Reactie op toezeggingen, gedaan tijdens notaoverleg Mensenrechtenrapportage van 22 juni 2020, over de zes focusgebieden inclusief de besteding van gelden aan persvrijheid
Mensenrechten in het buitenlands beleid
Brief regering
Nummer: 2020D42577, datum: 2020-10-27, bijgewerkt: 2024-02-19 10:56, versie: 3
Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-32735-315).
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: S.A. Blok, minister van Buitenlandse Zaken (Ooit VVD kamerlid)
Onderdeel van kamerstukdossier 32735 -315 Mensenrechten in het buitenlands beleid.
Onderdeel van zaak 2020Z19784:
- Indiener: S.A. Blok, minister van Buitenlandse Zaken
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Buitenlandse Zaken
- 2020-11-04 14:10: Aanvang middagvergadering: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2020-11-05 12:30: Procedurevergadering (Procedurevergadering), vaste commissie voor Buitenlandse Zaken
- 2022-09-06 15:20: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
Preview document (🔗 origineel)
Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
Vergaderjaar 2020-2021 |
32 735 Mensenrechten in het buitenlands beleid
Nr. 315 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 27 oktober 2020
Tijdens het notaoverleg over de Mensenrechtenrapportage van 22 juni jl. (Kamerstuk 32 735, nr. 308) heb ik toegezegd voorafgaand aan de begrotingsbehandeling u schriftelijk te informeren over de balans in de bestedingen over de zes focusgebieden van het mensenrechtenbeleid en over de besteding van de gelden aan persvrijheid. Met deze brief voldoe ik graag aan beide toezeggingen.
De intensivering van de inzet op mensenrechten in het buitenlands beleid (Kamerstuk 32 735, nr. 198) heeft geleid tot een verhoging van het Mensenrechtenfonds met EUR 36,2 miljoen. In 2019 is een subsidiebeleidskader uitgebracht voor nieuwe meerjarige projecten uit het Mensenrechtenfonds (2019–2021). Daarbij ging bijzondere aandacht uit naar vrijheid van religie en levensovertuiging, de positie van journalisten en gelijke rechten voor LHBTI’s conform het regeerakkoord (bijlage bij Kamerstuk 34 700, nr. 34), de motie van het lid Voordewind c.s. (Kamerstuk 34 775 V, nr. 29) en de motie van het lid Sjoerdsma c.s. (Kamerstuk 34 775 V, nr. 26).
Voor deze financieringsronde was EUR 24,5 miljoen beschikbaar; EUR 6 mln voor elk van de drie hierboven genoemde thema’s, EUR 2,5 mln voor mensenrechtenverdedigers en EUR 2,5 mln voor bevordering van de internationale rechtsorde/de strijd tegen straffeloosheid. Gelijke rechten voor vrouwen en meisjes is themadoorsnijdend en vervlochten in de andere prioriteiten. In 2019 is ook een subsidiebeleidskader gepubliceerd voor kleinere ngo’s met een plafond van EUR 1,5 mln. Minimaal 60% van de middelen is daarbij ingezet ten behoeve van vrijheid van religie en levensovertuiging, de positie van journalisten en gelijke rechten voor LHBTI’s.
Grofweg twee derde van het jaarlijkse budget ten behoeve van mensenrechten wordt ter beschikking gesteld aan de posten. Posten kunnen deze middelen naar eigen inzicht besteden aan een of meer van de zes prioriteiten, afhankelijk van de behoeften en mogelijkheden in betrokken land. De posten financieren met name projecten ten behoeve van gelijke rechten voor vrouwen en meisjes, mensenrechtenverdedigers en internationale rechtsorde/bestrijding straffeloosheid. Ook het merendeel van de ondersteuning van vrijheid van religie en levensovertuiging en gelijke rechten voor lhbti’s vindt plaats via de posten.
Naast het Mensenrechtenfonds staan de posten en het ministerie diverse andere budgetten voor de mensenrechtenprioriteiten ter beschikking, bijvoorbeeld het fonds Funding Leadership and Opportunities for Women (FLOW), het Accountability Fund en de Matra- en Shirakafondsen. Wanneer deze fondsen worden gebruikt ten behoeve van een van de thema’s binnen het mensenrechtenbeleid, wordt dit vermeld in de mensenrechtenrapportage. Dit geldt ook voor de strategische partnerschappen voor de samenwerking tussen het ministerie en het maatschappelijke middenveld. Het partnerschap-programma Samenspraak en Tegenspraak loopt eind 2020 af. Nieuwe partnerschappen zijn in ontwikkeling. Daarbij zullen ook partnerschappen worden gesloten op het gebied van vrijheid van religie en levensovertuiging, vrijheid van meningsuiting (in brede zin) en gelijke rechten voor LHBTI’s. Verder financiert het ministerie jaarlijks het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties. In 2019 bedroeg de bijdrage ruim EUR 10 miljoen.
In de bijlage treft u een overzicht aan met de bestedingen aan de zes prioriteiten van het mensenrechtenbeleid zowel via het Mensenrechtenfonds (tabel I) als via een aantal andere fondsen (tabel III). Daarnaast treft u een overzicht aan van het Mensenrechtenfonds met de verdeling van de budgetten tussen het ministerie en de posten (tabel II).
Wat betreft de besteding van gelden aan persvrijheid informeer ik u graag als volgt. Eind 2020 eindigt de financiering van twee grote programma’s op persvrijheid conform de beschikking. Het gaat hierbij om het Strategisch Partnerschap met Free Press Unlimited (ongeveer 32 miljoen over vijf jaar, gefinancierd uit BHOS-gelden) en het programma van RNW Media (ongeveer 34 miljoen over vijf jaar, gefinancierd uit het Mensenrechtenfonds). Voor de periode 2021–2025 zijn er nieuwe strategische partnerschappen geselecteerd onder het Power of Voices subsidie-instrument op de thema’s Vrijheid van Religie en Levensovertuiging, Gelijke rechten voor LHBTI en Vrijheid van Meningsuiting (zie Kamerbrief van 15 oktober 2020 met Kamerstuk 34 952, nr. 117). Helaas is er geen aanvraag gericht op persvrijheid van voldoende kwaliteit gebleken om in aanmerking te komen voor financiering. Om deze negatieve effecten voor persvrijheid te compenseren heb ik besloten om voor 2021 extra middelen in te zetten voor persvrijheid, veiligheid van journalisten en toegang tot informatie. Ik stel hiervoor EUR 9 miljoen uit het Mensenrechtenfonds beschikbaar. Ik zal de Kamer over de precieze invulling hiervan nader informeren. Daarnaast heb ik besloten in 2021 financiële ondersteuning te blijven geven aan het Justice & Safety programme, onder meer gericht op juridische bijstand voor journalisten in nood, uitgevoerd door de maatschappelijke organisatie Free Press Unlimited voor de periode tot en met juni 2023 voor een totaalbedrag van EUR 1 miljoen en aan het Journalists Safe Haven project, gericht op de tijdelijke relocatie van journalisten in Nederland en capaciteitsopbouw, uitgevoerd door de maatschappelijke organisatie Justice and Peace, voor de periode 2021 tot en met
2025 voor een totaalbedrag van EUR 600.000. Hiermee voldoe ik ook aan de toezegging die Minister Kaag deed tijdens het Algemeen Overleg over Nederland en de wereldwijde aanpak van COVID-19 op 3 september jl. (Kamerstuk 33 625, nr. 322) om in overleg met mij te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om de onafhankelijke journalistiek te ondersteunen.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok
Bijlage
Vrijheid van meningsuiting en internetvrijheid1 | 19.740.039 | 17.289.994 | 15.176.256 |
Vrijheid van religie en levensovertuiging | 5.343.683 | 3.345.217 | 2.434.099 |
Gelijke rechten voor vrouwen en meisjes | 7.841.900 | 5.250.751 | 6.940.933 |
Mensenrechtenverdedigers | 9.081.997 | 9.347.783 | 8.061.579 |
Gelijke rechten voor LHBTI’s | 4.861.531 | 4.826.760 | 2.948.652 |
Bevordering internationale rechtsorde/strijd tegen straffeloosheid | 3.232.490 | 2.041.068 | 2.173.945 |
Overig (incl. een aantal vertrouwelijke projecten)2 | 5.632.628 | 10.327.249 | 9.213.652 |
Totaal | 55.734.268 | 52.428.822 | 46.949.116 |
1 In de centrale Mensenrechtenfonds subsidiebeleidskaders (MRF 2017–2020 en MRF 2019–2021) waren dit twee separate prioriteiten met bijbehorende (sub)doelstellingen. 2 Overig: betreft o.a. mensenrechten algemeen, mensenrechten en bedrijfsleven, ernstigste mensenrechtenschendingen en is inclusief een aantal vertrouwelijke projecten. |
Vrijheid van meningsuiting en internetvrijheid | 19.740.039 | 13.185.418 (67%) |
6.554.621 (33%) |
Vrijheid van religie en levensovertuiging | 5.343.683 | 2.433.880 (46%) |
2.909.803 (54%) |
Gelijke rechten voor vrouwen en meisjes | 7.841.900 | 27.830 (0,4%) |
7.814.070 (99,6%) |
Mensenrechtenverdedigers | 9.081.997 | 1.544.975 (17%) |
7.537.022 (83%) |
Gelijke rechten voor LHBTI’s | 4.861.531 | 2.032.708 (52%) |
2.828.823 (58%) |
Bevordering internationale rechtsorde/strijd tegen straffeloosheid | 3.232.490 | 790.359 (24,5%) |
2.442.131 (75,5%) |
Totaal | 50.101.640 | 20.015.170 | 30.086.470 |
Vrijheid van meningsuiting en internetvrijheid | 7.133.686 | 10.594.797 | 12.667.391 |
Vrijheid van religie en levensovertuiging | 29.791 | 32.091 | 1.979 |
Gelijke rechten voor vrouwen en meisjes | 30.213.747 | 36.850.705 | 36.577.318 |
Mensenrechtenverdedigers | 16.444.270 | 16.087.471 | 16.184.923 |
Gelijke rechten voor LHBTI’s | 4.291.102 | 5.404.177 | 4.711.178 |
Bevordering internationale rechtsorde/strijd tegen straffeloosheid | 14.553.5052 | 21.135.380 | 18.966.454 |
Overig | 12.943.656 | 15.311.753 | 16.558.652 |
Totaal | 85.609.757 | 105.416.374 | 105.667.895 |
1 Accountabilityfonds, Mensenrechtenmultilateraal, SBE Internationale Rechtsorde, FLOW, Shiraka, Publieksdiplomatie, MATRA, Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB), Strategische Partnerschappen binnen het BHOS-beleid, en nog enkele kleine projecten uit andere fondsen. 2 Tabel III is overgenomen uit de Mensenrechtenrapportage 2019 (Kamerstuk 32 735, nr. 304). In deze rapportage is ten onrechte het bedrag EUR 1.703.584 opgenomen als zijnde de uitgaven aan het thema bevordering internationale rechtsorde/strijd tegen straffeloosheid in 2019. De bestedingen aan dit thema via andere fondsen was door een aantal posten abusievelijk niet meegenomen in de finale berekening. Het juiste bedrag luidt EUR 14.553.505. |