Preview document (🔗 origineel)

---

		INBRENG VERSLAG  VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld, 17 april 2020

Binnen de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken hebben de onderstaande
fracties de behoefte vragen en opmerkingen voor te leggen aan de
minister van Buitenlandse Zaken over de geannoteerde agenda voor de
informele Raad Buitenlandse Zaken van 22 april 2020 (Documentnummers
2020Z06772 en 2020Z06877) en het verslag van de extra Raad Buitenlandse
Zaken van 3 april 2020 (Kamerstuk 21501-02, nr. 2143). 

 

De op 17 april 2020 toegezonden vragen en opmerkingen zijn met de door
de minister van Buitenlandse Zaken bij brief van … toegezonden
antwoorden hieronder afgedrukt. 

De voorzitter van de commissie,

Pia Dijkstra

Adjunct-griffier van de commissie,

Konings

Inhoudsopgave

											

I	Vragen en opmerkingen vanuit de fracties 

Algemeen

Coronavirus  

Oostelijk Partnerschap

Oekraïne 

Libië 

Overige onderwerpen 

II	Antwoord / Reactie van de minister

III	Volledige agenda 

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Algemeen 

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van
de geannoteerde agenda van de Raad Buitenlandse Zaken van 22 april 2020,
alsook van het verslag van de extra informele Raad Buitenlandse Zaken
van 3 april 2020. Zij hebben hierover nog een aantal vragen.  

De leden van de PVV-fractie hebben kennisgenomen van de agenda van de
Raad Buitenlandse Zaken en het verslag van de vorige Raad. Deze leden
hebben hierover enkele vragen en opmerkingen.

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de
geannoteerde agenda van de Raad Buitenlandse Zaken. Deze leden hebben de
volgende vragen.

De leden van de GroenLinks-fractie hebben kennisgenomen van de agenda
voor de Raad Buitenlandse Zaken van 22 april 2020 en hebben hierover de
volgende vragen en opmerkingen.

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde
agenda voor de Raad Buitenlandse Zaken van 22 april 2020. Deze leden
hebben de volgende vragen en opmerkingen. 

De leden van de PvdA-fractie danken de minister voor de geannoteerde
agenda en het verslag van de vorige Raad. Zij hebben nog een aantal
vragen en opmerkingen. 

Coronavirus 

Repatriëring Nederlanders uit het buitenland 

De leden van de D66-fractie danken de minister en alle ambtenaren van
het ministerie van Buitenlandse Zaken nogmaals voor hun inzet om
gestrande Nederlanders wereldwijd naar huis te halen. In de overgrote
meerderheid van de gevallen is het gelukt om deze reizigers veilig naar
huis en hun familie te brengen. Zelfs in uitzonderlijke en moeilijke
situaties waarbij landen alle grenzen sloten en ook binnenlands vervoer
platlegden, is het door deze inzet gelukt om veel mensen thuis te
krijgen. Toch blijft er nog een groep van naar schatting 15.000
Nederlanders in het buitenland die naar huis willen keren. Europese
samenwerking biedt vaak een deel van de uitkomst. De leden van
D66-fractie vragen de minister op welke termijn hij al deze Nederlanders
terug in Nederland hoopt te hebben. Zij vragen de minister alles op
alles te zetten deze repatriëring spoedig te voltooien. Hoe gaat het
met de Europese samenwerking op het gebied van repatriëring en waar
ziet de minister ruimte voor verbetering in de samenwerking? Bij welke
landen liggen nu nog grote problemen om de repatriëring te organiseren,
en wat is daarvoor de reden? Bespreekt de minister deze situaties
tijdens de aanstaande vergadering van de Raad Buitenlandse Zaken om
samen met zijn collega-ministers zo spoedig mogelijk samen tot
repatriëring van de gestrande reizigers over te kunnen gaan?

De leden van de D66-fractie maken zich ernstige zorgen over de grote
groep reizigers die nog vastzit in Marokko en niet naar Nederland terug
kan komen. Welke redenen voert de Marokkaanse overheid aan om
Nederlandse of Europese evacuatievluchten te weigeren? Zijn er Europese
landen die wel toestemming krijgen om hun burgers op te halen uit
Marokko? Waarom zij wel? Met welke EU-landen werkt Nederland samen om
toestemming te krijgen voor deze groep om het land te verlaten? In
hoeverre worden er gezamenlijke vluchten ingezet om burgers van
verschillende EU-landen tegelijk terug te halen? Is de minister bereid
om ook drukmiddelen in te zetten om Marokko tot medewerking te bewegen?
Zo nee, waarom niet? Op welke termijn verwacht u toestemming te krijgen
van Marokko om Nederlanders op te halen?

De leden van de D66-fractie vragen aandacht voor de achtergebleven
Nederlanders in Peru en vragen de minister aan zijn Peruviaanse collega
duidelijk te maken dat verwacht wordt dat alle Nederlanders mogen
vertrekken voor de definitieve sluiting van het luchtruim. Graag
ontvangen deze leden hierop een reactie.

De leden van D66-fractie merken verder op dat er nog een groep van
ongeveer duizend Surinamers in Nederland zitten zonder de mogelijkheid
om terug te reizen naar hun thuisland. Is de minister op de hoogte van
deze situatie, en geldt deze situatie naar zijn weten ook in andere
EU-landen? Ziet hij mogelijkheden om in overleg met de Surinaamse
overheid een passende oplossing voor deze groep reizigers te vinden, om
hen te helpen zo snel mogelijk naar huis en familie terug te kunnen
keren?

De leden van de GroenLinks-fractie waarderen de inzet van het kabinet om
Nederlandse reizigers uit het buitenland te repatriëren. Deze leden
maken zich wel grote zorgen over de Nederlanders die nog in Marokko
vastzitten. Zij vragen de minister deze kwestie te bespreken in de Raad
Buitenlandse Zaken, en aan te dringen op het gezamenlijk optrekken met
andere EU-landen om meer EU-burgers te repatriëren.

De leden van de SP-fractie vragen de minister in te gaan op de laatste
stand van zaken betreffende de repatriëring van in het buitenland
gestrande Nederlanders. Hoeveel zijn er inmiddels teruggekeerd? Hoeveel
willen naar huis komen die dat nog altijd niet kunnen? Kan in het
antwoord specifiek ingegaan worden op de situatie in Marokko, waar nog
veel Nederlanders vastzitten? Zijn alle in Marokko gestrande
Nederlanders die zich hebben gemeld bij de autoriteiten inmiddels
gebeld? Zo ja, met welke boodschap? Mensen vragen zich af of zij zelf
tickets moeten blijven kopen of beter een repatriëringsvlucht af kunnen
wachten. Wat adviseert de minister deze mensen? Op welke wijze wordt in
EU-verband de druk op Marokko opgevoerd, ook omdat er nu wel Spaanse en
Franse repatriëringsvluchten worden toegestaan maar vooralsnog geen
Nederlandse? Hoe wordt in Marokko gereageerd op de pogingen van de
regering om Nederlanders, ook met dubbel paspoort, naar huis te krijgen?
Klopt het dat daar kritiek op is? Zo ja, welke?  

De leden van de SP-fractie vragen in welke andere landen nog altijd
relatief grote groepen Nederlanders vastzitten. En waarom is dat het
geval? Wat doet de minister om deze Nederlanders thuis te krijgen? 

Daarnaast willen de leden van de SP-fractie weten of er wordt nagedacht
over coulanceregelingen voor gestrande reizigers die buiten hun schuld
soms grote extra kosten hebben gemaakt. Hoe worden deze reizigers
tegemoetgekomen?

Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

De leden van de D66-fractie zijn teleurgesteld in het besluit van de
Amerikaanse president om de financiële bijdrage aan de WHO op te
schorten. Deze leden erkennen de problemen die spelen bij de WHO en
zullen niet stellen dat de organisatie geen fouten heeft gemaakt in de
strijd tegen COVID-19, maar wijzen erop dat deze organisatie belangrijk
werk levert in strijd tegen vele ziektes, waaronder COVID-19, met name
in derdewereldlanden, maar ook in de wereldwijde informatieverzameling
en advisering in de strijd tegen deze pandemie. Het stoppen van deze
bijdrage levert gevaren voor de volksgezondheid wereldwijd op. De leden
van de D66-fractie vragen of de minister contact heeft opgenomen met de
Amerikaanse autoriteiten naar aanleiding van dit besluit. Is de minister
bereid dit te agenderen voor de Raad Buitenlandse Zaken en zich ervoor
in te zetten om in de Raadsconclusies op te laten nemen dat de EU dit
besluit betreurt en naar mogelijkheden zoekt om vanuit de EU, eventueel
in samenspraak met derde landen, de financiële middelen aan de WHO
beschikbaar te stellen die noodzakelijk zijn na het wegvallen van deze
Amerikaanse bijdrage?

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met afkeuring kennisgenomen
van het besluit van de Verenigde Staten om alle betalingen aan de WHO op
te schorten. Zij hebben vernomen dat de Raad het belang van
multilaterale instellingen zoals de WHO onderstreept, en dat deze
instellingen steun vanuit de Raad verdienen. Is de minister bereid de
Raad op te roepen deze stap van de Verenigde Staten in niet mis te
verstane bewoordingen te veroordelen? Zo nee, waarom niet? De leden van
de GroenLinks-fractie vragen daarbij of de Raad voornemens is het
financiële gat dat de Verenigde Staten achterlaat te vullen met extra
financiële middelen buiten de OS-begroting, en zo de WHO te steunen.
Welke problemen kunnen er bij de WHO ontstaan als dit financiële gat
niet wordt opgevuld? Zij vragen de minister of hij in ieder geval van
plan is zich volop in te zetten voor financiële en diplomatieke steun
aan de WHO, en of hij zijn inzet wat betreft deze kwestie nader toe kan
lichten.

De leden van de SP-fractie vragen de minister of het klopt dat de
Verenigde Staten financiering van de WHO opschort. Hoe kijkt de minister
hier tegenaan? Wordt dit veroordeeld? Wil de minister in EU-verband
steun zoeken voor een dringende oproep aan de Verenigde Staten om aan de
WHO bij te blijven dragen? Zo nee, waarom niet?

De leden van de PvdA-fractie hebben in het verslag van de vorige
bijeenkomst van de Raad Buitenlandse Zaken kunnen lezen over de
eensgezindheid van de noodzaak van internationale samenwerking om de
COVID-19 pandemie te bestrijden. Veel lidstaten noemden hierbij het
belang van multilaterale instellingen zoals de Verenigde Naties (VN), de
WHO en de internationale financiële instellingen en de noodzaak voor de
EU om deze te ondersteunen. Verwacht de minister dat er tijdens de Raad
Buitenlandse Zaken nog gesproken zal worden over voornemen van de
Verenigde Staten om de bijdrage aan de WHO stop te zetten? Zo ja, wat is
daarbij zijn inzet?

Overig (Oostelijk Partnerschap, sanctieregimes, desinformatie) 

De leden van de PVV-fractie constateren dat de Europese Commissie (los
van de 140 miljoen euro aan directe steun) een extra 700 miljoen euro
wil vrijspelen om de landen die vallen onder het Oostelijk Partnerschap
te helpen gedurende de coronacrisis. De Commissie meldt dat hiervoor
bestaande instrumenten worden ingezet. Kunt u aangeven welke
instrumenten het betreft en welk deel van dit bedrag Nederland op zijn
conto neemt/moet nemen? Waar wordt dit bedrag vandaan gehaald en hoe
wordt door de ontvangende landen verantwoording afgelegd over de
besteding ervan? Er wordt nu met enorme bedragen gesmeten zonder dat er
details over bekend zijn. De leden van de PVV-fractie willen graag meer
transparantie op dit punt.

De leden van de PVV-fractie hebben de laatste weken meermaals hun
ongenoegen geuit over het gebrek aan middelen in Nederland om het
coronavirus te bestrijden en mensen te beschermen. Zo is er een nijpend
tekort aan beschermingsmiddelen voor zorgmedewerkers. Wat deze leden
daarom totaal niet kunnen bevatten is dat de Europese Commissie schaarse
medische apparatuur en beschermingsmiddelen geeft aan de landen die
vallen onder het Oostelijk Partnerschap. Waarom krijgen deze landen
apparatuur en middelen geleverd waar in Nederland (en andere
EU-lidstaten) een schreeuwend tekort aan is? En waar komen de
zelfbeschermingsmiddelen en medische apparatuur die de Commissie wil
geven vandaan? Worden er ook middelen en apparatuur onttrokken aan de
Nederlandse voorraad om vervolgens te worden verscheept naar landen als
Wit-Rusland en Oekraïne?

De leden van de PVV-fractie willen dat Nederland zich verzet tegen het
hulpprogramma dat nu wordt opgezet voor de landen van het Oostelijke
Partnerschap. Het kabinet moet eerst de problemen en tekorten in ons
eigen land oplossen voordat een dictatuur als Wit-Rusland aan mondkapjes
en beademingsapparatuur geholpen wordt. Of is dit kabinet voornemens om
opnieuw te blunderen, zoals het eerder ook al deed toen het in februari
een lading mondkapjes en andere beschermingsmiddelen naar China stuurde?
Graag ontvangen deze leden een uitgebreid antwoord van de minister.

De leden van de D66-fractie hebben vragen en opmerkingen over
sanctieregimes. Deze leden maken zich zorgen over de situatie in landen
waar COVID-19 is uitgebroken en waar door de (neven)effecten van
internationale sancties geen adequate toegang is tot de internationale
geneesmiddelenmarkt. Het meest in het oog springende voorbeeld is Iran.
Deze leden merken op dat de eerste transacties via het INSTEX-instrument
plaats hebben gevonden. Klopt het naar oordeel van de minister dat een
land als Iran door de (neven)effecten van de sancties moeilijker toegang
hebben tot medische middelen en apparatuur? Zo ja, ziet de minister de
mogelijkheid om in EU-verband te kijken welke mogelijkheden er zijn,
bijvoorbeeld via het INSTEX-instrument, om ervoor te zorgen dat de
toegang tot medische middelen en medicijnen niet bemoeilijkt wordt door
de sancties, en deze toch geleverd kunnen worden aan Iran ten bate van
de bevolking? Dit uiteraard zonder het doel van deze sancties te
ondermijnen.

De leden van de PvdA-fractie lezen dat -net als verschillende andere
lidstaten-  Nederland in de vorige Raad Buitenlandse Zaken heeft
benadrukt dat de maatregelen ter bestrijding van desinformatie rond
COVID-19 altijd proportioneel en subsidiair, tijdelijk en
niet-discriminerend moeten zijn en zodra dat mogelijk is, moeten worden
afgeschaald. Ook lezen zij dat het waarborgen van grondrechten voorop
staat. Wil de EU inderdaad de voorbeeldfunctie blijven vervullen, dan
zullen inderdaad de lidstaten de Europese waarden moeten blijven
uitstralen en mensenrechtenverdedigers blijven steunen. Is er nog
gesproken over niet-EU-landen en de COVID-19 maatregelen die in andere
landen zijn getroffen en waarvan vanuit de diverse mediabronnen valt te
vernemen dat die maatregelen grootschalig mensenrechten schenden? Is er
binnen de Raad overeenstemming dat de maatregelen in deze landen en de
tijdelijkheid daarvan goed gevolgd moeten worden? En wat vindt de
minister van de mate waarin in China, mede als gevolg van de COVID-19
crisis, zich ontwikkelt tot een steeds ingrijpender surveillancestaat
waar nu ook de gezondheidsgegevens van alle inwoners nu verplicht
gedeeld worden met de Chinese overheid? Hoe verhoudt deze ontwikkeling
zich met de grondrechten en in het bijzonder met het recht op privacy?
Vindt de minister de maatregelen in China proportioneel en subsidiair?
Is de minister ervan overtuigd dat de Chinese overheid deze maatregelen
tijdelijk heeft genomen?  

Oostelijk Partnerschap

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de voorgenomen
gezamenlijke mededeling van de Europese Commissie en de Hoge
Vertegenwoordiger over het Oostelijk Partnerschap na 2020. Uit een
evaluatie in 2018 bleek dat er binnen het Oostelijk Partnerschap op het
gebied van behoorlijk bestuur en rechtsstaat de minste vooruitgang werd
geboekt. De nieuwe Oostelijk Partnerschap-mededeling schrijft dat dit
nog steeds zo is. De leden van de VVD-fractie vinden het een goed plan
dat er in de toekomst in zulke gevallen ook financiering richting staten
verminderd kan worden. Zijn hier al criteria voor opgesteld? Is er
sprake van een beslissingsmodel? Hoe kan de kans worden beperkt dat dit
instrument ongebruikt blijft op basis van enkel beloftes van beterschap?

De VVD-fractieleden zijn verheugd te lezen dat de handelsrelatie tussen
de EU en de Oostelijke Partnerschap-landen is gegroeid. Kan de minister
inzicht geven in hoe zich dit verhoudt tot de kennelijk toenemende
invloed van China in deze landen? 

Dan hebben de leden van de VVD-fractie nog een aantal vragen rond de
plannen om de interconnectiviteit tussen Europa en Azië te versterken,
via overland-verbindingen door de Oostelijke Partnerschap-landen.
Hoeveel geld geeft de EU daaraan uit, direct via het Meerjarig
Financieel Kader en indirect via instellingen zoals de Europese
Investeringsbank? Hoeveel geld geeft China hieraan uit, direct en
indirect via instellingen zoals de Asian Infrastructure Investment Bank?
Hoeveel van het geld dat respectievelijk Europa en China investeren gaat
naar lokale bedrijven uit de Oostelijke Partnerschap-landen, hoeveel
naar Europese bedrijven, en hoeveel naar Chinese bedrijven? Hoeveel geld
dat de EU uitgeeft (direct en indirect) gaat naar projecten die vallen
onder het Belt and Road Initiative?

De leden van de GroenLinks-fractie merken ten aanzien van het Oostelijk
Partnerschap op dat wat betreft democratische hervorming nog niet veel
concrete vooruitgang is geboekt. Deze leden menen dat hiervoor in het
nieuwe EU-actieplan meer urgentie en aandacht kan worden gevraagd. Zij
vragen de minister hoe hij zich op dat vlak gaat inzetten, mede in
samenwerking met het maatschappelijk middenveld en
democratiseringsbewegingen, om dit concreet vorm te geven. 

De leden van de GroenLinks-fractie zijn verheugd dat de minister zich
heeft ingezet voor vergroening van het Oostelijk Partnerschap door
middel van meer samenwerking op het gebied van milieu, duurzaamheid en
klimaatverandering. Deze leden merken op dat in het Joint staff working
document wordt gesproken over samenwerking op het gebied van energie,
zoals verduurzaming, groene financiering, verminderen van de
afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en diversificatie van
energiebronnen.  Kan de minister nader toelichten hoe deze strategie
eruit ziet, met name als het gaat om vermindering van gasafhankelijkheid
van Rusland? Is dit een expliciete doelstelling van de samenwerking
tussen de EU en landen van het Oostelijk Partnerschap? Tot slot vragen
de leden van de GroenLinks-fractie of de minister kan toelichten welke
middelen in het kader van de bestrijding van COVID-19 worden
gealloceerd, en hoe deze verdeling er precies uit ziet.

De leden van de PvdA-fractie verwelkomen net als het kabinet de
gezamenlijke mededeling van de Europese Commissie en de Hoge
Vertegenwoordiger inzake het Oostelijk Partnerschap na 2020. De
implementatie van de hervormingsagenda’s, vooral op het vlak van
rechtstaat en anticorruptie en van het leveren van concrete, zichtbare
resultaten voor de bevolking van de partnerlanden. De conditionaliteit
kan daarbij behulpzaam zijn. Het more-for-more is een goede manier om
partnerlanden die goede voortgang maken extra te ondersteunen. Voor
landen waar de voortgang beneden de maat is of zelfs achteruit beweegt,
noemt de minister de mogelijkheid om de steun te verschuiven van de
overheid naar maatschappelijke organisaties. Daarvoor is het wel van
belang dat de maatschappelijke organisaties, ook nu, de ruimte hebben om
zich te organiseren. Kan de minister al aangeven hoe het contact is met
de maatschappelijke organisaties van het Oostelijk Partnerschap? Speelt
de ruimte voor het zogeheten maatschappelijk middenveld ook een rol bij
de conditionaliteit? Zo ja, welke? Dat de minister voorstander is van
maatwerk, is heel goed te begrijpen. Onder het Oostelijk Partnerschap
vallen immers verschillende landen. Ter verduidelijking op dit punt: kan
de minister bevestigen dat het weliswaar gaat om maatwerk, maar dat de
basis hiervoor wel de geldende universele standaarden zijn? 

Op dit moment zijn er onderhandelingen gaande met Azerbeidzjan over een
samenwerkingsovereenkomst. De leden van de PvdA-fractie vragen of de
minister hier ook nog aandacht gaat vragen voor de mensenrechtensituatie
aldaar, en verwacht hij dat hier aandacht voor zal zijn in de
samenwerkingsovereenkomst? Ook voor Wit-Rusland geldt dat het van belang
is te zorgen dat de bevolking de vruchten plukt van het partnerschap.
Ook hier de vraag of de minister daarmee ook een verbetering
mensenrechtensituatie bedoelt? 

De leden van de PvdA-fractie danken de minister voor zijn inzet met
betrekking tot internationale samenwerking, ook met het Oostelijk
Partnerschap, als het gaat om milieu, duurzaamheid en klimaatverandering
en de waarde die hij daaraan hecht. Milieu en klimaat zijn niet
geografisch beperkt en alleen met internationale samenwerking kan hier
vooruitgang op worden geboekt. Hoe is op dit moment de samenwerking op
de genoemde gebieden? En welk rol speelt de Green Deal van de EU
daarbij? 

Tot slot vragen de leden van de PvdA-fractie of de minister een reactie
kan geven op het recente commentaar van het Centre for European Policy
Studies (CEPS), waarin zij de mededeling over het Oostelijk Partnerschap
bestempelt als breed en veelomvattend en relatief weinig operationeel
specifiek. Het CEPS merkt op dat een eindjaar ontbreekt alsmede
strategisch politieke doelen, het benoemen van steun voor democratie is
mager, een genderperspectief blijft achterwege, onopgeloste
separatistische conflicten blijven onbenoemd en de op stimulansen
gebaseerde aanpak is niet voldoende praktisch gespecificeerd. Of komt de
minister hier op een later moment op terug? 

Oekraïne 

De leden van de VVD-fractie volgen met interesse de voortgang van de
hervormingen in het openbaar bestuur onder leiding van president
Zelensky in Oekraïne. Verlopen de voorgenomen hervormingen nog steeds
goed na de herschikking van de regering van Oekraïne? Deze leden vragen
ook of de herschikking gevolgen zal hebben voor de samenwerking met
Oekraïne op het gebied van MH17. 

De leden van de GroenLinks-fractie vragen de minister om een appreciatie
van de ingezette hervormingen van president Zelensky, en op welke wijze
de EU hierbij een ondersteunende rol kan bieden. 

De leden van de PvdA-fractie danken de minister voor zijn inzet met
betrekking tot Oekraïne. Dat geldt zowel op het gebied van de gevolgen
van COVID-19, waar het Oekraïense territoriale integriteit betreft, als
de prioritering van internationale steun voor de inzet van Nederland
voor waarheidsvinding, gerechtigheid en rekenschap voor het neerhalen
van vlucht MH17. Kan de minister aangeven of er over deze drie
onderwerpen eensgezindheid in de Raad Buitenlandse Zaken bestaat? Kan de
minister dit ook aangeven wat betreft de implementatie van de
Minks-akkoorden? En is er unanieme steun voor de inzet van Nederland als
het gaat om het neerhalen van vlucht MH17? Hoe is het draagvlak in EU
verband voor verlenging van de sancties, rekening houdend met de
uitzondering voor de levering van essentiële benodigdheden die verband
houden met COVID-19, die zijn ingesteld in reactie op het Russische,
destabiliserende optreden in Oekraïne? 

Libië 

De leden van de GroenLinks-fractie onderstrepen het belang van een
humanitair bestand en veroordeling van schendingen van internationaal
humanitair recht en mensenrechten in Libië. Is de Raad voornemens de
bevolking van Libië humanitair te ondersteunen, ook in het kader van
COVID-19? Daarnaast vragen deze leden de minister of er al zicht is op
een nieuwe VN-gezant voor Libië, aangezien de vorige VN-gezant zijn
functie heeft neergelegd. Zij merken daarnaast op dat begin dit jaar is
gesproken over een speciale EU-gezant voor Libië, wat de leden van de
GroenLinks-fractie gezien de opnieuw verslechterde situatie een goede
beslissing lijkt. Zij vragen zich af of hier nog over wordt gesproken,
en of de minister hiervoor een hernieuwd pleidooi kan houden. Kan de
minister tot slot toelichten hoe het staat met de implementatie van de
nieuwe missie IRINA ter handhaving van het wapenembargo tegen Libië?
Loopt deze vertraging en/of beperkingen op gezien COVID-19? 

De leden van de PvdA-fractie hebben met instemming kennisgenomen van de
inzet van de minister met betrekking tot Libië. Kan de minister nog
aangeven wat hij voor ogen heeft bij een actieve en zichtbare rol van de
EU en de Hoge Vertegenwoordiger in Libië? Is de minister van mening dat
de EU en de Hoge Vertegenwoordiger op dit moment voldoende actief en
zichtbaar zijn of is dit voor verbetering vatbaar?   

Overige onderwerpen 

Iran

De leden van de PVV-fractie constateren dat onder het kopje Current
Affairs slechts de situatie in Libië wordt aangehaald. De leden van de
PVV-fractie vinden dat wat mager. De vele brandhaarden wereldwijd zijn
toch niet uitgedoofd door de coronacrisis? De leden van de PVV-fractie
willen twee extra onderwerpen met de minister bespreken en vragen of hij
deze onderwerpen op de agenda wil zetten bij de Raad Buitenlandse Zaken.
Is de minister bereid het agressieve optreden van Iran te agenderen en
ook de meest recente ontwikkelingen aan de Turks-Griekse grens?

Wat betreft Iran, zo constateren de leden van de PVV-fractie, hebben
zich de afgelopen dagen enkele incidenten voorgedaan in de Perzische
golf en Golf van Oman. Vermoedelijk werd een schip kortstondig gekaapt
door de Iraanse Revolutionaire Garde. Ook werden Amerikaanse
marineschepen lastiggevallen door bootjes van diezelfde kwaadwillende
Iraanse Revolutionaire Garde. Er is dus opnieuw sprake van ernstige
provocaties van Iraanse zijde. Ziet de minister dat ook zo, en is hij
bereid om gezamenlijk met zijn EU-collega’s deze acties te veroordelen
en Iran op dit wangedrag aan te spreken? Of is de dialoog met Iran (waar
dit kabinet en de EU zo heilig in geloven) enkel bedoeld voor mooi weer
praatjes? Concreet willen de leden van de PVV-fractie van de minister
horen of, en zo ja wat, er bij de missieleiding van de missie EMASOH is
gemeld over deze incidenten. En hebben de mannen en vrouwen van de Zr.
Ms. De Ruyter nog iets gemerkt van deze incidenten en/of de toegenomen
agressie van Iran? 

Turks-Griekse grens

De leden van de PVV-fractie stellen dat er ook extra aandacht nodig is
voor de ontwikkelingen aan de Turks-Griekse grens. Dat de wereld in de
greep is van het coronavirus weerhoudt president Erdogan er natuurlijk
niet van zijn chantagepraktijken voort te zetten - met migranten als
middel. In toerbeurten stuurt hij ze weer naar de grens om Griekenland
en de EU onder druk te zetten. Zijn deze recente ontwikkelingen de
EU-delegatie in Ankara ook opgevallen? Eerder gaf de EU-delegatie
namelijk nog aan dat Erdogan hiermee gestopt was.

Vorig jaar zei de minister dat het ‘heel fout’ en ‘niet passend’
is om de boel te chanteren met migranten. Staat de minister nog achter
deze woorden? Zo ja, is hij bereid deze woorden te herhalen tegenover
zijn collega’s tijdens de videoconferentie van de Raad Buitenlandse
Zaken? Gaat de EU nu eindelijk consequenties verbinden aan het wangedrag
van Erdogan, of blijft dit een ‘spelletje’ dat hij van de EU tot in
den treure mag blijven spelen? 

Vergaderen via videoverbinding

Tot slot willen de leden van de PVV-fractie van de minister weten hoe
hij het ervaart om middels een videoverbinding te vergaderen. Krijgt de
minister wel voldoende spreektijd om het Nederlandse standpunt naar
voren te brengen en het Nederlands belang te verdedigen? Welke invloed
heeft het videobellen op het aantal besproken onderwerpen en de wijze
(diepte) waarop hier door de deelnemende minister kan worden ingegaan? 

Europese Magnitsky Act

De leden van de D66-fractie vragen naar de voortgang van de introductie
van de Europese Magnitsky Act. Op welke termijn verwacht de minister een
formeel voorstel van de Europese Commissie hiervoor te ontvangen? Heeft
de minister, zelf of samen met EU-collega’s, al een inventarisatie
gemaakt van entiteiten en personen waarop het sanctieregime van
toepassing zou moeten zijn, zodra het officieel in werking treedt? Heeft
de minister hiervoor bijvoorbeeld gekeken naar andere
Magnitsky-sanctielijsten, zoals die van de Verenigde Staten?

Soedan

De leden van de D66-fractie vragen de minister naar de stand van zaken
met betrekking tot de gesprekken met de Soedanese regering over de
uitlevering van voormalig president Al-Bashir aan het Internationaal
Strafhof in Den Haag. Deze leden merken op dat de Soedanese autoriteiten
enkele maanden geleden hebben aangegeven bereid te zijn tot medewerking
met het Internationaal Strafhof. Welke stappen zijn sindsdien gezet?
Welke rol kan de EU wat de minister betreft spelen om bij te dragen aan
de spoedige uitlevering van Al-Bashir aan het Strafhof?

Anti-ISIS coalitie

De leden van de GroenLinks-fractie maken zich zorgen om de recente
heropleving van IS in het Midden-Oosten. Zij vragen het kabinet of de
anti-ISIS coalitie op dit moment voldoende is geëquipeerd om dit aan te
pakken. Zo nee, op welke manieren kan deze urgente kwestie wel worden
aangepakt?

Venezuela

De leden van de SP-fractie vragen de minister het beleid richting
Venezuela te verduidelijken. Per tweet schaart de minister zich achter
de beleidswijziging van de Verenigde Staten, waarbij de steun aan de
zelfbenoemde president Guaido ingetrokken lijkt en ingezet wordt op een
zogenaamd democratic transition framework. Kan het gewijzigde
Amerikaanse standpunt toegelicht worden? Waar geeft Nederland precies
steun aan? Vervalt ook de Nederlandse steun aan Guaido? Hoe kijkt de
minister aan tegen de Amerikaanse eis van regime change alvorens
eenzijdige en zware economische sancties van de Verenigde Staten tegen
Venezuela beëindigd kunnen worden? Is de minister het met deze leden
eens dat Amerikaanse economische sancties sowieso ten minste opgeschort
dienen te worden zodat het coronavirus beter bestreden kan worden? Zo
nee, waarom niet? Vraagt de minister in dit verband aandacht bij de
Verenigde Staten voor de dwingende oproepen vanuit de VN voor het
(tijdelijk) beëindigen van sancties voor het bestrijden van de
gemeenschappelijke vijand, te weten het virus? Zo nee, waarom niet? Is
de minister het er tenslotte mee eens dat Nederland maximaal afstand
moet houden van het opvoeren van de militaire druk op Venezuela door de
Verenigde Staten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe geeft Nederland hier
uiting aan? 

Palestina / Israël

De leden van de SP-fractie maken zich grote zorgen over berichten dat de
regering die nu in Israël in de maak is afspraken heeft gemaakt over de
annexatie van delen van bezet Palestijns gebied. Kan de minister op deze
berichten reageren? Worden de zorgen van deze leden door de minister
gedeeld? Is de minister het ermee eens dat aan Israël duidelijk gemaakt
moet worden dat er gevolgen zijn als overgegaan wordt op annexatie? Wil
de minister aandacht hiervoor vragen in de Raad Buitenlandse Zaken en
draagvlak zoeken voor een stevige veroordeling van de plannen voor
annexatie en het nemen van maatregelen tegen Israël als daadwerkelijk
tot annexatie wordt overgegaan? Zo nee, waarom niet?  

De leden van de SP-fractie vragen de minister tevens in te gaan op de
oproep van de Nederlandse ambassade in Tel Aviv aan Nederlandse
bedrijven om met Israëlische bedrijven te werken aan een app ter
bestrijding van het coronavirus. Deze leden vragen de minister waarom
deze oproep is gedaan. Is de minister ermee bekend dat een aantal
Israëlische bedrijven bijvoorbeeld betrokken is bij
mensenrechtenschendingen in Palestina en schendingen van de privacy?
Wordt ten minste een aantal Israëlische bedrijven uitgesloten van
samenwerking? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke? Kan de minister meer in
het algemeen de vraag beantwoorden hoe voorkomen wordt dat Nederlandse
bedrijven in zee gaan met Israëlische bedrijven die op een of andere
manier een rol spelen bij de bezetting van Palestina of repressie tegen
ngo’s?

Bahrein

De SP-leden zijn verheugd over het gegeven dat in Bahrein een aantal
politieke gevangenen is vrijgelaten. Dit, zo lijkt het, vanwege de
verspreiding van het coronavirus. Maar allerlei prominente politieke
gevangenen in Bahrein zitten nog altijd achter slot en grendel. Is de
minister het met deze leden eens dat ook zij vrijgelaten moeten worden?
Mensenrechtenorganisaties roepen daar ook toe op. Is de minister bereid
in EU-verband steun te verzamelen voor een oproep aan Bahrein tot
vrijlating van alle politieke gevangenen?  

Antwoord/reactie van de minister 

  Volledige agenda 

Geannoteerde agenda informele Raad Buitenlandse Zaken van 22 april 2020
(videoconferentie), brief van de minister van Buitenlandse Zaken, S.A.
Blok, d.d. 15-04-2020.

Addendum geannoteerde agenda informele Raad Buitenlandse Zaken van 22
april 2020 (videoconferentie), brief van de minister van Buitenlandse
Zaken, S.A. Blok, d.d. 16-04-2020.

Verslag van de extra Raad Buitenlandse Zaken van 3 april 2020
(videoconferentie), brief van de minister van Buitenlandse Zaken S.A.
Blok, d.d. 7-4-2020.  

 Verslag van de extra informele Raad Buitenlandse Zaken van 3 april 2020
(videoconferentie), Kamerstuk 21501-02, nr. 2143. 

 Factsheet Eastern Partnership (  HYPERLINK
"https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/eap_gen
eric_factsheet_eng_web.pdf" 
https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/eap_gene
ric_factsheet_eng_web.pdf ).

 Structured Consultation on the future of the Eastern Partnership
accompanying the Joint Communication Eastern Partnership policy beyond
2020 (  HYPERLINK
"https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/jswd_structured_consultation_on
_the_future_of_the_eastern_partnership.pdf" 
https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/jswd_structured_consultation_on_
the_future_of_the_eastern_partnership.pdf ).

 CEPS Policy Contribution Eastern Partnership Policy beyond 2020.
Advances and omissions in a vast agenda (  HYPERLINK
"https://www.ceps.eu/ceps-publications/eastern-partnership-policy-beyond
-2020/" 
https://www.ceps.eu/ceps-publications/eastern-partnership-policy-beyond-
2020/ ). 

 The Guardian, 2 maart 2020, ‘Libya peace efforts thrown further into
chaos as UN envoy quits’

(  HYPERLINK
"https://www.theguardian.com/world/2020/mar/02/libya-peace-efforts-chaos
-un-envoy-ghassan-salam-quits" 
https://www.theguardian.com/world/2020/mar/02/libya-peace-efforts-chaos-
un-envoy-ghassan-salam-quits  ).

 The Libya Observer, 11 januari 2020, ‘EU considers appointing Special
Envoy Libia’ (  HYPERLINK
"https://www.libyaobserver.ly/inbrief/eu-considers-appointing-special-en
voy-libya" 
https://www.libyaobserver.ly/inbrief/eu-considers-appointing-special-env
oy-libya  ).

 The National, 15 april 2020, ‘IRGC blamed after ship boarded by armed
men near Strait of Hormuz’ (  HYPERLINK
"https://www.thenational.ae/world/mena/ship-near-strait-of-hormuz-boarde
d-by-armed-men-reports-say-1.1006102" 
https://www.thenational.ae/world/mena/ship-near-strait-of-hormuz-boarded
-by-armed-men-reports-say-1.1006102 ).

 The Wall Street Journal, 16 april 2020, ‘Navy Accuses Iranian
Military Vessels of Harassment’ (   HYPERLINK
"https://www.wsj.com/articles/navy-accuses-iranian-military-vessels-of-h
arassment-11587078660" 
https://www.wsj.com/articles/navy-accuses-iranian-military-vessels-of-ha
rassment-11587078660  ).

 De Volkskrant, 16 april 2020, ‘Turkijke provoceert opnieuw met
migranten aan de grens met Europa’ (   HYPERLINK
"https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/turkije-provoceert-opnieuw
-met-migranten-aan-de-grens-met-europa~bc6c2001/" 
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/turkije-provoceert-opnieuw-
met-migranten-aan-de-grens-met-europa~bc6c2001/  ). 

 Verslag van de extra informele Raad Buitenlandse Zaken van 3 april 2020
(videoconferentie), Kamerstuk 21501-02, nr. 2143.

 De Volkskrant, 13 april 2020, ‘Jihadistische terreurbewegingen willen
profiteren van de coronacrisis’ (  HYPERLINK
"https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/jihadistische-terreurbeweg
ingen-willen-profiteren-van-coronacrisis~b15f623e/" 
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/jihadistische-terreurbewegi
ngen-willen-profiteren-van-coronacrisis~b15f623e/ ).