Preview document (🔗 origineel)

---

2021D10451 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Binnen de vaste commissie voor Europese Zaken bestond bij een aantal fracties de behoefte om aan het kabinet enkele vragen en opmerkingen voor te leggen met betrekking tot de geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken d.d. 23 maart 2021 (21 501-02, nr. 2301) en het Verslag van de informele videoconferentie van de Raad Algemene Zaken van 23 februari 2021 (Kamerstuk 21 501-02 nr. 2296)

De voorzitter van de vaste commissie voor Europese Zaken,
Veldman

Adjunct-griffier van de vaste commissie voor Europese Zaken,
Buisman

Algemeen

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken van 23 maart 2021. Zij hebben hierbij nog enkele vragen.

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de Raad Algemene Zaken van 23 maart 2021. Zij hebben hierbij nog enkele vragen.

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de geannoteerde agenda van de Raad Algemene Zaken van 23 maart 2021. De aan het woord zijnde leden hebben over de geannoteerde agenda nog enkele vragen.

De leden van de SP-fractie hebben de agenda voor de Raad Algemene Zaken van 23 maart 2021 kritisch bekeken. De leden hebben hier nog een aantal vragen over.

Voorbereiding Europese Raad van 25 en 26 maart 2021

In het verslag van de informele videoconferentie van de Raad Algemene Zaken dd. 23 feb 2021 hebben de leden van de VVD-fractie gelezen over het vaart maken met voorstellen voor een Europese Gezondheidsunie. Welke voorstellen heeft Nederland gedaan voor deze «Europese Gezondheidsunie»? Welk mandaat gaat deze «Gezondheidsunie» krijgen? Blijft gezondheidszorg nog steeds een aangelegenheid van de lidstaten? Hoe werkt een synchronisatie van bijvoorbeeld gezondheidspaspoorten in relatie tot het komen tot eigenstandige keuzes ten aanzien van dergelijke documenten om een eventuele inenting, negatieve testuitslag of eerdere besmetting te registreren voor het verder openstellen van de samenleving? In hoeverre kunnen landen het vrij verkeer van mensen beperken op basis van dit soort vereiste documentatie?

Digitalisering is van groot belang voor de toekomst. De Europese Commissie komt met een Digitaal Kompas. De leden van de VVD-fractie willen graag vernemen in hoeverre dit Digitaal Kompas bevoegdheden van lidstaten gaat overnemen. Kan er bijvoorbeeld in het kader van het standaardiseren van de digitale infrastructuur van het sociale domein van de landen binnen de Europese Unie, sprake zijn van het gelijktrekken van sociale uitkeringen, rechten en plichten binnen de Unie? Zo spreekt het Digitale Kompas over Kunstmatige Intelligentie die benut zou moeten worden in bijvoorbeeld het bedrijfsleven en de gezondheidszorg. Wie gaat de regels vaststellen voor die kunstmatige intelligentie en toezien dat de menselijke maat gewaarborgd blijft binnen deze zeer digitaal gedreven overheid?

In het Digitaal Kompas lezen de leden van de VVD-fractie ook dat er in 2030 een digitale identiteit voor alle EU-burgers zou moeten zijn. Nu hebben de leden van de VVD-fractie de ontstaansgeschiedenis van de online identiteit binnen Nederland van dichtbij mee gemaakt. Dat was en is nog geen uitgemaakte zaak. Hoe denkt de Europese Unie dit te gaan regelen? Wie beheert die online identiteit? Is met de verdere digitalisering van de Europese Unie geen sprake van het overdragen van de meest fundamentele verantwoordelijkheden van de lidstaten zelf, namelijk het zorg dragen voor de eigen inwoners, aan de Unie?

Ook lezen de leden van de VVD-fractie in het Digitale Kompas het volgende: «Secured e-voting would encourage greater public participation on democratic life.» Wordt er hier gesproken over dat elektronisch stemmen de norm moet gaan worden? En geldt dat dan alleen voor de Europese Unie of ook voor de lidstaten? Tevens staat er: »User-friendly services will allow citizens of all ages and businesses of all sizes to influence the direction and outcomes of government activities more efficiently and improve public services.»Lezen de leden van de VVD-fractie nu goed dat deze manier van stemmen gebruikt gaat worden voor referenda? Zo ja, zijn die referenda dan alleen voor beleid van de Unie of ook voor beleid in de lidstaten?

De leden van de D66-fractie stellen vast dat er 24 maart 2021 een debat met de demissionair Minister-President zal zijn over de Europese Raad van 25 en 26 maart. De leden lezen dat mogelijke vaccinatiepaspoorten voor de hele Europese Unie op de agenda staan.

De leden van de fractie van D66 vragen zich af hoe het kabinet de uitvoering van zo’n bewijs precies voor zich ziet? Verwacht het kabinet dat er straks een Europees Coronapaspoort komt naast een Nederlands vaccinatiebewijs? Hoe verschilt tot de zomer de tijdsplanning van het Nederlandse Coronapaspoort met die van het Europese Coronapaspoort? De leden hebben vernomen dat Estland in contact is met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) over de wereldwijde aansluiting van het coronapaspoort. Wat is de status hiervan? En hoe verhouden deze gesprekken zich tot de Europese Unie en de WHO?

Kan het kabinet puntsgewijs toelichten welke juridische obstakels zij zien bij een coronapaspoort? Kan het kabinet aangeven welke voor-en nadelen zij zien van een Europees coronapaspoort? Hoe kijkt het kabinet aan tegen landen die al op eigen houtje een coronapaspoort zijn gestart? Het kabinet stelt dat dit instrument niet mag discrimineren. Hoe gaat het kabinet waarborgen dat niet gevaccineerde evenveel bewegingsvrijheid krijgen als gevaccineerde personen? Welke rol speelt testen danwel sneltesten hierbij? Hoe gaat Nederland zich inzetten ten aanzien van het opnemen van een immuniteitsstatus in het coronapaspoort? De leden van de D66-fractie lezen ook dat het kabinet de ontwikkeling van een gezamenlijke aanpak om de reisrestricties uit te faseren steunt. Bevat deze ontwikkeling ook het gelijktrekken van quarantaineverplichtingen en inreisregels binnen de Europese Unie? Wat is de inzet van het kabinet op dit punt? Wordt dit ook besproken tijdens deze Raad?

De leden van de CDA-fractie zien dat productie, levering en uitrol van vaccins op de agenda staat van de Europese Raad. Dit gebeurt op initiatief van Oostenrijk, dat lidstaten bovendien beschuldigd van het maken van geheime deals. Samen met Tsjechië, Slovenië, Letland en Bulgarije agendeert Oostenrijk de verdeling van vaccins. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet wat het standpunt van het kabinet is in deze kwestie, of deze lidstaten al suggesties hebben gedaan voor een nieuwe verdeelmethode en in hoeverre dat wenselijk zou zijn. Tevens vragen deze leden het kabinet zich in te zetten om de solidariteit binnen de Europese samenwerking aangaande de bestrijding van de pandemie en de verdeling van vaccins te bewaken.

De leden van de CDA-fractie hebben nog twee specifieke vragen: Zijn er EU-landen die buiten de EU afspraken om, vaccins hebben ingekocht? Zo ja, welke landen betreft dat dan en waar hebben zij hun vaccins ingeslagen? Graag een overzicht.

In eerdere antwoorden gaf het kabinet aan dat het in het kader van vertrouwelijkheid niet mogelijk is om precies aan te geven voor hoeveel vaccins er een exportvergunning gegeven wordt vanuit Nederland. Toch zouden de leden van de CDA-fractie graag een idee hebben van de omvang van de export van vaccins uit Nederland naar landen buiten de Europese Unie. Kan het kabinet inzage verschaffen hoeveel doses vaccins in elk van de afgelopen drie maanden uit Nederland geëxporteerd zijn naar landen buiten de Europese Unie? En graag horen deze leden welk onderdeel van de regelgeving bepaalt dat het aantal vaccins waarvoor een exportvergunning gegeven wordt, geheim moet blijven en niet aan het parlement kan worden meegedeeld. Als het niet openbaar meegedeeld kan worden, zouden de leden van de CDA-fractie deze informatie (over de export van vaccins) wel graag vertrouwelijk ontvangen. De leden van de CDA-fractie vragen dit omdat buitenlandse media wel heel precies kunnen vermelden hoeveel vaccins geëxporteerd worden uit de Unie.

De leden van de CDA-fractie danken het kabinet voor het inzicht dat geboden is in de onderhandelingen met Halix in Leiden. Begrijpen deze leden het nu goed dat Nederland geld kon investeren, maar het niet gedaan heeft. En dat er later geld geïnvesteerd is door het Verenigd Koninkrijk en dat vaccins nu geëxporteerd worden vanuit Leiden naar het Verenigd Koninkrijk. Graag zouden deze leden een uitgebreid antwoord ontvangen en een toelichting hoe dit gelopen is.

Tot slot willen de leden van de CDA-fractie graag weten hoe het staat met de export en import van vaccins uit de Verenigde Staten. Welke overleggen vinden plaats en hoeveel vaccins worden op dit moment geëxporteerd en geïmporteerd?

Ten aanzien van de wereldwijde solidaire verdeling van vaccins staat het kabinet een substantiële bijdrage van de Europese Unie voor. Het is van belang dat bij EU-inspanningen nauw wordt samengewerkt met het multilaterale initiatief COVAX, aldus het kabinet. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet naar de voortgang van COVAX en welke afspraken er gemaakt zijn wat te doen met het overschot aan vaccins wanneer de Europese bevolking eenmaal gevaccineerd is.

De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet of het kabinet even positief is gestemd over de ontwikkeling van de relatie tussen Turkije en de Europese Unie als de Hoge Vertegenwoordiger dat is. Het kabinet blijft bezorgd over de rechtsstaat en mensenrechten in Turkije en zal hier tijdens deze Europese Top wederom aandacht voor vragen. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet in hoeverre daarbij ook gesproken wordt over de situatie in Nagorno-Karabach. Uit de geannoteerde agenda blijkt niet duidelijk waarover de regeringsleiders nu gaan spreken over Turkije, deze leden vragen een nadere toelichting op welke agendapunten er precies op tafel liggen wat betreft de relatie tussen Turkije en de Europese Unie.

De leden van de SP-fractie constateren dat er gesproken zal worden over de Coronasituatie in de Europese Unie ter voorbereiding op de Europese Raad van 25 en 26 maart 2021. Daarbij is uiteraard het Europese Coronapaspoort nu groot en belangrijk nieuws. Deze leden hebben hier nog een aantal vragen over. Kan het kabinet aangeven met wat voor soort paspoort die Europese coronapaspoort vergelijkbaar is? Ligt dit meer in de buurt van een vaccinatiepaspoort of een coronapaspoort zoals recentelijk ook behandeld in de Tweede Kamer? Wat is de definitie van gevaccineerd zijn? Is dit al na een prik of na twee prikken? Wat is de verwachte insteek van de landen? Is er niet een groot gevaar op discriminatie van groepen en drijft het geen tweespalt tussen zij die wel gevaccineerd zijn en lekker op vakantie kunnen, en zij die niet gevaccineerd zijn en dan ook nog binnen moeten zitten? De leden van de SP-fractie hebben grote zorgen over de privacy-aspecten onder dit voorstel. Hoe hoog staat deze zorg op de prioriteitenlijst van het kabinet? Wordt er ook nagedacht over andere alternatieven waardoor mensen ook gewoon veilig kunnen reizen zonder coronapaspoort?

De leden van de SP-fractie zien dat de interne markt, industrie en digitalisering worden besproken ter voorbereiding op de Europese Raad. De leden vinden dit nogal wat. Het zijn grote onderwerpen en het kabinet geeft ter voorbereiding gelijk aan hier blij mee te zijn omdat het leidt tot een beter concurrentievermogen en een meer open economie. De barrières voor de interne markt worden constant neergezet als de grote boosdoener. Kan het kabinet uitleggen of er niet een reden is geweest in eerste instantie om deze barrières te creëren? Zijn alle barrières slecht? De leden van de SP-fractie maken zich daarnaast zorgen dat de fundamentele waarden onder digitalisering, zoals het kabinet benoemd, tezamen met ethische kwesties en de focus op de mens ondergesneeuwd dreigt te raken ten bate van het concurrentievermogen. Kan het kabinet aangeven hoe hoog deze waarden daadwerkelijk staan op de prioriteitenlijst ten aanzien van digitalisering en industriebeleid? Wat is de verwachting van het kabinet waarover concreet deze maand afspraken worden gemaakt? Waar gaat het kabinet qua plannen de handtekening onder zetten?

Ook constateren de leden van de SP-fractie dat de relatie ten aanzien van Rusland en het drama rondom Navalny mogelijk zal worden besproken. Het kabinet geeft aan dat er druk zal moeten worden uitgeoefend op Rusland voor het huidige handelen van Rusland. Kan het kabinet uitleggen wat er wordt bedoeld met druk uitoefenen? Tegelijkertijd geeft het kabinet aan dat ook de deur open zal moeten blijven staan voor overleg. Daar zijn de leden van de SP-fractie het mee eens. Maar deze zaken balancerend: Wat vindt het kabinet dan wat er wel moet gebeuren en wat niet?

Europees Semester

In het kader van de besprekingen over het Europees Semester en de economische koers in de Europese Unie vragen de leden van de VVD-fractie aandacht voor de motie van de leden Aukje de Vries en Slootweg (Kamerstuk 35 711 nr. 10) over duidelijke en stevige mijlpalen en doelen in de Recovery and Resilience Facility-plannen. Kan het kabinet hier ook in het kader van de discussie over het Europees Semester aandacht voor vragen, aangezien er dit jaar gekozen is voor synergie tussen het Semester en het Recovery and Resilience Facility?

Conferentie over de Toekomst van Europa

De leden van de VVD-fractie hebben in een eerdere Kamerbrief gelezen dat het kabinet van mening is «dat de Conferentie geen opmaat dient te zijn naar een verdragswijziging en zich daar gedurende de Conferentie voor [zal] blijven inzetten» (Kamerstukken II, 35 663, nr. 3). De leden van de VVD-fractie willen daar graag hun steun voor uitspreken. Valt er vooraf al iets te zeggen over hoe andere lidstaten hier over denken? Wat kan het kabinet thans zeggen over de kabinetsinzet voor de eerste bijeenkomst? Zal de commissie Europese Zaken hier vooraf inhoudelijk bij betrokken worden?

Begin maart 2021 is de gemeenschappelijke verklaring over de Conferentie over de Toekomst van Europa vastgesteld. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet deze te appreciëren en een tijdpad te delen, tevens vragen deze leden hoe het kabinet voornemens is zijn inbreng te formuleren en de Nederlandse burger te betrekken bij de Nederlandse input voor de conferentie.

De leden van de SP-fractie zien dat de Conferentie over de Toekomst van Europa weer op de agenda staat. Dit keer ten aanzien van het conceptvoorstel. De leden van de SP-fractie willen nogmaals het ongenoegen uitspreken over de keuze voor een trio-voorzitterschap waarin vooringenomenheid over de toekomst van Europa evident is. De leden van de SP-fractie vinden dit enorm teleurstellend en zijn van mening dat dit de doelen van de Conferentie ernstig ondermijnt. De leden vragen het kabinet of het kabinet het belang van de inwoners van de EU-lidstaten in het conceptvoorstel voldoende gewaarborgd ziet. Is er alles aan gedaan om de inwoners hierbij te betrekken? Wat is het te verwachten krachtenveld, zo vragen deze leden?

Brexit

Uitstel van de inspecties die de Britse douane zou uitvoeren op de import van voedselproducten uit de Europese Unie zijn aangekondigd door de Britse autoriteiten. Deze inspecties worden nu pas uitgevoerd vanaf 1 januari 2022, in plaats van de eerder voorgestelde datum van 1 juli 2021. Ook is er pas vanaf 1 oktober in plaats van 1 april aanvullend papierwerk nodig voor de import van dierlijke producten. De leden van de CDA-fractie vragen of eenzelfde oprekking van deze data ook het geval is aan Europese zijde.

De BBC meldt dat de export van VK-goederen naar de Europese Unie in januari met 40.7 procent zijn gedaald ten opzichte van december 2020. De import van EU-producten daalde eveneens, met 28.8 procent. Duitsland meldt dat de import vanuit het Verenigd Koninkrijk in januari 2021 als gevolg van Brexit en de coronapandemie met 56 procent is gedaald ten opzichte van januari 2020, de export is met 29 procent afgenomen. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet wat de cijfers voor Nederland zijn.

Op 9 maart 2021 zou tijdens een «closed-door meeting» in Brussel de ambassadeurs van Frankrijk en enkele andere EU-lidstaten steun hebben uitgesproken aan het voornemen van Europees Commissaris Sefcovic om juridische stappen te zetten tegen het Verenigd Koninkrijk vanwege de eenzijdige verlenging van de overgangsperiode in het Protocol betreffende Ierland en Noord-Ierland. Ook Nederland zou «vocal support» hebben gegeven, inmiddels zijn deze juridische stappen gezet. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet om een toelichting op proces en besluitvorming om te komen tot deze juridische stappen en de officiële klacht te delen met de Kamer. De leden van de CDA-fractie vragen welke rol de Partnerschapsraad speelt of kan spelen in de oplossing van dit conflict. De Europese Commissie is de procedure gestart bij het Europese Hof van Justitie, deze leden vragen het kabinet aan te geven hoe het handelen van het Verenigd Koninkrijk als derde land onder de jurisdictie van het Europese Hof van Justitie valt. Onderdeel van de klacht betreft de beginfase van het in werking laten treden van het geschillenbeslechtingsmechanisme zoals afgesproken is in de deal, deze leden vragen het kabinet in hoeverre dit deel van de deal geldt zolang deze voorlopig in werking is getreden aangezien in andere verdragen die voorlopig in werking zijn getreden het geschillenbeslechtingsmechanisme niet van toepassing is. Tevens vragen de leden van de CDA-fractie welke stappen er nu worden gezet om dit geschillenbeslechtingsmechanisme te starten, worden er bijvoorbeeld al mensen aangewezen om zitting te nemen in de arbitragecommissie zo vragen deze leden.

In reactie op deze eenzijdige Britse besluit om de overgangsperiode in het Protocol betreffende Ierland en Noord-Ierland te verlengen heeft het Europees Parlement de ratificatie van de deal tot nader order opgeschort. De leden van de CDA-fractie vragen tot wanneer deze opgeschort is, hoe wenselijk een snelle ratificatie is en waarom het Europees Parlement dit zo kan doen terwijl de deal met stoom en kokend water door de Kamer moest.

De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet in hoeverre het Verenigd Koninkrijk betrokken is bij het aangekondigde actualisering van de Europese Industriestrategie, in hoeverre het mogelijk is het Verenigd Koninkrijk daarin te betrekken en in hoeverre dat wenselijk is.

De leden van de CDA-fractie vragen om een update van het permanente onderhandelingsproces tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk om open einden van de deal verder te bespreken.

Rechtsstaat

Het Europees Parlement heeft een resolutie aangenomen waarin de hele Europese Unie wordt uitgeroepen tot vrijheidszone voor LHBTI's. Daarmee biedt de Europese Unie tegenwicht aan de burgerrechtenschendingen in bepaalde lidstaten. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet hoe de Raad gaat reageren op deze resolutie.

De regeringen van Polen en Hongarije hebben een zaak aangespannen bij het Europees Hof van Justitie over de nieuwe rechtsstaattoets die sinds 1 januari 2021 geldt als een lidstaat een beroep doet op Europees geld. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet dit initiatief van Polen en Hongarije te appreciëren tevens vragen deze leden wat dit volgens het kabinet doet met de rechtsstatelijkheid verordening. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet om tijdens de Raad te benadrukken dat ondermijning van de rechtsstaatsverordening absoluut niet wenselijk is.

China

In een rapport van de Amerikaanse non-gouvernementele organisatie (ngo) Newlines Institute for Strategy and Policy concluderen vijftig internationale onderzoekers op het gebied van mensenrechten, oorlogsmisdaden en internationaal recht dat China zich schuldig maakt aan genocide op Oeigoeren. Daarin stellen ze bovendien dat China verantwoordelijk is voor aanhoudende genocide en het land daardoor in strijd met het VN-Genocideverdrag handelt. De leden van de CDA-fractie vragen het kabinet dit rapport te appreciëren en op basis van dit rapport via de Europese Unie een onderzoek te agenderen bij de Verenigde Naties naar de vermeende genocide dat China pleegt op de Oeigoeren.