedrijf verplicht om op enigerlei wijze samen te werken met die betreffende actor?

Gezien de nationale veiligheidsbelangen en de belangen van het bedrijfsleven wordt niet vooruitgelopen of gespeculeerd over al dan niet mogelijke toekomstige maatregelen.

Bij brief van 5 juli 2018 is aangegeven dat de termijn voor aanpassing van het Vreemdelingenbesluit bij benadering 1 jaar zal zijn.²² Er is geen reden thans aan te nemen dat deze termijn niet zal worden gehaald. Dat betekent dat verwacht wordt dat deze maatregel per juli 2019 kan worden geïmplementeerd.

Wat betreft de concrete maatregelen om herhaalde aanvragen sneller af te handelen het volgende. Bij brief van 5 juli jl. is de Kamer geïnformeerd dat een pakket maatregelen wordt uitgewerkt om de schriftelijke fase (van kennisgeving tot formele aanvraag) bij herhaalde asielaanvragen te versnellen. Als gevolg van een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 28 juni jl., waarin de Afdeling oordeelde dat de kennisgeving dient te worden aangemerkt als een aanvraag, is echter een meer grondige herziening van het proces van kennisgeven vereist. Die herziening van de aanmeldfase bij herhaalde asielaanvragen wordt nu voorbereid. Hierop vooruitlopend is bij de IND per oktober extra capaciteit ingezet voor de afdoening van herhaalde asielaanvragen. Daarnaast is het proces bij de behandeling van herhaalde aanvragen al deels anders ingericht. Een aantal medewerkers uit het primair proces wordt aan de voorkant ingezet om te beoordelen of de vreemdeling bij de indiening van zijn herhaalde asielaanvraag niet heeft nagelaten informatie te verstrekken die van wezenlijk belang is voor de beoordeling van zijn aanvraag. Uitgangspunt is namelijk dat de vreemdeling in het schriftelijke aanvraagformulier moet aangeven op grond van welke nieuwe feiten en omstandigheden hij een herhaald asielverzoek wenst in te dienen. Indien de vreemdeling een onvolledige of incomplete aanvraag indient wordt de aanvraag, indien de vreemdeling niet heeft gereageerd op het verzoek om de aanvraag te completeren, buiten behandeling gesteld. Hierdoor stromen alleen volledige aanvragen het asielproces in waardoor de behandeling van herhaalde aanvragen sneller kan.

Nederland kent zeer toegankelijke toelatingsregelingen voor internationaal talent. De kennismigrantenregeling is daarvan het beste voorbeeld. De belangrijkste voorwaarde voor een kennismigrantenvergunning is dat de vreemdeling voldoet aan het salariscriterium. Omdat kennismigranten met minder werkervaring relatief minder verdienen, geldt daarom een lager salariscriterium voor kennismigranten onder de 30 jaar oud. Een extra verlaagd criterium geldt voor kennismigranten die recent (korter dan 3 jaar voor de aanvraag) zijn afgestudeerd aan een Nederlandse universiteit of een buitenlandse top 200 universiteit.

Om gebruik te kunnen maken van de kennismigrantenregelen, dienen bedrijven erkend referent te zijn bij de IND. Hiervoor betaalt een bedrijf leges. Deze leges bleken in de praktijk te hoog voor veel startups en vormden daarmee een drempel om internationaal talent aan te trekken. Daarom heeft het kabinet sinds april 2016 de leges voor startups met de helft verlaagd.

Ondanks deze verlaagde salariscriteria en de lagere leges voor erkend referenten, blijkt in de praktijk dat startups nog steeds moeilijker internationaal talent kunnen aantrekken dan reguliere bedrijven. Het gaat hier specifiek om startups die nog in de opstartfase zijn en nog niet in staat zijn om de salarissen voor kennismigrantenvergunningen te betalen om te voldoen aan de voorwaarden voor de kennismigrantenregeling. Het kabinet kijkt daarom naar mogelijkheden om ook deze soort startups in staat te stellen internationaal talent aan te trekken, zonder dat dit leidt tot verstorende effecten op de arbeidsmarkt.

In de afgelopen 5 jaar zijn de volgende aantallen afwijzingen op asielaanvragen geregistreerd (eerste asielaanvragen + herhaalde asielaanvragen (hasa’s):

Jaar²³

2013 6.250

2014 6.270

2015 6.580

2016 14.980

2017 14.120

In de afgelopen 5 jaar zijn de volgende aantallen ingediende beroepen op asielaanvragen geregistreerd:

Jaar²⁴

2013 6.340

2014 6.280

2015 5.720

2016 9.480

2017 10.020

Hierbij moet de kanttekening worden geplaatst dat de verbanden tussen deze getallen niet als cohort kunnen worden benaderd. Om die reden kunnen de aantallen beslissingen en de aantallen bezwaren en de afdoening van die bezwaren binnen dezelfde periode niet rechtstreeks met elkaar in verband worden gebracht.

Aangenomen wordt dat hier gaat om het aantal illegaal verblijvende vreemdelingen dat bij persoonsgerichte controles wordt aangetroffen. Het aantal illegaal verblijvende vreemdelingen dat bij persoonsgerichte controles is aangetroffen van de afgelopen vijf jaar is onderaan dit antwoord weergegeven.²⁷ De afname van het aantal aangetroffen vreemdelingen van 2014 naar 2015 is hierbij opvallend. De oorzaak is een combinatie van factoren, waaronder de toegenomen prioriteit voor de bestrijding van mensenhandel en -smokkel, de hoge instroom van asielzoekers in 2015 en 2016 en de extra aandacht en capaciteit voor nationale veiligheid in de migratieketen.

2018 (t/m September): 630

2017: 550

2016: 660

2015: 790

2014: 1500

De inzet van het kabinet is om vreemdelingen zoveel mogelijk zelfstandig te laten vertrekken. In 2018, tot en met september, zijn ongeveer 15.320 vreemdelingen die niet in Nederland mochten blijven vertrokken. Dit zijn niet alleen afgewezen asielzoekers maar ook bijvoorbeeld illegalen en mensen van wie de vergunning is ingetrokken of niet meer geldig is. Zo’n 4.420 vreemdelingen daarvan zijn gedwongen vertrokken. Het gedwongen vertrek van de afgelopen 5 jaar ziet er uit als volgt²⁸:

2018 (t/m September): 4.420

2017: 5.990

2016: 6.410

2015: 4.410

2014: 4.390

In Nederland worden geen asielvergunningen uitgedeeld. Er wordt beoordeeld of een aanvrager van een verblijfsvergunning asiel aan de voorwaarden voor verlening hiervan voldoet. Het totaal aantal ingewilligde aanvragen voor een asielvergunning (inclusief herhaalde asielaanvragen, relocatie, hervestiging, zij-instroom en nareis) betreft²⁹:

Jaar aantal ingewilligde aanvragen asiel

2014 18.580

2015 31.820

2016 34.850

2017 25.920

2018 t/m sept 9.960

De zorgkosten zijn mede afhankelijk van het aantal en samenstelling van asielzoekers dat bij het COA verblijft. Het COA heeft de volgende kosten gemaakt (voor medische kosten, TBC onderzoek en de publieke gezondheidszorg).

Jaar Bedragen * € 1.000

2013 82.082

2014 102.901

2015 142.897

2016 133.228

2017 126.842

Op basis van de prognoseramingen (PMJ) is gebleken dat de behoefteraming bij de ene organisatie naar boven dient te worden bijgesteld en bij de ander naar beneden. Het effect van deze bijstelling komt terug in de operationele capaciteit die de organisaties beschikbaar hebben voor het uitvoeren van de (reguliere) werkzaamheden.

Tabel 4 uit de bijlage, behorend bij het antwoord op vraag 122, laat zien hoe het uitgavenkader bij «6. Prognosemodel Justitiële ketens» (pagina 21 van de begroting) verdeeld is. Met name de mutaties in het uitgavenkader van de Dienst Justitiële Inrichtingen en de Rechtsbijstand zijn substantieel. Het leeuwendeel van deze posten hebben betrekking op de strafrechtketen. Mutaties bij de Rechtsbijstand en de Raad voor de Kinderbescherming omvatten ook mutaties in de bestuursrechtelijke- en civiele keten.

In tabel 7 uit de bijlage staat de huidige operationele sterkte zonder aspiranten (formatie) op dit moment en in de toekomst na de geleidelijke inzet van de middelen uit het regeerakkoord¹.

Naast het bovenstaande kent de huidige formatie aanvullend nog 4.642,0 aspiranten en de toekomstige formatie 4.655,3 aspiranten. In de bovenstaande cijfers zijn naast de sterkte van het regeerakkoord ook andere formatiewijzigingen verwerkt.

De bezetting van de operationele sterkte in de jaarverantwoording 2017 bedraagt 47.429 fte en 2.887 aspiranten.

De begroting van de politie maakt geen integraal onderdeel uit van de begroting van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, omdat de politie een eigen rechtspersoonlijkheid heeft.

Wel bepaalt het Besluit financieel beheer politie dat de ontwerpbegroting en het daarbij behorende ontwerp van de meerjarenraming als bijlage bij de begroting van het Ministerie van Justitie en Veiligheid aan de Staten-Generaal wordt gezonden. Ook bepaalt dit besluit dat de Minister de begroting en de daarbij behorende meerjarenraming van de politie pas vaststelt na goedkeuring van de begroting van zijn ministerie door de Staten-Generaal.

De meeste IT-maatregelen uit de Contourennota Opsporing zijn in 2017 gerealiseerd, hiervoor is in februari 2018 decharge verleend. Het gaat om de volgende maatregelen:

– MEOS voor opsporing

– Koppeling BVH met Summ-IT

– Landelijke briefingtool en functie E&S

– BOSZ verbeteren functionaliteit

De maatregel koppeling «GPS met BVH» is technisch gereed, en wordt de komende maanden getest en geïmplementeerd. De resterende maatregelen zijn meerjarig, deze zijn geborgd in de Ontwikkelagenda Opsporing.

De politie beschikt over 579 voor publiek toegankelijke locaties per eind 2018. Op basis van het vastgestelde Strategische Huisvestingsplan (SHP) is voor de periode tot en met 2025 een Uitvoeringsprogramma opgezet met bijbehorende investeringsprojecten voor nieuwbouw, renovatie en flexibilisering van de politiehuisvesting. Er wordt zo toegewerkt naar een landelijk dekkend netwerk van een vergelijkbaar aantal voor publiek toegankelijke politielocaties (teambureaus en steunpunten) in 2025. Hieronder vallen laagdrempelige politiesteunpunten op andere locaties, en wijksteunpunten in bijvoorbeeld een gemeentehuis of wijkcentrum. Nabijheid krijgt ook vorm door «pop-up bureaus» en wijktafels.

Het kabinet investeert in een flexibele en moderne politieorganisatie met als onderdeel een meer mobiele vorm van werken. Zo wordt ook invulling gegeven aan nabijheid in de wijk en is andersoortige en minder fysieke huisvesting benodigd zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van dienstverlening.

In 2013 is een Strategisch Huisvestingplan (SHP) 2013–2025 tot stand gekomen en zijn de uitgangspunten voor de dienstverlening en de keuzes voor de huisvesting met de gezagdragers afgestemd. Daar waar gewenst zijn nog aanpassingen gedaan om tegemoet te komen aan wensen van het gezag. Dat geldt ook voor de in een aantal gevallen benodigde nieuw- of verbouw van bureaus en steunpunten. De politie heeft op deze manier per eenheid een met de betrokken regioburgemeester en het gezag overeengekomen voorstel gemaakt.

De uitgaven aan de Politieacademie worden jaarlijks verantwoord in het jaarverslag van Veiligheid en Justitie. Zie tabel 8 uit de bijlage voor de realisatie van de uitgaven aan de Politieacademie van de afgelopen vijf jaar¹.

Per 1 januari 2017 is de Politieacademie ingebed in het politiebestel. Met ingang van dit jaar betreft het budget van de Politieacademie de personele kosten van de leiding en de kosten voor extern onderzoek. Het overige personeel en de middelen zijn ondergebracht bij de politie. De budgetten voor de bekostiging van het overige personeel en de middelen zijn toegevoegd aan de algemene bijdrage aan de politie (realisatie 2017: 99,8 mln.).

De politie geeft in zijn Managementrapportage over de eerste acht maanden van 2018 aan dat de initiële instroom in 2018 tot en met augustus 1511 bedraagt. Deze omvang is dusdanig dat de benodigde initiële instroom voor 2018 om de vervanging en uitbreiding te realiseren aan het einde van het jaar haalbaar is.

De beschikbare AOPV opleidingsplaatsen, bedoeld voor de specialistische zij-instroom, zijn in de eerste acht maanden 63 plaatsen benut. De politie is bezig dit verder in te vullen.

De € 38 mln. zoals genoemd in bijlage 10 van de politiebegroting is een samengestelde post van de volgende onderwerpen:

• contractbaten van derden

• contractonderwijs politie

• kosten voor opleiding en ontwikkeling van de docenten en onderzoekers van de Politieacademie.

De kosten voor opleiding en ontwikkeling van de docenten van de Politieacademie worden onder andere besteed aan het behalen van de Pedagogisch Didactische Aantekening.

Het budget voor de verkeershandhaving van € 49,4 mln. is een bijzondere bijdrage expliciet bestemd voor de verkeershandhaving.

Hiermee wordt voor een deel de politiesterkte betaald van de teams Verkeer in de eenheden en het team elektronisch verkeerstoezicht van de Landelijke Eenheid. Daarnaast wordt de bekostiging en het onderhoud van de handhavingsmiddelen die de teams Verkeer voor de verkeershandhaving gebruiken van deze middelen betaald. Dit betreft onder meer ademanalyse apparatuur, laserguns, videosurveillancevoertuigen en mobiele radarsets. De middelen van de bijzondere bijdrage kunnen niet voor andere doeleinden worden ingezet.

De middelen zijn niet bestemd voor de basisteams in de eenheden. De bijzondere bijdrage verkeer wordt niet over de eenheden verdeeld. Deze blijft centraal voor de betaling van salarissen en de aanschaf van handhavingsmiddelen door het PDC. De inzet van de medewerkers van de teams Verkeer wordt door het gezag bepaald. De politie en het OM hebben voor de teams Verkeer een Leidraad Handhavingsplan 2016–2018 opgesteld, waarin onder meer de landelijke prioriteiten voor de teams Verkeer staan opgenomen. De monitoring van de handhavingsinspanning van de politie en de resultaten daarvan loopt via het OM.

Aanbieders van openbare telecommunicatienetwerken en openbare telecommunicatiediensten (hierna «aanbieders») zijn op grond van hoofdstuk 13 van de Telecommunicatiewet verplicht hun diensten en netwerken aftapbaar te maken en mee te werken aan aftappen en gegevensverstrekking. In artikel 13.6 lid 1 van de Telecommunicatiewet wordt geregeld dat de investeringskosten, de exploitatiekosten en de onderhoudskosten voor de technische voorzieningen die door aanbieders zijn of worden gemaakt om hieraan te kunnen voldoen door de aanbieders zelf moeten worden betaald. Uit artikel 13.6 lid 2 van de Telecommunicatiewet volgt dat de Staat de door de aanbieders gemaakte administratiekosten en personeelskosten vergoedt die rechtstreeks voortvloeien uit het voldoen aan een vordering of een verzoek tot aftappen en gegevensverstrekking op grond van de Telecommunicatiewet en de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017.

Welke kosten precies voor vergoeding door de Staat in aanmerking komen is verder uitgewerkt in de Regeling kosten aftappen en gegevensverstrekking.

In het Prijsakkoord 2017–2019 is de 8,9% efficiencytaakstelling van het vorige kabinet (Rutte II) opgenomen. Deze taakstelling is ook verwerkt in de meerjarencijfers van de JenV-begroting sinds 2017. De rechtspraak heeft er daarbij voor gekozen deze efficiencytaakstelling te gaan realiseren door besparingen op de bedrijfsvoering, welke is gerealiseerd conform het meerjarenplan rechtspraak, en met reductie van ondersteunend personeel als gevolg van het digitaliseringsprogramma KEI.

Op dit moment kan nog niet worden ingeschat op welke termijn de baten van het digitaliseringsprogramma bij de rechtspraak kunnen worden gerealiseerd. Bij het maken van de prijsafspraken 2017–2019 in 2017 was al onderkend dat voor de prijsperiode 2017–2019 de efficiencytaakstelling van het kabinet en de mogelijke invulling daarvan door de rechtspraak niet volledig op elkaar aansluiten. Met de rechtspraak is toentertijd afgesproken dat gezamenlijk naar een oplossing zou worden gezocht wanneer verwachte besparingen later zouden komen dan verwacht, bijvoorbeeld door vertraging op een onderdeel in het programma.³⁷

Voor een structurele oplossing van de financiële problematiek wordt in 2018 een doorlichtingsonderzoek uitgevoerd, waarbij wordt onderzocht hoe de financiële middelen en de taken van de rechtspraak met elkaar in evenwicht kunnen worden gebracht.

Rechters hebben de volgende wettelijke instrumenten om toezicht uit te oefenen op beschermingsbewindvoerders: in de eerste plaats beoordelen zij de kandidaat-bewindvoerders op hun geschiktheid. In geval van bewindvoerders die drie of meer personen onder hun hoede hebben (professionele bewindvoerders) doen zij dit aan de hand van (wettelijke) kwaliteitseisen, waaronder opleidingseisen en eisen aan de bedrijfsvoering. In de tweede plaats levert de bewindvoerder zo spoedig mogelijk een boedelbeschrijving aan en legt de bewindvoerder jaarlijks rekening en verantwoording af ten overstaan van de kantonrechter. In geval van professionele bewindvoerders doet een accountant jaarlijks verslag van het voldoen aan de eisen aan de bedrijfsvoering. In de derde plaats behoeft de bewindvoerder machtiging van de kantonrechter voor bepaalde handelingen zoals het doen van een gift of lening. In de vierde plaats kan de rechter de bewindvoerder te allen tijde voor verhoor doen oproepen en kan hij van de bewindvoerder verlangen dat hij inzage geeft van zijn boeken, bescheiden en andere gegevensdragers. In de vijfde plaats kan de rechter een bewindvoerder ontslaan op verzoek van belanghebbende(n) of ambtshalve, bijvoorbeeld naar aanleiding van klachten. Daarmee heeft de rechter voldoende (wettelijke) mogelijkheden om bewindvoerders te controleren.

In de prijzen voor de periode 2017–2019 zijn extra middelen opgenomen voor extra kosten vanwege de Wet wijziging curatele, beschermingsbewind en mentorschap en professionele standaarden. Door de Raad voor de rechtspraak is aangegeven dat in het CBM-domein (curatele, bewindvoering en mentorschap) de professionele standaarden nog niet zijn ingevoerd.

Deze gegevens kunnen niet rechtstreeks uit de systemen van de rechtspraak worden gehaald. De beschermingsbewindvoerder legt jaarlijks rekening en verantwoording af aan de rechthebbende ten overstaan van de kantonrechter. Naar grove schatting van de expertgroep curatele, bewind en mentorschap van de Rechtspraak wordt circa 25% van alle rekening en verantwoordingen (dus zowel van professionele uitvoerders als van niet-professionele bewindvoerders) in eerste instantie niet goedgekeurd. Veelal doet de rechtbank dan een verzoek om aanvullende informatie, bijvoorbeeld omdat bankafschriften ontbreken of omdat de rekening en verantwoording niet sluitend is. Veel rekening en verantwoordingen worden na ontvangst van de aanvullende informatie alsnog goedgekeurd. Naar schatting wordt uiteindelijk 5% van alle rekening en verantwoordingen niet goedgekeurd. In die gevallen kan de kantonrechter een zitting houden om tot nadere afspraken te komen. De uitkomst kan zijn dat:

– afspraken worden gemaakt over het vergoeden van schade (als daarvan sprake is),

– afspraken worden gemaakt over verbeteringen in de volgende rekening en verantwoording (dit na instructie hoe het wel moet),

– de bewindvoerder wordt ontslagen in die zaak of alle zaken.

Het deel van de geregistreerde misdrijven dat de politie als opgehelderd beschouwt (het ophelderingspercentage), schommelt de laatste jaren rond 26%. Ook in 2017 loste de politie iets meer dan een kwart (27%) van de misdrijven op. In 2007 werd 25% van alle geregistreerde misdrijven opgehelderd.

De publicatie Criminaliteit en Rechtshandhaving van het WODC, het CBS en de Raad voor de rechtspraak is op 15 oktober 2018 aan uw Kamer aangeboden.⁴⁰ In de daarbij behorende tabellen zijn ophelderingspercentages van verschillende delicten opgenomen. Tabel 4.1 toont de geregistreerde en opgehelderde misdrijven naar delict. Misdrijven die voornamelijk door eigen opsporingsactiviteiten worden geconstateerd, zoals (vuur)wapenmisdrijven en drugsmisdrijven, kennen een relatief hoog ophelderingspercentage; in 2017 kwamen deze percentages ruim boven de 90% uit. Ook gewelds- en seksuele misdrijven worden relatief vaak opgehelderd, doorgaans ligt dit percentage rond de 65%. Van de twee meest voorkomende delictgroepen ligt het ophelderingspercentage een stuk lager: van vernielingen en misdrijven tegen openbare orde en gezag wordt ruim een vijfde deel opgehelderd en van vermogensmisdrijven ruim een zevende deel.

In de ontwikkelagenda Opsporing die dit najaar aan uw Kamer wordt aangeboden wordt de versterking van de opsporing vormgegeven. De grootte van het budget en de inzet van capaciteit kan van invloed zijn op ophelderingspercentages voor specifieke delicten. In de praktijk prioriteert het gezag de inzet van de opsporing bij de politie aan de aanpak van bepaalde delicten om (onder andere) het ophelderingspercentage te vergroten (bijv. HIC). Gezien de verschillen tussen specifieke delicten is niet te zeggen in hoeverre bovengenoemde versterking het algemene ophelderingspercentage beïnvloedt.

Het ontbreken van een wettelijke bewaarplicht voor telecommunicatiegegevens heeft verstrekkende gevolgen voor de bestrijding van ernstige strafbare feiten, omdat de beschikbaarheid van die gegevens van essentieel belang is voor de opheldering van misdrijven. In het rapport van het openbaar ministerie en de politie wordt het belang van de bewaring van verkeers- en locatiegegevens voor de opsporing van ernstige delicten aan de hand van uitgebreid beschreven casuïstiek uitvoerig onderbouwd.⁴¹

Door het ontbreken van een bewaarplicht voor telecommunicatiegegevens zijn opsporings- en inlichtingendiensten voor de beschikbaarheid van deze gegevens afhankelijk van het feit of de aanbieders deze gegevens bewaren met het oog op hun bedrijfsvoering. Opsporingsdiensten kunnen die gegevens dan vorderen. Zonder een wettelijke bewaarplicht ontbreekt echter de zekerheid dat deze gegevens bij een aanbieder gedurende een bepaalde tijd beschikbaar zijn. Bij het Openbaar Ministerie en de opsporingsdiensten wordt geen landelijke registratie bijgehouden van de gevallen waarin deze gegevens niet beschikbaar zijn gebleken. Op basis van de ervaringen tot nu toe is echter de conclusie gerechtvaardigd dat het ontbreken van een wettelijke bewaarplicht voor telecommunicatiegegevens gedurende een bepaalde periode een ernstige belemmering vormt voor een effectieve criminaliteitsbestrijding.

Daarom wordt ook gestreefd naar de introductie van een nieuwe beperkte wettelijke bewaarplicht van telecommunicatiegegevens. Zoals de MJenV uw Kamer per brief op 26 maart jongstleden heeft bericht, wordt op dit moment, gezien de kaders die in jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie zijn gesteld, alleen een plicht voor het bewaren van de gebruikersgegevens mogelijk geacht.⁴² Het gebruik van Carrier Grade Network Address Translation (NAT), waarmee vaak vele tientallen en soms honderden gebruikers of internetverbindingen tegelijk via een publiek IP adres lopen, vormt daarbij een punt van aandacht. Zoals aangegeven in de brief van 25 september jongstleden, doet het WODC onderzoek naar de oplossingsmogelijkheden hiervoor en kosten daarvan.⁴³ Naar verwachting zullen de uitkomsten van dat onderzoek in de eerste helft van 2019 gereed zijn.

Als in de toekomst, bijvoorbeeld in het kader van de besprekingen op EU-niveau, zou blijken dat naast een beperkte bewaarplicht voor gebruikersgegevens een algemene bewaarplicht voor verkeers- en locatiegegevens in enigerlei vorm verenigbaar is met het Europese recht, dan zal de MJenV herinvoering van een dergelijke bewaarplicht opnieuw bespreekbaar maken.

Zie voor de uitgaven van het CCV in de jaren 2012–2016 onderstaand overzicht:

2012 € 7.505.766

2013 € 11.425.000

2014 € 11.379.940

2015 € 8.525.530

2016 € 6.568.000

Budget voor KVO-Winkelgebieden, uitgevoerd door het CCV:

2019 € 419.000,–

2020 € 220.000,–

2021 € 220.000,–

De ontvangsten kunnen in miljoenen euro’s uitgesplitst worden naar:

WAHV: 755

Transacties: 100

Gerechtelijke boeten: 23

OM-afdoeningen: 56

Overig: 2

In het afgelopen jaar (2017) was er één grote schikking. Dat betrof een schikking met Telia/Sonera ad € 228,2 mln.

Een grote schikking is gedefinieerd als een zaak groter dan € 10 mln. In zo’n zaak kan er sprake zijn van een boetecomponent en een afpakcomponent. Grote zaken doen zich voor sinds 2014.

2014: Libor € 70 mln. + Sbm/offshore deel 1 € 80,1 mln.

2015: Sbm/offshore deel 2 € 65,8 mln.

2016: Sbm/offshore deel 3 € 65,9 mln + Pon automobile handel € 12 mln. + Vimpelcom € 358,3 mln.

2017: Telia/Sonera € 228,2 mln.

2018: ING: € 775 mln.

De voorbereiding van de nieuwe Veiligheidsagenda 2019–2022 en de besluitvorming ten aanzien van de verdeling van de extra middelen voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit, zijn momenteel nog niet afgerond. Aangezien de Rijksbegroting in september gereed moet zijn en in de periode daaraan voorafgaand de productieafspraken voor het komende jaar met het Openbaar Ministerie en de politie worden gemaakt, is ervoor gekozen de volumes op het niveau van 2018 te handhaven.

Jaarlijks wordt in het kader van de planning- en controlcyclus heroverwogen of eventuele intensiveringen aanleiding geven tot bijstelling van de productieambities. De middelen uit het anti-ondermijningsfonds hebben geen direct verband met productieafspraken met Openbaar Ministerie en politie. De middelen uit het fonds zijn eenmalig en leiden niet tot structurele uitbreiding van de capaciteit en de middelen worden ingezet ten behoeve van de versnelling en versterking van de brede integrale aanpak voor alle betrokken partners. Het eerder dit jaar ingerichte Strategisch Beraad Ondermijning (SBO) adviseert de MJenV over de besteding van de extra ondermijningsgelden. Op zeer korte termijn wordt het advies van het SBO verwacht, op basis waarvan de MJenV een besluit zal nemen over de toedeling. Vervolgens zullen de middelen, na accordering van de besteding door de Minister van Financiën, aan de partners worden toegekend.

Met het Team Ondermijning wordt waarschijnlijk het Aanjaagteam bedoeld. Dit team gaat het land in om samen met de operationele partijen te kijken hoe de aanpak concreet verbeterd en versneld kan worden. Het Aanjaagteam werkt nauw samen met de RIEC's en het LIEC. In de governance is nadrukkelijk bepaald dat het Aanjaagteam geen verantwoordelijkheden van anderen overneemt.

Een eerste tranche van de structurele middelen ten behoeve van de aanpak van ondermijning (€ 2,5 mln. structureel) komt beschikbaar voor de versterking van de intelligencecapaciteit in RIEC-verband. Met deze versterking wordt beoogd om op lokaal, regionaal en landelijk niveau meer zicht en inzicht in de aard en omvang van ondermijnende criminaliteit te verkrijgen. De middelen worden evenredig over de tien regio's verdeeld. Daarnaast ontvangt het RIEC Oost-Nederland een aanvullende bijdrage van jaarlijks € 0,39 mln., samenhangend met de geografische omvang van de regio. De commissie die een evaluatie uitvoerde naar de Politiewet 2012 in de eenheid Oost-Nederland constateerde dat het gezien deze omvang niet lukte om alle gemeenten vanuit het RIEC goed te bedienen. Met deze bijdrage kan het RIEC Oost-Nederland de benodigde analyse capaciteit en expertise versterken.

Voor het toezicht en de werkstraffen worden de drie reclasseringsorganisaties door het Ministerie van Justitie en Veiligheid gefinancierd op basis van een vooraf vastgestelde prijs per product vermenigvuldigd met het aantal geleverde producten (outputfinanciering). Het realiseren van het afgesproken aantal producten is daarbij een voorwaarde voor de definitieve subsidietoekenning. De adviesfunctie van de reclassering wordt sinds 2016 lumpsum gefinancierd.

Daarnaast dient de reclassering bij te dragen aan een snelle start en daadwerkelijke uitvoering van opgelegde toezichten en taakstraffen. Hier worden op dit moment geen voorwaarden met financiële consequenties aan verbonden in de subsidietoekenning. Over het presteren van de keten op dit vlak wordt de Tweede Kamer periodiek geïnformeerd. De Tweede Kamer wordt jaarlijks geïnformeerd over de prestaties van de executieketen als onderdeel van de strafrechtketenmonitor, voor het laatst uitgebracht in de factsheet die als bijlage is gevoegd bij de brief van 29 juni 2018.³⁰

In de Meerjarenagenda Slachtofferbeleid 2018–2021 heeft de Minister voor Rechtsbescherming een aantal plannen aangekondigd die momenteel in wetgeving worden verwerkt.¹⁴ Dit betreft het wetsvoorstel Uitbreiding slachtofferrechten waarin onder meer de verschijningsplicht voor verdachten van ernstige geweld- en zedenmisdrijven in voorlopige hechtenis wordt geregeld, een spreekrecht voor slachtoffers over bijzondere voorwaarden tijdens een tbs-verlengingszitting, de uniformering van het spreekrecht tijdens de terechtzitting en een spreekrecht voor stieffamilieleden tijdens de terechtzitting. Dit wetsvoorstel gaat naar verwachting in het voorjaar van 2019 naar uw Kamer.

Daarnaast gaat dit najaar het wetsvoorstel Detentiefasering en Voorwaardelijke Invrijheidstelling (V.I.) naar uw Kamer. Met dit wetsvoorstel krijgen de belangen van slachtoffers en nabestaanden bijzondere aandacht bij de verlening en invulling van re-integratieverlof en de voorwaardelijke invrijheidstelling. Bij de herziening van de V.I. zal de MRb de motie van de leden Van Toorenburg en Van Oosten meenemen, die vraagt om te kijken naar goede ervaringen in het buitenland met het betrekken van slachtoffers, zoals het Canadese parol board.

Het programma Continuïteit van zorg (Cvz) is op 1 juli 2017 geëindigd en had als doel de aansluiting tussen forensische zorg en zorg verleend in de reguliere geestelijke gezondheidszorg of verstandelijke gehandicaptenzorg te verbeteren. Eén van de onderdelen van Cvz was een onderzoek naar de beletselen om passende zorg te bieden aan mensen met gevaarlijk, agressief en ontwrichtend gedrag die geen strafrechtelijke titel (meer) hebben. Hieruit bleek dat zorg in een beveiligde setting voor psychiatrische patiënten met mogelijk gevaarlijk gedrag vaak onvoldoende voorhanden is na afloop van de strafrechtelijke titel. Bij de overgang van forensische naar reguliere zorg, vooral wanneer betrokkene naar een andere zorginstelling overgaat, kan dan ook sprake zijn van plaatsingsproblemen. In relatie tot de vraag over het plaatsen in een kliniek voor intensieve behandeling (KIB) na een forensisch ambulant zorgtraject het volgende: cliënten die in een KIB worden behandeld verblijven vaak al geruime in de klinische ggz. Plaatsing in een KIB direct vanuit een ambulant zorgtraject komt niet voor. Het is geen vereiste dat na afloop van een strafrechtelijke titel een jaar behandeling op grond van de Zorgverzekeringswet moet plaatsvinden voordat een cliënt kan worden opgenomen in een KIB. Ook gedurende de strafrechtelijke titel kan in bepaalde gevallen worden geplaatst in een KIB.

Om de aansluiting van zorgtrajecten na afloop van detentie te optimaliseren zijn in samenwerking met het Ministerie van VWS de volgende maatregelen getroffen. Zo is in navolging op het programma Cvz door het veld een ketenveldnorm ontwikkeld die zorgverzekeraars en zorgaanbieders in staat stelt de capaciteit en financiering van reguliere beveiligde zorg beter te realiseren. De veldnorm ziet toe op mensen die geen strafrechtelijke titel (meer) hebben, onder reguliere financieringsstromen vallen maar wel een forensisch behandel- en begeleidingsklimaat met expertise nodig kunnen hebben. In de veldnorm staan onder meer de afspraken waaraan een aanbieder van beveiligde intensieve zorg moet voldoen. Daarnaast bevat het afspraken over de wijze waarop de «levensloopfunctie» in praktijk wordt gebracht, waarmee voor een cliënt een plan wordt opgesteld met afspraken op alle levensgebieden gedurende het gehele zorgtraject. In elke regio coördineert een levensloopaanbieder de toegang van cliënten tot de levensloopfunctie en krijgt deze de eindverantwoordelijkheid voor de organisatie van de passende zorg. GGZ Nederland streeft naar landelijke implementatie per 1 januari 2020.

Daarnaast zijn in de overbruggingsperiode tot implementatie van de veldnorm tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders afspraken gemaakt over beveiligde zorg. Zorgverzekeraars hebben daarbij toegezegd alle beveiligde zorg die nodig is te betalen. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders van beveiligde zorg hebben de benodigde uitbreiding van beveiligde capaciteit geïnventariseerd. Zorgverzekeraars Nederland komt met een mededeling over de omvang van de uit te breiden capaciteit van beveiligde zorg. Het gaat hierbij om reguliere zorg die vanuit de Zorgverzekeringswet en de Wet langdurige zorg wordt bekostigd, wat onder de verantwoordelijkheid van de Staatssecretaris van VWS valt.

DJI stimuleert via contracten dat indicaties voor vervolgzorg worden afgegeven door de forensische zorgaanbieder. In de Wet forensische zorg die op 1 januari 2019 in werking treedt is deze verplichting wettelijk verankert en is opgenomen dat de zorgaanbieder zes weken voor afloop van de strafrechtelijke titel voorbereidingen treft voor aansluitende zorg.⁴⁹

Een kliniek voor intensieve behandeling (KIB) biedt klinische overname of consultatie wanneer een behandeling in een reguliere ggz-kliniek is vastgelopen of dreigt vast te lopen. De Langdurige Intensieve Zorg (LIZ) is bedoeld voor cliënten die al minimaal één keer in een KIB opgenomen zijn geweest. Voor agressieve, ernstig psychiatrische gestoorde, verslaafde, licht verstandelijk beperkte patiënten ligt het meer voor de hand dat deze categorie van patiënten wordt geplaatst in een forensische psychiatrische afdeling (FPA) of een forensische psychiatrische kliniek (FPK).

Om de beveiligde zorg voor deze patiënten toegankelijk te houden hebben zorgverzekeraars en zorgaanbieders de benodigde uitbreiding van beveiligde capaciteit geïnventariseerd. Deze maand komt Zorgverzekeraars Nederland met een mededeling over de omvang van de uit te breiden capaciteit van beveiligde zorg. Het gaat hierbij om reguliere zorg die vanuit de Zorgverzekeringswet en de Wet langdurige zorg wordt bekostigd, wat onder de verantwoordelijkheid van de Staatssecretaris van VWS valt.

Er kunnen geen aantallen worden genoemd van onderkende uitreizigers waarbij nog niet beoordeeld is of de Nederlandse nationaliteit kan worden ingetrokken. In het geval van uitreizigers bestaat weliswaar naast de strafrechtelijke aanpak de mogelijkheid om het Nederlanderschap in te trekken in het belang van de nationale veiligheid op grond van artikel 14, vierde lid Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) en artikel 14, tweede lid aanhef en onder b RWN.

Echter, de besluitvorming wordt gebaseerd op een individueel ambtsbericht van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst waarin de conclusie is opgenomen dat een persoon een gevaar is voor de nationale veiligheid. Bij het ontbreken van een dergelijk ambtsbericht kan een vonnis eveneens voldoende bruikbare informatie bevatten ten aan zien van de beoordeling over het gevaar van de nationale veiligheid. Voor de beoordeling van intrekking Nederlanderschap dient in het geval van uitreizigers die nog immer buiten Nederland verblijven eerst beoordeeld te zijn of zij een gevaar zijn voor de nationale veiligheid, alvorens beoordeeld kan worden of hun Nederlanderschap ingetrokken kan worden. Gelet hierop kan geen toezegging worden gedaan wanneer die beoordeling wel kan plaatsvinden. Van geval tot geval zal het belang dat wordt gediend met de intrekking van het Nederlanderschap moeten worden afgewogen.

Nee, niet in alle gevallen waarbij er sprake was van een veroordeling in verband met het plegen van terroristische activiteiten of het voorbereiden daarvan zijn bekeken op intrekken van de Nederlandse nationaliteit.

Intrekking van het Nederlanderschap ingevolge artikel 14, tweede lid aanhef en onder b, RWN, dus na een veroordeling voor een terroristisch misdrijf is eerst mogelijk als er sprake is van een onherroepelijke veroordeling en de intrekking niet tot staatloosheid leidt (artikel 14, tweede lid, aanhef en onder b, RWN). Na het onherroepelijk worden van de veroordeling kan beoordeeld worden of intrekking van het Nederlanderschap aan de orde is.

Hieronder volgt een volledig overzicht van de huidige inspanningen op hervestiging, die een samenstel zijn van het nationale quotum (meerjarig beleidskader) en de inzet op grond van EU migratieafspraken met derde landen. Het huidige meerjarig beleidskader 2016–2019 is met het aantreden van dit kabinet gewijzigd van 2000 in vier jaar naar in totaal 2500.

In het kader van het EU-hervestigingsprogramma t.b.v. hervestiging van 50.000 vluchtelingen naar de EU heeft Nederland toegezegd om vanaf 1 januari 2018 tot en met 31 oktober 2019 in totaal 3.000 vluchtelingen te hervestigen. Overeenkomstig het Europese rekenmodel moet dit aantal vluchtelingen op 31 oktober 2019 in Nederland zijn aangekomen. Het aantal van 3.000 is opgebouwd uit 1.250 vluchtelingen op grond van het nationale quotum en 1.750 vluchtelingen op grond van migratieafspraken van de EU met derde landen (EU-Turkije Verklaring). Deze aantallen zijn weer onderverdeeld in gemiddeld ongeveer 750 in 2018 en 500 t/m oktober 2019 voor het nationale quotum, en gemiddeld ongeveer 1.000 in 2018 en 750 tot en met oktober 2019 voor de hervestiging in het kader van migratieafspraken met derde landen.

Op nationaal niveau wordt conform het regeerakkoord en nationale meerjarige beleidskader voor het hele jaar t/m 31 december 2019 uitgegaan van gemiddeld ongeveer 750 hervestigingen. Omdat 2019 tevens het laatste jaar van het meerjarige beleidskader 2016–2019 is, moet eind 2019 sprake zijn van hervestiging van in totaal 2.500 vluchtelingen. Overeenkomstig het hiervoor geldende rekenmodel betreft dit het aantal voor hervestiging geselecteerde vluchtelingen vermeerderd met het aantal in Nederland aangekomen nagereisde familieleden (nota bene: na selectie duurt het ongeveer zes maanden totdat de hervestigde vluchtelingen aankomen in Nederland).

De genoemde aantallen op jaarbasis betreffen gemiddelden en kunnen flexibel over de totale looptijd worden ingevuld. De inzet is erop gericht om aan het eind van de looptijd van de respectievelijke programma’s het toegezegde totale aantal vluchtelingen te hervestigen.

Regio’s/landen waar vandaan in 2019 zal worden hervestigd zijn Libanon, Jordanië, Niger, Egypte, Oeganda en Turkije. Daarnaast zal de UNHCR in het kader van het nationale quotum een aantal individuele spoed-/dossierzaken kunnen voorleggen vanuit de hele wereld.

Voor hervestiging uit de EU prioriteitsgebieden en specifiek benoemde kwetsbare groepen ontvangen lidstaten een tegemoetkoming van € 10,000 per daadwerkelijk hervestigd en in Nederland aangekomen persoon.⁵¹

De EU heeft voor 2019 50.000 plekken geraamd op de EU begroting. Nederland heeft voor de periode 1 januari 2018 t/m oktober 2019 aangegeven maximaal 3000 hervestigers te kunnen ontvangen. De middelen zijn buiten Rijksbegrotingsverband onderdeel van de EU-fondsen. Op de Rijksbegroting worden hiervoor zoals te doen gebruikelijk geen ontvangsten geraamd. Financiering van de opvang en integratie van hervestigde personen binnen gemeenten verloopt wel via de Rijksbegroting middels de reguliere financieringsafspraken over statushouders.

Hiervoor zijn op voorhand geen middelen gereserveerd. Als onderdeel van het programma Flexibilisering Asielketen wil het kabinet vanuit de asielopvang de integratie en inburgering in gemeenten zo goed mogelijk ondersteunen. Daarom zullen samen met gemeenten de opties worden bezien om de plaatsing, spreiding en schaal van de opvang af te stemmen op de behoeften en mogelijkheden vanuit gemeenten, daarbij ook rekening houdend met de behoefte aan voldoende flexibiliteit in opvang en huisvesting. Hierbij kunnen bijvoorbeeld ook initiatieven rond flexibele woonoplossingen en het gemengd huisvesten van verschillende doelgroepen, die kunnen bijdragen aan flexibiliteit en integratie, worden betrokken.

Zoals ook aangegeven in de brief van het kabinet inzake de aanpak van het Programma d.d. 5 juli 2018, is dit een ontwikkeling die tijd en overleg met betrokken partijen vraagt, aangezien het aanbod aan opvanglocaties niet op korte termijn ingrijpend gewijzigd kan worden.⁵² Daarbij is het van belang tot oplossingen te komen die aansluiten bij de regionale omstandigheden, wensen en mogelijkheden. Mogelijke kosten zullen dus afhangen van de specifieke situaties, opvang- en huisvestingsvormen en afspraken hierover, en kunnen als onderdeel van dit overleg aan de orde komen.

De DJI-kosten van een opvangplaats in de gesloten gezinsvoorziening is gemiddeld € 524 per plaats per dag. Dit ligt door het bijzondere karakter van deze voorziening boven de gemiddelde prijs van vreemdelingenbewaring. Aanvullend op de kosten die DJI maakt, maakt het COA kosten van € 16 per plaats per dag voor de personele inzet voor begeleiding in de gesloten gezinsvoorziening.

Vreemdelingenbewaring is een uiterst middel om terugkeer te realiseren, dat zeker voor gezinnen zeer terughoudend wordt toegepast. Een vreemdeling kan pas in bewaring worden gesteld als de zelfstandige vertrekperiode is verstreken én er daadwerkelijk zicht is op uitzetting. En dan nog alleen als er een risico op onttrekking bestaat of de vreemdeling de voorbereiding van de terugkeer ontwijkt of belemmert. Daarnaast moet in de bewaringsmaatregel worden gemotiveerd waarom een lichtere toezichtmaatregel niet volstaat. De afweging of een lichtere toezichtmaatregel wordt opgelegd of wordt overgegaan tot bewaring betreft een inhoudelijke afweging op basis van de hiervoor genoemde aspecten.

De vragen 295 en 304 liggen in elkaars verlengde. Zie de brief d.d. 5 juli 2018 inzake flexibilisering van de asielketen.²² De huidige asielprocedure en daarop gebaseerde ketenbrede werkprocessen worden herzien en op onderdelen herontworpen zodat fluctuaties in de instroom beter kunnen worden opgevangen. We verkennen een herontwerp van het identificatie- en registratieproces van de Nationale Politie samen met andere ketenpartners. Recentelijk is de eerste fase voltooid en een concept ontwikkeld, welke inhoudt dat eerder kan worden gestart met de identificatie en registratie, zowel degenen die op straat worden aangetroffen als degenen die zich melden in Ter Apel. Daardoor kan ook sneller waardevolle informatie worden veiliggesteld die van belang is in het kader van de nationale veiligheid en een goed en snel verloop van het verdere asielproces. Ook voor een eventueel terugkeerproces is het essentieel dat snel benodigde informatie wordt verkregen, aangezien deze later in het proces moeilijker te verkrijgen is. Onderdeel is ook een regietafel waarmee de verschillende ketenpartners gezamenlijk kunnen sturen op het identificatie- en registratieproces en de daarop volgende stappen in het asielproces. Zo kunnen o.m. asielzoekers eerder naar het juiste proces worden geleid en risico’s op overlast worden gesignaleerd. Het herontwerp gaat de volgende fase in, waarin verschillende scenario’s worden getest. De verwachting is dat deze testfase in het eerste kwartaal van 2019 zal zijn afgerond, waarna uw Kamer wordt geïnformeerd. Voorts worden voorbereidingen getroffen voor een aantal aanpassingen van wet- en regelgeving, bedoeld om Nederland meer in de pas te laten lopen met Europese regelgeving en te zorgen dat de asielprocedure sneller kan worden doorlopen. Kosten en baten van de maatregelen zullen in beeld worden gebracht en dekking wordt binnen de begroting gevonden.

• Ten eerste wordt bezien hoe herhaalde asielaanvragen sneller kunnen worden afgehandeld. Hiertoe wordt een pakket maatregelen uitgewerkt. De eerste maatregelen zullen eind dit jaar gereed zijn. Tegelijkertijd wordt het Vreemdelingenbesluit aangepast, zodat het gehoor achterwege kan worden gelaten als uit de stukken blijkt dat de aanvraag geen kans van slagen heeft. Het traject van deze aanpassing is deze zomer reeds gestart en naar verwachting circa een jaar in beslag nemen. Op korte termijn wordt het wijzigingsvoorstel in consultatie gebracht.

• Daarnaast werken we aan een verkorting van de termijn waarvoor de asielvergunning wordt verstrekt, van vijf jaar naar drie jaar. Voor de vreemdeling is dan duidelijk dat een verblijfsvergunning eerder opnieuw wordt beoordeeld. Dit vergt een wetswijziging van de Vreemdelingenwet. Dit wijzigingsvoorstel is in consultatie gebracht.

• De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zet onverminderd in op het tussentijds interveniëren bij verstrekte vergunningen. Op die manier kunnen we, als door veranderingen het recht op verblijf wijzigt, snel actie ondernemen en de vergunning zo nodig intrekken. Zoals in het regeerakkoord afgesproken zal rechtsbijstand, in lijn met Europese regelgeving, alleen na een voornemen tot afwijzing van een asielaanvraag worden verstrekt. Het daartoe strekkende wijzigingsbesluit van het Besluit verlening rechtsbijstand (Bvr) wordt op dit moment voorbereid en gaat deze winter in consultatie.

Europese wetgeving gebiedt dat kinderen binnen twee maanden naar school gaan. Uiteraard zetten scholen in op een zo snel mogelijke onderwijsdeelname. Uit de cijfers van DUO is niet te genereren hoe snel leerplichtige asielzoekersleerlingen naar school gaan en derhalve ook niet of er kinderen zijn die al langer dan een maand in Nederland zijn, maar nog niet naar school gaan.

Leerplichtige asielzoekersleerlingen gaan in beginsel binnen 2 weken na aankomst in Nederland naar school. Dit geldt voor zowel het Primair Onderwijs (5–12 jaar) als voor het Voortgezet Onderwijs (12–17 jaar). Omdat de verwachte verblijfstijd in de (pre) Proces Opvang Locaties de afgelopen periode is opgelopen, dient overal voldoende onderwijs te worden georganiseerd. Aangezien de meeste nieuwe (pre) Proces Opvang Locaties⁵³ worden gecreëerd binnen bestaande centra/capaciteit en daar al onderwijs bestaat, is het bijna overal gelukt om tijdig voldoende onderwijs aan te bieden. Op enkele plaatsen wordt het onderwijs geconfronteerd met een lokaal tekort aan leerkrachten, hetgeen de opstart vertraagt. COA, scholen, het Ministerie van OCW en LOWAN werken samen om ook op deze plekken het onderwijs zo goed mogelijk te organiseren.

De IND heeft in 2017 4.240 aanvragen voor een verblijfsvergunning asiel voor onbepaalde tijd ingewilligd en in 2018 (t/m september) 5.300. In 2017 zijn 210 aanvragen om een verblijfsvergunning asiel voor onbepaalde tijd afgewezen. In 2018 (t/m september) bedroeg dit aantal 390. Het aantal procedures waarbij de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd is verlengd bedraagt in 2017 1.830 en in 2018 (t/m september) 2.290. Het aantal ingetrokken verblijfsvergunningen asiel voor bepaalde tijd en onbepaalde tijd samen bedroeg in 2017 270 en in 2018 (t/m september) 190. Cijfers zijn afgerond op tientallen.

Voor wat betreft het aantal naturalisaties van vreemdelingen met een asielvergunning: In 2017 zijn blijkens cijfers van de IND circa 1.400 vreemdelingen genaturaliseerd die een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd hadden en circa 5.190 met een verblijfsvergunning asiel voor onbepaalde tijd. Over de eerste helft van 2018 bedroegen deze aantallen 950 en 1.960.

Er kunnen geen aantallen worden genoemd over de te verwachte verleende verblijfsvergunningen asiel en naturalisaties in 2019. Op voorhand valt niet aan te geven hoeveel aanvragen exact worden ingediend en wat de uitkomst van een dergelijke aanvraag zal zijn.

De Rapportage Vreemdelingenketen zal worden uitgebreid met het aantal verleende verblijfsvergunningen voor onbepaalde tijd en het aantal naturalisaties.

De vorming van een aantal gemeenschappelijke vreemdelingenlocaties (GVL) moet het mogelijk maken om flexibiliteit te bevorderen door aan de voorkant van het asielproces schaalbare voorzieningen te creëren en daarmee, ook bij fluctuerende instroom, sneller dan tot nu toe helderheid te geven aan de status van asielverzoeken waarbij de asielpartners in de vreemdelingenketen onder een dak intensief samenwerken aan een integraal asielproces.

In Ter Apel werken de asielpartners reeds samen op een locatie in een gemeenschappelijke vreemdelingenlocatie. Met de gemeenten Cranendonck en Gilze-Rijen zijn door het COA bestuursovereenkomsten gesloten die het mogelijk maken om ook daar gemeenschappelijke vreemdelingenlocaties te ontwikkelen, gebruik makend van de ervaringen in Ter Apel.

Op de locatie Cranendonk werken ook alle partners al samen. Naast de centrale ontvangstlocatie en de procesopvanglocatie is tevens een tijdelijke aanmeldstraat ingericht. Bestuurlijke besluitvorming over het gebruik van deze locatie als GVL voor langere termijn vindt plaats voor 1 mei 2019. Daartoe wordt op dit moment een haalbaarheidsstudie uitgevoerd, die begin 2019 wordt afgerond. Afhankelijk van deze besluitvorming wordt een grootschalige renovatie voorzien om het terrein en de gebouwen geschikt te maken als GVL. Tijdens deze renovatie zullen de asielpartners daar blijven samenwerken. Ook op de locatie in Gilze-Rijen werkt al een aantal asielpartners samen. Begin 2019 wordt gestart met een grootschalige renovatie om de locatie geschikt te maken exclusief een aanmeldstraat (geen bestuurlijk commitment). Definitief ingebruikname wordt voorzien in 2020.

Zoals eerder is aangegeven, hanteren het CBS en de migratieketen geen lijst van «islamitische landen».⁵⁶ Voor de beantwoording van eerdere Kamervragen in het kader van de JenV-begroting omtrent migratie uit «islamitische landen» is gebruik gemaakt van een lijst van landen waarvan de meerderheid van de inwoners zich tot het islamitische geloof rekent.

Deze lijst is uitsluitend aangemaakt voor het beantwoorden van deze vragen en heeft zowel voor het CBS als voor de migratieketen geen inhoudelijke betekenis en is als zodanig ook niet geactualiseerd. Voor het migratiebeleid is het immers niet relevant of migranten uit «islamitische landen» komen, zodat er ook geen aanleiding is lijsten van dergelijke landen bij te houden. De Staat staat als zodanig neutraal tegenover de verschillende geloofsovertuigingen. Ook daarom zijn er geen redenen dergelijke informatie bij te houden. Hoewel de op verzoek van uw Kamer geleverde cijfers geen inhoudelijk doel hebben, wordt in de beantwoording tegemoet gekomen.

Op basis van de eerder gehanteerde lijst zijn van migranten uit deze landen in 2017 18.500 aanvragen om een eerste asielvergunning ingewilligd (inclusief nareis) en 17.210 aanvragen om een reguliere verblijfsvergunning ingewilligd.⁵⁷ Ten aanzien van deze aantallen wordt opgemerkt dat personen met de nationaliteit van een «islamitisch land» niet noodzakelijk zelf moslim zijn; terwijl immigranten uit een «niet-islamitisch land» het islamitisch geloof kunnen aanhangen. Op basis van het aantal immigranten uit een «islamitisch land» kunnen dus geen sluitende conclusies worden getrokken over het aantal moslims dat zich in Nederland vestigt. De zeggingskracht van de vorenstaande getallen is dus beperkt.

Omdat er geen centraal overzicht bestaat van alle subsidies die de overheid toekent en van organisaties die zich bezig houden met belangenbehartiging van vreemdelingen, kan deze vraag niet goed worden beantwoord. Het antwoord beperkt zich derhalve tot organisaties die naast Vluchtelingenwerk Nederland vanuit artikel 37 (Migratie) van de begroting van het Ministerie van Justitie en Veiligheid de afgelopen twee jaar een subsidie toegekend hebben gekregen. Deze subsidies passen binnen de doelstellingen van het migratiebeleid. Ook wordt verwezen naar de verleende subsidies uit het Asiel, Migratie en Integratiefonds.

2017:

• COC Nederland € 115.921,42

• Nederlands Debat Instituut € 45.000,00

• Stichting A.S.K.V. € 300.000,00

• The Hague Process € 34.500,00

• Vereniging Nederlandse Gemeenten € 442.818,92

2018:

• Stichting A.S.K.V. € 130.680,00

• COC Nederland € 94.508,58

De subsidies over 2018 moeten nog officieel worden vastgesteld aan de hand van een beschikking. De subsidies die alleen in 2017 zijn uitgekeerd waren bestemd voor specifieke eenmalige programma’s en/of projecten en niet verlengd naar 2018.

Daarnaast heeft de Dienst Terugkeer en Vertrek met verschillende organisaties een subsidierelatie om vrijwillige terugkeer te bevorderen. Verwezen wordt naar het antwoord op vraag 333. Ook uit het Asiel, Migratie en Integratiefonds worden subsidies verleend. Dit fonds is een onderdeel van de subsidieregeling voor de Europese migratie- en veiligheidsfondsen 2014–2020.⁵⁸

De vraag hoeveel partners/gezinsleden een in Nederland verblijvende vreemdeling gedurende zijn leven gemiddeld naar Nederland laat komen kan niet worden beantwoord. Wel is de vraag te beantwoorden hoeveel (gewone en geregistreerde) partners dan wel gezinsleden (echtgenoten en kinderen), referenten die géén Nederlander zijn, gemiddeld in de periode januari 2016 tot en met september 2018 naar Nederland hebben laten komen in het kader van de regulier verblijf in het kader van gezinshereniging/gezinsvorming dan wel artikel 8 EVRM (familie- en

gezinsleven). Dit gemiddelde is 1,64. Hieruit mag niet de conclusie worden getrokken dat dat niet-Nederlandse referenten iedere tweeënhalf jaar 1,64 (gewone en geregistreerde) partners dan wel gezinsleden (echtgenoten en kinderen) naar Nederland laten komen.

Vanuit de gezinslocaties zijn in 2018 tot en met september ca. 55 vreemdelingen behorend tot een gezin zelfstandig teruggekeerd naar het land van herkomst en zijn 30 personen behorend tot een gezin uitgezet naar het land van herkomst vanuit vreemdelingenbewaring aansluitend op het verblijf in een gezinslocatie.

In 2017 zijn ca. 85 vreemdelingen behorend tot een gezin zelfstandig teruggekeerd naar het land van herkomst vanuit een gezinslocatie en zijn ca. 60 personen behorend tot een gezin uitgezet naar het land van herkomst vanuit vreemdelingenbewaring aansluitend op het verblijf in een gezinslocatie. In 2016 ging het om ca. 200, respectievelijk, ca. 100 vreemdelingen behorend tot een gezin.

Inzet van de overheid is dat vreemdelingen, die niet (langer) in Nederland mogen blijven, terugkeren. Als van zelfstandig vertrek geen gebruik is gemaakt, kan worden ingezet op gedwongen terugkeer. Wanneer vertrekplichtige vreemdelingen zich aan het zicht van de overheid onttrekken (niet-aantoonbaar vertrek) is niet te zeggen waar zij verblijven. Mogelijk vertrekt een deel van deze groep alsnog uit Nederland. De migratieketen heeft hier niet rechtstreeks zicht op.

De meest recente schatting m.b.t illegaal verblijvende personen, uitgevoerd door het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, dateert uit 2015.²⁶

Dit jaar zal er een nieuwe schatting m.b.t. ′ illegaal verblijvende personen′ verschijnen. Daarbij zal het gaan om alle onrechtmatig verblijvende personen (niet alleen om diegene die hun vertrekplicht genegeerd hebben).

Het laatste rapport van het Europees Migratienetwerk (EMN), genaamd «Dissemination of Information on Voluntary Return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities», dateert van 2015. Dit rapport leert dat onder de Europese lidstaten, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Spanje, Zweden en het VK naar schatting de grootste populatie illegaal verblijvende personen hebben. Paragraaf 2.1 van het rapport meldt: «However, the contrast in the perceived scales in different countries, is notable with Finland having the lowest estimate at 1,000 and Germany the highest at to up to 520,000.» Er zijn geen recentere cijfers beschikbaar.

Het totaal aantal vreemdelingen dat zich zonder verblijfsrecht in Nederland bevindt en op grond van artikel 3 EVRM niet naar het land van herkomst kan worden uitgezet, is niet als zodanig uit de systemen van de migratieketen te herleiden. De Nederlandse overheid heeft immers geen zicht op vreemdelingen die weliswaar in Nederland zijn, maar zich aan het vreemdelingentoezicht onttrekken.

Ten aanzien van oorlogsmisdadigers die vanwege artikel 3 EVRM niet kunnen worden uitgezet, wordt verwezen naar de Rapportage Internationale Misdrijven van 5 maart 2018.⁶³

Op 1 februari 2013 is de Regeling langdurig verblijvende kinderen in werking getreden. De Regeling langdurig verblijvende kinderen bestaat uit een overgangsregeling en een definitieve regeling. Een beroep op de overgangsregeling kon tot 1 mei 2013 worden gedaan.

In totaal zijn er 3280 aanvragen ingediend in het kader van de overgangsregeling. Dit betreft zowel de hoofdpersonen, dus zij die menen te voldoen aan de criteria zoals gesteld in de regeling, als de gezinsleden. In totaal ziet dit op 3260 vreemdelingen.⁶⁴ Hierbij zijn er tot en met september 2018 1540 inwilligingen op alle aanvragen geweest in eerste aanleg en bezwaar (betreffende 1540 vreemdelingen) en 1630 afwijzingen op alle aanvragen (betreffende 1470 vreemdelingen) in eerste aanleg. In 120 zaken in eerste aanleg heeft de vreemdeling de aanvraag na indiening weer ingetrokken.

Sinds de inwerkingtreding van de definitieve regeling op 1 februari 2013 zijn er tot en met september 2018 2220 aanvragen in eerste aanleg ingediend. Dit betreft zowel de hoofdpersonen, dus zij die menen te voldoen aan de criteria zoals gesteld in de regeling, als de gezinsleden. In totaal ziet dit op 2110 vreemdelingen. Hierbij zijn er tot en met september 2018 130 inwilligingen op alle zaken (betreffende 120 vreemdelingen) geregistreerd in eerste aanleg en bezwaar. In eerste aanleg zijn er 1950 zaken (betreffende 1880 vreemdelingen) afgewezen.

Van de 2830⁶⁵ vreemdelingen⁶⁶ van wie de aanvraag op de overgangsregeling en/of de definitieve regeling niet tot een inwilliging heeft geleid, zijn er sinds de start van beide regelingen tot en met september 2018 230 vreemdelingen aantoonbaar uit Nederland vertrokken. Ongeveer 640 van de 2830 afgewezen personen zijn zelfstandig vertrokken zonder toezicht. Ongeveer 600 van de 2830 afgewezen personen bevinden zich in de caseload van de Dienst Terugkeer en Vertrek. Cijfers afgerond op tientallen.^{67 68}

Vanuit de rijksoverheid wordt de begeleiding van vreemdelingen naar het land van herkomst georganiseerd door, of in afstemming met de Dienst Terugkeer & Vertrek. Ook worden er verschillende projecten gefinancierd met middelen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Op dit moment worden, naast de begeleiding van de DT&V, projecten uitgevoerd op het terrein van terugkeer van vreemdelingen naar landen van herkomst door de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), VluchtelingenWerk Nederland, de Stichting WereldWijd, de Stichting Rotterdams Ongedocumenteerden Steunpunt, Bridge to Better Foundation, Stichting IETA, Goedwerk Foundation, Solid Road en Barka Nederland. Daarnaast is het mogelijk dat er andere organisaties actief zijn op dit gebied, op lokaal niveau bijvoorbeeld in samenwerking met gemeenten, waar de rijksoverheid niet bij betrokken is. Het is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de vreemdeling om Nederland te verlaten wanneer er geen recht op verblijf is. De vreemdeling is daarbij vrij om gebruik te maken van iedere mogelijke ondersteuning.

In totaal is voor een bedrag van € 7.776.393 voor 2017 en € 20.786.751 voor 2018 aan terugkeersubsidies toegekend aan genoemde projecten. Ook uit het Europese Asiel, Migratie en Integratiefonds (AMIF) 2014–2020 worden subsidies verleend. Uit het AMIF is tot dusver € 30.657.854 aan subsidie verleend aan 13 verschillende projecten.

Toegekende subsidies betreffen veelal meerjarige projecten. Een directe relatie tussen de verschillende projecten en de terugkeerresultaten in enig jaar is daarom niet te geven. Voor de realisatie van het daadwerkelijk vertrek maken de organisaties gebruik van de diensten van de DT&V of van het IOM, waaruit een indicatie van het aantoonbaar vertrek kan worden afgeleid. Zo is in de op 17 oktober jl. gepubliceerde Rapportage Vreemdelingenketen aangegeven dat er in 2017 in totaal 20.770 personen zijn vertrokken, waarvan het aandeel aantoonbaar vertrek 8.810 personen betrof.

De gevraagde cijfers kunnen niet worden gegenereerd uit de geautomatiseerde informatie- en registratiesystemen van de IND. De verleningsgrond van de asielvergunning is vervallen wanneer de vreemdeling niet langer de bescherming van Nederland behoeft tegen de situatie in het land van herkomst. In het algemeen geldt dat een beleidswijziging ten grondslag ligt aan de herbeoordeling van asielvergunningen voor bepaalde tijd vanwege een veranderde veiligheidssituatie in het land van herkomst. Er dient dan namelijk – conform artikel 3.37g VV – te zijn vastgesteld dat de wijziging van de situatie in het land van herkomst een voldoende ingrijpend en niet voorbijgaand karakter heeft. Een dergelijke beleidswijziging heeft zich nog niet voorgedaan ten aanzien van het asielbeleid van Syrië.

Naast een gewijzigde veiligheidssituatie in het land van herkomst zijn er ook andere aanwijzingen voor het vervallen van de verleningsgrond, zoals terugreis door de vreemdeling naar het land van herkomst, een amnestieregeling in het land van herkomst en/of ander bewijs dat de feitelijke machthebbers de vreemdeling niet langer vervolgen zoals een rechterlijke uitspraak of de verplaatsing van het hoofdverblijf. Indien de IND dergelijke meldingen ontvangt in individuele zaken wordt aan de hand van het geldende beleid en regelgeving getoetst of de vreemdeling in het bezit dient te blijven van een verblijfsvergunning dan wel of de verblijfsvergunning ingetrokken dient te worden.

Bij alle verblijfsaanvragen worden de aangetroffen documenten gecontroleerd. Of in het kader van een verblijfsaanvraag een vervalst of onjuist document is aangetroffen, is echter niet te genereren uit de geautomatiseerde systemen van de IND.

Indien een vreemdeling een asielaanvraag indient, wordt altijd naar originele reis- of identiteitsdocumenten gevraagd. Als deze worden overgelegd dan wel aangetroffen neemt de Vreemdelingenpolitie of de KMar ze in voor nader onderzoek. Indien een vreemdeling een reguliere aanvraag indient wordt door de IND de echtheid van documenten beoordeeld. Hiertoe hebben alle IND-loketmedewerkers binnen het reguliere proces een training documentenherkenning gevolgd.

In 2017 zijn 7.950 aanvragen ontvangen voor het vervangen van het

vreemdelingendocument vanwege verlies of diefstal. Het is niet mogelijk om het totaal van uitgegeven verblijfsdocumenten te genereren uit de geautomatiseerde informatie- en registratiesystemen binnen de IND.

De IND heeft verschillende instrumenten om na te gaan of vergunninghouders voldoen aan de voorwaarden voor hun verblijf in Nederland. Naast administratieve controles in de systemen zijn er de controles die de politie uitvoert om na te gaan of vergunninghouders nog voldoen aan de voorwaarden die aan het afgeven van de vergunning gesteld worden. Deze controles maken deel uit van de persoonsgerichte controles die plaatsvinden in het kader van handhaving. De politie voert deze controles onder meer uit op verzoek van de IND wanneer sprake is van indicaties van fraude of misbruik of van het niet naleven van de aan de afgegeven vergunning gestelde voorwaarden bij gezinsmigratie. De tabel geeft het aantal persoonsgerichte controles weer in het kader van onderzoeken bij vergunninghouders in de periode 2015 tot en met juni 2018. De afname van het aantal controles sinds 2015 is veroorzaakt door een combinatie van factoren, waaronder de toegenomen prioriteit voor de bestrijding van mensenhandel en -smokkel, de hoge instroom van asielzoekers in 2015 en 2016 en de extra aandacht en capaciteit voor nationale veiligheid in de migratieketen.

Persoonsgerichte controles⁶⁹:

2015 3.180

2016 2.970

2017 2.650

2018 t/m juni 2.140

Het aantal eerste asielaanvragen dat de IND in de afgelopen jaren registreerde, is als volgt (exclusief de aantallen van ingewilligde nareizigers):

Aantal eerste asielaanvragen (bron: IND)

2016: 18.170

2017: 14.720

2018 (t/m september): 14.550

Hoe een asielzoeker Nederland inreist, wordt niet apart geregistreerd in het systeem. Wat wel herleidbaar is, is het aantal asielzoekers dat het toelatingsproces Asiel instroomt door tussenkomst van de Koninklijke Marechaussee en de Zeehavenpolitie. Zij bewaken de lucht- en zeegrens van Nederland. Deze aantallen zijn hieronder weergegeven

Vanuit grensbewaking naar toelatingsproces (bron: KMar, afgerond op tientallen)

2016: 490

2017: 820

2018 (t/m september): 610

Het is overigens niet zinvol om het aantal eerste asielaanvragen te verrekenen met het aantal vreemdelingen dat via het grensproces instroomt. Het komt bijvoorbeeld voor dat een vreemdeling bij inreis via een luchthaven of zeehaven aan alle voorwaarden voor toegang tot Nederland voldoet en pas later kenbaar maakt dat hij of zij asiel wil aanvragen. De asielaanvraag is dan niet bekend bij KMar of ZHP terwijl de asielzoeker wel via lucht of zee is ingereisd. Ook voor de IND is vaak niet duidelijk hoe een asielzoeker is ingereisd als hij hiervan geen documenten kan overleggen en hier niets over vertelt.

In 2017 is in 1240 zaken het verblijf van een EU-burger beëindigd. In 130 zaken is het verblijf beëindigd en is vervolgens tot ongewenstverklaring overgegaan. In de overige 1110 zaken is het verblijf beëindigd, omdat niet aan één of meer voorwaarden uit de Richtlijn vrij verkeer van personen is voldaan. De grond waarop de intrekking heeft plaats gevonden is niet te genereren uit het geautomatiseerde systeem van de IND. Cijfers zijn afgerond op tientallen.

In 2017 zijn 280 EU-burgers aantoonbaar uit Nederland vertrokken, 260 daarvan zijn gedwongen vertrokken.⁷¹

Het budget dat op de Rijksbegroting beschikbaar is voor 2019 is lager dan dat van 2018 omdat voor 2019 -ten tijde van de opstelling van de begroting in voorjaar 2018- een lagere instroom werd verwacht. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid actualiseert de ramingen regelmatig.

Het budget voor de IND wordt gebaseerd op de raming van de instroom- en productieaantallen (Q) maal de vastgestelde kostprijzen (P). Budgetten kunnen bij vaste begrotingsmomenten gedurende het jaar bijgesteld worden. Indien de verwachte instroom hoger is en er meer productie vanuit de IND nodig is, ontvangt de IND voor de extra productie extra budget.

In 2016, 2017 en 2018 (tot 1 oktober) werd in respectievelijk 63%, 62% en 61% van de afwijzende beslissingen van de IND in de reguliere toelatingsprocedures in bezwaar gegaan. Van de afgedane bezwaarschriften in voornoemde perioden is respectievelijk 24%, 27% en 27% gegrond verklaard. De verbanden tussen deze getallen kunnen niet als cohort worden benaderd. Om die reden kunnen de aantallen beslissingen en de aantallen bezwaren en de afdoening van die bezwaren binnen dezelfde periode niet rechtstreeks met elkaar in verband worden gebracht.

In de bezwaarprocedure heroverweegt de IND de oorspronkelijke beslissing en kan daarbij besluiten om het bezwaar op basis van de dan aangedragen feiten en omstandigheden gegrond te verklaren. Het ligt niet in de rede dat de IND in beroep gaat tegen de eigen beslissing.

De begeleiding van een alleenstaande minderjarige vreemdeling valt onder de voogdij-taken van Nidos, waarvoor het departement opdrachtgever is. Onder de begeleiding valt ook het werken aan terugkeer naar het land van herkomst, wanneer er sprake is van een terugkeerperspectief (bij een afwijzing van de asielaanvraag). Hierin wordt samengewerkt met DT&V en werkt Nidos met een terugkeermethodiek.

De verzorgingskosten zijn de noodzakelijke kosten voor levensonderhoud die worden gemaakt bij het opvangen van amv’s met status. Nidos is een gecertificeerde instelling voor voogdij en wordt periodiek gecontroleerd door het Keurmerkinstituut om de certificering te kunnen behouden. Daarnaast valt Nidos onder de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid.

Ja, de begeleiding door Nidos is ondersteunend geweest aan het Rijksbeleid.

In alle opvangvormen – ook de gezinnen – zullen de jongeren worden begeleid conform het perspectief dat voortvloeit uit hun asielprocedure (terugkeer dan wel integratie).Nidos draagt er zorg voor dat de opvanggezinnen voor deze taak worden toegerust, het COA en de lokale contractpartners dragen er zorg voor dat de medewerkers van de opvanglocaties hiervoor worden toegerust. Het verblijfsperspectief van jongeren wordt door de jeugdbeschermers van Nidos al in het begin van de begeleiding met de jongeren, hun netwerk, en hun omgeving besproken.

Als op grond van beslissingen in de asielprocedure is vast komen te staan wat het perspectief is van een jongere, terugkeer of integratie, wordt dit toekomstperspectief expliciet als een doel opgenomen in het plan van aanpak voor de jongere.

Wanneer er sprake is van terugkeer wordt dit doel tevens vertaald in concrete, op terugkeer gerichte acties. Te denken valt aan bezoeken aan de IOM (Internationale Organisatie voor Migratie), deelname aan praktijkgericht onderwijs dat qua inhoud en beroepsperspectief verband houdt met kansen in het land van herkomst, het leggen van contacten met eventuele familie in het land van herkomst, verkenning met de jongere van de formele stappen die gezet moeten worden voor terugkeer en deelname aan door derden georganiseerde projecten gericht op terugkeer. Met het oog op de effectiviteit moet er richting de pupil sprake zijn van maatwerk bij de geformuleerde acties.

Alle inspectierapporten – ook die van 2018 – worden voorzien van een inhoudelijke reactie door de verantwoordelijke bewindspersoon van JenV aan de Staten-Generaal aangeboden. De rapporten zijn te vinden op de website van de Inspectie JenV, www.inspectie-jenv.nl

Jaarlijks stelt de Inspectie Justitie en Veiligheid een jaarbericht op. Met het jaarbericht legt de Inspectie JenV verantwoording af over de onderzoeken en activiteiten die zij het afgelopen jaar heeft uitgevoerd. Het is gebruikelijk dat het jaarbericht een bijlage bevat met een overzicht van (en hyperlinks naar) alle gepubliceerde rapporten. Begin 2019 ontvangt u het jaarbericht 2018.

Het werkprogramma 2019 van de Inspectie JenV is uw Kamer onlangs aangeboden. Het werkprogramma komt mede tot stand op basis van de wettelijke taken van de Inspectie. Onderzoeken komen grotendeels voort uit gesignaleerde risico’s in het justitie- en veiligheidsdomein. Het werkprogramma wordt opgesteld door de inspecteur-generaal. De Minister van Justitie en Veiligheid biedt het werkprogramma vervolgens aan de Staten-Generaal aan. Gedurende het jaar toetst de Inspectie de programmering op actualiteit. Afhankelijk van deze toetsing kan de programmering worden herzien. De Minister van JenV informeert de Staten-Generaal dan over tussentijdse wijzigingen in de programmering en over andere aangelegenheden die de programmering in belangrijke mate beïnvloeden.

Deze werkwijze is conform de Aanwijzingen inzake de rijksinspecties en is vastgelegd in het Protocol voor de werkwijze van de Inspectie JenV.

Op artikel 92 worden bedragen opgenomen waarvan de doorverdeling naar de specifieke instrumenten in de JenV-begroting nog niet heeft plaatsgevonden. Dat kan betrekking hebben op de jaarlijkse loon- en prijsbijstelling maar ook op intensiveringen en taakstellingen. De doorverdeling vindt voor zover het uitgaven betreft plaats op het moment dat bekend is ten laste van welk artikel de betalingen gaan plaatsvinden.

Ook is op artikel 92 een nog nader in te vullen meerjarige verlaging opgenomen in verband met jaarlijkse onderuitputting en positieve resultaten van de agentschappen. Op het moment dat duidelijk is hoe deze verlaging wordt vorm gegeven, worden ook deze bedragen overgeboekt naar het betreffende artikel.

De besparing die gerealiseerd wordt met de sluitingen bedraagt ruim € 53 mln., waarvan reeds € 25 mln. in de begroting was verwerkt als leegstandskorting. Per saldo dus een besparing van € 28 mln. per jaar.

Een deel van deze besparing wordt ingezet om de hogere gedetineerdenbezetting van DJI te financieren, een deel voor de plannen van het kabinet ten aanzien van de detentiefasering en voorwaardelijke invrijheidstelling (waaronder de daartoe benodigde detentiecapaciteit), en een deel voor problematiek op de begroting van JenV. De bedragen variëren per jaar. In 2023 betreft het € 12 mln. voor de hogere gedetineerdenbezetting van DJI, € 8 mln. voor detentiefasering en voorwaardelijke invrijheidstelling en € 8 mln. voor problematiek op de begroting van JenV.

Personeelsleden die worden aangenomen bij DJI krijgen eerst een tijdelijke aanstelling voor hun proeftijd of een opleidingstraject. Bij goed functioneren zullen die personeelsleden een vaste aanstelling krijgen. Zie tabel 18 uit de bijlage voor de aantallen van eind november 2017 tot en met eind september 2018 voor geheel DJI¹.

Nb. Er wordt ook personeel aangesteld voor een periode van 2 tot 3 jaar. Dit personeel vervangt vaste medewerkers die in het kader van vakmanschap een opleiding volgen of gebruik maken van de Regeling Partiële Arbeidsparticipatie Senioren (PAS) en van Ouderschapsverlof (OSV). De verwachting is dat veel van deze medewerkers ook een vaste aanstelling zullen krijgen.

Het aantal personeelsleden is afgestemd op het aantal detentieplaatsen dat beschikbaar is voor het plaatsen van justitiabelen/gedetineerden, zoals opgenomen in de begroting. Het aantal plaatsen dat daadwerkelijk bezet is, varieert over het jaar. De richtlijn voor het aantal justitiabelen/gedetineerden per personeelslid is sterk afhankelijk van het regime. Zo worden in een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) meer personeelsleden ingezet per gedetineerde dan in een arrestanten regime. Ook bij de Jeugdinrichting of Forensisch Psychiatrische Centra worden vaak meer medewerkers ingezet.

Naast personeelsleden die in dienst zijn van het Gevangeniswezen/Vreemdelingenbewaring en de Forensische Zorg/Justitiële Jeugdinrichtingen worden medewerkers van de Dienst Vervoer & Ondersteuning en externe medewerkers ingezet. Voor de Forensische Zorg/Justitiële Jeugdinrichtingen geldt dat patiënten en jongeren worden geplaatst bij particuliere inrichtingen. Een indicatie van de ontwikkeling van het aantal justitiabelen /gedetineerden per personeelslid is dat na het afsluiten van het convenant (eind november 2017 t/m eind september 2018) het aantal personeelsleden in dienst van het Gevangeniswezen/Vreemdelingenbewaring en de Forensische Zorg/Justitiële Jeugdinrichtingen met respectievelijk 4,5% en 6,2% is toegenomen en het aantal personeelsleden van de Dienst Vervoer & Ondersteuning met ruim 9,5%. De stijging van het aantal justitiabelen/gedetineerden is beperkt (variërend van krimp tot een toename van ongeveer 1%).

Op dit moment zijn nog geen nieuwe afspraken gemaakt en blijven conform de afspraak in het convenant de eerder overeengekomen normen en richtlijnen met betrekking tot de personele inzet van toepassing.

Inmiddels is op basis van onderzoek aan de penitentiaire inrichtingen Gevangenisbewaring/Vreemdelingenbewaring extra financiering toegekend in verband met bovennormatief gebruik van de Regeling partiële arbeidsparticipatie senioren (PAS) en van ouderschapsverlof (OSV). Verder is extra financiering toegekend aan de inrichtingen in verband met de zogenaamde loonsomproblematiek waarbij in sommige inrichtingen een bovengemiddeld deel van het personeel het maximum van de salarisschaal heeft bereikt. In financiële zin heeft dit voor een aantal penitentiaire inrichtingen belemmeringen voor het werven van voldoende personeel weggenomen.

Personeelsleden die worden aangenomen bij DJI krijgen eerst een tijdelijke aanstelling voor hun proeftijd of een opleidingstraject, bij goed functioneren, zullen de meeste personeelsleden een vaste aanstelling krijgen. Zie tabel 18 uit de bijlage¹.

Het aantal personeelsleden is afgestemd op het aantal detentieplaatsen dat beschikbaar is voor het plaatsen van justitiabelen/gedetineerden, zoals opgenomen in de begroting. Het aantal plaatsen dat daadwerkelijk bezet is, varieert over het jaar. De richtlijn voor het aantal justitiabelen/gedetineerden per personeelslid is sterk afhankelijk van het regime. Zo worden in een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) meer personeelsleden ingezet per gedetineerde dan in een arrestanten regime. Ook bij de Jeugdinrichting of Forensisch Psychiatrische Centra worden vaak meer medewerkers ingezet. Naast personeelsleden die in dienst zijn van het Gevangeniswezen/Vreemdelingenbewaring en de Forensische Zorg/Justitiële Jeugdinrichtingen worden medewerkers van de Dienst Vervoer & Ondersteuning en externe medewerkers ingezet. Voor de Forensische Zorg/Justitiële Jeugdinrichtingen geldt dat patiënten en jongeren worden geplaatst bij particuliere inrichtingen. Een indicatie van de ontwikkeling van het aantal justitiabelen /gedetineerden per personeelslid is dat na het afsluiten van het convenant (eind november 2017 t/m eind september 2018) het aantal personeelsleden in dienst van het Gevangeniswezen/Vreemdelingenbewaring en de Forensische Zorg/Justitiële Jeugdinrichtingen met respectievelijk 4,5% en 6,2% is toegenomen en het aantal personeelsleden van de Dienst Vervoer & Ondersteuning met ruim 9,5%. Terwijl de stijging van het aantal justitiabelen/gedetineerden beperkt is (variërend van krimp tot een toename van ongeveer 1%).

Op dit moment zijn nog geen nieuwe afspraken gemaakt en blijven conform de afspraak in het convenant de eerder overeengekomen normen en richtlijnen met betrekking tot de personele inzet van toepassing. Inmiddels is op basis van onderzoek aan de penitentiaire inrichtingen Gevangenisbewaring/Vreemdelingenbewaring extra financiering toegekend in verband met bovennormatief gebruik van de Regeling partiële arbeidsparticipatie senioren (PAS) en van ouderschapsverlof (OSV). Verder is extra financiering toegekend aan de inrichtingen in verband met de zogenaamde loonsomproblematiek waarbij in sommige inrichtingen een bovengemiddeld deel van het personeel het maximum van de salarisschaal heeft bereikt. In financiële zin heeft dit voor een aantal penitentiaire inrichtingen belemmeringen voor het werven van voldoende personeel weggenomen.

De ervaren werkdruk maakt onderdeel uit van het Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO). Sinds de ondertekening van het convenant is geen nieuw MTO uitgevoerd. Er zijn derhalve nog geen gegevens op basis waarvan deze vraag kan worden beantwoord. Het eerstvolgende MTO zal in 2019 uitgevoerd worden.

Zie tabel 19 uit de bijlage voor het aantal tbs-opleggingen weergegeven voor 2017 en 2018¹.

De «omzettingen» (tbs met voorwaarden omgezet in tbs met bevel tot verpleging) tellen (juridisch) mee in het jaar waarin de tbs met voorwaarden is opgelegd. Dit houdt in dat bij een toekomstige vraag over dit onderwerp het (totaal) aantal opleggingen tbs met bevel tot verpleging kan wijzigen.

Het daadwerkelijke aantal opleggingen tbs met bevel tot verpleging over 2017 en 2018 kan nog toenemen in verband met het zogenaamde «na-ijleffect».

Het CJIB is niet betrokken bij de beoordeling van beroepen en vernietigt niet zelfstandig boetes. Het openbaar ministerie (parket CVOM) is belast met de beoordeling van beroepen op grond van de Wahv en in hogere instantie de kantonrechter. De beslissingen in deze beroepen kunnen de vernietiging van een boete tot gevolg hebben. In het onderstaande overzicht worden cijfers weergegeven op basis van het aantal in 2017 ingestroomde beroepen. Dit betekent dat het ook om boetes kan gaan die in voorgaande jaren zijn opgelegd.

In totaal heeft parket CVOM in 2017 402.471 beroepen bij de officier van justitie behandeld en daarvan zijn 92.568 alsnog vernietigd (23%). Onderstaande cijfers geven de vernietigingen naar de grootste categorieën onderverdeeld aan. Hierbij zijn de zogenaamde verhuurzaken niet inbegrepen, waardoor het totaal vernietigingen lager is dan het hierboven genoemde aantal. Bij verhuurzaken gaat het om gehuurde of geleasete voertuigen, waarbij in eerste instantie aan de kentekenhouder een boete wordt opgelegd, maar deze wordt vernietigd op het moment dat de huurder bekend is.

Een vernietiging van een boete maakt geen verschil in kosten. Financiering is gebaseerd op een gemiddelde behandelduur van een beroep. Zie tabel 23 uit de bijlage¹.

Voor wat betreft het aantal zaken in de procedure bij de kantonrechter wordt verwezen naar onderstaande tabel. Met beslissing CVOM wordt in onderstaande tabel bedoeld de herbeoordeling door de officier van justitie nadat beroep bij de kantonrechter is ingesteld. Zie tabel 24 uit de bijlage¹.

De stand van zaken van de implementatie van de PNR-richtlijn is volgens de gegevens van de Europese Commissie van 9 oktober 2018 als volgt. Negentien van de 27 aan de PNR-richtlijn gebonden lidstaten hebben aan de Europese Commissie genotificeerd dat ze de PNR-richtlijn hebben geïmplementeerd. Het betreft Oostenrijk, België, Bulgarije, Duitsland, Estland (gedeeltelijk), Frankrijk, Hongarije, Ierland, Kroatië, Italië, Litouwen, Luxemburg, Letland, Malta, Polen, Zweden, Slowakije, Tsjechië (gedeeltelijk) en Verenigd Koninkrijk. Acht lidstaten hebben de PNR-richtlijn nog niet geïmplementeerd: Cyprus, Griekenland, Spanje, Finland, Nederland, Portugal, Roemenië en Slovenië.

Wat betreft de infractieprocedures het volgende: de Europese Commissie is op 19 juli 2018 inbreukprocedures gestart tegen 14 lidstaten, waaronder Nederland, wegens het niet tijdig in kennis stellen van de Commissie van de inwerkingtreding van de nationale implementatiewetgeving (naast Nederland betreft het Oostenrijk, Bulgarije, Cyprus, Tsjechië, Estland, Griekenland, Spanje, Finland, Frankrijk, Luxemburg, Portugal, Roemenië en Slovenië). Nederland heeft op de aanmaning door de Europese Commissie binnen de gestelde termijn van twee maanden een reactie gegeven en uiteengezet welke fases van de parlementaire behandeling het wetsvoorstel heeft doorlopen en gemeld dat het streven is dat het wetsvoorstel spoedig in werking zal treden. Volgens de laatste informatie van de Commissie hebben in de tussentijd vier lidstaten alsnog de implementatiewetgeving aan de Commissie genotificeerd (Oostenrijk, Bulgarije, Frankrijk en Luxemburg). Wat betreft de overige tien lidstaten, waaronder Nederland, bereidt de Commissie een antwoord voor op de reactie die door de lidstaten op de aanmaning is gegeven. Dit antwoord zal zijn in de vorm van een advies omtrent de door de lidstaat te treffen implementatiemaatregelen.

Ten aanzien van het verbod om Nederland uit te reizen is het sinds 1 maart 2017 op grond van de Tijdelijke Wet Bestuurlijke Maatregelen Terrorismebestrijding mogelijk om een verbod op te leggen om het Schengengebied te verlaten wanneer het gegronde vermoeden bestaat dat een persoon zal uitreizen met het doel zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie op de lijst. Op dit moment staan Al Qa’ida, ISIS en Hay’at Tahrir al-Sham op de lijst. Het doel van de maatregel is het voorkomen van aansluiting bij terroristische organisaties, daarmee is het niet mogelijk om de reisbewegingen binnen het Schengengebied te beperken.

Op grond van het verdrag van Schengen kunnen burgers van de deelnemende landen vrij reizen binnen de Schengenzone. Dat recht is echter niet onbegrensd en kan in bijzondere gevallen worden beperkt. De norm daarvoor is dat het persoonlijke gedrag van de persoon een actuele, werkelijke en voldoende ernstige bedreiging voor een fundamenteel belang van de samenleving vormt. In de Vreemdelingenwet zijn gronden opgenomen op basis waarvan een persoon een maatregel opgelegd kan krijgen die hem verplicht Nederland te verlaten. Zo kan, afhankelijk van het specifieke geval, overgegaan worden tot het opleggen van een ongewenstverklaring, terugkeerbesluit of een inreisverbod. Als er voldoende concrete aanwijzingen over het persoonlijke gedrag zijn, kan en zal dus wel degelijk een maatregel worden getroffen. Deze vreemdelingen mogen dan niet in Nederland zijn. Als zij hier toch worden aangetroffen kunnen zij worden verwijderd en zelfs strafrechtelijk worden vervolgd. Motiveringen die los staan van het individuele geval of die verband houden met algemene preventieve redenen mogen niet worden aangevoerd.

Nederland en andere EU-lidstaten zetten vooral in op samenwerking en het delen van informatie om reisbewegingen te detecteren van personen verdacht van terrorisme of ernstige criminaliteit. Nederland en de overige EU lidstaten zijn in het proces om de Passenger Name Records (PNR)-richtlijn te implementeren. PNR is een belangrijk nieuw instrument voor de identificatie en detectie van terroristen, criminelen en hun netwerken en reisbewegingen. De EU-lidstaten onderschrijven het belang om ook meer zicht te krijgen op de reisbewegingen binnen de EU voor het bestrijden van terrorisme en ernstige criminaliteit. Daarom hebben de lidstaten in JBZ-verband een verklaring afgelegd dat zij de PNR-richtlijn ook van toepassing verklaren op intra-EU vluchten. Dit wetsvoorstel ligt ter behandeling in de Tweede Kamer.

De huidige subsidieregeling met de NVvR is van kracht sinds 2009. De NVvR ontvangt jaarlijks van het Ministerie van Justitie en Veiligheid een subsidie in de vorm van een lumpsumbedrag. Vanaf 2009 gaat het om de onderstaande jaarlijkse bedragen.

2018: € 645.000

2017: € 555.000

2016: € 867.000

2015: € 793.000 + € 239.861 (bijdrage verhuizing)

2014: € 803.000

2013: € 811.588

2012: € 825.568

2011: € 834.558

2010: € 847.699

2009: € 866.325

Het subsidiebedrag is bedoeld als tegemoetkoming in de kosten die de vereniging maakt en is bestemd voor de activiteiten in haar rol als beroepsvereniging. Als vakbond heeft de NVvR leden die contributie betalen.

In de tabel hieronder treft u een overzicht hoeveel subsidie het CCV de afgelopen 10 jaar heeft ontvangen.

2009 € 6.192.046

2010 € 7.477.633

2011 € 7.662.998

2012 € 7.505.766

2013 € 11.425.000

2014 € 11.379.940

2015 € 8.525.530

2016 € 6.568.000

2017 € 5.582.048

2018 € 5.401.000

¹ Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer

² Kamerstukken II, 2016/17, 34 700, nr. 25 (bijlage).

³ Kamerstukken II 2017/18, 33 836, nr. 24.

⁴ Kamerstukken II, 2017/18, 29 628, nr. 784.

⁵ Kamerstukken II, 2015/16, 29 628, nr. 624.

⁶ Kamerstukken II 207/18, 29 911 nr. 175

⁷ Kamerstukken II 2017/18, 34 775 VI, nr. 118

⁸ Kamerstukken II, 2017–18, 31 265, nr. 65

⁹ Kamerstukken II, 2017–18, 33 836, nr. 24

¹⁰ Kamerstukken II, 2017–18, 34 775 VI, nr. 10

¹¹ Website CBS, https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2018/36/maatwerktabellen-moord-en-doodslag-2017.

¹² Kamerstukken II, 2018/19, 28 345, nr. 185.

¹³ Kamerstukken II, 2012/13, 33 199, nr. 2.

¹⁴ Kamerstukken II, 2017/18, 33 552, nr. 43.

¹⁵ Kamerstukken II, 2017/18, 33 552, nr. 38.

¹⁶ Bron: Veiligheidsmonitor 2017. Den Haag: CBS, maart 2018 https://www.cbs.nl/nl-nl/publicatie/2018/09/veiligheidsmonitor-2017.

¹⁷ Kamerstukken II, 2018/19, 29 279, nr. 457.

¹⁸ Kamerstukken II, 2018/19, 25 424, nr. 424.

¹⁹ Kamerstukken II, 2017/18, 29 911, nr. 174.

²⁰ CBS (6 september 2018). In 2017 meer slachtoffers van moord en doodslag https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/36/in-2017-meer-slachtoffers-van-moord-en-doodslag.

²¹ https://www.politieacademie.nl/actueel/SiteAssets/Paginas/Nederland-toppositie-in-synthetische-drugsproductie/Waar%20een%20klein%20land%20groot%20in%20kan%20zijn.pdf.

²² Kamerstukken II, 2017/18, 19 637, nr. 2415.

²³ Bron: IND/Metis. Cijfers afgerond op tientallen.

²⁴ Bron: Raad voor rechtspraak, instroom beroepszaken. Cijfers afgerond op tientallen.

²⁵ Bron: Raad voor de rechtspraak. Cijfers afgerond op tientallen.

²⁶ https://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/2402-illegalenschatting.aspx.

²⁷ Bron: KMI+.

²⁸ Bron: KMI+/Ketenbreed vertrek.

²⁹ Bron: METis, peildatum 01-01-2016 over jaren 2013–2015, peildatum 01-01-2017 over 2016, peildatum 01-01-2018 over 2017 en peildatum 01-10-2018 over 2018 (tm september). Cijfers zijn afgerond op tientallen.

³⁰ Kamerstukken II, 2017/18, 29 279, nr. 449.

³¹ Zie de eerste suppletoire begroting 2018, Kamerstukken II, 2017/18, 34 960 VI, nr. 2.

³² Kamerstukken II, 2017/18, 29 911, nr. 174.

³³ Aanhangsel Handelingen II, 2017/18, nr. 3011.

³⁴ Kamerstukken II, 2014/15, 29 628, nr. 508 en Aanhangsel Handelingen II, 2014/2015, nr. 1707.

³⁵ Aanhangsel Handelingen II, 2017/18, nr. 3220.

³⁶ Kamerstukken II, 2017/18, 28 684, nr. 526.

³⁷ Zie ook Kamerstukken II, 2016/17, 29 279, nr. 349.

³⁸ Kamerstukken II, 2017/18, 31 753, nr. 143.

³⁹ Kamerstukken II, 2015/16, 31 753, nr. 110.

⁴⁰ Kamerstukken II, 2018/19, 33 173, nr. 12.

⁴¹ Bijlage bij Kamerstukken II, 2014/15, 33 870, nr. 3.

⁴² Kamerstukken II, 2017/18, 34 537 nr. 7.

⁴³ Kamerstukken II, 2018/19, 34 537 nr. 8.

⁴⁴ Bijlage bij Kamerstukken II, 2014/15, 24 077, nr. 339.

⁴⁵ Bijlage bij Kamerstukken II, 2017/18, 24 077, nr. 409.

⁴⁶ Kamerstukken II, 2017/18, 29 279, nr. 426.

⁴⁷ Kamerstukken II, 2017/18, 33 628, nr. 34.

⁴⁸ Kamerstukken I, 2018/19, nr. 34 471.

⁴⁹ Kamerstukken II, 2018/19, nr. 32 398.

⁵⁰ Kamerstukken II, 2017/18, 24 424, nr. 406.

⁵¹ Zie «Recommendation on enhancing legal pathways for persons in need of international protection» C(2017) 6504, en de bredere prioriteiten genoemd in Annex III van de AMIF Verordening.

⁵² Kamerstukken II, 2017/2018, 19 637, nr. 2415.

⁵³ De pre-pol is een tijdelijke opvangvorm die fungeert als wachtkamer voor de reguliere pol. Het gaat hier om plekken voor de doelgroep in de rust- en voorbereidingstijd (rvt).

⁵⁴ Peildatum 1-10-2018, bron Metis.

⁵⁵ Bron: Eurostat, peildatum 22 oktober 2018.

⁵⁶ Aanhangsel Handelingen II, 2017/18, nr. 1715.

⁵⁷ Bron: IND.

⁵⁸ De verleende subsidies kunt u vinden op: https://www.uitvoeringvanbeleidszw.nl/subsidies-en-regelingen/a/asiel-migratie-en-integratiefonds-amif/documenten/publicaties/subsidies/asiel-migratie-en-integratiefonds-amif/uitvoeren-en-verantwoorden/amif-2015.

⁵⁹ Bron: CBS. Cijfers afgerond op tientallen.

⁶⁰ Dit aantal is het totaal aantal ingewilligde aanvragen voor de nationale kennismigrantenregeling, Europese Blauwe kaart (inclusief de ingewilligde aanvragen wijziging beperking naar deze verblijfsdoelen) en de ingewilligde aanvragen voor «overplaatsing binnen een onderneming. Het verblijfsdoel «overplaatsing binnen een onderneming» vloeit voort uit de per 29 november 2016 geïmplementeerde Europese Richtlijn 2014/66 voor Intra Corporate Transferees.

⁶¹ Peildatum 1-10-2018, bron: Metis.

⁶² Bron: METis, peildatum 01-10-2018 over 2018 (t/m september) peildatum 01-01-2018 over 2017, peildatum 01-01-2017 over 2016 en peildatum 01-01-2016 over jaren 2013–2015.) Cijfers afgerond op tientallen.

⁶³ Kamerstukken II, 2017/18, 34 775, nr. 94.

⁶⁴ Het komt voor dat vreemdelingen twee keer een beroep doen op een regeling. Hierdoor kan het aantal aanvragen hoger zijn dan het aantal vreemdelingen.

⁶⁵ Het komt voor dat vreemdelingen een beroep hebben gedaan op de overgangsregeling en op de definitieve regeling. Hierdoor is het getal 2830 niet exact de optelsom van de hiervoor genoemde vreemdelingen per regeling, waarbij sprake was van een afwijzing.

⁶⁶ In eerdere cijferverstrekking is verwezen naar aantallen kinderen. Deze cijferverstrekking betreft kinderen én volwassenen. Dit verklaart waarom de aantallen genoemd in dit antwoord hoger zijn dan de verstrekte cijfers ten tijde van de begrotingsbehandeling van 2017 (Kamerstukken II, 2017/18, 34 775-VI, nr. 122).

⁶⁷ Bron: Metis IND, DTenV, Ministerie van Justitie en Veiligheid.

⁶⁸ Zie t.a.v. de overgangsregeling ook Kamerstukken II, 2015/16, 19 637, nr. 2190.

⁶⁹ Bron: Rapportage Vreemdelingenketen (bijlage bij Kamerbrief d.d. 17 oktober 2018).

⁷⁰ Bron: Eurostat.

⁷¹ Cijfers zijn afgerond op tientallen. Bron: DT&V.

⁷² Bron: CBS, voorlopige cijfers.

⁷³ Kamerstukken II, 2017/2018, 33 042, nr. 30.

⁷⁴ Exclusief bewaring- en reguliere beroepszaken.

⁷⁵ Zie ook: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2018/02/07/ruim-9-miljoen-verkeersovertredingen-geconstateerd-in-2017,

https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2018/06/01/circa-3-miljoen-verkeersovertredingen-in-eerste-vier-maanden-2018 en

https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2018/10/04/circa-32-miljoen-verkeersovertredingen-tweede-tertiaal-2018.

⁷⁶ Zie ook: https://www.cjib.nl/verhoging-administratiekosten-financiele-straffen-rijksoverheidnl.

⁷⁷ Kamerstukken II, 2017/18, 34 775 VI, nr. 2, blz. 110.

⁷⁸ Kamerstukken II, 2017/18, 29 279, nrs. 420 en 453.

⁷⁹ Kamerstukken II, 2017/18, 29 279, nr. 420.

⁸⁰ Kamerstukken II, 2015/16, 33 996, nr. 26.

⁸¹ Kamerstukken II, 2018/19, 34 537, nr. 8.

⁸² Kamerstukken II, 2017/18, 34 775, nr. 115.

⁸³ Kamerstukken II, 2015/16, 33 861, nr. 19.

⁸⁴ Kamerstukken II, 2017/18, 29 279, nr. 439.

⁸⁵ Kamerstukken II, 2017/18, 33 836, nr. 25.

⁸⁶ Kamerstukken II, 2017/18, 34 775 VI, nr. 101.

⁸⁷ Kamerstukken II, 2016/17, 29 628, nr. 754.

⁸⁸ https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/sites/default/files/atoms/files/wp243rev01_nl.pdf.

⁸⁹ Kamerstukken I, 2018/19, nr. 33 709.

⁹⁰ Kamerstukken II, 2018/19, 21 501-20, nr. 1365.

⁹¹ Kamerstukken II, 2013/14, 33 750, nr. 80.