Voorstel mandaat voorbereidingsgroep burgerforum klimaat- en energiebeleid
Brief lid / fractie
Nummer: 2022D31442, datum: 2022-07-18, bijgewerkt: 2024-02-19 10:56, versie: 1
Directe link naar document (.docx), link naar pagina op de Tweede Kamer site.
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: S.P.A. Erkens, Tweede Kamerlid (VVD)
- Mede ondertekenaar: M. Koekkoek, Tweede Kamerlid (Volt)
- Mede ondertekenaar: H. Bontenbal, Tweede Kamerlid (CDA)
- Mede ondertekenaar: R.M. Leijten, Tweede Kamerlid (Ooit SP kamerlid)
- Mede ondertekenaar: R.M. Boucke, Tweede Kamerlid (Ooit D66 kamerlid)
Onderdeel van zaak 2022Z15163:
- Indiener: S.P.A. Erkens, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: H. Bontenbal, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: M. Koekkoek, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: R.M. Leijten, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: R.M. Boucke, Tweede Kamerlid
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Economische Zaken
- 2022-07-21 10:00: [E-MAILPROCEDURE] Vaststelling mandaat Voorbereidingsgroep burgerforum klimaat- en energiebeleid (E-mailprocedure), vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat (2017-2024)
Preview document (🔗 origineel)
Aanleiding
Naar aanleiding van de brief d.d. 4 juli 2022 van de minister voor Klimaat en Energie over de kabinetsinzet burgerfora bij klimaat- en energiebeleid heeft de commissie voor Economische Zaken en Klimaat tijdens de procedurevergadering op 5 juli 2022 besloten een voorbereidingsgroep in te stellen die de opdracht heeft na het zomerreces een voorstel aan de commissie voor te leggen over de mogelijke inzet van en randvoorwaarden voor een nationaal burgerforum en daartoe indien nodig met de minister voor Klimaat en Energie/het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in overleg te treden.
In deze notitie doet de voorbereidingsgroep, bestaande uit de leden Erkens, Boucke, Bontenbal, Leijten en Koekkoek, een voorstel voor het mandaat van deze voorbereidingsgroep. Tevens wordt kort de planning besproken en de achtergrond geschetst.
Beslispunt
Stemt u in met de formulering van het mandaat, zoals hieronder omschreven, voor de voorbereidingsgroep Burgerforum klimaat- en energiebeleid?
Burgerforum en democratische besluitvorming
Het kabinet geeft aan dat de precieze uitwerking van een burgerforum cruciaal is voor de waarde die het aan (parlementaire) besluitvorming kan toevoegen. Is die uitwerking onvoldoende, dan zijn er reële risico’s op teleurstellingen. Kernpunt is het uitwerken van de randvoorwaarden waaronder het een “aanvullende democratische legitimering aan besluitvorming kan geven”. Een burgerforum beoogt de representatieve democratie daarmee niet te vervangen, maar juist aan te vullen door andere invalshoeken, belangen en meningen naar voren te brengen dan naar voren komen in het reguliere politieke debat”.
Tegen deze achtergrond is het van belang de werkgroep Versterking functies Tweede Kamer te noemen die in haar rapport aanbeveelt om op basis van een nadere inventarisatie van instrumenten van burgerbetrokkenheid en de bijbehorende doelen, een experiment te doen met één van deze instrumenten, bijvoorbeeld het burgerforum. Deze aanbeveling was aanvankelijk doorgeleid naar de commissie voor de Verzoekschriften en Burgerinitiatieven, maar die vindt het buiten haar werkveld liggen. Het is nu aan het Presidium om te bepalen waar een dergelijk experiment kan worden belegd.
Gegeven de relatie tussen een nationaal burgerforum klimaat- en energiebeleid en democratische besluitvorming dient ook het Presidium hierbij betrokken te worden.
Doel/opdracht werkgroep
Bij het vormgeven van het klimaat- en energiebeleid is tot nu toe weinig of niet gesproken met burgers zelf, terwijl veel van de maatregelen hen direct raken. Het kan derhalve meerwaarde hebben de burgers die tot nu toe niet of weinig gehoord worden te betrekken door middel van een nationaal burgerforum.
Belangrijk is daarbij wel dat het burgerforum echt een aanvulling is op de parlementaire democratie en dat helder is op welke wijze de resultaten van het burgerforum goed kunnen landen in de parlementaire besluitvorming. Deze helderheid is nodig om te voorkomen dat uitloopt op een teleurstelling voor alle betrokken partijen. Ook is aandacht nodig voor een zorgvuldige vormgeving en uitvoering en voor de randvoorwaarden die de expertcommissie onder leiding van wijlen prof. dr. Alex Brenninkmeijer reeds benoemd heeft.
Daarom dient de voorbereidingsgroep zorgvuldig te verkennen of en, zo ja, hoe samen met het kabinet werk zou kunnen worden gemaakt van een nationaal burgerforum over klimaat- en energiebeleid, waarbij de volgende vragen beantwoord zouden moeten worden.
Wat wordt het doel van dit burgerforum?
Welke ruimte is de regering bereid te geven aan de opvolging?
Wat zijn goede vragen om aan het burgerforum voor te leggen?
Op welke manier kan het forum het best worden vormgegeven (denk onder andere aan representativiteit en begeleiding)?
Wat is de betrokkenheid/rol van de Kamer bij de vormgeving en uitvoering van het nationaal burgerforum?
Wat is de betrokkenheid/rol van de regering bij de vormgeving en uitvoering van het nationaal burgerforum?
Welke opties zijn er om de resultaten van het burgerforum goed te laten landen in de parlementaire besluitvorming? Welke procesmatige afspraken kunnen hierover wel/niet worden gemaakt?
Activiteiten
De voorbereidingsgroep zal in het kader van haar werkzaamheden een aantal activiteiten ontplooien:
Oriënterende gesprekken voeren, waaronder gesprekken met deskundigen op het gebied van burgerfora en staatsrecht en een gesprek op ambtelijk niveau met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Analyseren van ervaringen met eerdere burgerfora in binnen- en buitenland.
Rapportage
De voorbereidingsgroep legt de uitkomsten van de verkenning schriftelijk voor aan de commissie ter besluitvorming.
Planning
De minister voor Klimaat en Energie geeft in zijn brief d.d. 4 juli 2022 aan dat om de adviezen van een burgerforum goed te kunnen meenemen in het volgende Klimaatplan het forum in 2023 moet plaatsvinden. Hij geeft daarbij aan dat idealiter rond oktober vanuit de Kamer wordt aangegeven of en hoe dit initiatief gezamenlijk verder wordt opgepakt. Dit ambitieuze tijdpad botst met een zorgvuldige uitvoering van de verkenning. De ervaringen in ander landen laten zien dat zorgvuldigheid een belangrijke voorwaarde is voor succes. De koppeling van dit burgerforum aan het Klimaatplan is niet strikt noodzakelijk. De voorbereidingsgroep zal daarom de benodigde tijd nemen om het proces zorgvuldig te doorlopen, de verkenning in de loop van dit najaar afronden en aan de commissie ter besluitvorming voorleggen.
Nadere toelichting
Op 13 oktober 2020 heeft de Kamer de motie-Agnes Mulder c.s. aangenomen die de regering verzoekt een overzicht voor te bereiden waarin de mogelijkheden van burgerpanels met de voor- en nadelen en de ervaringen in Nederland en in het buitenland worden beschreven en deze voor de verkiezingen van maart 2021 te presenteren, zodat eventuele besluitvorming hierover bij de kabinetsformatie kan plaatsvinden (Kamerstuk 32813, nr. 578).
De regering heeft aan de motie uitvoering gegeven door een onafhankelijke expertcommissie te formeren met enkele academici en praktijkdeskundigen op het terrein van deliberatieve democratie, maatschappelijke dialoog en burgerparticipatie (Kamerstuk 32813, nrs. 624 en 659). Bij kabinetsbrief d.d. 22 maart 2021 is het adviesrapport ‘Betrokken bij klimaat: burgerfora aanbevolen’ van de afhankelijke expertcommissie onder leiding van wijlen prof. dr. Alex Brenninkmeijer naar de Kamer gestuurd (Kamerstuk 32813, nr. 674).
De expertcommissie stelt in haar advies “dat het burgerforum de potentie heeft om burgers beter te betrekken bij het vormgeven en uitvoeren van klimaatbeleid in Nederland, en zo een waardevolle bijdrage aan onze democratie kan zijn. Voorwaarde is wel dat aan bepaalde randvoorwaarden wordt voldaan en dat men bereid is van ieder initiatief structureel en samen te leren”.
Het adviesrapport van de expertcommissie is in het commissiedebat Klimaat en Energie op 10 juni 2021 aan de orde geweest. In dat commissiedebat geeft de toenmalige staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat aan dat vervolgstappen met betrekking tot het instrument van een burgerforum aan een nieuw kabinet is (Kamerstuk 32813, nr. 809).
Ook ontvangt de Kamer op 21 maart 2021 een brief van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties waarin de uitgangspunten voor een behoorlijke participatie zijn geformuleerd (Kamerstuk 35570-VII, nr. 95).