Memorie van toelichting
Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2019 (incidentele suppletoire begroting inzake Urgenda)
Memorie van toelichting
Nummer: 2019D28309, datum: 2019-06-28, bijgewerkt: 2024-02-19 10:56, versie: 3
Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-35236-2).
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: E.D. Wiebes, minister van Economische Zaken en Klimaat
Onderdeel van kamerstukdossier 35236 -2 Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2019 (incidentele suppletoire begroting inzake Urgenda).
Onderdeel van zaak 2019Z13770:
- Indiener: E.D. Wiebes, minister van Economische Zaken en Klimaat
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat (2017-2024)
- 2019-07-02 16:00: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2019-07-02 16:30: Procedurevergadering (Procedurevergadering), vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat (2017-2024)
- 2019-10-08 16:30: Procedurevergadering (Procedurevergadering), vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat (2017-2024)
- 2019-10-10 15:05: Aansluitend aan de stemmingen: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2019-11-27 18:00: Gezamenlijke behandeling van de Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII), het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (XII), het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) en het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) voor het jaar 2019) (35 234 t/m 237) (Wetgevingsoverleg), vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat (2017-2024)
- 2019-12-03 15:00: Stemmingen (Stemmingen), TK
Preview document (🔗 origineel)
| Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
| Vergaderjaar 2018-2019 |
35 236 Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2019 (incidentele suppletoire begroting inzake Urgenda)
Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2019 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.
Wetsartikel 3
Dit artikel regelt de inwerkingtreding van de wet.
De Minister van Economische Zaken en Klimaat,
E.D. Wiebes
B. BEGROTINGSTOELICHTING
a. Inhoudelijke toelichting
Het kabinet heeft besloten extra middelen beschikbaar te stellen om versneld te werken aan reducering van broeikasgasuitstoot. Hiervoor worden de beschikbare middelen op de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat uit de begrotingsreserve Maatregelen CO2-reductie ingezet. In onderstaande overzichtstabel is de verdeling van het budget over de verschillende departementen en over de verschillende jaren opgenomen.
| Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK, VII) | 35,00 | 148,00 |
| Infrastructuur en Waterstaat (IenW, XII) | 7,55 | 78,451 |
| Economische Zaken en Klimaat (EZK, XIII) | 114,40 | 23,50 |
| Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV, XIV) | 14,00 | 74,50 |
| Totaal | 170,95 | 324,45 |
| 1 Onderdeel hiervan is een kadercorrectie, omdat niet alle maatregelen aan de uitgavenkant van de begroting plaatsvinden. Voor de uitbreiding van de fiscale regelingen MIA/VAMIL in 2020 ten behoeve van circulaire technieken of bedrijfsmiddelen worden extra middelen beschikbaar gesteld (€ 14,7 mln). De MIA/VAMIL zijn gebudgetteerde fiscale regelingen en vallen als zodanig onder het inkomstenkader. Omdat verwacht wordt dat middels deze regeling kostenefficiënt CO2-reductie kan worden gerealiseerd in 2020 is besloten om een deel van het budget uit de begrotingsreserve voor CO2 reductie te gebruiken om deze regeling op te hogen middels een kadercorrectie van de Rijksbegroting. Het uitgavenplafond wordt met eenzelfde bedrag verlaagd. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is beleidsverantwoordelijk voor de MIA en Vamil regeling. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de Belastingdienst voeren de MIA en Vamil uit. |
Met de incidentele suppletoire begrotingen worden de bedragen voor het jaar 2019 en 2020 budgettair verwerkt. Via de incidentele suppletoire begrotingen worden de geplande onttrekkingen aan de begrotingsreserve Maatregelen CO2-reductie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) geraamd. De bedragen die door andere departementen dan EZK worden besteed worden overgeheveld naar de desbetreffende departementale begrotingen.
Voor het jaar 2019 en 2020 wordt de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat verhoogd met een bedrag van in totaal € 137,9 mln. Deze middelen worden als volgt verdeeld over de volgende beleidsartikelen:
– Artikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen: € 38,5 mln.
– Artikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering: € 99,4 mln.
Onderstaand treft u voor de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat per begrotingsartikel een toelichting aan bij de financiële instrumenten.
Artikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen
Subsidies
Urgendamaatregelen Industrie
Stimulering energiebesparing, warmtenetten en specifieke investeringen in de industrie
In de industrie en afvalsector zijn specifieke investeringen geïdentificeerd die versneld kunnen worden uitgevoerd. Het gaat om projecten gericht op (rest)warmte en CO2 afvang. Het betreft projecten die in een redelijk ver gevorderd stadium zijn, die zeer waarschijnlijk mede met subsidiering (van de onrendabele top) ondersteund kunnen worden en nu versneld zouden kunnen worden uitgevoerd. Hierbij worden met diverse partijen (CO2-leverancier, netwerkbedrijf, provincie en afnemers) afspraken gemaakt over levering en afname van CO2 en restwarmte. Voor deze maatregelen wordt in totaal € 8,5 mln beschikbaar gesteld.
Stimuleringsregeling energiebesparing en CO2 reductie in de Industrie
Verder worden door middel van een subsidieregeling concrete CO2-reductiemaatregelen in de industrie gestimuleerd. Het gaat om het stimuleren van het toepassen van reeds bestaande technieken of installaties voor CO2-reductie met een terugverdientijd van 7 tot 12 jaar. Hiervoor wordt in totaal € 30 mln beschikbaar gesteld (dit is inclusief uitvoeringskosten RVO).
Artikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering
Subsidies
Maatregelen voor CO2-reductie
Er wordt in totaal € 94,4 mln beschikbaar gesteld voor maatregelen ten aanzien van individuele bedrijven waarmee een significante broeikasgasreductie kan worden behaald:
1. Het kabinet heeft besloten om het verbod op kolen voor elektriciteitsproductie voor de Hemwegcentrale van Vattenfall NV al per 1-1-2020 effect te laten hebben. Dit zal leiden tot een vervroegde sluiting van deze centrale per januari van volgend jaar. Deze maatregel is reeds op 8 maart jl. door het kabinet aangekondigd (Kamerstuk 32 813, nr. 303).
2. Het kabinet heeft besloten om, middels een éénmalige financiële prikkel vanuit de overheid, het bedrijf Fibrant op Chemelot te stimuleren op korte termijn reducerende maatregelen te nemen. Door deze maatregelen wordt vanaf 2020 de uitstoot van lachgas op Chemelot aanzienlijk gereduceerd.
Daarnaast wordt met de invoering van de informatieplicht, die per 1 juli 2019 wordt ingevoerd, voor bedrijven – met name MKB – de uitvoering van de energiebesparingsverplichting vergemakkelijkt. Er wordt daarom € 5 mln, gelijkelijk verdeeld over 2019 en 2020, beschikbaar gesteld om achterblijvers nadrukkelijker aan te sporen de informatie aan te leveren en de verplichte energiebesparingsmaatregelen te treffen. Daarmee wordt ook een gelijk speelveld tussen MKB’ers beter gewaarborgd.
Toelichting op de begrotingsreserve
Begrotingsreserve Maatregelen voor CO2-reductie
| Stand 1/1/2019 | 500.000 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | 170.950 |
| Stand (raming) per 31/12/2019 | 329.050 |
Het kabinet neemt additionele maatregelen om aanvullende CO2-reductie te realiseren. Omdat de aard en timing van de aanvullende maatregelen nog onzeker is, heeft het kabinet besloten deze maatregelen via een tijdelijke begrotingsreserve te financieren. De reserve loopt tot en met 2020. De reserve is in 2018 eenmalig gevuld met € 500 mln. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat coördineert de set aan maatregelen om CO2 te reduceren. De ministeries van LNV, IenW en BZK doen ook een beroep op deze middelen voor CO2-reducerende maatregelen.
b. Budgettaire consequenties beleidsartikelen
Begrotingsstaat Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Artikel 2. Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen
| VERPLICHTINGEN | 2.135.414 | 2.197.964 | 21.000 | 2.218.964 | 17.500 | |||
| Waarvan garantieverplichtingen | 1.300.000 | 1.300.000 | 0 | 1.300.000 | 0 | |||
| Waarvan overige verplichtingen | 835.414 | 897.964 | 21.000 | 918.964 | 17.500 | |||
| UITGAVEN | 937.668 | 975.006 | 17.500 | 992.506 | 21.000 | |||
| Waarvan juridisch verplicht (percentage) | 84% | 82% | 82% | |||||
| Garanties | 56.892 | 56.892 | 56.892 | |||||
| BMKB | 36.375 | 36.375 | 36.375 | |||||
| Storting reserve BMKB | ||||||||
| Groeifaciliteit | 8.772 | 8.772 | 8.772 | |||||
Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) |
11.745 | 11.745 | 11.745 | |||||
| Garanties MKB Financiering | ||||||||
| Subsidies | 146.319 | 144.355 | 17.500 | 161.855 | 21.000 | |||
| MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT) | 34.747 | 29.191 | 29.191 | |||||
| Eurostars | 17.958 | 17.119 | 17.119 | |||||
| Bevorderen Ondernemerschap | 14.301 | 19.065 | 19.065 | |||||
| Groene Groei en Biobased Economy | 152 | 152 | ||||||
| Cofinanciering EFRO, inclusief INTERREG | 27.464 | 27.344 | 27.344 | |||||
| Bijdrage aan ROM's | 5.507 | 5.507 | 5.507 | |||||
| Verduurzaming industrie | 43.900 | 43.535 | 43.535 | |||||
| Urgendamaatregelen Industrie | 17.500 | 17.500 | 21.000 | |||||
| Overige subsidies | 2.442 | 2.442 | 2.442 | |||||
| Opdrachten | 19.578 | 17.843 | 17.843 | |||||
| Onderzoek en opdrachten | 3.898 | 3.853 | 3.853 | |||||
| Caribisch Nederland | 1.237 | 1.190 | 1.190 | |||||
| ICT beleid | 5.871 | 4.917 | 4.917 | |||||
| Regeldruk | 2.206 | 2.039 | 2.039 | |||||
| Mainport Rotterdam | ||||||||
| Regiekosten regionale functie | 650 | 650 | 650 | |||||
| Invest-NL i.o. | 543 | 543 | ||||||
| Cybersecurity | 3.216 | 3.216 | 3.216 | |||||
| Small Business Innovation Research | 2.500 | 1.435 | 1.435 | |||||
| Bijdragen aan agentschappen | 94.099 | 109.249 | 109.249 | |||||
| Bijdrage RVO.nl | 78.499 | 92.036 | 92.036 | |||||
| Bijdrage Agentschap Telecom | 1.949 | 505 | 505 | |||||
| Bijdrage Logius | 887 | 887 | 887 | |||||
| Invest-NL i.o. | 12.764 | 15.821 | 15.821 | |||||
| Bijdragen aan ZBO's/RWT’s | 296.809 | 304.321 | 304.321 | |||||
| Bijdrage aan TNO | 152.551 | 159.587 | 159.587 | |||||
| Kamer van Koophandel | 120.821 | 121.297 | 121.297 | |||||
| Bijdrage aan NWO-TTW | 23.437 | 23.437 | 23.437 | |||||
| Bijdragen aan medeoverheden | ||||||||
| Sterke Regio's en Nota Ruimte | ||||||||
| Bijdragen aan (inter-) nationale organisaties | 323.971 | 342.346 | 342.346 | |||||
| Internationaal Innoveren | 46.336 | 44.210 | 44.210 | |||||
| PPS-toeslag (voorheen TKI-toeslag) | 142.950 | 143.690 | 143.690 | |||||
| TO2 (Deltares, MARIN en NLR) | 45.355 | 46.355 | 46.355 | |||||
| Topsectoren overig | 6.285 | 24.590 | 24.590 | |||||
| Ruimtevaart (ESA) | 68.610 | 68.910 | 68.910 | |||||
| Bijdrage NBTC | 8.860 | 8.860 | 8.860 | |||||
| Bijdragen organisaties | 5.575 | 5.731 | 5.731 | |||||
| ONTVANGSTEN | 113.157 | 124.490 | 124.490 | |||||
| BMKB | 33.000 | 33.000 | 33.000 | |||||
| Groeifaciliteit | 8.000 | 8.000 | 8.000 | |||||
| Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) | 13.000 | 13.000 | 13.000 | |||||
| Luchtvaartkredietregeling | 9.906 | 9.906 | 9.906 | |||||
| Rijksoctrooiwet | 36.312 | 40.312 | 40.312 | |||||
| Eurostars | 5.094 | 5.094 | 5.094 | |||||
| Joint Strike Fighter | 5.000 | 5.000 | 5.000 | |||||
| Diverse ontvangsten | 2.845 | 10.178 | 10.178 |
Artikel 4. Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering
| VERPLICHTINGEN | 10.686.729 | 10.691.347 | 96.900 | 10.788.247 | 2.500 | |||
| Waarvan garantieverplichtingen | 71.300 | 67.880 | 0 | 67.880 | 0 | |||
| Waarvan overige verplichtingen | 10.615.429 | 10.623.467 | 96.900 | 10.720.367 | 2.500 | |||
| UITGAVEN | 2.878.275 | 2.888.550 | 96.900 | 2.985.450 | 2.500 | |||
| Waarvan juridisch verplicht (percentage) | 92% | 95% | 92% | |||||
| Subsidies | 2.637.199 | 2.633.749 | 96.900 | 2.730.649 | 2.500 | |||
| Topsectoren Energie | 121.490 | 106.302 | 106.302 | |||||
| – Tenderregeling Energie-innovatie (TSE) | 71.490 | 58.262 | 58.262 | |||||
| – SDE + projecten (Hernieuwbare Energie Regeling) | 50.000 | 48.040 | 48.040 | |||||
| Energie-efficiency | 2.368 | 2.233 | 2.233 | |||||
| Green Deals | 500 | 500 | 500 | |||||
| Klimaat- en Energieakkoord | 50.700 | 81.065 | 81.065 | |||||
| – Demonstratie-regeling Energie Innovatie (DEI) | 41.000 | 73.165 | 73.165 | |||||
| – Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS) | 3.300 | 1.500 | 1.500 | |||||
| – Projecten Klimaat- en Energieakkoord | 6.400 | 6.400 | 6.400 | |||||
| MEP | 47.025 | 47.025 | 47.025 | |||||
| SDE | 652.451 | 652.151 | 652.151 | |||||
| SDE+ | 1.550.434 | 1.545.879 | 1.545.879 | |||||
| Storting in begrotingsreserve duurzame energie | ||||||||
| Aardwarmte | 15.000 | 15.000 | 15.000 | |||||
| ISDE-regeling | 100.000 | 100.000 | 100.000 | |||||
| Compensatie Energie-intensieve bedrijven (ETS) | 61.000 | 50.005 | 50.005 | |||||
| Carbon Capture Storage (CCS) | 3.080 | 2.365 | 2.365 | |||||
| Subsidieregeling Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties (EDS) | ||||||||
| Hoge Flux Reactor | 7.651 | 7.250 | 7.250 | |||||
| Elektrisch rijden | ||||||||
| Caribisch Nederland | 3.000 | 3.000 | 3.000 | |||||
| Overige subsidies | 22.500 | 20.974 | 20.974 | |||||
| Storting in Begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie | ||||||||
| Maatregelen voor CO2-reductie | 96.900 | 96.900 | 2.500 | |||||
| Leningen | ||||||||
| Pallas | ||||||||
| Garanties | 4.700 | 4.780 | 4.780 | |||||
| Verliesdeclaraties Aardwarmte | 0 | 3.500 | 3.500 | |||||
| Storting in begrotingsreserve Aardwarmte | 4.700 | 1.280 | 1.280 | |||||
| Opdrachten | 12.357 | 9.547 | 9.547 | |||||
| Onderzoek mijnbouw-bodembeweging | 1.816 | 1.516 | 1.516 | |||||
| SodM onderzoek | 2.500 | 2.500 | 2.500 | |||||
| Joint implementation | ||||||||
| Uitvoeringsagenda Klimaat | 823 | 823 | 823 | |||||
| Klimaat mondiaal | 359 | 359 | 359 | |||||
| Onderzoek en opdrachten | 6.859 | 4.349 | 4.349 | |||||
| Bijdragen aan agentschappen | 53.069 | 71.707 | 71.707 | |||||
| Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | 40.621 | 60.932 | 60.932 | |||||
| Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit | 720 | 820 | 820 | |||||
| KNMI | 1.193 | 2.117 | 2.117 | |||||
| NEa | 7.875 | 6.295 | 6.295 | |||||
| RIVM | 1.467 | 0 | 0 | |||||
| Rijkswaterstaat | 1.193 | 1.543 | 1.543 | |||||
| Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s | 130.010 | 131.960 | 131.960 | |||||
| Doorsluis COVA heffing | 111.000 | 111.000 | 111.000 | |||||
| TNO Kerndepartement | 17.269 | 19.219 | 19.219 | |||||
| TNO SodM | 1.741 | 1.741 | 1.741 | |||||
| Bijdragen aan mede-overheden | 24.356 | 23.940 | 23.940 | |||||
| Uitkoopregeling | 24.356 | 23.940 | 23.940 | |||||
| Bijdragen aan (inter)nationale organisaties | 16.584 | 12.867 | 12.867 | |||||
| ECN/NRG | 15.135 | 11.418 | 11.418 | |||||
| Internationale contributies | 1.449 | 1.449 | 1.449 | |||||
| ONTVANGSTEN | 2.232.211 | 2.320.085 | 170.950 | 2.491.035 | 324.450 | |||
| COVA | 111.000 | 111.000 | 111.000 | |||||
| Opbrengst heffing ODE (SDE+) | 1.730.000 | 1.730.000 | 1.730.000 | |||||
| ETS-ontvangsten | 300.000 | 380.000 | 380.000 | |||||
| Onttrekking begrotingsreserve duurzame energie | 78.000 | 78.000 | 78.000 | |||||
| Onttrekking begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie | 170.950 | 170.950 | 324.450 | |||||
| Ontvangsten zoutwinning | 2.511 | 2.511 | 2.511 | |||||
| Diverse ontvangsten | 10.700 | 18.574 | 18.574 |