Preview document (🔗 origineel)

---

Tweede Kamer der Staten-Generaal	2



	Vergaderjaar 2019-2020





31 935	Beleidsdoorlichting Financiën









	Nr. 	LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

	Vastgesteld … 2020





De vaste commissie voor Financiën heeft over de brief van de minister
van Financiën van 22 november 2019 over de beleidsdoorlichting van
artikel 11 Financiering staatsschuld van hoofdstuk IXA Nationale Schuld
over de periode 2016–2019 (kamerstuk 31 935, nr. 61) de navolgende
vragen ter beantwoording aan de minister voorgelegd. 

De vragen zijn op 30 januari 2020 aan de minister van Financiën
gezonden en bij brief van ... beantwoord.





De voorzitter van de commissie,

Anne Mulder





De adjunct-griffier van de commissie,

Schukkink



Nr	Vraag	Bijlage	Blz. (van)	t/m

1	Kan worden aangegeven in hoeverre het aangaan van nieuwe staatsschuld
rendeert in plaats van geld kost? Is dit te kwantificeren?

	 

2	Klopt het dat in de huidige situatie waarin de rente op
overheidsschuld lager is dan de nominale groei van ons nationaal
inkomen, de staatsschuld meer oplevert dan hij kost wanneer deze precies
net zo hard groeit als het bbp, aangezien er dan ruimte is voor extra
overheidsuitgaven?

	 

3	Wordt verwacht dat de rente op enig moment boven de nominale groei zal
uitkomen? Kunt u uw antwoord toelichten?

	 

4	Hoe is de doelstelling van artikel 11 “schuldfinanciering tegen zo
laag mogelijke kosten onder acceptabel risico voor de begroting”
geconcretiseerd in meetbare doelen (SMART)?

	 

5	Welke aanbevelingen zijn meegenomen in de uitvoering van de
ontwikkeling van het nieuwe beleidskader?

	 

6	Welke aanbevelingen worden later nog uitgewerkt? Wanneer gebeurt dit?
En hoe wordt de Tweede Kamer daarover geïnformeerd?

	 

7	Kan per aanbeveling aangegeven worden wat hiermee wordt/is gedaan en
hoe deze wordt ingevuld c.q. uitgevoerd?

	 

8	Waarom zullen renteswaps de komende tijd een beperkte rol spelen? Wat
zijn de gevolgen van het beperkt gebruik maken van renteswaps? Welke
risico’s zijn daaraan verbonden?

	 

9	Waarom wordt gekozen voor een verlenging van de gemiddelde looptijd
van de schuld- en swapportefeuille van 6,4 jaar richting de 8 jaar?
Waarom niet langer dan 8 jaar, gelet op de huidige lage rente? Wat
zouden de gevolgen zijn van een langere looptijd dan 8 jaar?

	 

10	Waarom heeft het Agentschap aan SEO Economisch Onderzoek gevraagd om
een renterisicomodel te ontwikkelen? Wat was daarvoor de aanleiding?

	 

11	In hoeverre is in het renterisicomodel, waarin naast de kosten ook de
risico’s van mogelijke strategieën voor de uitgifte van schuldpapier
worden bekeken, ook gekeken naar de groene obligaties?

	 

12	Waarom wordt voor de komende jaren in de huidige ramingen een
relatief lage financieringsbehoefte voorzien? Wat zijn de ramingen? Hoe
moet dit gezien worden in relatie tot de plannen voor een
investeringsfonds?

	 

13	Is de verwachting dat het renterisicobedrag (RRB) de komende jaren
zal stijgen boven het huidige plafond van 18% van de staatsschuld tevens
de reden dat er nu voor wordt gekozen om de RRB-grens te verhogen naar
30% van de staatschuld? Zo nee, waarom niet? Wat zijn anders de redenen
om de RRB-grens te verhogen? Wat zijn de gevolgen van het verhogen van
de RRB-grens? Wat zijn de voor- en nadelen en de risico’s?

	 

14	Kan een overzicht worden gegeven van het RRB van andere landen in
Europa?

	 

15	Wat heeft het verhogen van het RRB-plafond voor gevolgen voor de
looptijd van de staatsleningen?

	 

18	In hoeverre moet het nieuwe beleidskader nog worden vastgesteld door
de Tweede Kamer? Hoe is dat in het verleden vastgesteld?

	 

19	Welke flexibiliteit biedt het nieuwe beleidskader ten opzichte van
het oude beleidskader? Wat zijn daarvan de gevolgen en risico’s?

	 

20	Hoe ziet het beleidskader van de financiering van staatsschuld in
andere (vergelijkbare) landen in de EU eruit? Wat zijn de verschillen en
de overeenkomsten, onder meer waar het gaat om de looptijd van de
schuld- en swapportefeuille, risico’s en de RRB-grens?

	 

21	Waarom wordt het nieuwe beleidskader in 2026 vastgesteld voor de
beleidsdoorlichting 2026 en/of gelijktijdig met de beleidsdoorlichting
2026? Immers, de invloed van de Tweede Kamer is dan toch beperkt?

	 

23	Welke rol heeft de verwachting van een lage rente gespeeld bij de
vaststelling van het nieuwe beleidskader?

	 

25	Stel dat binnen twee jaar marktpartijen liever kortlopend
schuldpapier willen hebben dan papier met een langere looptijd, is dat
dan reden om het beleid van het verlengen van de looptijd te
heroverwegen/herijken?

	 

26	Wat is de huidige stand van zaken met betrekking tot het door de
Staat storten van onderpand bij rentederivatentransacties?

	 

27	Welke verandering van inzicht heeft ertoe geleid dat nu wel
uitspraken worden gedaan over renteverwachtingen, terwijl bij de vorige
beleidsdoorlichting dit niet werd gedaan vanwege te hoge onzekerheid?

	 

28	In hoeverre heeft de conclusie van het onderzoek, dat het beleid
doelmatig en doeltreffend is geweest, te maken met het gegeven dat de
Europese Centrale Bank (ECB) jarenlang voor een groot gedeelte de schuld
heeft opgekocht? Was de conclusie van SEO Economisch Onderzoek anders
geweest als de ECB niet jarenlang de schuld zou hebben opgekocht?

	 

29	Hoeveel procent van de Nederlandse staatsschuld is in het bezit van
de centrale bank? Betekent dit dat Nederland zijn tekort monetair
financiert?

	 

30	Wat zijn uw plannen voor het nieuwe beleidskader in de periode 2020
tot en met 2026?

	 

31	Wat gebeurt er, tegen de achtergrond van uw verwachting dat de rente
de komende jaren nog relatief laag zal blijven, indien de rente alsnog
gaat stijgen? Op welke wijze zult u uw beleid daarop aanpassen? Hoe zult
u omgaan met stijgende rentelasten?

	 

32	Kunt u een update geven van hoeveel obligaties de ECB inmiddels heeft
opgekocht?

	 

33	Kunt u aangeven wat de balansomvang van de ECB is?

	 

34	Is bij de opzet van dit beleidsonderzoek een onafhankelijk
methodologisch expert betrokken? Zo nee, wat is de reden dat daar niet
voor is gekozen?

1	 

35	Heeft de onafhankelijke deskundige op drie vaste momenten in het
doorlichtingsproces, namelijk bij (1) het plan van aanpak, (2) het
eerste concept en (3) het eindrapport, een oordeel uitgebracht aan de
hand van de vier kwaliteitscriteria zoals beschreven in de Regeling
Periodiek Evaluatieonderzoek 2015?

1	 

36	Kunt u een inschatting maken van de extra rentelasten die gepaard
gaan met het voornemen om de gemiddelde looptijd te verhogen richting
acht jaar?

2	 

37	Tot welk niveau vindt u de extra rentelasten als gevolg van het
streven naar een langere looptijd acceptabel? Op welke manier heeft deze
afweging een rol gespeeld in het bepalen van het doel om richting een
gemiddelde looptijd van acht jaar te gaan?

2	 

38	Wanneer vindt u dat voldaan is aan de doelstelling om richting een
gemiddelde looptijd van acht jaar te gaan? Bij iedere stijging van de
gemiddelde looptijd of alleen als binnen een bepaalde tijd de gemiddelde
looptijd acht jaar is?

2	 

39	Op welke basis is de RRB-grens van 30% voor het komende beleidskader
precies gebaseerd?

3	 

41	Zou het mogelijk zijn om een indicator te ontwikkelen waarbij de
RRB-grens gecorrigeerd wordt voor de renteswaps die incidenteel zullen
neerslaan in de komende jaren? Zo ja, vindt u het dan niet beter om op
een dergelijke indicator te sturen, aangezien het neerslaan van de
renteswaps een zeer incidenteel karakter heeft in de aankomende
beleidsperiode?

3	 

42	Vindt u dat met de huidige beleidskaders er zoveel ruimte is voor
flexibiliteit, dat er feitelijk geen politieke ex ante sturing is op het
financieringsbeleid?

3	 

43	Wat zijn de gevolgen van het onder het uitgavenplafond brengen van de
rentelasten voor het beleid of de keuze die gemaakt worden bij het
financieren van de staatsschuld? Hoe zou het beleidskader eruit gezien
hebben als de rentelasten niet onder het uitgavenplafond zouden vallen?
2019D47715	53	 

44	Wat is de invloed van de lage rente op het schatkistbankieren voor
decentrale overheden en banken (i.v.m. het Depositogarantiefonds)?
2019D47715	57	 

45	Betekent dit dat het rendement van decentrale overheden en banken
door het prudente beleid van het Agentschap invloed heeft op de te
kunnen behalen rendementen?	2019D47715	57	 

46	Hoeveel andere Europese landen leggen decentrale overheden en banken
de verplichting op van schatkistbankieren?	2019D47715	57	 

47	Stel dat per 1 januari 2021 wordt gestopt met schatkistbankieren,
welke besparing levert dat op de apparaatskosten?	2019D47715	57	 

48	Hoe had het Agentschap een verdere kostenverlaging kunnen realiseren?
2019D47715	62	 

49	Wat zijn de internationale standaarden van de Wereldbank en het
Internationaal Monetair Fonds (IMF) voor het financieringsbeleid?
2019D47715	62	 

50	Wat wordt verstaand onder “acceptabel risico”?	2019D47715	62	 

51	Hoe is het beleid op andere onderdelen geëxpliciteerd, zoals de
onafhankelijke deskundige aangeeft? Welke swapstrategie heeft het
ministerie?	2019D47715	72	 

52	Hoe moet de opmerking van de onafhankelijke deskundige (“renteswaps
zullen een belangrijk instrument blijven voor het Agentschap”) gezien
worden tot “renteswaps zullen een beperkte rol spelen de komende
tijd”?	2019D47715	72	 

53	Waarom is de sinds 2015 verplichte zogenaamde 20%-besparingsvariant
niet opgenomen in de voorliggende beleidsdoorlichting?	2019D47715

 

54	Vindt u de succesvolle uitgifte van de eerste groene obligatie met
een opbrengst van € 6 miljard een goed signaal om in de komende
beleidsperiode een groter deel van de schuld uit te zetten middels een
groene obligatie?	2019D47715	7	 

55	In hoeverre is er effectief sprake van een kader indien de RRB-grens
dermate fors hoger wordt vastgesteld dan het huidige RRB-percentage?
2019D47715	29	 

56	Kunt u in een tabel aangeven hoe de gemiddelde looptijd in de periode
2016 - 2025 zich verhoudt tot vergelijkbare landen (realisatie en
verwachting conform doelstellingen)?	2019D47715	29	 

57	Kunt u in een tabel aangeven hoe het RRB-percentage in de periode
2016 - 2025 zich verhoudt tot vergelijkbare landen (realisatie en
verwachting conform doelstellingen)?	2019D47715	29	 

58	Kunt u aangeven in hoeverre de wijziging in de begrotingsregels,
waarmee de rentelasten op de staatsschuld onder het uitgavenkader zijn
geplaatst, inderdaad tot een verandering in de beheersing en de
integrale afweging heeft geleid, zoals als doelstelling stond vermeld in
het rapport van de Studiegroep Begrotingsruimte?	2019D47715	53	 

59	Vindt u het beter om de rentelasten op de swapportefeuille op
dezelfde manier te behandelen binnen de begrotingsregels als de
rentelasten op de staatsschuld, om daarmee een goede integrale afweging
tussen de verschillende financieringsinstrumenten te stimuleren?
2019D47715	53	 

60	Hoeveel bedragen de hogere rentelasten als gevolg van het
renterisicokader waarmee de looptijden zijn verlengd in euro's - het
onderzoek van SEO wijst op 0,2% - en vindt u dat die prijs het waard was
voor de langere looptijden, ook in het licht van de verlaagde
verwachtingen voor de rente op de lange termijn?	2019D47716	33	 

61	Deelt u de stelling van SEO ten aanzien van de regel dat het genomen
risico niet hoger mag zijn ten opzichte van de vorige periode: “Given
specific market conditions or expectations of the future, a different
risk tolerance may be defined"?	2019D47716	34	 

62	Gezien de constatering van SEO dat de liquiditeit is verminderd met
als gevolg een stijging van de bid-ask spread van 0,4 basispunten en de
koppeling van SEO aan de daling van het volume van de doelomvang, kunt u
aangeven in hoeverre deze factor is meegenomen in de afweging om te
streven naar een gemiddelde looptijd in de richting van acht jaar?
2019D47716	54	 



 Beleidsdoorlichting artikel 11 (hoofdstuk IX): Financiering
staatsschuld

 Assessment of DSTA’s 2016-2019 Risk Framework and Funding Policy.
Input for the DSTA’s 2016-2019 evaluation

 PAGE    

 PAGE   2