Preview document (🔗 origineel)

---

		Commissie Financiën
Aan de voorzitters van de vaste en algemene commissies
Plaats en datum:	Den Haag, 27 maart 2019
Betreft:	Suggesties voor challenges Accountability Hack 2019
Ons kenmerk:	2019Z06072 / 2019D12620
Geachte voorzitters, De vaste Kamercommissie voor Financiën is voornemens op vrijdag 4 oktober 2019 in samenwerking met de Open State Foundation (OSF) een zogenaamde Accountability Hack te organiseren. Tijdens dit evenement, dat zal plaatsvinden in de Statenpassage, werken computerprogrammeurs (developers) en andere geïnteresseerden samen om in competitieverband nieuwe softwarematige oplossingen (website, dashboard, app of andere toepassingen) te bedenken voor verschillende soorten problemen. Dit doen zij aan de hand van twee inhoudelijke challenges (bepaalde thematiek of vraagstukken) die vanuit de Tweede Kamer zijn aangedragen. Aan het einde van de dag worden door de deelnemende partijen prototypes gepresenteerd voor duurzame oplossingen die de Kamer helpen om verantwoordingsinformatie inzichtelijk te maken. Een jury bestaande uit in ieder geval één of meerdere Kamerleden en een data-professional van de Open State Foundation kiest twee winnaars die elk een budget van 20.000 euro in het vooruitzicht wordt gesteld om hun prototypen door te ontwikkelen naar werkende toepassingen die minimaal een jaar worden ondersteund. Middels deze brief vraagt de vaste Kamercommissie voor Financiën u om ideeën aan te dragen voor de zogenaamde challenges waarmee deelnemers aan de slag gaan. Bijgevoegd vindt u het format waarin ideeën kunnen worden aangedragen, alsmede ter inspiratie een viertal reeds uitgewerkte challenges. U kunt zich als commissie uitspreken voor één of meer reeds uitgewerkte challenges, maar u kunt ook zelf één of meerdere challenges aandragen, die aan het format voldoen. U wordt gevraagd uw inbreng uiterlijk dinsdag 23 april 2019 om 10.00u ’s ochtends aan de commissie Financiën te doen toekomen. De commissie Financiën zal de ingediende voorstellen beoordelen op haalbaarheid en u vervolgens nader berichten over de twee challenges die uiteindelijk door de voorbereidingsgroep zullen worden uitgekozen voor de Accountability Hack op 4 oktober. Deze voorbereidingsgroep bestaat uit de leden Van der Linde (VVD), Slootweg (CDA), Sneller (D66) en Alkaya (SP).

Hoogachtend,

De voorzitter van de vaste commissie voor Financiën,

Anne Mulder

De griffier van de vaste commissie voor Financiën,

Weeber

Bijlage 1: Achtergrond Accountability Hack en invulformat challenges

Aanleiding en doel

Opgenomen in het werkprogramma Rijksuitgaven 2019 is de volgende actie:

“De commissie gaat een accountability hack organiseren in 2019. Een accountability hack is een evenement waarbij developers en data-analisten uitgedaagd worden om toepassingen en tools te maken die bijdragen aan verantwoording van geldstromen en prestaties van de overheid. De commissie streeft er bij deze accountability hack naar dat ook verder voortgebouwd wordt op de resultaten van eerdere hackathons.”

In september 2016 en mei 2017 vonden de eerste twee edities van de Accountability Hack plaats, respectievelijk bij de Algemene Rekenkamer en in de Statenpassage van de Tweede Kamer. In een hackathon (ook wel hack genoemd) werken computerprogrammeurs (developers) en andere geïnteresseerden samen om in competitieverband nieuwe softwarematige oplossingen (website, dashboard, app of andere toepassingen) te bedenken voor verschillende soorten problemen. Tijdens de Accountability Hack wordt verkend hoe we met (open) data meer inzicht kunnen krijgen in de besteding en opbrengsten van publiek geld. Er worden bijvoorbeeld toepassingen ontwikkeld die slimme verbanden leggen tussen datasets, geldstromen in kaart brengen, uitgaven koppelen aan prestaties of inzicht geven in waar uitgaven aan gedaan worden.

Een nevendoel van de Accountability Hack is om ontwikkelaars, beleidsmakers, dataprofessionals en volksvertegenwoordigers bij elkaar te brengen, zodat de werelden van beleid en data beter bij elkaar komen en een netwerk wordt gebouwd waardoor de potentie van (open) data meer wordt benut.

Aanpak

De Accountability Hack 2019 zal worden georganiseerd op vrijdag 4 oktober 2019. Het evenement vindt (wederom) plaats in de Statenpassage van de Tweede Kamer.

De dag start met een plenaire opening, waarbij het belangrijk is dat een aantal Kamerleden zichtbaar aanwezig is. Vervolgens start het hacken. Dit gebeurt in teams, die plaatsnemen aan grote tafels in de Statenpassage. We mikken voor deze editie op 80-100 deelnemers, die zich verdelen in circa 20 teams.

Tegen het einde van de middag organiseren we een inhoudelijk ‘side-event’ voor geïnteresseerde niet-hackers. Deze sessies zijn dus bedoeld voor bijvoorbeeld beleidsmakers, Kamerleden en specifieke deelnemers die bij het onderwerp betrokken zijn. Deze side-events zijn een belangrijk deel van de hackathon, omdat deze ervoor zorgen dat gedurende het evenement ook de connectie wordt gelegd tussen hackers en (bijvoorbeeld) beleidsmedewerkers. De aanwezigen bij de side-events worden namelijk uitgenodigd om te blijven voor de rest van het (avond)programma. Uit de evaluaties van de vorige edities van de Accountability Hack is gebleken dat dit wordt ervaren als één van de meest waardevolle elementen van deze hackathons.

Tijdens het avondprogramma staat het pitchen van de resultaten centraal. De teams presenteren in een korte pitch van enkele minuten het product dat zij gedurende de dag hebben geproduceerd. Dit doen zij voor een jury bestaande uit in ieder geval één of meerdere Kamerleden en een data-professional van de Open State Foundation. Aan het einde van de avond vindt de prijsuitreiking plaats.

Challenges

Qua aanpak bouwen we voort op eerdere edities van de Accountability Hack. In die vorige edities werden vooraf door de organisatie bepaalde thema’s en (bijbehorende) datasets aangereikt aan de hackers waarmee mogelijk gewerkt kon werden. Dit was echter niet verplicht: hackers konden ook gebruik maken van hun eigen creativiteit en aan de slag gaan met totaal andere thema’s. De winnaar kreeg prijzengeld, maar daarbij werden niet vooraf afspraken gemaakt over het verder ontwikkelen van de gebouwde applicatie. Dit leidde ertoe dat achteraf gezamenlijke doorontwikkeling van de apps moeizaam of helemaal niet tot stand kwam. Soms hadden de developers geen behoefte om de app door te ontwikkelen, in andere gevallen wilde de developer wel maar was er geen steun vanuit de partijen die de hackathon hadden georganiseerd.

Deze ervaringen leren ons dat er meer gestuurd dient te worden op doel en resultaten van de hack. Daarom wordt dit jaar gewerkt met concrete challenges. Vanuit de Tweede Kamer worden twee challenges bedacht met een bepaald thema. De developers gaan vervolgens tijdens de hackathon met data aan de slag om applicaties te bouwen waarmee meer inzicht kan worden verkregen in deze thematiek. Voor iedere challenge is er één winnend team, dat een ontwikkelbudget wint. Daarmee gaan beide partijen (Tweede Kamer en de developer) de verplichting aan om de prijswinnende app door te ontwikkelen tot een volwaardig product, dat door Kamerleden benut kan worden. Hierbij wordt tevens afgesproken dat de developers de app minimaal een jaar blijven onderhouden. Mocht er behoefte zijn om de app na dat jaar langer in de lucht te houden (eventueel op eigen server), dan kunnen daarvoor te zijner tijd nieuwe afspraken gemaakt worden, bijvoorbeeld via een Service Level Agreement (SLA).

Selectie van de challenges

De commissie Financiën heeft besloten de vaste en algemene Kamercommissies te vragen hun inbreng te leveren voor mogelijke challenges. Hiertoe is een format voorbereid met criteria waaraan mogelijke vraagstukken voor de challenges dienen te voldoen. De staf heeft op basis van dit format reeds een aantal mogelijke vraagstukken voorbereid, die ter inspiratie zijn bijgevoegd. Commissies kunnen zich achter een of enkele van deze challenges scharen, maar het staat commissies eveneens vrij zelf met uitgewerkte challenges te komen. Na deze brede uitvraag zullen alle ingekomen voorstellen worden beoordeeld op haalbaarheid door de staf in samenwerking met de Open State Foundation. Vervolgens zal de voorbereidingsgroep, bestaande uit de leden Van der Linde (VVD), Slootweg (CDA), Sneller (D66) en Alkaya (SP) de twee meest interessante onderwerpen selecteren als thema’s voor de challenges.

Bijlage 2: invulformat en voorbeeldcases

Case: [thema]

Breed gedragen vraagstuk binnen de Kamer	✓/x
Terugkerend of doorlopend thema	✓/x
Geen privacy- of bedrijfsgevoelige informatie	✓/x
Data reeds beschikbaar of gemakkelijk te verkrijgen	✓/x
Data/digitale tools geven inzicht in vraagstuk	✓/x
Vraagstuk breed genoeg/ruimte voor verschillende oplossingsrichtingen	✓/x

Aanleiding:

[Geef kort weer welke publicatie(s) de achtergrond/aanleiding vormen voor het vraagstuk]

Departement/beleidsterrein

[relevant departement]

• [relevante beleidsterreinen]

Relevante partijen

[Geef kort weer welke partijen, zoals departementen uitvoeringsorganisaties of andere partijen bij het vraagstuk betrokken zijn. Betrek daarin in ieder geval de data-eigenaren]

Vraagstuk

[Beschrijf het vraagstuk]

Motivatie

[Motiveer waarom het vraagstuk onderdeel zou moeten zijn van de Accountability Hack 2019]

Datasets

[Geef indien mogelijk aan welke datasets relevant zouden kunnen zijn voor dit vraagstuk]

Voorbeeldcase 1: effect van versnippering politieke landschap

Breed gedragen vraagstuk binnen de Kamer	✓/x
Terugkerend of doorlopend thema	✓
Geen privacy- of bedrijfsgevoelige informatie	✓
Data reeds beschikbaar of gemakkelijk te verkrijgen	✓
Data/digitale tools geven inzicht in vraagstuk	✓
Vraagstuk breed genoeg/ruimte voor verschillende oplossingsrichtingen	✓

Aanleiding:

• Raming der voor de Tweede Kamer in 2018 benodigde uitgaven, alsmede aanwijzing en raming van de ontvangsten (34686-1)

• Eindrapport van de staatscommissie parlementair stelsel - Lage drempels, hoge dijken. Democratie en rechtsstaat in balans (Bijlage bij 34430-9)

Departement/beleidsterrein

Binnenlandse zaken

• Functioneren van het parlement

Relevante partijen

• Tweede Kamer der Staten-Generaal, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Vraagstuk

Sinds de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 telt de Tweede Kamer 13 fracties. Daarnaast is de grootste fractie (die meestal deelneemt aan de regeringscoalitie) in de Kamer tegenwoordig een stuk kleiner dan in de jaren ‘80 en ‘90. Dit geldt ook voor de grootste oppositiefractie.

Heeft de versnippering van het politieke landschap invloed op de mate waarin Kamerleden in staat zijn hun wetgevende en controlerende taken uit te voeren?

De wetgevende en controlerende taken van de Kamer zijn deels te vatten in vaste en meetbare onderdelen van gehanteerde procedures binnen de Kamer. Te denken valt aan:

• Verslagen bij wetsvoorstellen

Gemeten kan worden hoeveel fracties gemiddeld deelnemen aan een schriftelijk overleg. Er kan een uitsplitsing gemaakt worden in coalitie- en oppositiefracties. Hieruit zouden conclusies kunnen worden getrokken over een mogelijk verband tussen het aantal fracties/ de gemiddelde grootte van fracties in het parlement en de deelname aan schriftelijke inbrengen.

• Zijn verschillen meetbaar tussen departementen/beleidsterreinen?

• Kunnen patronen worden ontdekt in de aandachtsverdeling binnen kleine fracties, die per definitie niet aan elke behandeling kunnen deelnemen?

• Deelname aan behandelingen van wetsvoorstellen

  • Is sprake van meetbare verschillen in de deelname aan wetgevingsoverleggen en plenaire behandelingen betreffende wetsvoorstellen op bepaalde beleidsterreinen?

  • Kunnen patronen worden ontdekt in de aandachtsverdeling van kleine fracties?

• Deelname aan AO’s

  • Zijn er conclusies te trekken uit de deelname aan AO’s? Leidt versnippering in de Kamer bijvoorbeeld tot grotere afwijkingen van de gemiddelde deelname aan AO’s, vanuit de gedachte dat alle fracties zullen willen deelnemen aan high profile AO’s, hetgeen ten koste zou gaan van de aandacht voor AO’s met een wat meer technisch karakter of minder aandachtswaarde.

• Deelname aan Procedurevergaderingen

  • Zijn alle fracties vertegenwoordigd in procedurevergaderingen?

Motivatie

Het fenomeen versplintering van het politieke landschap heeft onder meer de aandacht gehad van de Staatscommissie Parlementair Stelsel (2018) en de gevolgen ervan spelen een rol bij de behandeling van de Raming van de Tweede Kamer. Zo hebben kleine fracties geopperd om bijvoorbeeld technische briefings ook open te stellen voor fractiemedewerkers. Veelal hebben zij te weinig capaciteit om alle informatiestromen te verwerken en missen zij daardoor belangrijke inzichten. Ook kunnen procedurevergaderingen niet altijd worden bijgewoond. Voor het functioneren van kleine fracties en het functioneren van een Kamer als geheel die grotendeels uit kleine en middelgrote fracties bestaat, kan het interessant zijn om te monitoren in hoeverre fracties in staat zijn deel te nemen aan alle facetten van het Kamerwerk, en, waar dat niet het geval is, welke keuzes dan worden gemaakt.

Datasets

• https://opendata.tweedekamer.nl/

• https://www.statengeneraaldigitaal.nl/

Voorbeeldcase 2: geneesmiddelenprijzen

Breed gedragen vraagstuk binnen de Kamer	✓
Terugkerend of doorlopend thema	✓
Geen privacy- of bedrijfsgevoelige informatie	✓
Data reeds beschikbaar of gemakkelijk te verkrijgen	✓
Data/digitale tools geven inzicht in vraagstuk	✓
Vraagstuk breed genoeg/ruimte voor verschillende oplossingsrichtingen	✓

Aanleiding:

• Brief regering; Uitwerking maatregelen uit het Regeerakkoord ter beheersing van kosten genees- en hulpmiddelen (29477-489)

Departement/beleidsterrein

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

• Geneesmiddelenbeleid (verantwoordelijkheid minister voor Medische Zorg)

Relevante partijen

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, CBS, RIVM

Vraagstuk

Het kabinet kondigt in deze brief een vijftal maatregelen aan die moeten leiden tot besparingen oplopend tot € 467 miljoen per jaar in 2022. Een van de maatregelen behelst de vervanging van Duitsland als referentieland bij de vaststelling van maximumprijzen, door een ander vergelijkbaar land met gemiddeld lagere geneesmiddelenprijzen.

Motivatie

Het zou interessant zijn om de effecten van dit beleid, dat grotendeels nog moet worden geëffectueerd te monitoren.

Datasets

• De Regeling maximumprijzen geneesmiddelen bepaalt de maximumprijs per geneesmiddel, die wordt vastgesteld op basis van een vergelijking met de geldende prijzen in België, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De regeling wordt elk halfjaar bijgewerkt; voorgaande versies blijven bewaard, zodat vergelijkingen kunnen worden gemaakt.

• Het RIVM beschikt over een dataset inzake kosten en gebruik van geneesmiddelen, die vooralsnog slechts data omvat tot 2016.

• https://www.medicijnkosten.nl/

• Het CBS beschikt over verscheidene datasets over personen en verstrekte geneesmiddelen

Voorbeeldcase 3: kwaliteitskader verpleeghuiszorg

Breed gedragen vraagstuk binnen de Kamer	✓
Terugkerend of doorlopend thema	✓
Geen privacy- of bedrijfsgevoelige informatie	✓
Data reeds beschikbaar of gemakkelijk te verkrijgen	✓
Data/digitale tools geven inzicht in vraagstuk	✓
Vraagstuk breed genoeg/ruimte voor verschillende oplossingsrichtingen	✓

Aanleiding

• Kwaliteitskader en manifest: de volgende stap in de kwaliteitverbetering van de verpleeghuiszorg (31765-261)

• Met alleen meer geld voor verpleeghuizen is 'oma' niet geholpen (Follow The Money, 22-02-2018)

Departement/beleidsterrein

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

• Beleidsterrein minister van VWS

Relevante partijen

Ministerie van Financiën, ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Zorginstituut Nederland, DUO, CBS

Achtergrond

Op 13 januari 2017 bood Zorginstituut Nederland het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg aan de veldpartijen aan. Dit kader, en daarmee het beschikbaar stellen van benodigde middelen, is wettelijk verankerd. Er is een structurele investering mee gemoeid die oploopt tot 2,1 miljard euro in 2027.

Aan de extra investeringen zijn enkele concrete doelen gekoppeld:

• 10.000 extra verpleeghuismedewerkers vanaf 2019

• 40.000 extra verpleeghuismedewerkers vanaf 2021

Een aantal bepalende variabelen in deze operatie zijn:

• Het aantal aanmeldingen voor mbo- en hbo-opleidingen verpleging

• Het aantal mbo- en hbo-studenten dat deze opleidingen afrondt

• De uitstroom van verplegend personeel

• De toename in de vraag naar verpleeghuiszorg, in de vorm van een toename van het aantal ouderen

• De mate waarin de begrote bedragen ook daadwerkelijk worden besteed

Motivatie

Dit betreft een meerjarige operatie waarmee een miljardenbedrag gemoeid is. De kwestie heeft veel media-aandacht gekregen na het manifest 'Scherp op ouderenzorg’ van Hugo Borst en Carin Gaemers. Door verscheidene datasets te combineren kan de Kamer zich tijdig inzicht verschaffen in de mate waarin het kabinet erin slaagt deze doelstellingen te bereiken.

Datasets

• Aantal inschrijvingen voor mbo- en hbo-opleidingen verpleegkunde (DUO)

• Aantal afgestudeerden van deze opleidingen (DUO)

• Aantal ouderen dat een beroep zou kunnen doen op verpleeghuiszorg (CBS)

• Aantal personen werkzaam in de verpleeghuiszorg (CBS)

• Extra uitgaven per jaar (rijksfinanciën.nl)

Voorbeeldcase 4: salderingsregeling (tot 2021) en opvolger terugleversubsidie (vanaf 2021)

Breed gedragen vraagstuk binnen de Kamer	✓
Terugkerend of doorlopend thema	✓
Geen privacy- of bedrijfsgevoelige informatie	✓
Data reeds beschikbaar of gemakkelijk te verkrijgen	✓
Data/digitale tools geven inzicht in vraagstuk	✓
Vraagstuk breed genoeg/ruimte voor verschillende oplossingsrichtingen	✓

Aanleiding

• Brief regering: vervolg salderingsregeling (31239-263)

• Reactie op verzoek commissie inzake stand van zaken hervorming salderingsregeling (31239-296)

Departement/beleidsterrein

Economische Zaken en Klimaat

• Beleidsterrein van de minister van Economische Zaken en Klimaat

Relevante partijen

Ministerie van EZK, CBS, Netbeheerders, RVO, Provincies

Vraagstuk

Kleinverbruikers mogen aan het eind van het jaar energie die zij zelf hebben opgewekt wegstrepen tegen de geleverde energie van hun energiebedrijf (‘salderen’). Deze salderingsregeling vervalt per 2021 en wordt dan vervangen door een nieuwe terugleversubsidie: een vast bedrag per teruggeleverde KWh die door zowel huishoudens als bedrijven bij de RVO kan worden aangevraagd.

De salderingsregeling is in 2004 ingevoerd. In 2016 is een evaluatie uitgevoerd door PwC. Hieruit blijkt dat het aantal zonnepanelen onder huishoudens sinds 2011 flink is toegenomen. Tegelijkertijd blijkt de regeling relatief duur voor de samenleving in termen van euro’s per vermeden ton CO₂-uitstoot. Ook is de stimulans feitelijk variabel, omdat deze afhangt van de hoogte van de energiebelasting en de Opslag Duurzame Energie; de regeling is daardoor beperkt te sturen. Ook worden terugleveraars minder gestimuleerd zelf iets aan hun energieverbruik te doen.

De terugleversubsidie was een van de vier varianten die in 2016 is onderzocht als alternatief voor de salderingsregeling.

Motivatie

Het zou interessant zijn welk effect de huidige salderingsregeling, de aankondiging van de nieuwe subsidieregeling, de uiteindelijke vaststelling van de hoogte van de nieuwe subsidie en de daaropvolgende invoering van de subsidie hebben op de verkoop van zonnepanelen, het energieverbruik bij huishoudens en bedrijven die terugleveren, de algehele productie van duurzame energie en de kosten voor de samenleving per ton vermeden CO₂-uitstoot.

Datasets

• PICO beschikt over informatie over energie in de bebouwde omgeving.

• Zonatlas heeft potentiele locaties voor zonnepanelen op gebouwen in kaart gebracht

• Het CBS beschikt over cijfers op buurt- en wijkniveau over het opgestelde vermogen aan zonnepanelen in kW bij woningen in Nederland.

• Netbeheerders beschikken over gegevens uit de slimme meters over het teruggeleverd vermogen.