Preview document (🔗 origineel)

---

Geachte Voorzitter,

Hierbij stuur ik uw Kamer de antwoorden op een deel van de vragen die
leden van uw Kamer hebben gesteld in de eerste termijn van de
behandeling van de begroting van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
voor het jaar 2020.

De resterende vragen zal ik beantwoorden tijdens mijn eerste termijn.

Carola Schouten

Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

Bijlage: schriftelijke beantwoording van gestelde vragen in de eerste
termijn van de behandeling van de begroting van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit 2020. 

Hieronder treft uw Kamer de beantwoording van een selectie van de
gestelde vragen per woordvoerder. De overige gestelde vragen worden
mondeling beantwoord.

PVV

Graus (PVV)

Waarom krijgen mensen die dieren mishandelen slechts een taakstraf en
geen levenslang verbod op het houden van dieren?

Bij overtreding van het verbod van dierenmishandeling zijn zowel
gevangenisstraf, boetes als taakstraffen mogelijk. Ook is op dit moment
een houdverbod mogelijk als voorwaarde bij een voorwaardelijke straf van
maximaal 10 jaar. De rechter bepaalt welke straf wordt opgelegd.

Er is een wetsvoorstel Aanpak dierenmishandeling en dierverwaarlozing in
voorbereiding die het mogelijk maakt een houdverbod als zelfstandige
maatregel op te leggen. Dit geldt dan ook voor maximaal 10 jaar. Het
strafrechtelijke instrumentarium zal bovendien op onderdelen worden
verscherpt in dit wetsvoorstel. De strafrechtelijke mogelijkheden bij de
vervolging van overtredingen variëren van een boete, een
gevangenisstraf, ontzetting uit het recht om dat beroep uit te oefenen
tot de gehele of gedeeltelijke stillegging van de onderneming. De
minister van Justitie en Veiligheid (JenV) streeft er naar het
wetsvoorstel in het voorjaar van 2020 naar uw Kamer te sturen.  

Graus (PVV)

Kan de minister een beroepsverbod instellen indien sprake is van een
arbeidsgerelateerde mishandeling van dieren, bijvoorbeeld bij
slachthuizen?

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft op basis van de Wet Dieren en/of de
Wet op Economische Delicten diverse juridische mogelijkheden om te
handelen bij overtredingen van specifieke dierenwelzijnsregels. De
strafrechtelijke mogelijkheden bij de vervolging van overtredingen
variëren van een boete, gevangenisstraf, ontzetting uit het recht om
dat beroep uit te oefenen tot de gehele of gedeeltelijke stillegging van
de onderneming. Bovendien zal het strafrechtelijke instrumentarium op
onderdelen worden verscherpt in het wetsvoorstel Aanpak
dierenmishandeling en dierverwaarlozing. In het Algemeen Overleg (AO)
Dierenwelzijn gezelschapsdieren van 3 juli jl. heb ik aangegeven dat de
minister van JenV het voortouw heeft bij dit wetsvoorstel. De minister
van JenV streeft er naar het wetsvoorstel in het voorjaar van 2020 naar
uw Kamer te sturen.  

Het OM gaat over vervolging indien sprake is van een verdenking van een
strafbaar feit en de rechter bepaalt of de verdachte schuldig is en
welke straf gevorderd wordt. Een beroepsverbod is een bijzonder
zwaarwegende maatregel, die overwogen wordt indien geconcludeerd wordt
dat andere maatregelen uitgeput zijn en niet hebben geleid tot herstel
van de tekortkomingen.  

Graus (PVV)

Kan de minister meer inzet toezeggen op het gebied van veterinair
forensisch onderzoek door het veterinair forensisch team? 

Het veterinair forensisch team verricht waardevol werk. Het OM bepaalt
welke experts ze inzetten voor forensische onderzoek. Dit kan ook via
het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), in samenwerking met de
faculteit diergeneeskunde. Het veterinair forensisch team kan op ad hoc
basis door het OM worden ingezet als expert, en krijgt hiervoor een
vergoeding. In opdracht van het ministerie van JenV is onderzocht of
mogelijk meer inzet van forensisch onderzoek bij dieren nodig is. Eind
van het jaar stuurt de minister van JenV het rapport met reactie naar de
Tweede Kamer. 

Graus (PVV)

Kan het dierenwelzijnsteam bij de NVWA worden behouden?

Tijdens het AO Dierenwelzijn van 3 juli jl. heb ik aan uw Kamer gemeld
dat nagedacht wordt over een effectieve vormgeving van de teams bij de
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Dat zou gevolgen kunnen
hebben voor de dierenwelzijnsteams bij de NVWA. Ik heb daarbij
aangegeven geen onomkeerbare stappen te zetten voordat ik met uw Kamer
gesproken heb over het onderzoek van 2Solve. Dat zal op 15 oktober
gebeuren tijdens het AO NVWA.

Graus (PVV)

Kan er verplichte etikettering komen voor dierlijke producten die
ritueel zijn geslacht, tot het verbod op ritueel slachten er is?

Op dit moment vormen het convenant en addendum, en de vertaling daarvan
in de AMvB, het wettelijke kader. Uw Kamer is eerder geïnformeerd over
het separaat en herkenbaar afzetten van vlees van onbedwelmd aangesneden
dieren ten opzichte van vlees van dieren dat na reguliere bedwelmde
slacht verkregen is (Kamerstuk 31 571, nr. 32). 

Graus (PVV)

Kan er een verbod komen op trofee reizen? En kan de minister ervoor
zorgen dat de Leeuw beter wordt beschermd? Hiervoor kan het ministerie
contact opnemen met Simone Ekkers.

Nederland heeft de import van jachttrofeeën van iconische soorten,
zoals de olifant, leeuw en dergelijke sinds 2016 verboden. Ik vind, met
het lid Graus, trofee reizen verwerpelijk. Ik heb geen signalen
ontvangen dat dergelijke reizen worden aangeboden in Nederland.
Dergelijke reizen worden via het buitenland aangeboden, deze reizen kan
ik daarom niet verbieden. 

In reactie op de motie-Graus (Kamerstuk 28 286, nr. 1049), die ook
vraagt om een hogere bescherming van de leeuw binnen CITES, heb ik in
mijn brief aan uw Kamer van 2 mei 2019 aangegeven dat ik mij ga inzetten
om in EU-verband alle mogelijkheden te benutten met het oog op de
volgende CITES-hoofdvergadering (Kamerstuk 31 379, nr. 22). 

Graus (PVV)

Kan er een experticecentrum knaagdieren komen om knaagbranden te
voorkomen? Kan dokter Weijman betrokken worden? 

In Nederland bestaat het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD). Dit
centrum fungeert als kenniscentrum voor informatie, advies, opleidingen
en onderzoek op het gebied van de preventie en bestrijding van
plaagdieren. Dr. Weijman is werkzaam voor het KAD. Het KAD wordt door de
partners van het Actieplan brandveilige veestallen 2018 – 2021
betrokken bij de aanpak gericht op het reduceren van stalbranden en
dierlijke slachtoffers.

Graus (PVV)

Kan de minister de groene boa’s voorzien van bewapening?

Werkgevers van boa’s kunnen een aanvraag doen voor een toekenning van
een geweldsmiddel. 

De procedure voor de aanvraag is geregeld in het Besluit buitengewoon
opsporingsambtenaar en de Beleidsregels buitengewoon
opsporingsambtenaar. De Minister voor Rechtsbescherming neemt hierover
een besluit.

Daarnaast komt de bredere problematiek van handhaving in het
buitengebied aan de orde in het plan van aanpak 'Verbetering Handhaving
Buitengebieden' (Kamerstuk 33 576, nr. 138) dat ik samen met de minister
van JenV op 30 oktober 2018 naar de Kamer heb gestuurd. Ik heb uw Kamer
toegezegd om begin 2020 over de voortgang hiervan te rapporteren.

In dit plan van aanpak is ook aandacht voor de uitrusting van boa’s.

Graus (PVV)

Kan de minister zich inzetten voor Wings for Animals? Kan de minister
Wings for Animals helpen bij de bemiddeling van het transport van een
tijger van Buenos Aires naar Johannesburg?

Zover ik het lid Graus goed begrepen heb, betreft dit een transport van
een levende tijger van Buenos Aires naar Johannesburg met Schiphol als
tussenstop. Nederland betreft in dit geval een zogenaamd
‘transitland’ en daarom heeft het ministerie van LNV geen actieve
rol bij dit transport. Het is uiteraard van belang dat de benodigde
CITES en veterinaire documenten aangevraagd worden voor aanvang van het
transport, in dit geval bij de autoriteiten in Argentinië. Ook zullen
de IATA-regels voor dierenwelzijn moeten worden nageleefd tijdens het
transport.    

VVD

Weverling (VVD) 

Is de minister bereid om ook met de Federatie Particulier Grondbezit in
gesprek te gaan en de Tweede Kamer te laten weten hoeveel hectares zij
willen bijdragen?

Ja, naast vele andere partijen ben ik ook in gesprek met de Federatie
Particulier Grondbezit (FPG) over hun betrokkenheid bij en bijdrage aan
de bossenstrategie.

Weverling (VVD) 

Helaas zijn er minder groene boa’s beschikbaar en worden er wel veel
eisen gesteld aan hun opleiding en uitrusting. Is de minister van mening
dat we met elkaar zowel de lusten als de lasten moeten dragen? Hoe denkt
de minister dit vorm te geven? 

De bredere problematiek van handhaving in het buitengebied komt aan de
orde in het plan van aanpak 'Verbetering Handhaving Buitengebieden'
(Kamerstuk 33 576, nr. 138) dat ik samen met de minister van JenV op 30
oktober 2018 naar uw Kamer heb gestuurd. Ik heb uw Kamer toegezegd om
begin 2020 over de voortgang hiervan te rapporteren.

In dit plan van aanpak is er aandacht voor de boa-capaciteit, de
opleiding van boa’s, de uitrusting (communicatie- en geweldsmiddelen)
en de samenwerking tussen boa’s en politie.

Het ministerie van LNV stelt nu al structureel € 100.000,- subsidie
ter beschikking aan particuliere werkgevers ter ondersteuning in de
opleidingskosten.

Weverling (VVD)

Helaas blokkeert het Europees Hof de verdere uitrol van de
Crispr-Castechniek waardoor Europa op achterstand wordt gezet. Kan de
minister aangeven hoe de huidige lobby verloopt om dit alsnog mogelijk
te maken?

In de Landbouw en Visserijraad van 14 mei jl. heeft een brede
meerderheid van lidstaten mijn inbreng gesteund om nieuwe
veredelingstechnieken en de herziening van de ggo-regelgeving in het
werkprogramma van de nieuwe Europese Commissie op te nemen. Samen met
het Finse voorzitterschap en de andere lidstaten werken we aan de
invulling van de opdracht richting de nieuwe Commissie, die naar
verwachting in november toe zal treden. Gezien het initiatiefrecht op
wetgeving van de Europese Commissie, zijn we grotendeels gebonden aan
het verloop van de Europese (politieke) agenda. Ik zet mij samen met de
permanente vertegenwoordiging in Brussel en de minister van
Infrastructuur en Waterstaat (IenW) in om het onderwerp op de agenda te
houden en verder te brengen. Veel van de andere lidstaten willen ook
graag de impasse rond nieuwe veredelingstechnieken breken. Ik bespreek
dit dan ook regelmatig in bilaterale gesprekken met andere lidstaten.
Het is nu zaak de urgentie vast te houden en te zorgen dat de nieuwe
Europese Commissie mandaat krijgt en voortvarend aan het werk gaat.

Weverling (VVD)

Hoe voorkomen we dat producten die buiten Europa veredeld zijn door
middel van Crispr-Cas toch in Europa te koop zijn en daarmee dus een
ongelijk speelveld creëren voor onze markt?

Producten die in de EU in handel worden gebracht moeten voldoen aan de
vereisten van EU-wetgeving, ongeacht of ze in de EU worden ingevoerd of
geproduceerd. Producten die tot stand zijn gekomen met CRISPR-Cas vallen
door de uitspraak van het Hof onder de ggo-wetgeving, en daardoor onder
de relevante markttoelatingsprocedure. De bewijslast of een product wel
of niet een ggo is, zit primair bij de marktdeelnemers. Daarbij gelden
ook de traceerbaarheids‐ en etiketteringsvoorschriften voor toegelaten
ggo's. Detectie van gebruikte genetische modificatieprocessen of
technieken wordt evenwel steeds moeilijker. Zeker als gewassen zowel via
klassieke als via nieuwe veredelingstechnieken tot stand kunnen komen en
genetisch niet te onderscheiden zijn. Handhaving is daarmee niet
onmogelijk maar wordt wel steeds lastiger en gecompliceerder. Het is
belangrijk dat de wetgeving praktisch handhaafbaar is en dat is eens
temeer reden voor een Europese discussie over de regelgeving.

Weverling (VVD)

Wat is de appreciatie van de minister op de aangenomen resolutie in het
Europees Parlement waarmee het vastleggen van patenten op natuurlijke
eigenschappen van planten niet meer mogelijk is?

Deze resolutie is in lijn met de inzet van het kabinet. Uw Kamer
ontvangt op zeer korte termijn een brief waarin ik inga op de stand van
zaken, inclusief de brief die het Nederlandse kabinet hierover aan het
Europees Octrooibureau heeft verzonden. 

GroenLinks

Bromet (GroenLinks)

Hoe staat het met de motie waarin gevraagd wordt om een nationaal plan
voor de Veenweide? En wat gaat de minister doen om de motie uit te
voeren?

Ik ben met partijen (overheden, landbouw- en natuurorganisaties) in
overleg om de afspraken in het klimaatakkoord vorm te geven. Dit gaat om
afspraken over pilots en onderzoek, de impuls veenweide en de optimale
mix van maatregelen. Hiervoor heeft het Rijk in het klimaatakkoord in
totaal € 276 miljoen beschikbaar gesteld. 

De pilots en het onderzoek (hiervoor is € 76,5 miljoen beschikbaar) is
erop gericht inzicht te krijgen in de effectiviteit van verschillende
maatregelen om het waterpeil te verhogen en hierdoor de CO2-eq uitstoot
te verlagen. Op basis van deze inzichten kan per gebied de optimale mix
van maatregelen worden vastgesteld. 

In het klimaatakkoord heeft het kabinet € 100miljoen vrijgemaakt voor
een impuls in de veenweidegebieden. De achtergrond hiervan dat deze
impuls niet alleen ten goede komt aan klimaatdoelen (dwz. CO2-eq
reductie), maar ook moet bijdragen aan doelen die bepalend zijn voor een
toekomstbestendig veenweide gebied. Specifiek gaat het dan om natuur,
landbouw, en landschap. Het uitgangspunt bij de besteding van deze
middelen is een gebiedsgerichte aanpak. Provincies kennen de gebieden,
en daarmee de factoren die een rol spelen bij de aanpak van een gebied.
Ik wil, samen met de provincies, de beschikbare middelen op een zo
effectief mogelijke manier inzetten. Daarmee is het de kunst om per
gebied de acties zodanig in te zetten, dat er een hefboomwerking voor
het hele gebied ontstaat. Met deze middelen wordt ook een bijdrage
geleverd aan reductie van de stikstof uitstoot.

Met deze afspraken geef ik invulling aan de motie van de leden Kröger
en Schonis. De afspraken zullen door de Regiegroep veenweide bestuurlijk
worden bekrachtigd. Ik verwacht dat dit het komend voorjaar zal
plaatsvinden.

CDA

Geurts (CDA)

Kan de minister aangeven welk onderzoek er wordt gedaan, door de
overheid, naar de waarde van ons voedsel voor onze gezondheid?

Ik werk in het domein ‘Duurzaam en gezond voedsel’ nauw samen met
het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), zowel op
regionaal, landelijk als Europees niveau.

De afgelopen jaren is via de topsectoren ruim € 3 miljoen per jaar
ingezet ten behoeve van het programma gezonde voeding. Sinds april 2019
is het missiegedreven innovatiebeleid in het kader van de opvolger van
het topsectoren beleid, jaarlijks budget beschikbaar voor de missie
“gewaardeerd, gezond en veilig voedsel”. Consortia van bedrijven en
kennisinstellingen kunnen in dat kader publiek-private
onderzoeksvoorstellen indienen.

Voorts hebben de ministeries van VWS, LNV en Economische Zaken en
Klimaat (EZK) in 2018 het Deltaplan Voedingsonderzoek ondertekend. Het
Deltaplan wordt gebruikt om de kennishiaten in dit domein concreet te
beschrijven en op te pakken. 

Ook op Europees niveau wordt binnen het huidige kaderprogramma voor
onderzoek en innovatie aandacht besteed aan het thema voedselveiligheid
en duurzame landbouw. Een voorbeeld van een onderzoek binnen dit thema
is het project ‘Towards healthier and sustainble food’ uit 2018.
Hierbij wordt gekeken naar de verduurzaming van de productie en de
verwerking van voedsel zowel als naar het effect op de gezondheid van de
mens. Verder draagt het ministerie van LNV met andere ministeries circa
€ 1,5 miljoen per jaar bij aan het Joint Programming Initiative 'a
Healthy Diet for a Healthy Life' (JPI HDHL). Dat heeft als doel om de
belangrijke en complexe rol van voeding op de volksgezondheid en de
preventie van chronische voedingsgerelateerde ziekten te identificeren.
Via dit initiatief werken 26 landen samen.

Geurts (CDA)

Hoe gaat de minister er voor zorgen dat het vakmanschap ook beloond
wordt door bijvoorbeeld een kringloopwijzer? 

De Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) voert een adviestraject
uit over een bedrijfsspecifieke verantwoording, op zo’n manier dat dit
handhaafbaar en uitvoerbaar is. Hierbij wordt ook gekeken naar het
gebruik van de kringloopwijzer. Op dit moment wordt door de CDM
geanalyseerd wat de effecten hiervan zijn, onder meer op
grondgebondenheid, en wordt onderzocht of bij een dergelijke
bedrijfsspecifieke verantwoording ook kringloopefficiëntie kan worden
ingebouwd, zoals verzocht met de motie De Groot (Kamerstuk 35000 XIV,
nr. 36). Het doel is om tot een bedrijfsspecifiek
verantwoordingsinstrument te komen dat uitvoerbaar en handhaafbaar is en
waarmee kringloopefficiëntie bij boeren wordt gestimuleerd. Ik zul uw
Kamer op de hoogte houden van de voortgang.

Geurts (CDA)

Het is nodig dat we in het handelsbeleid beter het behoud van onze
standaarden borgen. Wil de minister samen met de minister voor handel
hier een zeer hoge prioriteit van maken?

Ik ben het met het lid Geurts eens dat we in het handelsbeleid onze
moeten standaarden borgen. Daarom ben ik hier ook over in gesprek met de
minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS). 

Geurts (CDA)

Wanneer verwacht de minister dat het fonds voor jonge boeren, de
wetgeving voor de aanpak van oneerlijke handelspraktijken en de
wetgeving om de positie van de boeren in de keten te versterken in
werking gaan treden?

De nieuwe regeling gaat op 1 januari 2020 open, vanaf dan kunnen de
banken en boeren gebruik van deze regeling maken. Allereerst ga ik in op
het bedrijfsovernamefonds jonge boeren, wat in samenwerking met NAJK tot
stand is gekomen. Het totale budget hiervoor is € 75 miljoen. In nauw
overleg met betrokken partijen is ervoor gekozen om van het totale
beschikbare budget € 64 miljoen te gebruiken om een nieuwe module
Vermogensversterkend krediet (VVK) in de borgstellingregeling
MKB-landbouwkredieten op te nemen. Op 4 september jl. is de
wijzigingsregeling ten behoeve van het Vermogensversterkend krediet in
de Staatscourant gepubliceerd. 

De resterende € 11 miljoen is bestemd voor het opzetten van een
opleidings- en coachingstraject. Binnen dit traject wordt deze maand een
call uitgezet voor de ontwikkeling en inrichting van een programma
duurzame bedrijfsovername. 

In het kader van de versterking van de positie van de boer in de keten
zijn in de zomer twee wetsvoorstellen voor internetconsultatie
aangeboden: het wetsvoorstel oneerlijke handelspraktijken in de
landbouw- en voedselvoorzieningsketen, en het voorstel tot wijziging
Mededingingswet in verband met uitzonderingen landbouw en visserij. De
consultatie is afgesloten en op dit moment worden de reacties op beide
voorstellen geanalyseerd en worden de voorstellen zo nodig aangepast.
Het streven is de voorstellen in het eerste kwartaal van 2020 naar uw
Kamer te zenden (na diverse toetsen en behandeling door de Raad van
State). 

Geurts (CDA)

Hoe staat het met de uitvoering van mijn motie over snelle
detectiesystemen? 

De Kamer vroeg bij de begroting voor 2020 te komen met voorstellen en
aan te geven hoe we boeren hierbij gaan ondersteunen.

Zoals aangegeven tijdens het AO Dieren in de veehouderij van 11
september jl. zal het onderzoek naar in de praktijk toepasbare snelle
detectiesystemen in december afgerond zijn. De resultaten van dit
rapport worden besproken met de partners uit het Actieplan stalbranden
en daarbij zal besproken worden wat nodig is om boeren te ondersteunen
bij het implementeren ervan. In mijn brief over de verdere aanpak van
stalbranden die ik in december naar de uw Kamer zal sturen zal ik hierop
verder ingaan.  

Geurts (CDA)

Wanneer krijgen de boeren duidelijkheid met betrekking tot
fosfaatrechten?

De grote hoeveelheid bezwaarschriften in het kader van het
fosfaatrechtenstelsel dient zorgvuldig te worden beoordeeld. Ondanks dat
er nog steeds nieuwe bezwaarschriften binnenkomen daalt het aantal zaken
dat nog open staat wel. Ook heeft het kabinet extra middelen ter
beschikking gesteld om beroepzaken zo snel mogelijk af te handelen,
zonder daarbij de zorgvuldigheid uit het oog te verliezen. Het CBb
hanteert hiertoe sinds begin dit jaar een projectmatige aanpak, waarbij
vergelijkbare zaken zo veel mogelijk gezamenlijk worden opgepakt.

Geurts (CDA)

Krijgt het mogelijk maken van boer-boer contracten een plek in de
herbezinning van het mestbeleid?

In de herbezinning op het mestbeleid bekijk ik hoe het mestbeleid bij
kan dragen aan het realiseren van kringlooplandbouw. Onderdeel hiervan
is het sluiten van de voer-mestkringloop en daarbij horen ook
mesttransporten van boer tot boer, op korte afstanden tussen bedrijven
die vaak al lange tijd intensief samenwerken. Ik verken tegen welke
problemen dergelijke samenwerkingsverbanden aanlopen en op welke manier
ik gewenste samenwerkingsverbanden kan stimuleren. Belangrijke kaders
hierbij zijn een goede handhaafbaarheid en het verminderen van
regeldruk, zowel bij ondernemer als overheid. 

Geurts (CDA)

Wil de minister de verantwoordelijkheid van de zorgplicht van wild
opnemen in de wet (n.a.v. artikel over wildopvanger uit Delft die op de
rand van faillissement zou staan)?

De Wet natuurbescherming bepaalt in art. 1.11 dat een ieder voldoende
zorg in acht neemt voor in het wild levende dieren. De kosten voor de
opvang van door Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) of NVWA
inbeslaggenomen wilde dieren worden betaald door het ministerie van LNV.
Opvang van overige wilde dieren geschiedt onder verantwoordelijkheid van
de gemeenten.

Von Martels (CDA)

Is er goed contact met de minister van Economische Zaken over de
stabiele aanvoer van CO2 aan de tuinbouw uit de industrie?

Ik ben in overleg met de minister van EZK om ook in de toekomst stabiele
aanvoer van CO2 naar de glastuinbouw te garanderen.

Von Martels (CDA)

Klopt het dat de milieudruk toeneemt omdat neonicotioiden niet langer
gebruikt mogen worden? Is dit toenemende probleem voldoende in beeld? 

Er zijn gewasbeschermingsmiddelen die niet langer gebruikt mogen worden
vanwege onaanvaardbare risico’s voor mens, dier of milieu. Bij de
neonicotinoïden bleek dat met name ten aanzien van de gezondheid van
bijen. Dat de neonicotinoïden niet langer gebruikt mogen worden in open
teelten kan er toe leiden dat andere middelen meer gebruikt worden. Voor
elk middel geldt echter dat deze alleen toegepast mag worden als deze
veilig is voor mens, dier en milieu. Dat het intrekken van de ene
toelating leidt tot gebruik van andere, nog wel toegelaten middelen heb
ik zeker in beeld, maar de bewering dat alternatieven leiden tot meer
milieudruk, kan ik niet bevestigen. Een toename in het gebruik van
toegelaten middelen, die dus veilig zijn voor mens, dier en milieu, kan
in ieder geval nooit een reden zijn om de intrekking van een toelating
vanwege onaanvaardbare risico’s, zoals bij de neonicotinoïden het
geval is, te heroverwegen.

Von Martels (CDA)

Zouden er niet eerst alternatieven op de markt moeten zijn voordat
ingegrepen wordt in het bestaande middelenpakket?

Idealiter zijn alternatieve gewasbeschermingsmiddelen, het liefst
niet-chemische alternatieven, reeds beschikbaar als middelen van de
markt moeten worden genomen vanwege risico’s voor mens, dier en
milieu. In de praktijk is dit niet altijd het geval, maar dat mag er
niet toe leiden dat daardoor de veiligheid voor mens, dier of milieu in
het geding komt. Juist deze toenemende urgentie om tot alternatieven te
komen, is een belangrijke reden dat ik werk aan de Toekomstvisie
Gewasbescherming 2030, met de nadruk op weerbare planten en
teeltsystemen. 

Von Martels (CDA)

Zijn er voldoende financiële middelen beschikbaar voor kennis en
overdracht van de verduurzaming van gewasbeschermingsmiddelen? Is de
minister bereid om te kijken of hier extra middelen voor ingezet kunnen
worden?

Ik stel middelen beschikbaar voor onderzoek naar de verduurzaming van de
gewasbescherming. Het gaat bijvoorbeeld om beleidsondersteunend
onderzoek zoals de Kennisimpuls Groene Gewasbescherming en Bestuivers,
de Proeftuin Precisielandbouw en onderzoek via de Topsectoren. Dat zal
in de komende periode ook zo blijven. Of er extra middelen nodig zijn,
zal duidelijk worden in het uitvoeringsprogramma voor realisatie van de
Toekomstvisie Gewasbescherming 2030. Ik zal uw Kamer hier binnenkort
nader over informeren.

Von Martels (CDA)

Heeft de minister al plannen om kennis te gaan maken met de nieuwe
Eurocommissarissen Sinkevičius op visserij en Wojciechowski op
landbouw?

Ja, gesprekken met de nieuwe Commissarissen zullen worden ingepland
nadat zij in hun nieuwe rol zijn bevestigd.

SP

Futselaar (SP)

Kunnen we de OVV vragen om te onderzoeken hoe de NVWA haar
veiligheidstaak goed kan uitoefenen? Heeft de NVWA voldoende capaciteit?


Ik heb uw Kamer naar aanleiding van het stopzetten van Inspect
geïnformeerd over het feit dat ik een brede herbezinning van de
grondoorzaken bij de NVWA laat uitvoeren. Onderdeel van deze brede
herbezinning is een onderzoek naar de verhouding tussen taken en
middelen bij de NVWA. Dit onderzoek kan uw Kamer binnen afzienbare tijd
tegemoet zien. 

D66

De Groot (D66)

Wat is er gebeurd met de motie waarin is gevraagd naar een indicator
voor kringloopefficiëntie op bedrijfsniveau?

De Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) voert een adviestraject
uit over een bedrijfsspecifieke verantwoording, op zo’n manier dat dit
handhaafbaar en uitvoerbaar is. Hierbij wordt ook gekeken naar het
gebruik van de kringloopwijzer. Op dit moment wordt door de CDM
geanalyseerd wat de effecten hiervan zijn, onder meer op
grondgebondenheid, en wordt onderzocht of bij een dergelijke
bedrijfsspecifieke verantwoording ook kringloopefficiëntie kan worden
ingebouwd, zoals verzocht met de motie De Groot (Kamerstuk 35000 XIV,
nr. 36). Het doel is om tot een bedrijfsspecifiek
verantwoordingsinstrument te komen dat uitvoerbaar en handhaafbaar is en
waarmee kringloopefficiëntie bij boeren wordt gestimuleerd. Ik zul uw
Kamer op de hoogte houden van de voortgang.

De Groot (D66)

De minister moet regie voeren op gezamenlijkheid en duidelijkheid is
hiervoor nodig. Kan de minister duidelijk maken wat kringlooplandbouw is
op de punten voer, mest en bodem

In het Realisatieplan Visie LNV ‘Op weg met nieuw perspectief’ heb
ik de verschillende aspecten van kringlooplandbouw uitgewerkt. 

Voor de voer-mestkringloop heb ik daarin aangegeven dat deze meer
gesloten moet worden door te werken aan het hergebruik, efficiënter of
anders gebruiken van voerders en meststoffen. Via samenwerking kunnen
reststromen beter benut worden, waarbij onder andere het gebruik van
voedselresten als veevoer kan toenemen. Het toepassen van dierlijke mest
staat voor mij voorop. 

T.a.v. de bodem geef ik in het realisatieplan aan dat kringlooplandbouw
zorgt voor een gezond en goed functionerend bodem- en watersysteem,
waarin op een volhoudbare manier wordt omgegaan met grondstoffen en
nutriënten.

De Groot (D66)

Kan de minister in haar periode voorkomen dan de teruggang van koraal in
Caribisch Nederland onomkeerbaar wordt? Is de 600.000 euro die hiervoor
op de begroting staat structureel of incidenteel?

Als onderdeel van het Natuurbeleidsplan voor de periode 2020-2024, dat
uw Kamer volgens een eerdere toezegging in november ontvangt, stel ik
een koraalactieplan op. Mijn inzet is om met dit koraalactieplan de
teruggang van koraal te stoppen en herstel mogelijk te maken. Het
natuurbeleidsplan zal eind november aan de Kamer wordt aangeboden. De
€ 600.000,- op de begroting voor natuur in Caribisch Nederland zijn
structureel.

De Groot (D66)

Kan de minister reageren op voorstel om met een kwaliteitssysteem te
komen voor supermarkten, een zogenaamde groene stip? Zo kunnen
supermarkten echt een bijdrage leveren aan de kringlooplandbouw.

Het voorstel voor een zogenaamde groene stip lijkt mij te grofmazig voor
een toepassing in de praktijk, omdat er veel aspecten zijn waarop een
supermarkt beoordeeld zou kunnen worden. Een benadering met Kritische
Prestatie Indicatoren ligt meer voor de hand. Met de supermarkten ben ik
in gesprek om afspraken te maken over hun bijdrage aan
kringlooplandbouw. Dit gaat ook over het ontwikkelen en toepassen van
een gezamenlijke set van Kritische Prestatie Indicatoren. U ontvangt
over de uitkomst van de gesprekken binnenkort een brief.

ChristenUnie

Dik-Faber (ChristenUnie)

Wat is gebeurd met aangenomen motie Dik-Faber over het schrappen van
esthetische eisen in handelsnormen? Welke Europese medestanders heeft de
minister?

Zoals ik uw Kamer op 3 juli jl. heb geïnformeerd (Kamerstuk 35 000 XIV,
nr. 95) vraag ik de Europese Commissie, in het kader van de lopende
evaluatie van de handelsnormen in alle sectoren, om voor bepaalde
producten de eisen ten aanzien van vorm, kleurafwijkingen en schil voor
klasse II te verruimen. De Europese Commissie is in 2017 een evaluatie
naar de handelsnormen gestart en is  nu in een fase van publieke
consultatie. De Commissie geeft aan eind 2019 met de uitkomst van de
evaluatie te komen. Dit proces is dus gaande. 

Ik heb uw Kamer ook meegegeven dat het van belang is te zoeken naar
medestanders in de internationale UNECE werkgroep over
voedselverspilling, zodat de specifieke handelsnormen van de EU zoveel
mogelijk worden gestroomlijnd met de internationale handelsnormen van de
UNECE. Om de boodschap kracht bij te zetten wil Nederland het rapport
van de Wageningen University & Research (WUR) over de cosmetische eisen
inbrengen voor de bijeenkomst van deze werkgroep in november.

Dik-Faber (ChristenUnie)

Het wetsvoorstel duurzaamheidsinitiatieven maakt het mogelijk dat boeren
meer dan nu met elkaar kunnen samenwerken, om sterker te staan tegenover
grote inkooporganisaties. Biedt dit wetsvoorstel ook ruimte voor
samenwerking in de keten?

Het wetsvoorstel ruimte voor duurzaamheidsinitiatieven maakt het
mogelijk dat maatschappelijke initiatieven, waaronder die vanuit de
landbouw, worden omgezet in publieke regelgeving. Daarvoor kunnen alle
partijen ideeën voor duurzaamheidsregels aandragen. Die regels gaan
vervolgens, als het verzoek wordt overgenomen, voor iedereen gelden. Het
wetsvoorstel is er niet voor bedoeld om problemen tussen boeren en grote
inkooporganisaties aan te pakken of om samenwerking in de keten te
faciliteren. Daarvoor heb ik andere plannen. In de eerste plaats bereid
ik een wetsvoorstel voor over het aanpakken van oneerlijke
handelspraktijken in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen. In de
tweede plaats heeft de staatssecretaris van EZK ook deze zomer een
wetsvoorstel tot wijziging van de Mededingingswet in verband met
uitzonderingen voor landbouw en visserij in consultatie gebracht. Op
basis van dat wetsvoorstel wordt duidelijk gemaakt welke afspraken zijn
toegelaten. Beide wetsvoorstellen zijn in de zomer voor
internetconsultatie aangeboden. Op dit moment worden de reacties
geanalyseerd en worden de voorstellen zo nodig aangepast. Het streven is
de voorstellen in het eerste kwartaal van 2020 naar uw Kamer te zenden
(na diverse toetsen en behandeling door de Raad van State). 

Dik-Faber (ChristenUnie)

Wil de minister ook dat het onderzoek mineralenconcentraat maximaal
wordt opgeschaald?

Net zoals het lid Dik-Faber wil ik dat hoogwaardige meststoffen uit
dierlijke mest, zoals mineralenconcentraat, kunnen worden ingezet ter
vervanging van kunstmest. Dat zou een forse impuls geven aan dergelijke
producten en ik deel dus die ambitie. Dit vergt een aanpassing in
Europese regelgeving (de Nitraatrichtlijn).

Vooruitlopend daarop en ter onderbouwing daarvan worden in Nederland
pilotprojecten uitgevoerd, met instemming van de Europese Commissie. De
pilot voor mineralenconcentraat is vastgelegd in het zesde
Actieprogramma Nitraatrichtlijn en de eisen voor mineralenconcentraat
zijn opgenomen in de uitvoeringsregeling meststoffenwet. De ruimte die
voor deze pilot beschikbaar is, wordt volledig benut. 

Het is van belang dat de kennis die in deze pilots wordt opgedaan, wordt
gebruikt in het onderzoek dat wordt uitgevoerd door het Joint Research
Centre van de Europese Commissie. Op basis van dit onderzoek zal de
Europese Commissie richtsnoeren vaststellen om daarmee randvoorwaarden
te stellen aan welke hoogwaardige bemestingsproducten ingezet kunnen
worden binnen de plaatsingsruimte voor kunstmest. Mijn inzet in Brussel
is erop gericht dit zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen.

In kader van het klimaatakkoord zijn middelen beschikbaar voor
mestverwerkingsinstallaties. Deze middelen wil ik inzetten om
mestverwerking voor de productie van hoogwaardige meststoffen te
stimuleren.

PvdD

Ouwehand (PvdD)

Erkent de minister dat het niet eerlijk is om boeren in NL eisen te
stellen, terwijl dankzij het Mercosur verdrag andere landen andere
dierenwelzijnseisen hebben? Wil de minister stoppen met het Mercosur
verdrag?

Tijdens de onderhandelingen heeft Nederland binnen de EU gepleit om meer
markttoegang voor eieren en eiproducten, varkensvlees en pluimveevlees
voorwaardelijk te maken aan de voor deze producten geldende EU-normen
voor dierenwelzijn, of daaraan gelijkwaardig. Op dit moment zijn de
tarieflijsten nog niet gepubliceerd, dus weten we nog niet in hoeverre
de Nederlandse inzet in het eindresultaat terug te vinden zal zijn.

Zoals eerder aangegeven zal het kabinet op basis van de daartoe
benodigde documenten, inclusief het Sustainability Impact Assessment,
zijn standpunt bepalen.

Ouwehand (PvdD)

Is de minister bereid om een verbod te stellen op megastallen? Klopt het
dat als je het aantal dieren niet maximeert per bedrijf dat het aantal
grote bedrijven toeneemt?

Er is een tendens dat het aantal grote bedrijven toeneemt. Dit zullen in
veel gevallen bedrijven zijn met meerdere locaties omdat het
omgevingsbeleid grenzen stelt aan de omvang van stallen op een locatie
(omvang van bouwblokken). Voor de nieuwbouw, renovatie en de grootte van
stallen zijn de vigerende wettelijke kaders van het ruimtelijk
ordenings-, milieu- en natuurbeleid van toepassing, waarvoor de
decentrale overheden het bevoegd gezag zijn. Ik zie dat decentrale
overheden daar hun verantwoordelijkheden ook in nemen.

Ouwehand (PvdD)

Wil de minister een maximum stellen aan het aantal dieren dat op een
bedrijf mag worden gehouden om zo kleine boeren te beschermen en in het
kader van dierenwelzijn en te bekijken wat de natuur en het milieu aan
kan?

Elke ondernemer moet, ongeacht de omvang van zijn bedrijf, voldoen aan
de wettelijke eisen ten aanzien van dierwelzijn, ruimtelijke ordening,
milieu en natuur. Voor grotere bedrijven gelden er strengere milieueisen
voor stallen. Zowel kleine als grote veehouderijen produceren voor
onderscheidende marktconcepten met toegevoegde waarde voor dierwelzijn
en milieu. 

Alle bedrijven die in de buurt liggen van een Natura 2000-gebied en een
stikstofdepositie veroorzaken moeten een vergunning hebben in het kader
van de Wet natuurbescherming. Dat geldt voor kleine en grote bedrijven. 

Ouwehand (PvdD)

Hoeveel varkensbedrijven hadden we in 2005 en hoeveel zijn dat er
inmiddels? En hoeveel varkens er in 2005 waren en hoeveel dat er
inmiddels zijn?

 

Het aantal varkensbedrijven in 2005 is: 9.686 (bron CBS statline) 

Het aantal gehouden varkens op varkensbedrijven in 2005 is: 11.311.558
(bron CBS statline)

Het aantal varkensbedrijven in 2018 is: 4.135 (bron CBS statline) 

Het aantal gehouden varkens op varkensbedrijven in 2018 is: 12.390.672
(bron CBS statline)

De cijfers voor het aantal varkensbedrijven en het aantal varkens op dit
moment (2019) zijn nog niet beschikbaar.

Ouwehand (PvdD)

Waarom stelt de minister niet het voorzorgsbeginsel in met betrekking
tot landbouwgif en afstandsnormen? De meerderheid van de Kamer heeft
hier om gevraagd wegens zorgen voor omwonenden. Het moet radicaal
anders, dat is dit niet.

Het voorzorgsbeginsel is leidend in het toelatingsbeleid voor het op de
markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen. Alleen middelen die op
basis van een grondige beoordeling veilig kunnen worden toegepast voor
mens, dier en milieu, worden goedgekeurd. 

Ik heb uw Kamer recent geïnformeerd over de mogelijkheden met
betrekking tot afstandsnormen en spuitvrije of teeltvrije zones en mijn
inzet op dit vraagstuk (Kamerbrief van 7 oktober jl.). Ik verwacht uw
Kamer hier, zoals toegezegd, op korte termijn nader over te kunnen
informeren naar aanleiding van de gesprekken in de provincie Drenthe.

Ouwehand (PvdD)

Erkent de minister dat nu een half verhaal wordt verteld, boeren
produceren voor ons voedsel maar een groot deel van de productie is
bestemd voor de export?

Het is geen half verhaal. Nederlandse boeren en de hele Nederlandse
agrarische sector werken hard voor ons voedsel. Het feit dat een
belangrijk deel van de agrarische productie wordt geëxporteerd, vooral
naar de ons omringende landen, doet daar niets aan af. Het laat zien dat
de kwaliteit en betrouwbaarheid van de Nederlandse landbouw
internationaal wordt erkend.

Ouwehand (PvdD)

Couperen van biggenstaarten is al verboden, waarom geeft de minister dan
aan dat dit op vrijwillige basis in 2030 moet zijn volbracht? Waarom
heeft de sector nu nog 5 jaar de tijd gekregen om biggensterfte terug te
brengen terwijl de sterfte is gestegen? 

Om het staartcouperen uit te faseren, is het noodzakelijk dat de
oorzaken van staartbijten, zoals huisvesting die niet voldoet aan de
behoeftes van varkens, verveling, voeding en stalklimaat, aangepakt
worden. Dit vraagt in veel gevallen een fundamentele aanpassing van de
bedrijfsvoering en de nodige investeringen. De huidige Europese
regelgeving stuurt hier onvoldoende op, zodat in bijna heel Europa het
staartcouperen nog gangbare praktijk is. Ik wil dat het Europese verbod
op routinematig couperen ook daadwerkelijk leidt tot minder couperen.
Met de sector heb ik een einddatum vastgesteld in 2030. Door die
duidelijkheid nu te bieden, zorg ik ervoor dat de varkenshouder hier al
de komende jaren bij investeringen rekening mee kan houden en ervaring
kan opdoen met het houden van varkens met intacte staarten door
geleidelijk aan meer tomen met biggen te houden waar niet gecoupeerd
wordt. Hierdoor kan het couperen stapsgewijs afgebouwd worden. Om te
zorgen dat er de komende jaren stappen kunnen en worden gezet, gebeurt
het volgende:

Vanaf dit najaar is een verkorte risicobeoordeling voor alle
varkenshouders verplicht in het private kwaliteitssysteem. Hiermee
krijgt de varkenshouder inzicht in de risicofactoren en kan daarop
sturen;

Er is nu in Nederland geen markt om de extra kosten om te stoppen met
staartcouperen terug te verdienen. Ik ga met marktpartijen in gesprek
over de verwaarding hiervan;

Met mijn Deense en Duitse collega werk ik samen om de uitvoering van de
Europese regelgeving op dit punt effectiever te maken;

Ik stimuleer de gewenste ontwikkeling ook via de eerder genoemde
subsidie voor integraal duurzame stallen;

Ik monitor jaarlijks de voortgang.

Wassenberg (PvdD)

Onderschrijft de minister de RdA die zegt dat bestrijding van
muskusratten diervriendelijker moet?

Ik ben van mening dat bestrijding van soorten die schade toebrengen op
een zo diervriendelijk mogelijke manier moet gebeuren. De waterschappen
zijn conform de Waterwet verantwoordelijk voor het beheer van
waterkeringen, waaronder de bestrijding van muskusratten. In 2019 heeft
de Unie van Waterschappen besloten dat de waterschappen aan de slag gaan
met een landelijk aanpak om de bestrijding effectiever en
diervriendelijker te maken.

Wassenberg (PvdD)

Waterschappen zijn niet verplicht dieren te doden, maar wel om lijden te
verminderen dit is een EU-wet. Kan minister hierop reageren? 

Het is aan de waterschappen om te bepalen of zij dieren doden ter
bescherming van dijken. Als dieren gedood moeten worden, bepaalt de Wet
natuurbescherming dat een ieder die een in het wild levend dier doodt of
vangt voorkomt dat het dier onnodig lijdt (art. 3.24).

Wassenberg (PvdD)

Zijn beheersplannen van waterschappen getoetst aan Europese regels? 

De Europese richtlijnen zijn geïmplementeerd in nationale wetgeving. De
beheersplannen van de waterschappen zijn in overeenstemming met de in
ons land van kracht zijnde wetten en regels. Hiertoe is door de Unie van
Waterschappen de Handreiking Europees recht voor Waterschappen
opgesteld.

Wassenberg (PvdD)

Wat kost bestrijding de landelijke uitroeiing muskusrat? Is dit geld
niet beter te besteden?

De waterschappen zijn conform de Waterwet verantwoordelijk voor het
beheer van waterkeringen, waaronder de bestrijding van muskusratten en
besteden hieraan jaarlijks circa  € 33 miljoen. Op het tweede deel van
uw vraag kan ik niet ingaan omdat deze gelden niet vallen onder de
LNV-begroting.

Wassenberg (PvdD)

Is slecht onderhoud niet de grootse dreiging vormen voor dijken? En
moeten we niet inzetten op beter onderhoud aan dijken?

Het ministerie van IenW en de waterschappen zijn verantwoordelijk voor
het beheer en onderhoud van dijken. Ik verwijs uw Kamer daarom naar de
minister van IenW.

Wassenberg (PvdD)

Kan de minister reageren op voorstel om meer politie terug te laten
komen in het buitengebied?

De signalen over onveiligheid in het buitengebied, waaronder
natuurgebieden, zijn bekend en een uiting van maatschappelijke problemen
zoals drugscriminaliteit en agressie jegens toezichthouders. De
specifieke vraag echter of meer politie moet terugkeren in het
buitengebied, behoort tot het domein van de minister van JenV. 

Wel heb ik samen met de minister van JenV het initiatief genomen tot het
plan van aanpak 'Verbetering toezicht en handhaving buitengebied', dat
op 30 oktober 2018 naar uw Kamer is gestuurd (Kamerstuk 33 576, nr.
138). In dit plan, waarbij naast de beide ministeries ook
terreinbeheerders, provincies, politie en het openbaar ministerie
betrokken zijn, wordt over de hele breedte van de veiligheidsketen
bekeken op welke wijze de handhaving en het toezicht in het buitengebied
kan worden verbeterd. In dat kader wordt onder andere een betere
samenwerking tussen terreinbeherende organisaties (en hun buitengewone
opsporingsambtenaren), politie en het openbaar ministerie beoogd. 

Ik heb uw Kamer toegezegd om begin 2020 samen met de minister van JenV
over de voortgang te rapporteren.

Wassenberg (PvdD)

Kan minister toelichten waarom de mogelijkheid voor een levenslang
houdverbod van dieren bij voorbaat van de hand gewezen wordt?

Bij overtreding van het verbod van dierenmishandeling zijn zowel
gevangenisstraf, boetes als taakstraffen mogelijk. Ook is op dit moment
een houdverbod mogelijk als voorwaarde bij een voorwaardelijke straf van
maximaal 10 jaar. De rechter bepaalt welke straf wordt opgelegd.

Er is een wetsvoorstel Aanpak dierenmishandeling en dierverwaarlozing in
voorbereiding die het mogelijk maakt een houdverbod als zelfstandige
maatregel op te leggen. Dit geldt dan ook voor maximaal 10 jaar.
Bovendien zal het strafrechtelijke instrumentarium op onderdelen worden
verscherpt in dit wetsvoorstel. De strafrechtelijke mogelijkheden bij de
vervolging van overtredingen variëren van een boete, gevangenisstraf,
ontzetting uit het recht om dat beroep uit te oefenen tot de gehele of
gedeeltelijke stillegging van de onderneming. De minister van JenV
streeft er naar het wetsvoorstel in het voorjaar van 2020 naar uw Kamer
te sturen.  

Wassenberg (PvdD)

Wanneer verwacht de minister de wet houdverbod naar de Kamer te kunnen
sturen?

Dit wetsvoorstel ligt bij de minister van JenV, maar ik ben daar
uiteraard bij betrokken. Op dit moment worden de reacties op de
internetconsultatie verwerkt en dat kost tijd. De minister van JenV
streeft er naar het wetsvoorstel in het voorjaar van 2020 naar uw Kamer
te sturen, waarna het behandeld kan worden.

SGP

Stoffer (SGP)

Blijft het kabinet positief over Mercosur en CETA?

Met betrekking tot Mercosur, zoals eerder aangegeven zal het Kabinet op
basis van de daartoe benodigde documenten inclusief het Sustainability
Impact Assessment, zijn standpunt bepalen. 

Nederland heeft het CETA-akkoord in oktober 2016 ondertekend. Het
Kabinet heeft de goedkeuringswet bij uw Kamer ingediend ter ratificatie.
Het handelsdeel van het akkoord is al in september 2017 voorlopig in
werking getreden.

Stoffer (SGP)

Kan de LNV-begroting op 1 miljard euro gehouden worden zoals volgend
jaar het geval is met het tijdelijk budget voor klimaat- en
veehouderijmaatregelen? Kan dit bijvoorbeeld gefinancierd worden vanuit
bijvoorbeeld een verhoging van de vliegbelasting?

Op de begroting staat een aantal investeringen opgenomen met een
incidenteel karakter, waardoor het budget per jaar kan fluctueren. Het
kabinet weegt goed af of de investeringen tijdelijk of structureel
dienen te zijn. Zo kennen veel van de klimaatinvesteringen een doorloop
tot en met 2030. Het boven de  € 1 miljard houden van de begroting is
geen doel op zich. De gesuggereerde dekking valt bovendien buiten het
domein van de LNV-begroting.

Directie Bestuurlijke en Politieke Zaken





Ons kenmerk

BPZ /   DOCPROPERTY  "documentId"  \* MERGEFORMAT  19238479 



	Pagina   PAGE   \* MERGEFORMAT  18  van   SECTIONPAGES   \* MERGEFORMAT
 18 







Directie Bestuurlijke en Politieke Zaken

Bezoekadres

Bezuidenhoutseweg 73

2594 AC Den Haag

Postadres

Postbus 20401

2500 EK Den Haag

Overheidsidentificatienr

00000001858272854000

T	070 379 8911 (algemeen)

F	070 378 6011 (algemeen)

www.rijksoverheid.nl/lnv



Ons kenmerk 

BPZ /   DOCPROPERTY  "documentId"  \* MERGEFORMAT  19238479 

Bijlage(n)

1



> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag



De Voorzitter van de Tweede Kamer

der Staten-Generaal

Binnenhof 4

2513 AA  DEN HAAG



Datum	10 oktober 2019

Betreft	Beantwoording vragen gesteld tijdens de begrotingsbehandeling
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 2020



	Pagina   PAGE   \* MERGEFORMAT  1  van   SECTIONPAGES   \* MERGEFORMAT 
18