Preview document (🔗 origineel)

---

32317		Informele JBZ-Raad van 4-5 juni 2020 

Nr. 		Inbreng verslag van een schriftelijk overleg

Vastgesteld … 

De vaste commissie voor Justitie en Veiligheid heeft een aantal vragen
en opmerkingen voorgelegd over de geannoteerde agenda voor de informele
JBZ-Raad van 4 en 5 juni 2020 (Kamerstuk 32317, nr. 621). 

Bij brief van …  hebben de ministers van Justitie en Veiligheid en
voor Rechtsbescherming en de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid
deze vragen en gemaakte opmerkingen beantwoord. Vragen en antwoorden
zijn hierna afgedrukt.

De voorzitter van de commissie,

Van Meenen

De griffier van de commissie,

Hessing-Puts

Inhoudsopgave

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen vanuit de VVD-fractie 

Vragen en opmerkingen vanuit de CDA-fractie 

Vragen en opmerkingen vanuit de D66-fractie 

Vragen en opmerkingen vanuit de GroenLinks-fractie

Vragen en opmerkingen vanuit de SP-fractie

Reactie van de bewindspersonen



I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

1. Vragen en opmerkingen vanuit de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de
geannoteerde agenda van de informele JBZ-raad van 4 en 5 juni. Zij
hebben nog enkele vragen en opmerkingen over de inzet van Nederland bij
de informele JBZ-raad. 

Deze leden begrijpen dat er in de informele JBZ-raad herprioritering
plaatsvindt in verband met de COVID-19 crisis. In de aanbiedingsbrief
bij de geannoteerde agenda wordt genoemd dat de minister voor
Rechtsbescherming bij de herprioritering het onderwerp digitale
nalatenschap onder de aandacht zal brengen. Welke andere onderwerpen
maken wat Nederland betreft deel uit van de herprioritering in verband
met de COVID-19 crisis? 

De impact van COVID-19 op het gebied van Justitie

De leden van de VVD-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de
beschrijving van de impact van COVID-19 op de justitieketen, maar vragen
wel of concreet kan worden aangegeven wat de inzet van Nederland is bij
gesprek over COVID-19 tijdens de informele JBZ-raad. Op welke specifieke
onderdelen van de justitieketen wil Nederland meer informatie
uitwisselen? 

Voornoemde leden merken op dat tevens in dit verband wordt gesproken
over COVID-19 maatregelen die positieve effecten kunnen hebben op
onderdelen van de justitieketen. Gesproken wordt onder andere over
internationale rechtshulp en uitlevering. Kunt u dit toelichten? 

Migratie 

Door de gesloten binnengrenzen konden in Nederland vastgezette
Dublinclaimanten niet op korte termijn worden uitgezet naar een ander
Schengenland, waardoor velen werden vrijgelaten uit
vreemdelingendetentie. Is de Europese Commissie voornemens tijdens de
evaluatie van de genomen maatregelen ook te onderzoeken of het vervoeren
van Dublinclaimanten in de toekomst kan worden geschaard onder
'essentieel (grens)verkeer'? 

Hoeveel migranten zijn er sinds de COVID-19 uitbraak in alle
Schengenlanden door Eurodac geregistreerd en hoe groot is de daling ten
opzichte van voor de uitbraak in januari en februari 2020?

Welke maatregelen hebben individuele Schengenlanden genomen bij het
treffen van migranten aan hun grenzen en worden deze maatregelen
meegenomen in de evaluatie? 

Hoe was de samenwerking tussen landen die grenzen aan
niet-Schengenlanden inzake het tegenhouden van migranten aan de grens en
welke lessen zijn hieruit te trekken?

2. Vragen en opmerkingen vanuit de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van
de geannoteerde agenda voor de informele JBZ-raad van 4 en 5 juni per
videoconferentie. Het is van belang voor de Europese samenwerking dat
ook in deze tijden van crisis overleg wordt gepleegd, in dit geval via
de digitale kanalen. Deze leden begrijpen dat per 1 juli Duitsland het
voorzitterschap op zich zal nemen voor het komende half jaar. Voornoemde
leden vragen wat u verwacht van het Duitse voorzitterschap op het
terrein van Justitie en Veiligheid. In het bijzonder vragen zij daarbij
wat u wilt bereiken ten tijde van het Duitse voorzitterschap, gezien ons
van oudsher nauwe band op het gebied van Europese samenwerking met de
Duitsers. Verder hebben de aan het woord zijnde leden nog enkele vragen.


Voorstel voor een verordening betreffende het recht dat van toepassing
is op de derdenwerking van de cessie van vorderingen (internationale
cessie)

De leden van de CDA-fractie begrijpen uit de agenda dat het voorstel
voor een verordening betreffende internationale cessie besproken zal
worden. Daarbij zal er, zo lezen deze leden, over drie onderwerpen
gedebatteerd gaan worden. Ten aanzien van één van deze onderwerpen, te
weten het wel of niet opnemen van novatie (schuldvernieuwing) in de
verordening, vragen voornoemde leden of u nog een reden heeft om niet te
steunen dat novatie onderdeel wordt van de verordening, anders dan de
opgegeven reden dat het anders te complex wordt. Deze leden willen weten
of het niet verstandiger is, ondanks de complexiteit, dat deze
onderwerpen gezamenlijk geregeld worden. 

De impact van COVID-19 op het gebied van Justitie

De leden van de CDA-fractie vragen in hoeverre u met uw collega’s best
practices uitwisselt op het justitieterrein in het kader van de gevolgen
van de quarantainemaatregelen. Deze leden menen dat ook andere landen te
kampen hebben met problematiek in hun gevangenissen, strafrechtsketen of
handhaving. In hoeverre wordt er Europees samengewerkt om elkaars
initiatieven te verbeteren?

Verder vragen voornoemde leden wat de inzet is ten aanzien van de
financiële positie van Europol en Eurojust, zeker nu dit in Nederland
gevestigde instituten zijn. In hoeverre heeft de actuele
financieel-economische situatie in Europa, in combinatie met de
steunpakketten die de Europese Commissie voornemens is te ontwikkelen,
betekenis voor de budgetten voor organisaties als Europol en Eurojust?
Mogen deze leden ervan uitgaan dat u uw uiterste best zal doen om de
positie van deze instanties te verdedigen? 

Rechtsstaat 

De leden van de CDA-fractie vragen of u bereid bent de Kamer na afloop
van deze JBZ-raad te informeren over de ontwikkelingen op het vlak van
de rechtsstaat in Polen. Daarbij vragen deze leden of inzichtelijk
gemaakt kan worden wat de meest recente ontwikkelingen zijn, alsmede een
duiding van die ontwikkelingen.

3. Vragen en opmerkingen vanuit de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde
agenda. Zij hebben enkele vragen over de impact van COVID-19 op het
gebied van de rechtsstaat, het Europees Openbaar Ministerie (EOM),
Schengen, en justitiële samenwerking met het Verenigd Koninkrijk na de
Brexit. 

Rechtsstaat 

De leden van de D66-fractie blijven zeer bezorgd over de
rechtsstatelijke situatie in een aantal lidstaten, met name Polen en
Hongarije. Zij vragen in te gaan op de benoeming van een nieuwe
president van het Poolse Hooggerechtshof deze week. Ondanks dat een
andere rechter meer stemmen kreeg, benoemde de Poolse president een
oud-staatssecretaris van Justitie. Hoe duidt u deze gang van zaken? Bent
u van mening dat de procedure voor benoeming volgens de geldende regels
verlopen is? Wat is uw reactie op het feit dat Polen de werking van de
disciplinaire Kamer van het Hooggerechtshof nog niet opgeschort heeft,
ondanks het feit dat het Hof van Justitie van de Europese Unie dit
bepaald heeft? Wat is uw reactie op het feit dat er nog talloze
procedures lopen tegen Poolse rechters, met name tegen hen die zich
kritisch uitlieten over de hervormingen van de Poolse rechtsstaat? Welke
actie onderneemt u? Kunt u beamen dat de Europese Unie alleen kan
functioneren als Unie van democratieën? Bent u bereid namens het
kabinet, dat graag lijkt te hameren op het naleven van Europese regels,
hardop tijdens de Raad te benadrukken dat rechtstatelijke principes
bindend Unierecht zijn?

Daarnaast zijn de leden van de D66-fractie van mening dat het starten
van het jaarlijkse EU-rechtsstatelijkheidsrapport een goede zaak is. Zij
pleiten hier al geruime tijd voor, zowel in de Tweede Kamer als in het
Europees Parlement. Zo worden alle rechtsstatelijkheidsaspecten per
lidstaat bekeken. Zij delen de mening van het kabinet dat hierbij een
‘adequate follow-up’ van groot belang is. Zij vrezen ervoor dat het
anders geen effect zal hebben. Het kabinet schrijft dat het intrekken
van Europese subsidies geen deel kan uitmaken van die follow-up (zie het
verslag van het schriftelijke overleg Raad Algemene Zaken van 26 mei
2020 (2020Z09369)). Deze leden vragen dat antwoord toe te lichten.
Waarom is dit niet mogelijk? Kan de Europese Commissie niet op basis van
het rechtsstatelijkheidsrapport onder artikel 5 van de voorgestelde
verordening inzake de bescherming van de begroting van de Unie in geval
van fundamentele tekortkomingen op het gebied van de rechtsstaat in de
lidstaten (COM(2018) 324 final) een aanbeveling aan de Raad doen om
betalingen aan een bepaalde lidstaat stop te zetten? Graag ontvangen zij
hierop een reactie.  

Ook vragen zij wanneer deze verordening verder in de Raad behandeld
wordt. Bent u bereid hierbij de optie in te brengen dat het mogelijk
moet zijn bij rechtsstaatschendingen de subsidies niet meer naar deze
lidstaten over te maken, maar om deze direct te verstrekken aan de
belanghebbenden: bedrijven, lokale overheden en maatschappelijke
organisaties in die landen?  

EOM

De leden van de D66-fractie hebben verder enkele vragen over het EOM.
Zij zijn van mening dat het opzetten ervan te langzaam gaat. Zij merken
op dat sommige lidstaten slechts parttime gedelegeerde aanklagers
aanstellen. Is dat ook het geval voor Nederland? Ook lezen zij dat
duizenden zaken verwacht worden, maar er nu slechts 32 en een kwart
officieren zijn aangesteld. Acht u dit realistisch? Kan het EOM zo een
succes worden en grensoverschrijdend misbruik met EU-geld grondig
aanpakken? Een vraag die hieraan gerelateerd is betreft het budget voor
het EOM. Op 27 mei 2020 heeft de Europese Commissie een nieuw voorstel
voor de Europese meerjarenbegroting gedaan. Kunt u toelichten wat dit
voorstel betekent voor het EOM, Europol en Eurojust? Wat is de inzet van
het kabinet wanneer het de financiering van deze instellingen betreft?
Verder vragen deze leden meer informatie over de feitelijke start van
het EOM. U schrijft dat de Europese Commissie de Raad hierover zal
informeren. Kunt u hierover ook de Kamer informeren?

Grenzen en Schengen

Toen de pandemie Europa overviel, sloten landen unilateraal en zonder
coördinatie de grenzen. Nu grenzen langzaam weer opengaan, zijn de
leden van de D66-fractie van mening dat we dat juist wel samen moeten
doen. Zo snel als verantwoord zouden de lidstaten grenzen in Europa weer
moeten openen, maar zij dienen er ook voor te zorgen dat dit veilig en
gecoördineerd gebeurt. Deze leden zien graag dat het kabinet aan de
slag gaat om binnen de EU zo snel mogelijk tot een duidelijke en
gecoördineerde aanpak te komen tot het veilig heropenen van grenzen.
Bent u het hiermee eens? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe zet u zich
hiervoor in? Zal u tijdens de informele JBZ-raad hieromtrent een
voorstel doen? 

Tegelijkertijd vragen de aan het woord zijnde leden in het bijzonder
aandacht voor de grensgebieden. Voor cruciale beroepen is geregeld dat
er vrij verkeer van personen is, maar andere inwoners van de
grensgebieden zijn nog steeds afgesloten van vrienden en familie. Nu de
maatregelen in Nederland worden versoepeld vragen voornoemde leden om
bij de collega van België aan te dringen op maatwerk. Bent u bereid om
dit bilateraal op te pakken?

Justitiële samenwerking tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk na de
Brexit

Tot slot hebben de leden van de D66-fractie enkele vragen over de
justitiële samenwerking met het Verenigd Konijkrijk na de Brexit. Kunt
u de stand van zaken aangaande de Brexit-onderhandelingen toelichten op
het gebied van interne veiligheid en justitiële samenwerking? Bent u
van mening dat het Verenigd Koninkrijk zich dient te blijven committeren
aan het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en
de fundamentele vrijheden, als voorwaarde voor een akkoord over
justitiële samenwerking? Indien het Verenigd Koninkrijk dat niet wenst,
is dan een akkoord op het gebied van interne veiligheid onmogelijk?
Verder valt het deze leden op dat de Raad binnenkort zal besluiten om
het Verenigd Koninkrijk alvast tot 31 december toegang te geven middels
een ‘implementing act’ tot nationale databases met vingerafdrukken
via het Prüm raamwerk. Kun u dit nader toelichten? Wanneer wordt dit
besluit precies genomen? Waarom is besloten om, terwijl de Europese
Commissie en het Verenigd Koninkrijk nog onderhandelen over een akkoord,
het Verenigd Koninkrijk alvast toegang te geven? Mede gezien het feit
het Verenigd Koninkrijk al had aangekondigd geen volledige
wederkerigheid uit te voeren. Blijft de toegang van het Verenigd
Koninkrijk Etot deze data bestaan na 31 december 2020? Wat is de positie
van Nederland hierin? 

4. Vragen en opmerkingen vanuit de GroenLinks-fractie

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met belangstelling
kennisgenomen van de verslagen van de recente JBZ-raden en van de
geannoteerde agenda voor de informele JBZ-Raad van 4 en 5 juni a.s. Deze
leden hebben naar aanleiding van deze stukken nog enkele vragen.

Rechtsstaat 

Voornoemde leden hebben met instemming kennisgenomen van het bericht dat
de Europese Commissie op 29 april jl. de vierde ‘infringement
procedure’ is gestart tegen Polen. Deze leden maken zich grote zorgen
over de Poolse onafhankelijke rechtspraak en roepen u op uw ambtsgenoten
daarop aan te spreken, eens te meer nu in de media berichten doorklinken
dat de Poolse autoriteiten weinig genegen zijn zich ook maar iets van de
lopende EU-procedures aan te trekken. De aan het woord zijnde leden
vragen naar de stand van zaken van de Europese strafrechtelijke
samenwerking met EU-lidstaten waar twijfel bestaat over de
rechtstatelijkheid van de strafrechtspleging en de mogelijke stappen die
worden overwogen om lidstaten zoals Polen en Hongarije aan de Europese
Rule of Law te houden.

Heeft u inderdaad, zoals toegezegd, een brief geschreven aan uw Poolse
ambtgenoot waarin u uw zorgen uit over de situatie daar? 

Hoeveel andere EU-lidstaten zijn bereid zich te voegen bij
ingebrekestellingsprocedures aan de zijde van de Europese Commissie? 

In Hongarije staat inmiddels vijf jaar cel op het verspreiden van
‘onjuiste informatie’ over de COVID-19 crisis. Onlangs werden op
basis van deze wet twee criticasters van de regering Orban gearresteerd.
Veel mensenrechtenorganisaties zien steeds meer bewijs dat de vrijheid
van meningsuiting in Hongarije in gevaar is. Welke gevolgen heeft dit
voor de samenwerking van Nederland met Hongarije? En wat betekent het
bijvoorbeeld voor de onderhandelingen over e-evidence?

De impact van COVID-19 op het gebied van Justitie

De leden van de GroenLinks-fractie onderschrijven de opvatting dat de
COVID-19 crisis sterk raakt aan de aspecten van de rechtsstaat en dat
buitengewone maatregelen ter bescherming van de volksgezondheid dienen
te voldoen aan de vereisten van noodzakelijkheid, proportionaliteit en
tijdelijkheid en tevens de waarden van de EU en internationale
verdragsverplichtingen dienen te respecteren. Zijn er al uitkomsten
beschikbaar van de door de Europese Commissie aangekondigde monitoring
van de door de lidstaten genomen noodmaatregelen? Komt de Europese
Commissie met bijvoorbeeld ‘best practises’ of aanbevelingen om de
legitimiteit en rechtsstatelijkheid van dergelijke noodmaatregelen te
versterken? 

Migratie

De leden van de GroenLinks-fractie vragen in hoeverre Nederland de
aanbevelingen van de Europese Commissie op het gebied van videohoren,
het eventueel overslaan daarvan en voorbereidingen van vrijwillige
terugkeer en uitzettingen heeft overgenomen.

Deze leden vragen of u bereid bent tijdens de informele JBZ-raad uw
Maltese ambtsgenoot aan te spreken op berichten dat Malta commerciële
schepen in zet om migranten terug te duwen en berichten dat een Maltees
marineschip een migrantenboot onder dreiging van vuurwapens zou hebben
gedwongen naar Sicilië te varen.

De aan het woord zijnde leden vragen om de laatste stand van zaken over
de situatie in Libië. Zij vragen de beschikbare informatie over de
aantallen migranten die nog in ongeschikte detentiecentra in Libië
zitten.

Tot slot vragen de leden van de GroenLinks-fractie of het de verwachting
is dat er tijdens de informele JBZ-raad nadere afspraken worden gemaakt
over de opvang en overname van alleenstaande minderjarige kinderen uit
Griekenland in andere EU-lidstaten, en zo ja, of de Nederlandse positie
hierin ongewijzigd hardvochtig blijft.

5. Vragen en opmerkingen vanuit de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de
agenda van de aanstaande informele JBZ-Raad. Zij hebben hierover enkele
vragen. Daarnaast willen zij enkele actualiteiten ter sprake brengen. 

De impact van COVID-19 op het gebied van Justitie

Inmiddels is er een werkgroep opgesteld om de gevolgen van de COVID-19
crisis op Europese aanhoudingsbevelen opgesteld. Deze leden zijn
benieuwd of Nederland ten tijde van de COVID-19 crisis nog
aanhoudingsbevelen heeft uitgevaardigd of inkomende aanhoudingsbevelen
heeft opgevolgd. Voornoemde leden horen dit graag en welke overwegingen
hierbij gespeeld hebben. 

Deze leden zijn erg benieuwd naar en bezorgd over de ontwikkeling van de
tracing-app in Nederland. Zij lezen ook dat de Europese Commissie een
rol daarin zoekt. Daarom zijn ze erg benieuwd naar de achterliggende
motieven om tot interoperabiliteit van die apps te komen. Welk doel
dient dat?   

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de plannen van de
Europese Commissie in reactie op de COVID-19 crisis. Tot hun
verschrikking lezen zij dat rescEU wordt uitgebreid. De Europese
Commissie wil het budget verhogen met maar liefst 2 miljard euro tot 3,1
miljard euro, een verdrievoudiging. De Kamer heeft zich in het verleden
uitgesproken tegen de oprichting van deze Europese brandweer op basis
van een motie (Kamerstuk 32317-539). Deze leden horen graag wat het
standpunt van de regering is over het plan om rescEU nu al uit te
breiden.

Rechtsstaat 

De leden van de SP-fractie zijn geïntrigeerd door de rechtsonzekerheid
die er sinds het begin van deze maand heerst in de Europese Unie. De
vraag waar het om draait is: wie is hier de hoogste rechter? Deze leden
zijn benieuwd naar de reactie van het Nederlandse kabinet op de ontstane
situatie. Hoe schat u de gevolgen in voor lidstaten die al niet zo fan
waren van het Hof van Justitie van de Europese Unie? Graag een
uitgebreide reactie, want deze discussie kan de toekomst van de Europese
Unie mede bepalen. 

Freedom House concludeerde recent dat Polen is vervallen tot een
semi-geconsolideerde democratie en Hongarije maar liefst tot een hybride
systeem. Weer een dieptepunt in de geschiedenis van de Europese Unie. De
anti COVID-19 maatregelen in Hongarije doen vermoeden dat de analyse van
Freedom House alweer achterhaald is. Welke stappen kan de Nederlandse
regering nog zetten in de richting van Polen en Hongarije? 



II.	Reactie van de bewindspersonen

   HYPERLINK
"https://www.euractiv.com/section/politics/interview/chief-european-pros
ecutor-were-ready-to-start-at-full-speed-safeguard-our-independence/" 
https://www.euractiv.com/section/politics/interview/chief-european-prose
cutor-were-ready-to-start-at-full-speed-safeguard-our-independence/  

 PAGE   \* MERGEFORMAT 1