Preview document (🔗 origineel)

---

21501-33	Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie

Nr. 		Inbreng verslag van een schriftelijk overleg 

Vastgesteld 

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft een aantal
vragen en opmerkingen aan de staatssecretaris van Economische Zaken en
Klimaat voorgelegd over de geannoteerde agenda voor de Telecomraad op 5
juni 2020 (2020Z09482), het verslag van de informele Telecomraad 5 mei
2020 (2020Z09481), het schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda
informele Telecomraad 5 mei 2020 (2020Z09480), het verslag van de
Telecomraad van 3 december 2019 (Kamerstuk 21501-33, nr. 795), het fiche
Mededeling implementatie EU 5G toolbox (Kamerstuk 22112, nr. 2854), het
fiche Mededeling over een Europese datatstrategie (Kamerstuk 22112,
nr.2858 ) en het fiche Mededeling Europese digitaliseringsstrategie
(Kamerstuk 22112, nr. 2859).

De vragen en opmerkingen zijn op 29 mei 2020 aan de staatssecretaris van
Economische Zaken en Klimaat voorgelegd. Bij brief van ……zijn de
vragen beantwoord. 

De voorzitter van de commissie,

Renkema

De griffier van de commissie, 

Nava 

Inhoudsopgave 

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties 

II Antwoord / Reactie van de staatsecretaris

I	Vragen en opmerkingen vanuit de fracties 

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie 

De leden van de VVD-fractie danken de staatssecretaris voor de
toegezonden geannoteerde agenda en de andere voorliggende stukken. Zij
hebben hier nog enkele vragen over. 

Geannoteerde agenda Telecomraad 5 juni 2020 

De leden van de VVD-fractie onderschrijven het belang van het benutten
van technologieën als Artificiële intelligentie (AI) om de Nederlandse
en Europese economie innovatiever en competitiever uit de crisis te
laten komen volledig. Voor een beleidsdiscussie op dit punt op Europees
niveau is van belang dat er geïnventariseerd wordt welke knelpunten er
qua Europese regelgeving bestaan ten aanzien van het verder ontwikkelen
van dergelijke technologieën. Kan de staatssecretaris hier meer inzicht
in geven? Welke randvoorwaarden zijn wat de staatssecretaris betreft van
belang voor het creëren van het genoemde ‘ecosysteem van
excellentie’?

De leden van de VVD-fractie lezen dat de methode van de Commissie om
gebieden met een hoog risico te identificeren vooralsnog positief lijkt.
Deze leden vragen hoe deze methode nu vorm krijgt en welke verdere
concretisering Nederland graag zou willen zien. Verder vragen de leden
waarop wordt gebaseerd wat risicovolle sectoren en gebieden zijn. 

De leden van de VVD-fractie lezen dat wanneer er problemen zijn met
betrekking tot AI-toepassingen deze kunnen worden opgelost met wet- en
regelgeving, maar dat het nog de vraag is of dit dan generiek of
specifiek moet zijn. Hoe staat Nederland in deze kwestie? Wat zijn de
voor- en nadelen van generieke wet- en regelgeving voor het AI-domein?
Hoe wordt voorkomen dat gebieden met een laag risico door deze mogelijke
wet- en regelgeving worden belemmerd? Hoe wordt deze risico-inschatting
gemaakt? Wanneer verwacht u de resultaten van de “lerende aanpak”?

Verslag van de informele Telecomraad 5 mei 2020 

Kan de staatssecretaris een licht schijnen op het krachtenveld in de
Raad ten aanzien van de informatie-uitwisseling en de mate waarin
verschillende ‘corona-apps’ van verschillende landen met elkaar
zouden kunnen communiceren en hoe hierin de privacy gewaarborgd zou
kunnen worden?

Kan de staatssecretaris toelichten op welke wijze zij tot dusver
uitvoering heeft gegeven aan de oproep van de Commissie om onjuiste
informatie over 5G en de vermeende link met COVID-19 te ontkrachten? Is
zij voornemens om deze inspanningen in de toekomst te handhaven of zo
mogelijk te inventariseren?

Schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda informele Telecomraad 5
mei 

Kan de staatssecretaris aangeven op welke wijze zij tot dusver heeft
getracht om meer duidelijkheid te krijgen over de ruimte voor Nederland
om deel te nemen aan het ‘GAIA-X’-project van Duitsland of andere
lidstaten die bij dit initiatief betrokken? Op welke termijn verwacht
zij deze duidelijkheid te krijgen?

Fiche Mededeling implementatie EU 5G toolbox

Kan de staatssecretaris inzichtelijk maken in hoeverre de veiling van
frequenties voor het 5G-netwerk volgens planning verloopt? Wordt het
genoemde verslag aan de NIB-Samenwerkingsgroep over de nationale
uitvoering van de kernmaatregelen in de toolbox met de Kamer gedeeld? Zo
ja, kan de staatssecretaris hierbij eveneens duidelijk maken op welke
wijze deze genomen kernmaatregelen in Nederland zich verhouden tot de
kernmaatregelen die genomen zijn in andere lidstaten?

Fiche Mededeling Europese datastrategie

De leden van de VVD-fractie lezen dat het ontsluiten van kwalitatief
goede data een voorwaarde is om de AI-ambities waar te maken. Deze leden
vragen of de staatssecretaris het met hen eens is dat het delen van data
cruciaal is om het innovatieve ecosysteem te optimaliseren. Verder
vragen zij of er ook buiten de Nederlandse en Europese landsgrenzen
wordt gekeken ten aanzien van het delen van data. Erkent de
staatssecretaris dat het delen van data niet enkel van meerwaarde is
voor bedrijven, maar juist ook voor universiteiten en daaraan
bijvoorbeeld beginnende ondernemers en startups? Welke regelgeving kan
hierbij een belemmering vormen? Hoe kan dit worden opgelost? 

Wanneer kan de Kamer de verkenning van de Commissie verwachten ten
aanzien van het datagedreven ontwikkelen van beleid? In de
verantwoordingsonderzoeken hebben de leden van de VVD-fractie kunnen
lezen dat bij de helft van de rijksbrede organisaties de
informatiebeveiliging niet op orde is. Welke stappen dient het Rijk nog
te zetten alvorens zij veilig kunnen meedoen aan
“Business-to-Government” datadeling?

Fiche Mededeling Europese digitaliseringsstrategie

De leden van de VVD lezen  dat bij de consumentenagenda worden
meegenomen dat platforms zich dienen te houden aan Europese regelgeving.
Deze leden van de VVD lezen dat het kabinet deze inzet steunt en kunnen
zich daar in vinden. Verder lezen de leden van de VVD dat het kabinet de
voorstellen van de Europese Commissie zal beoordelen op basis van
effectiviteit. Kan de staatssecretaris toelichten welke maatstaven zij
hierbij hanteert? Is de staatssecretaris van mening dat het onwenselijk
is dat partijen zoals Ali Baba onveilige producten in Nederland kan
verkopen en dat hier streng op moet worden kunnen gehandhaafd? Verwacht
de staatssecretaris dat er strenge handhavingsbevoegdheden zullen worden
opgenomen in Europese regelgeving ten aanzien van platforms die
onveilige producten aanbieden in Nederland?

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de voorliggende
stukken. Zij hebben daarover de volgende vragen en opmerkingen.

Geannoteerde agenda Telecomraad 5 juni 2020

De leden van de CDA-fractie lezen dat Nederland bij de totstandkoming
van beleid en mogelijke wetgeving op het gebied van AI een ‘lerende
aanpak’ bepleit, en stelt dat ‘als op basis van deze lerende aanpak
blijkt dat nieuwe wet- en regelgeving nodig is’ deze generiek en/of
specifiek kan zijn. Hoezeer is hierbij ook aandacht voor (de gevolgen
van) het stapelen van regels, met specifieke, sectorale regels bovenop
generieke regels? Wordt rekening gehouden met het feit dat regulering
van algoritmes in de zorg anders is dan algoritmes in het verkeer?
Bestaat het risico dat horizontale regelgeving, aangevuld met extra
eisen, verdere ontwikkeling van AI kan vertragen of belemmeren? Wat zou
dit betekenen voor de positie van Nederland/Europa ten opzichte van
landen die meer investeren/hebben geïnvesteerd in AI en dergelijke wet-
en regelgeving niet hebben?

Het BNC-fiche en het Witboek van de Europese Commissie schrijven voor
dat AI-applicaties ‘getraind’ moeten zijn op basis van ‘Europese
data’. Data zijn echter niet per definitie locatie gebonden, maar
‘stromen’, niet zelden grensoverschrijdend, van de ene plaats naar
de andere. In hoeverre maakt dat de voorwaarde dat trainingsdata enkel
uit Europa mogen komen ingewikkeld?

De leden van de CDA-fractie merken op dat de staatssecretaris schrijft
dat ‘waar publieke belangen (…) in het geding komen door ongewenste
afhankelijkheden op technologie de EU zal moeten onderzoeken hoe het
deze afhankelijkheden kan verminderen en technologische soevereiniteit
kan versterken’. Deze leden onderschrijven dit standpunt en vragen
welke gedachtes het kabinet hierbij heeft. Hoe zouden dergelijke
afhankelijkheden kunnen worden verminderd en technologische
soevereiniteit versterkt?

De leden van de CDA-fractie merken op dat digitalisering een voorname
rol kan spelen in de herstelfase van corona. Wat zou het in dat licht
betekenen als het aannemen van de e-privacyverordening nog langer op
zich laat wachten en op de lange baan geschoven? Welke verwachtingen
heeft de staatssecretaris? 

De leden van de CDA-fractie signaleren dat er soms een spanningsveld
lijkt te zijn tussen het borgen van grondrechten enerzijds en het
benutten van de kansen van AI anderzijds. Merkt de staatssecretaris dit
in en/of buiten Europa, bijvoorbeeld omdat in landen waar minder waarde
wordt gehecht aan privacy de ontwikkeling van AI vlotter verloopt? Heeft
de staatssecretaris hier voorbeelden van?

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de (verordening ter)
oprichting van het kenniscentrum voor industrie, technologie en
onderzoek en het netwerk van nationale coördinatiecentra (EUCCC), zo
vragen deze leden.

De leden van de CDA-fractie merken op dat het belang van één digitale
interne markt voor ondernemers en consumenten evident is. Deze leden
zijn groot voorstander van het optimaal beschermen van consumenten bij
online zaken doen. Zij zien dat nieuwe online ontwikkelingen vragen om
nieuwe vormen van rechtsbescherming en om andere juridische kaders.
Welke concrete hiaten ziet de staatssecretaris, en hoe zijn die te
dichten? Wat is het tijdspad met betrekking tot de invoering van de
Digital Services Act, die de e-commerce richtlijn moet vervangen?

Deze leden zijn benieuwd naar de uitvoering van de aangenomen
motie-Palland/Aartsen over consumentvriendelijke gebruikersvoorwaarden
voor digitale platforms (Kamerstuk 35134, nr. 10)? Wat kan de
staatssecretaris hierover melden?

De leden van de CDA-fractie lezen over het belang van verdere
ontwikkeling van communicatietechnologieën in Europees verband voor de
beheersing van toekomstige internationale crises en dagelijkse
samenwerking van veiligheidsdiensten in de grensregio’s. Hoe zou deze
samenwerking in de grensregio’s verder kunnen worden verbeterd? 

De leden van de CDA-fractie vragen naar de uitvoering van de aangenomen
motie-Palland/Sjoerdsma over duidelijkheid over en de gevolgen van een
verplichting tot datadeling (Kamerstuk 35134, nr. 8), waarin de regering
wordt verzocht met voorstellen te komen om via de mededingingswetgeving
en/of richtsnoeren meer invulling en duidelijkheid te geven over de rol
van data en onder welke omstandigheden het afdwingen van toegang tot
data mogelijk is, rekening houdend met de gevolgen van een verplichting
tot datadeling voor zowel consumenten als het bedrijfsleven, waaronder
het midden- en kleinbedrijf, om ongewenste effecten, zoals het schaden
van innovatie- en investeringsprikkels, te voorkomen.

De leden van de CDA-fractie merken op dat Nederland de beoogde
herziening van de EU-mededingingsregels steunt. Klopt het dat hierbij
ook naar mededingingswetgeving wordt gekeken om ‘Europese
kampioenen’ mogelijk te maken? Wat is de voortgang van de introductie
van een bevoegdheid voor een toezichthouder om op Europees niveau ex
ante te kunnen ingrijpen bij platforms met een significante mate van
marktmacht?

De coronacrisis heeft het belang van digitale handel benadrukt.
Nederland wil op internationaal en Europees niveau afspraken over
digitale handel bespoedigen of aanpassen. Welke afspraken ziet de
staatssecretaris voor zich, zo vragen de leden van de CDA-fractie.

Verslag van de informele Telecomraad 5 mei 2020

Tijdens deze Telecomraad heeft Nederland het belang van noodzaak,
proportionaliteit, databescherming, cyberveiligheid en fundamentele
rechten bij de ontwikkeling en het gebruik van apps benadrukt. De leden
van de CDA-fractie vragen wat hier het Europese krachtenveld was.
Waarover bestonden verschillen van mening?

De leden van de CDA-fractie vinden het goed dat Nederland, conform hun
verzoek, aandacht heeft gevraagd voor de recente branden in zendmasten.
Zij steunen de oproep van de Commissie, Nederland en andere lidstaten om
onjuiste informatie over 5G en de vermeende link met COVID-19 te
ontkrachten, maar vragen ook welke andere (juridische) stappen worden
ondernomen om duidelijk te maken dat dergelijke aanvallen op vitale
infrastructuur onacceptabel zijn.

Schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda informele Telecomraad 5
mei 2020

De leden van de CDA-fractie merken op dat de staatssecretaris in haar
beantwoording schrijft dat Duitsland voornemens is een nationale
‘corona-app’ te ontwikkelen (en België vooralsnog niet). Werkt
Nederland met Duitsland samen, of gaat Nederland dat doen?

Het belang van investeringen in sleuteltechnologieën ter versterking
van het concurrentievermogen en om ongewenste eenzijdige
afhankelijkheden te voorkomen wordt door deze leden onderschreven. Hoe
gaat de staatsecretaris hier in haar eigen beleid gevolg aan geven? Is
de staatssecretaris van mening dat een moreel appel op grote
techbedrijven voldoende zal zijn om hen proactief hun
verantwoordelijkheid te laten nemen gegeven hun sterke positie? Wat als
gewenst gedrag uitblijft? Hoe en op welk moment zou de staatssecretaris
kunnen ingrijpen?

Het ministerie van Economische Zaken Klimaat en Agentschap Telecom
hebben via Europese gremia een uitvraag gedaan naar ervaringen in andere
lidstaten met beveiliging van zendmasten. Kan de staatssecretaris de
resultaten van deze uitvraag met de Kamer delen, met specifieke aandacht
voor hoe zendmasten in het buitenland worden beveiligd? 

Verslag van de Telecomraad van 3 december 2019

De leden van de CDA-fractie constateren dat dit verslag een half jaar
oud is. Op dat moment was er een aantal knelpunten ten aanzien van de
verordening ter oprichting van een kenniscentrum voor industrie,
technologie en onderzoek op het gebied van cyberbeveiliging (EUCCC) en
het netwerk van nationale coördinatiecentra, bijvoorbeeld het ontbreken
van ‘een coherente aanpak met andere MFK deelprogramma’s zoals
Horizon Europe en het Digital Europe Programme’. Zijn deze knelpunten
inmiddels opgelost?

Fiche Mededeling implementatie EU 5G toolbox

De leden van de CDA-fractie lezen dat het Europees Parlement nog geen
positie heeft ingenomen op het brede onderwerp van 5G. Wanneer verwacht
de staatssecretaris dat dit gaat gebeuren?

Fiche Mededeling Europese digitaliseringsstrategie

De Commissie is van mening dat er meer geïnvesteerd moet worden in
strategische capaciteiten die bijdragen aan de ontwikkeling van cruciale
digitale infrastructuren zoals 5G en 6G. Welke stappen zou Nederland
hier kunnen zetten, zo vragen deze leden.

De leden van de CDA-fractie merken op dat het kabinet schrijft dat ‘er
een balans dient te zijn tussen de aandacht voor meer gevorderde
digitale vaardigheden enerzijds, waaraan in Nederland relatief grotere
behoefte bestaat en waarover niet iedere burger behoeft te beschikken,
en basisvaardigheden en digitale geletterdheid anderzijds’. Kan de
staatssecretaris dit onderbouwen met cijfers? Wat doen Nederland en
Europa om digitale inclusie te bevorderen, in het bijzonder voor
laaggeletterden?

Deze leden merken op dat het ‘het kabinet opvalt dat de Europese
Digitaliseringsstrategie geen nieuw apart actieplan voor de Digitale
Overheid aankondigt’, terwijl dergelijke actieplannen sinds 2003
‘het gebruik van grensoverschrijdende digitale publieke diensten
tussen burgers, bedrijven en overheden hebben bevorderd’. Zij vragen
of het kabinet alsnog voor een actieplan gaat pleiten.

Het kabinet zegt met interesse te kijken naar maatregelen om de kosten
voor de aanleg van snelle telecommunicatienetwerken te verminderen.
Welke maatregelen acht zij interessant?

De leden van de CDA-fractie steunen het kabinet in de herziening van de
EU-mededingingsregels en het toepasbaar houden van het
mededingingsinstrumentarium in relatie tot online platforms. Ook wijzen
zij met het kabinet op de problemen met de directe import van producten
uit landen buiten de EU en de behoefte aan nieuwe regels daaromtrent.
Welke voorstellen verwacht het kabinet, ook ter bevordering van een
gelijk speelveld?

Fiche Mededeling over een Europese datastrategie

De Commissie bepleit forse investeringen in de data-economie, om als EU
mondiaal voorop te blijven lopen. Via publiek-private samenwerking wil
de Commissie 6 miljard euro ophalen voor een High Impact Project,
waarvan 2 miljard euro uit Europese fondsen en 4 miljard euro vanuit de
lidstaten en de private sector. Wat is het standpunt van het kabinet in
dezen? 

Net als het kabinet vinden de leden van de CDA-fractie het belangrijk
dat publieke waarden in databeleid worden geborgd. In de mededeling
worden de bescherming van persoonsgegevens, privacy en cybersecurity
genoemd als randvoorwaarden voor een Europese data-economie, maar deze
aspecten komen niet terug in de voorstellen van de Europese Commissie. 

Kan de staatssecretaris deze leden verzekeren dat Nederland zonder
borging van deze randvoorwaarden niet met de datastrategie akkoord zal
gaan? 

Nederland werkt met Duitsland, Estland en Finland samen op het gebied
van resp. dataopslag (Duitsland), overheidsdata (Estland) en data in
transport en bosbeheer (Finland). Welke samenwerkingsverbanden zijn er
nog meer en op welke onderdelen, zo vragen de leden van de CDA-fractie.

De leden van de CDA-fractie lezen dat het bedrijfsleven positief is over
de datastrategie maar vragen heeft over onder andere de mate waarin data
gedeeld kunnen worden, het beschermen van gevoelige bedrijfsdata en de
vindbaarheid van data. Daarnaast heeft de Data Sharing Coalition
aangegeven dat er voldoende aandacht moet zijn voor het creëren van
meer bewustwording en vertrouwen. Hoe wordt met deze vragen en zorgen
omgegaan?

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-fractie

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met interesse kennisgenomen
met de agenda voor de Telecomraad van 5 juni en de overige aanhangige
documenten. Zij hebben daarbij de volgende vragen.

Geannoteerde agenda Telecomraad 5 juni

De leden van de GroenLinks-fractie vragen of de staatssecretaris een
voorbeeld kan geven waarbij de publieke belangen in het geding zijn of
dreigen te geraken door ongewenste afhankelijkheid van buitenlandse
technologie op het gebied van digitalisering. Hoe kan de technologische
soevereiniteit van Europa worden versterkt? 

De staatssecretaris schrijft dat een open economie en het beschermen van
economische belangen en maatschappelijke waarden daarbij voorop staan.
Erkent de staatssecretaris dat, zeker op het terrein van digitalisering,
een open economie en maatschappelijke waarden niet altijd met elkaar
verenigbaar zijn? Wat staat dan voorop voor het kabinet?

Deze leden hebben met interesse kennisgenomen van de eerste positie over
de Digital Services Act  en kijken uit naar het overzicht van het
Europese krachtenveld. Zij zijn tevreden dat het kabinet erkent dat de
opkomst van nieuwe digitale diensten en de platformeconomie betekent dat
bestaande kaders niet altijd meer voldoende zijn. Met betrekking tot de
verspreiding van illegale of onrechtmatige informatie schrijft de
staatssecretaris dat gebruikers een effectieve en laagdrempelige manier
moeten hebben om bezwaar te maken tegen informatie of de verwijdering
daarvan. Hoe kijkt de staatssecretaris in deze context naar het
Oversight Board dat recent is opgezet door Facebook? Is het effectief en
laagdrempelig als elk platform een eigen systeem opzet, of zou het
wenselijker zijn om één faciliteit te hebben waar de burger zich toe
kan richten? Hoe kijkt de staatssecretaris het naar het recente rapport
van de European Regulators Group on Audiovisual Media Services (ERGA),
dat stelt dat zelfregulering door bedrijven tekortschiet voor de
bestrijding van desinformatie?

De leden van de GroenLinks-fractie zijn ook benieuwd naar hoe de
staatssecretaris kijkt naar recente ontwikkelingen in Frankrijk met
betrekking tot nieuwe wetgeving die platformbedrijven strikte
tijdslimieten oplegt voor het verwijderen van illegale informatie. Hoe
verhouden dergelijke initiatieven op het niveau van afzonderlijke
lidstaten zich tot het proces rond de Digital Services Act?

De leden van de GroenLinks-fractie zijn van mening dat de Digital
Services Act zich niet enkel zou moeten richten op het tegengaan van
zichtbare ongewenste effecten van de digitale platformeconomie, maar
zich ook zou moeten verhouden tot de onderliggende mechanismen zoals het
verdienmodel van platformbedrijven en bijbehorende algoritmen. Deelt de
staatssecretaris deze mening?

Deze leden hebben ook nog een vraag over de Internet Engineering
Taskforce (IETF). Verschillende Nederlandse experts zijn actief in de
IETF en andere standaardisatieorganisaties die werken aan de
ontwikkeling van standaarden en protocollen van Internet. Kan de
staatssecretaris aangeven wat de meest wezenlijke discussies op dit
moment zijn in de IETF? Wordt hierover gesproken in Europees verband,
bijvoorbeeld bij de Telecomraad?

Fiche Mededeling implementatie EU 5G toolbox

De leden van de GroenLinks-fractie constateren dat het kabinet stelt dat
het Nederlandse beleid nauw aansluit bij de in de toolbox geschetste
maatregelen. Kan de staatssecretaris aangeven of er ook aanbevolen
maatregelen staan in de toolbox waar het Nederlandse beleid niet
volledig op aansluit? Zo ja, welke maatregelen zijn dat? Zo lezen deze
leden in de toolbox bijvoorbeeld dat lidstaten relevante beperkingen
moeten toepassen voor leveranciers met een verhoogd risico voor
essentiële activa van het netwerk die als kritiek en gevoelig worden
gedefinieerd in de gecoördineerde EU-risicobeoordeling, waaronder het
kernnetwerk, maar ook netwerkbeheers- en orkestratiefuncties, en
toegangsnetwerkfuncties. Heeft Nederland dergelijke beperkingen
toegepast met betrekking tot toegangsnetwerkfuncties? Zo nee, waarom
niet?

Kan de staatssecretaris voorts aangeven op welke manier het kabinet
ervoor zorgt dat elke exploitant een passende multivendor-strategie
heeft om verregaande afhankelijkheid van individuele leveranciers te
voorkomen?

De leden van de GroenLinks-fractie vragen op welke manier Nederland
invulling geeft aan de aanbeveling van de toolbox om buitenlandse
directe investeringen te screenen die betrekking hebben op essentiële
5G-activa, en verstoringen op de 5G-markt als gevolg van potentiële
dumping of subsidies te voorkomen. Kan de staatssecretaris inzicht geven
in Chinese subsidies voor aanbieders van 5G-technologie uit dat land en
wat dit betekent voor mogelijke verstoringen op de Nederlandse 5G-markt?
Hoe gaat het kabinet om met dergelijke verstoringen?

Deze leden vragen ook wat het kabinet onderneemt om langere termijn
afhankelijkheid van niet-Europese leveranciers met een verhoogd risico
te vermijden. Op welke manier werkt het kabinet aan de aanbeveling om
EU-capaciteiten op het gebied van 5G- en post-5G-technologieën verder
te versterken?

De leden van de GroenLinks-fractie zijn ook benieuwd naar de appreciatie
van het kabinet van het voornemen van de Commissie om
overheidsopdrachten op het gebied van 5G-netwerken te gebruikten ter
ondersteuning van vastgestelde doelstellingen op het gebied van
beveiliging, diversiteit van leveranciers en duurzaamheid van
5G-netwerken op de lange termijn. Is het kabinet ook van plan om
overheidsopdrachten hiervoor aan te wenden? Kan het op enige wijze
bevoordelen van Europese leveranciers daar een rol in spelen? Kan de
staatssecretaris ook een beknopt overzicht geven van recente
ontwikkelingen op het gebied van 5G veiligheidsmaatregelen in andere
Europese landen, met name Duitsland, Frankrijk, België en Denemarken?
Zijn er, zover bij de staatssecretaris bekend, ook lidstaten die de
adviezen van de EU toolbox in slechts zeer beperkte mate opvolgen? Is de
staatssecretaris bereid om bij de telecomraad het belang te benadrukken
van een gezamenlijke benadering op dit vlak?

Kan de staatssecretaris toelichten in hoeverre de toenemende spanningen
tussen de Verenigde Staten en China, en additionele maatregelen vanuit
de Verenigde Staten die de levering van technologie aan Chinese
bedrijven bemoeilijken, een risico vormen voor het gebruik van
apparatuur van diezelfde Chinese bedrijven in Nederlandse
telecomnetwerken? Is zij van plan om dit onderwerp ter sprake te brengen
bij de Telecomraad en op te roepen om dit te laten onderzoeken?

 

De leden van de GroenLinks-fractie hebben ook nog een vraag over de
straling van 5G. Deze leden vinden het belangrijk dat er goed onderzoek
naar gedaan wordt en steunen de acties die het kabinet hierin neemt.
Veel onderzoek over de mogelijke effecten van de uitrol van 5G gaat over
de effecten op de volksgezondheid. Toch vragen deze of het mogelijk is
ook te kijken naar het effect op het milieu en de biodiversiteit in het
bijzonder. Is de staatssecretaris bereid om samen met de minister van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit nulmetingen te verrichten in
natuurgebieden dicht bij zendmasten om zo voldoende informatie te hebben
om goed te kunnen onderzoeken in hoeverre de uitrol van 5G negatieve
milieueffecten heeft?

Fiche Mededeling Europese Digitaliseringsstrategie

De leden van de GroenLinks-fractie verwelkomen de mededeling “De
digitale toekomst van Europa vormgeven”. Deze leden onderschrijven de
analyse van de Commissie dat digitale technologieën veel potentie
hebben. Tegelijkertijd is het uitermate belangrijk om ook de keerzijde
van digitalisering te erkennen en hiervoor te waken. De Commissie gaat
in op verschillende risico’s, onder andere met betrekking tot het
vergroten van economische ongelijkheden en het vergemakkelijken van de
verspreiding van desinformatie. Andere risico’s blijven echter
onderbelicht, zo denken deze leden. Zo lezen zij niet veel terug over
risico’s met betrekking tot profilering en discriminatie via
ontoegankelijke en ondoorgrondelijke algoritmen. Zo waarschuwde de
Nationale Ombudsman in zijn meest recente jaarverslag dat digitale
systemen via algoritmen kunnen leiden tot etnisch profileren. Ook stelt
hij dat burgers soms vastlopen in processen rond digitale
dienstverlening. Kan de staatssecretaris hierop reflecteren, en is zij
bereid om deze reflecties ook onder de aandacht te brengen van de
Commissie, zodat hier rekening mee wordt gehouden in de Europese
digitaliseringsstrategie?

Voorts zijn deze leden benieuwd naar de voornemens van de Commissie om
uitdagingen rondom belastingheffing in de digitale economie te
adresseren. Hoe kijkt het kabinet hier tegenaan?

Fiche Een Europese Datastrategie

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met interesse kennisgenomen
van de mededeling ‘Een Europese Datastrategie’ en bijbehorend
BNC-Fiche. 

Deze leden vragen of de staatssecretaris kan aangeven in welke situaties
een verplichting tot datadelen voor ondernemers wordt overwogen. Hoe
wordt de privacy van personen waarop die data eventueel van toepassing
zijn daarbij geborgd? 

Deze leden kunnen zich vinden in het uitgangspunt dat mensen grip moeten
kunnen houden op gegevens die hen betreffen. Zij onderschrijven ook de
analyse van het kabinet dat er in de praktijk nog onvoldoende
gebruiksvriendelijke oplossingen bestaan om die grip ook daadwerkelijk
uit te kunnen oefenen. Hoe zet het kabinet zich ervoor in om die grip te
verbeteren? Hoe staat het in dat kader met de uitvoering van de
motie-Buitenweg over gemeenschappelijke data trusts (Kamerstuk 35134,
nr. 7)?

De leden van de GroenLinks-fractie zijn tevreden om te lezen dat er nauw
contact bestaat vanuit het kabinet met Duitse partners over het
initiatief GAIA-X. Kan de staatssecretaris deze contacten nader
toelichten? Welke voortuitgang is geboekt met betrekking tot de
initiatief in de afgelopen maanden?

Tenslotte zijn deze leden benieuwd naar de waardering door het kabinet
van de inzet van de Commissie om ongerechtvaardigde belemmeringen voor
internationale datastromen tegen te gaan. Hoe kijkt de staatssecretaris
naar dergelijke belemmeringen? Is de staatssecretaris van mening dat
deze altijd ongerechtvaardigd zijn? Zo nee, onder welke omstandigheden
zijn deze gerechtvaardigd? In hoeverre hebben Nederland en de Europese
Unie zelf belemmeringen ingesteld met betrekking tot internationale
datastromen, bijvoorbeeld via vereisten om Europese data in Europa op te
slaan?

II	Antwoord / Reactie van de staatsecretaris