Antwoord op vragen van de leden Voordewind, Karabulut, Ploumen, Van Raan, Van Ojik, Van Helvert en Van der Staaij over de mensenrechtensituatie in West-Papua
Antwoord schriftelijke vragen
Nummer: 2021D01115, datum: 2021-01-12, bijgewerkt: 2024-02-19 10:56, versie: 3
Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiƫle HTML versie (ah-tk-20202021-1301).
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: S.A. Blok, minister van Buitenlandse Zaken (Ooit VVD kamerlid)
- Mede namens: S.A.M. Kaag, minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (Ooit D66 kamerlid)
Onderdeel van zaak 2020Z22582:
- Gericht aan: S.A. Blok, minister van Buitenlandse Zaken
- Indiener: J.S. Voordewind, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: S. Karabulut, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: C.G. van der Staaij, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: A. van Ojik, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: M.J.F. van Helvert, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: E.M.J. Ploumen, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: L. van Raan, Tweede Kamerlid
- Voortouwcommissie: TK
Preview document (š origineel)
| Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
| Vergaderjaar 2020-2021 | Aanhangsel van de Handelingen |
| Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden |
1301
Vragen van de leden Voordewind (ChristenUnie), Karabulut (SP), Ploumen (PvdA), Van Raan (PvdD), Van Ojik (GroenLinks), Van Helvert (CDA) en Van der Staaij (SGP) aan de Minister van Buitenlandse Zaken over de mensenrechtensituatie in West-Papua. (ingezonden 24Ā november 2020).
Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken), Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (ontvangen 12Ā januari 2021).
Vraag 1
Kunt u een overzicht geven van Nederlandse wapenleveranties aan Indonesiƫ over de afgelopen vijf jaar, uitgesplitst naar product en hoeveelheid? Deelt u de mening dat er geen wapens, munitie of materieel aan Indonesiƫ geleverd zouden mogen worden die op een of andere manier ingezet zouden kunnen worden bij de onderdrukking van de bevolking van West-Papua? Hoe vergewist u zich ervan dat dit ook niet gebeurt?
Antwoord 1
| Deel voor F-16 gevechtsvliegtuig | 45.768 | 04-11-2015 |
| Communicatiesystemen | 1.973.000 | 24-12-2015 |
| Delen en gereedschappen voor radar- en C3 systemen | 500.000 | 12-01-2016 |
| Delen voor radar- en C3-systemen | 1.500.000 | 15-01-2016 |
| Delen voor gevechtsvliegtuigen | 120.000 | 25-02-2016 |
| Programmatuur voor radar- en C3-systemen | 10.000 | 16-03-2016 |
| Delen voor radar- en C3-systemen | 1.448.391 | 20-05-2016 |
| Banden voor een militaire transporthelikopter | 4.275 | 30-06-2016 |
| Deel voor radar- en C3-systeem | 17.000 | 01-07-2016 |
| Delen van fregatten | 50.000.000 | 02-08-2016 |
| Reservedelen voor marineschepen | 22.500.000 | 22-08-2016 |
| Nachtzichtkijkers | 7.500 | 25-08-2016 |
| Delen voor C-130 transportvliegtuigen | 17.000 | 25-10-2016 |
| Delen voor rondzoekradarsystemen | 1.511.515 | 08-12-2016 |
| Delen voor rondzoekradarsystemen | 40.000 | 08-12-2016 |
| Banden voor Super Puma helikopters | 18.355 | 23-12-2016 |
| Radar en C3 systemen met toebehoren | 196.425.000 | 27-12-2016 |
| Delen voor radar- en C3-systemen | 2.000.000 | 17-01-2017 |
| Delen voor radar- en C3-systemen | 2.000.000 | 18-01-2017 |
| Thermische camera's | 358.560 | 24-01-2017 |
| Delen voor Alligator amfibievoertuigen | 150.000 | 22-03-2017 |
| Delen voor Alligator amfibievoertuigen | 45.750 | 06-04-2017 |
| Technologie en programmatuur voor radarsystemen | 100 | 12-04-2017 |
| Delen voor F-16 gevechtsvliegtuigen | 28.000 | 04-05-2017 |
| Delen voor Alligator amfibievoertuigen | 48.000 | 04-05-2017 |
| Decompressiekamer | 415.035 | 07-06-2017 |
| Diverse delen voor marine schepen | 22.500.000 | 13-07-2017 |
| Delen voor communicatiesystemen | 25.000 | 01-09-2017 |
| Decompressiekamer | 464.935 | 08-09-2017 |
| Delen voor vliegsimulatiesystemen | 45.810 | 19-10-2017 |
| Delen voor radar en C3 systemen | 196.419.100 | 20-10-2017 |
| Delen voor marineschepen | 1.000.000 | 08-11-2017 |
| Training voor gebruik decompressiekamer | 19.860 | 23-11-2017 |
| Delen voor radar- en C3-systemen | 1.703.483 | 22-01-2018 |
| Delen voor radar- en C3-systemen | 1.905.000 | 22-01-2018 |
| Delen voor F-16 gevechtsvliegtuigen | 22.000 | 30-03-2018 |
| Technologie en software voor radarsystemen | 100 | 01-05-2018 |
| Bevoorradingssysteem | 2.275.000 | 13-07-2018 |
| Diverse delen voor marine schepen | 1.6560.270 | 24-07-2018 |
| Communicatiesystemen | 25.000 | 20-08-2018 |
| Brandstofvulinstallatie voor op zee | 45.000 | 21-08-2018 |
| Delen voor fregatten | 100.000 | 26-10-2018 |
| Technologie voor scheepsontwikkelingen | 83.500 | 08-11-2018 |
| Delen voor vaartuigen | 194.948.272 | 07-12-2018 |
| Delen voor radar- en C3-systemen | 1.558.483 | 14-02-2019 |
| Delen voor radar- en C3-systemen | 1.748.000 | 14-02-2019 |
| Programmatuur voor een geweervuurlokalisatiesysteem | 100.000 | 27-02-2019 |
| Akoestische sensoren | 200.000 | 27-02-2019 |
| Warmtebeeldcamera's | 735.185 | 11-04-2019 |
| Warmtebeeldcamera's | 737.185 | 12-04-2019 |
| Deel voor F-16 gevechtsvliegtuigen | 114.900 | 26-04-2019 |
| Deel voor een Hawk simulatiesysteem | 44.300 | 29-05-2019 |
| Delen voor fregatten | 2.630.840 | 21-08-2019 |
| Bevoorradingssysteem incl. technologie en toebehoren. | 2.275.000 | 02-09-2019 |
| Vliegtuigbanden voor Puma helikopters | 8.565 | 11-11-2019 |
| Technologie voor radar- en C3-systemen | 250.000 | 18-11-2019 |
| Delen voor fregatten | 12.8056.792 | 31-12-2019 |
| Delen, software, technologie voor radar- en C3-systemen | 1.558.483 | 07-02-2020 |
| Delen, software, technologie voor radar- en C3-systemen | 1.558.483 | 07-02-2020 |
| Delen, software, technologie voor radar- en C3-systemen | 1.458.000 | 21-02-2020 |
| Delen, software, technologie voor radar- en C3-systemen | 1.458.000 | 21-04-2020 |
| Delen, software, technologie voor radar- en C3-systemen | 1.558.483 | 01-05-2020 |
| Technologie voor scheepsontwikkeling | 4.500.000 | 28-05-2020 |
| Radar en C3-systemen en technologie | 34.200.000 | 02-06-2020 |
| Delen en technologie voor simulatiesystemen | 7.701 | 16-06-2020 |
| Delen voor F-16 gevechtsvliegtuigen | 177.884 | 02-09-2020 |
Alle vergunningaanvragen voor uitvoer van militaire goederen worden case-by-case op basis van de aard van de goederen en het eindgebruik getoetst aan de acht criteria van het EU Gemeenschappelijk Standpunt Inzake Wapenexport. Dit geldt ook voor de aanvragen voor uitvoer naar Indonesiƫ. Daarbij wordt de situatie in Papua en West-Papua (hierna: Papua) meegewogen, onder meer ten aanzien van criterium 2 (eerbiediging van mensenrechten en naleving van het internationaal humanitair recht) en criterium 3 (interne conflicten).
Exportcontrole beoogt te voorkomen dat goederen/technologie op ongewenste wijze worden ingezet. Als er een risico bestaat dat het materieel onrechtmatig gebruikt wordt tegen de eigen bevolking, bijvoorbeeld in de situatie van Papua, dan zal er geen vergunning worden verleend. De zeer zorgvuldige risico-inschatting wordt voorafgaand aan de uitvoer gemaakt. Nederland kan goederen/technologie, nadat deze uitgevoerd zijn en van eigendom veranderd, niet blijven monitoren. We hebben niet de rechtsmacht in landen om dat te doen, noch de capaciteit om eenmaal uitgevoerde goederen te blijven volgen. Ook wanneer er zorgen zijn over mensenrechten of een intern conflict in het ontvangende land, kan het voorkomen dat vergunningaanvragen naar dat land positief worden beoordeeld. In die gevallen blijkt dan uit de toetsing dat de goederen in kwestie niet, of niet op negatieve wijze, van invloed zijn op die mensenrechtensituatie en/of het interne conflict.
Vraag 2
Is de externe financiering van het Community Policing Programme inmiddels uitgefaseerd? Bent u van mening dat dit programma nu succesvol voortgezet wordt door politie en gemeenschappen zelf? Waar blijkt dit volgens u uit? Zijn er door Nederland getrainde politiemensen betrokken geweest bij geweld tegen de lokale bevolking? Hoe treedt de politie op in het conflict tussen de Papua-bevolking en de Indonesische overheid?
Antwoord 2
De Nederlandse bijdrage aan het Community Policing Programme liep tot juli 2019. Gemeenschappen in Papua en de Molukken zetten het programma nu met eigen middelen voort. Een belangrijke indicatie hiervoor is bijvoorbeeld dat op het eind van de Nederlandse ondersteuning reeds 78% van de financiering door lokale overheid, politie en andere lokale financiering geschiedde. Ook is de door het project ontwikkelde en uitgerolde aanpak voor community policing in 80 andere gemeenschappen succesvol gerepliceerd (naast 22 gemeenschappen waarin de fora opgezet werden als onderdeel van het door Nederland gesteunde project met IOM).
De community policing officers die met het programma ondersteund zijn, zijn ongewapende wijkagenten die in de gemeenschap aanwezig zijn. Deze agenten spelen een rol bij bemiddeling van lokale conflicten die burgers onderling hebben en bij lokale veiligheidskwesties, niet bij ordehandhaving. De Community Policing Forums (CPFās) hebben in de afgelopen jaren o.m. een rol gespeeld in het adresseren van zaken van lokale veiligheid, huiselijk geweld, en landconflicten.
Vraag 3
Bent u geĆÆnformeerd over de Papua People's Petition (PRP) tegen de verlenging van de Special Autonomy, die gesteund wordt door 90 maatschappelijke organisaties? Zo niet, bent u bereid dit na te vragen bij de Indonesische autoriteiten? Deelt u de bezwaren en zorgen van deze organisaties tegen deze Special Autonomy?
Antwoord 3
Ik ben bekend met de petitie waarin diverse organisaties zich uitspreken tegen de verlenging van de speciale autonomie in Papua. De Nederlandse regering dringt bij de Indonesische autoriteiten aan op een constructieve dialoog met de bevolking in Papua, ook over de toekomst van de speciale autonomie status voor de beide provincies.
Vraag 4
Heeft de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN West-Papua al bezocht? Bent u bereid om bij de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN na te vragen of zij uitgenodigd is om het gebied te bezoeken? Bent u bereid bij de Indonesische autoriteiten en in de VN-Mensenrechtenraad aan te dringen op een bezoek van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 4
De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN heeft Papua nog niet bezocht, mede omdat een bezoek door de coronacrisis tijdelijk vrijwel onmogelijk is geworden. Wel heeft zij een staande uitnodiging voor een bezoek aan IndonesiĆ«. De Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de VN heeft hierover op 3Ā december jl. met het kabinet van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten gesproken. Hierbij heeft Nederland aangegeven dat zij een bezoek door de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten aan Papua belangrijk acht. Nederland zal ook bij de eerstvolgende gelegenheid nogmaals bij de Indonesische autoriteiten aangeven dat het belangrijk is dat een dergelijk bezoek zo spoedig mogelijk plaatsvindt.
Vraag 5, 6 en 7
Hebben journalisten inmiddels vrij toegang tot West-Papua? Zo nee, bent u bereid bij de Indonesische autoriteiten na te vragen waarom die toegang niet vrij is en er bovendien op aan te dringen dat journalisten wel toegang krijgen tot het gebied?
Bent u bereid de moord op de christelijke voorganger Yeremia Zanambani bilateraal en ook in de VN-Mensenrechtenraad aan te kaarten? Zo nee, waarom niet?
Kunt u de huidige mensenrechtensituatie van de bevolking van Papua beschrijven? Kunt u een overzicht geven van de door maatschappelijke organisaties en media gedocumenteerde mensenrechtenschendingen in West-Papua?
Antwoord 5, 6 en 7
De mensenrechtensituatie in Papua kent diverse zorgpunten, waaronder geweldsincidenten tegen burgers, maar ook de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van vereniging en de positie van mensenrechtenverdedigers en (lokale) journalisten. Het ministerie en de Nederlandse ambassade in Jakarta hebben regelmatig contact met maatschappelijke organisaties die deze situatie monitoren. Desondanks beschik ik niet over een totaaloverzicht van de door maatschappelijke organisaties en media gedocumenteerde mensenrechtenschendingen in West-Papua.
De situatie in Papua, inclusief de mensenrechten, is een vast onderdeel van de bilaterale dialoog tussen Nederland en Indonesiƫ. Zo heb ik de mensenrechtensituatie in de twee provincies bij de Indonesische coƶrdinerende Minister van Politieke, Juridische en Veiligheidszaken aangekaart tijdens het staatsbezoek in maart jl. Bij deze gelegenheid heb ik ook het belang van vrije toegang voor journalisten benadrukt. Het is voor journalisten nog steeds moeilijk om naar Papua te reizen. Ook op hoogambtelijk niveau wordt de zorg over de mensenrechtensituatie in Papua regelmatig aan de Indonesische autoriteiten overgebracht. De moord op Yeremia Zanambani is besproken tijdens recent hoogambtelijk overleg met Indonesiƫ in november jl. Nederland zal tijdens de Universal Periodic Review (UPR) van Indonesiƫ in 2021 aandacht vragen voor een goede afsluiting van het onderzoek naar de daders van deze moord.
Vraag 8 en 9
Kunt u een overzicht geven van de door maatschappelijke organisaties en media gedocumenteerde schade aan milieu, leefomgeving en klimaat die door internationale mijnbouwbedrijven, de olie- en gasindustrie en door boskap aangericht wordt in West-Papua? En kunt u aangeven of en op welke manier Nederlandse bedrijven betrokken zijn bij deze activiteiten? Zo niet, bent u bereid hierover opheldering te vragen bij de Indonesische autoriteiten en deze aan te spreken op deze schade?
Hoe kan Nederland er volgens u aan bijdragen dat Indonesiƫ mensenrechten, milieu en leefomgeving van de bevolking van West-Papua meer respecteert?
Antwoord 8 en 9
Nederland volgt de situatie op het gebied van mensenrechten en het bedrijfsleven en milieu in Papua, en breder in Indonesiƫ nauwgezet. Ik beschik echter niet over een totaaloverzicht van alle gedocumenteerde schade aan milieu, leefomgeving en klimaat in Papua.
Ambassades hebben, zoals omschreven in de IMVO-richtlijnen voor het Nederlandse postennet, vijf kerntaken op IMVO gebied: expertise opbouwen, bewustwording creƫren, bedrijfsleven ondersteunen, nagaan of verlenen van steun aan bedrijven gepast is, en agendering van IMVO bij lokale overheden. De ambassade in Jakarta spreekt zodoende regelmatig met Nederlandse bedrijven over het belang van IMVO. Voor zover mij bekend zijn er geen Nederlandse bedrijven betrokken bij de door u genoemde activiteiten. Van Nederlandse bedrijven verwacht het kabinet dat zij zorgvuldigheid toepassen in lijn met de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights. Het is de verantwoordelijkheid van bedrijven zelf om eventuele negatieve impact op mens en milieu te voorkomen en aan te pakken.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (en impact op het milieu als belangrijk onderdeel daarvan) is onderdeel van de dialoog die Nederland met de Indonesische autoriteiten heeft over mensenrechten en duurzaamheid. Zo heeft Minister Kaag begin december met haar Indonesische collega Luhut Binsar Pandjaitan gesproken over de nieuwe Omnibuswet, die heeft geleid tot zorgen onder ngoās en buitenlandse investeerders. Tijdens het gesprek heeft zij de zorgen op het gebied van milieu en arbeidswetgeving gedeeld en aangedrongen op een dialoog met het maatschappelijk middenveld. Daarnaast ondersteunt Nederland in IndonesiĆ« versterking van het maatschappelijk middenveld, waaronder ook op het gebied van bedrijfsleven en mensenrechten, duurzaamheid en milieu.