[overzicht] [activiteiten] [ongeplande activiteiten] [besluiten] [commissies] [geschenken] [kamerleden] [kamerstukdossiers] [open vragen]
[toezeggingen] [stemmingen] [verslagen] [🔍 uitgebreid zoeken] [wat is dit?]

Memorie van toelichting

Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota)

Memorie van toelichting

Nummer: 2023D15974, datum: 2023-05-11, bijgewerkt: 2024-02-19 10:56, versie: 2

Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-36350-VI-2).

Gerelateerde personen:

Onderdeel van kamerstukdossier 36350 VI-2 Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota).

Onderdeel van zaak 2023Z06785:

Onderdeel van activiteiten:

Preview document (🔗 origineel)

Tweede Kamer der Staten-Generaal 2
Vergaderjaar 2022‒2023
36 350VI Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2023 (Eerste suppletoire begroting)
Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 2

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in:

  1. de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Justitie en Veiligheid;
  2. de begrotingsstaat inzake de agentschappen van dit ministerie.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Justitie en Veiligheid,

D. Yeșilgöz-Zegerius

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De eerste suppletoire begroting 2023 geeft een beeld van de uitvoering van de begroting 2023 en bevat de voorgestelde -meerjarige- wijzigingen ten opzichte van de begroting 2023.

In hoofdstuk 2 is een meerjarig overzicht opgenomen van de belangrijkste uitgaven en ontvangsten mutaties. Het betreft de mutaties die groter zijn dan 10 miljoen euro.

In hoofdstuk 3 is per beleidsartikel de tabel ‘budgettaire gevolgen van beleid’ opgenomen. In hoofdstuk 4 gebeurt dit voor de niet-beleidsartikelen.

Na de tabel budgettaire gevolgen van beleid wordt een meerjarige toelichting op de «mutaties eerste suppletoire begroting» gegeven voor zover deze groter zijn dan 5 miljoen euro. De mutaties kunnen zowel beleidsmatig als financieel-technisch van aard zijn. Financieel-technische mutaties worden conform de Rijksbegrotingsvoorschriften niet nader toegelicht.

In de regel geldt dat uitgavenmutaties en verplichtingenmutaties aan elkaar gelijk zijn. De toelichtingen gelden daarom voor zowel de uitgaven- als de verplichtingenmutaties. Wanneer dit niet het geval is, wordt voor de verplichtingmutaties een aparte toelichting opgenomen als er sprake is van een opmerkelijk verschil met de uitgavenmutaties.

In hoofdstuk 5 zijn de exploitatie- en kasstroomoverzichten van de agentschappen weergegeven indien de cumulatieve mutaties (in totaal) groter zijn dan 5% van de oorspronkelijk vastgestelde begroting of de cumulatieve mutaties (in totaal) groter zijn dan 20 miljoen euro ten opzichte van de oorspronkelijk vastgestelde begroting.

2 Beleid

Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties

Vastgestelde begroting 2023 19.606.887 17.555.644 17.682.740 17.598.609 17.684.296 17.783.055
Belangrijkste suppletoire mutaties
1 Forensische geneeskunde 31 0 9.000 11.330 11.930 12.630 12.630
2 Cybersecurity politie 31 0 18.400 46.200 48.000 38.700 38.700
3 Recherche Samenwerkingsteam (RST) 31 12.235 0 575 18.499 0 0
4 Balanspositie meldkamers 31 ‒ 45.000 ‒ 45.000 ‒ 10.000 0 0 0
5 Meerjaren Productie Prognose (MPP) 31, 32. 37 1.132.786 1.349.257 1.350.684 1.350.684 0 0
6 ICT- vernieuwing Raad voor Rechtsbijstand 32 21.353 0 0 0 0 0
7 Vertraging programma steselvernieuwing Rechtsbijstand 32 13.000 0 0 0 0 0
8 Kasschuif rechtsbijstand 32 ‒ 61.664 23.641 34.674 ‒ 1.254 ‒ 3.093 7.696
9 Kosten intensivering verkeershandhaving 32, 33 0 0 9.645 13.239 10.939 10.939
10 Prognosemodel JustitiĂ«le Keten (PMJ) 32, 33, 34, 91 ‒ 11.707 16.347 ‒ 8.654 1.120 4.830 5.985
11 Hoge segment bewaken en beveiligen KMAR 33 ‒ 7.500 ‒ 10.000 ‒ 15.000 0 0 0
12 Kasschuif verkeershandhavingsmiddelen 33 ‒ 13.500 5.706 500 4.259 3.035 0
13 Programma Emma 33 10.000 0 0 0 0 0
14 Kasschuif ondermijning 33 ‒ 48.000 17.200 10.500 20.300 0 0
15 Kasschuif Wetboek van Strafvordering 33 ‒ 113.000 ‒ 91.000 ‒ 30.000 125.000 109.000 0
16 Actieprogramma Grip op Onbegrip 34 ‒ 10.942 ‒ 16.239 ‒ 16.219 ‒ 15.580 ‒ 5.390 0
17 Bijdrage Commissie De Winter 34 49.802 0 0 0 0 0
18 Bijstelling DJI 34 0 ‒ 15.000 ‒ 15.000 ‒ 15.000 ‒ 15.000 ‒ 15.000
19 Jeugdbescherming 34 43.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000
20 Werkdrukverlaging jeugdbescherming (van GF) 34 10.000 0 0 0 0 0
21 Kasschuif Expertisecentrum interlandelijke adoptie 34 ‒ 3.200 ‒ 2.600 ‒ 2.800 ‒ 2.800 ‒ 2.800 14.200
22 Regeling Waterschade Limburg (WTS) 36 21.000 0 0 0 0 0
23 Bewaken en Beveiligen 36 14.000 102.000 122.000 117.000 112.000 112.000
24 Entry Exit System (EES) op Amsterdam Airport Schiphol (AAS) 37 14.500 0 0 0 0 0
25 ODA (Official Development Assistance) toerekening 37 558.627 706.467 1.103.107 1.103.107
26 Verschuiving uitgaven Gemeentelijk opvang Oekraïners 37 ‒ 730.000 0 0 0 0 0
27 Bekostigingsbesluit Veiligheidsregio's ihkv OekraĂŻne 37 62.410 90.000 0 0 0 0
28 IND kosten Oekraine 37 17.512 17.512 0 0 0 0
29 Knooppunt Coördinatie Informatie Oekraïne (KCIO) 37 11.416 7.416 0 0 0 0
30 Opvang GOO en POO OekraĂŻense ontheemden 37 1.136.137 2.984.220 0 0 0 0
31 Regeling Medische Zorg Ontheemden (RMO) en tolken zorg OekraĂŻne opvang 37 121.382 219.089 0 0 0 0
32 NGO's (non-gouvernementele organisatie) OekraĂŻne opvang 37 25.238 36.053 0 0 0 0
33 Opvang ontheemden OekraĂŻne 37 446.400 1.041.600 0 0 0 0
34 Apparaatsuitgaven Oekraine 91 7.384 14.198 0 0 0 0
35 Besparingsverlies Jeugdzorg, deel JenV 91 0 ‒ 10.000 0 0 0 0
36 Slavernijverleden 92 ‒ 10.852 ‒ 414 ‒ 411 ‒ 406 ‒ 405 ‒ 402
37 Commissie De Winter 92 ‒ 26.500 0 0 0 0 0
38 Bijdrage Rijksbrede dekkingsopgave 92 ‒ 11.003 ‒ 113.529 ‒ 103.471 ‒ 84.805 ‒ 95.823 ‒ 108.976
39 Aanvullende prijsbijstelling 2022 92 40.713 41.384 41.612 41.505 41.670 41.869
40 Eindejaarsmarge 2022 alle 134.142 0 0 0 0 0
41 Loonbijstelling 2023 alle 731.793 739.077 745.032 740.478 744.191 749.003
42 Prijsbijstelling 2023 alle 242.734 246.730 248.092 247.490 248.371 249.391
43 Dekking uit eindejaarsmarge alle ‒ 134.142 0 0 0 0 0
Overige mutaties ‒ 368.599 ‒ 967.687 21.065 12.529 465 ‒ 87.672
Stand 1e suppletoire begroting 2023 22.888.842 24.019.472 21.276.201 21.383.904 18.937.616 18.863.418

Toelichting

  1. Forensische geneeskunde
    Forensisch medische expertise en de lijkschouw spelen een belangrijke rol bij het voorkomen en opsporen van misdrijven. Om te komen tot een toekomstbestendige dienstverlening van forensische geneeskunde en daarmee ook een versterking van de keten (waaronder zedenzaken, kindermishandeling en huiselijk geweld) is er een goed werkend systeem van forensische geneeskunde nodig. Hiervoor is in 2024 het budget met 9 mln. verhoogd met een oploop naar 12,6 mln. vanaf 2027.
  2. Cybersecurity politie
    Op het gebied van cybersecurity blijft de digitale dreiging zich ontwikkelen en daarmee nemen ook de risico’s toe. De weerbaarheid tegen digitale aanvallen kan worden vergroot zodat deze aanvallen sneller kunnen worden gedetecteerd en kunnen herstellen. Dit om zowel de continuïteit van de ICT-voorzieningen te kunnen verbeteren maar ook om de integriteit en de exclusiviteit van onze gegevens te borgen. Vanuit de motie-Hermans zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld voor het verbeteren van cybersecurity bij de politie. Daarnaast zijn er vanuit het Coalitieakkoord middelen ingezet ten behoeve van cybersecurity. Het budget wordt in 2024 aanvullend hierop opgehoogd met 18,4 mln. met een oploop naar 38,7 mln. vanaf 2027.
  3. Recherche Samenwerkingsteam (RST)
    Op basis van het Convenant Financieringssystematiek recherchesamenwerkingsteam d.d. 4 juli 2019 worden de voor het Recherche samenwerkingsteam beschikbare ondermijningsmiddelen overgeheveld van begrotingshoofdstuk 4 Koninkrijksrelaties naar begrotingshoofdstuk 6 Justitie en Veiligheid. In aanvulling op de reeds beschikbare middelen ontvangt JenV in 2023 een bedrag van 12,2 mln. inclusief de extra middelen in het kader van de landspakketten en voor 2026 17,9 mln. Daarnaast ontvangt JenV loon- en prijsbijstelling hierover voor de jaren 2025 en 2026 voor totaal 1,2 mln.

  4. Balanspositie meldkamers

    Dit betreft een bijstelling van de balanspositie meldkamers in 2023 en 2024 met 45 mln. en in 2025 met 10 mln.

  5. Meerjaren Productie Prognose (MPP)

    De raming van de Meerjaren Productie Prognose leidt in 2023 tot een budgetverhoging van 1.132,8 mln. die oploopt tot 1.350,7 mln. in 2026. Vanwege de onzekerheid in de asielprognose worden de middelen nu budgettair verwerkt voor de periode 2023 tot en met 2026, waarbij in 2026 uitgegaan wordt van het uitgavenniveau in 2025. In de ramingen is uitgegaan van het medio scenario van de MPP. De verhoging wordt voornamelijk veroorzaakt door de kosten van de hogere asielinstroom en bezetting van de opvang bij COA voor 91,8 mln. in 2023 met een oploop naar 957,9 mln. in 2026. Een deel van de hogere kosten wordt gedekt door de hogere ODA-toerekening, zie punt 25. Ook zijn er meerkosten voorzien voor de (crisis) noodopvang voor 700 mln. in 2023 en 325 mln. in 2024.
    De effecten van de hogere asielinstroom zijn ook zichtbaar bij de organisaties IND, Nidos, VWN, de politie in het kader van de identificatie en registratietaak (IenR) en de Raad voor de rechtspraak. Het negatief eigen vermogen, ad 26 mln. van IND is volgens de geldende regels tevens aangevuld naar 0.

  6. ICT- vernieuwing Raad voor Rechtsbijstand

    De processen en processtappen waarmee de Raad uitvoering geeft aan de Wet op de rechtsbijstand (Wrb) wordt ondersteund door diverse applicaties. Het huidige applicatielandschap dat het Wrb-proces ondersteunt, is sterk verouderd en een deel van de processen en processtappen is niet gedigitaliseerd. Omdat het continuĂŻteitsrisico voor het operationeel houden van het WRB-applicatielandschap toeneemt wordt het huidige applicatielandschap op korte termijn vervangen door een nieuw applicatielandschap. Voor uitvoering hiervan wordt 21,4 mln. beschikbaar gesteld in 2023.

  7. Vertraging programma stelselvernieuwing rechtsbijstand

    Het programma stelselvernieuwing loopt al drie jaar. Door onder andere vertraging als gevolg van de coronamaatregelen maakt dat een looptijd tot 1 januari 2025 niet meer haalbaar is. Daarom is de looptijd van het programma met Ă©Ă©n jaar verlengd, tot 1 januari 2026. Het wetsvoorstel wordt aan het einde van de looptijd van het programma in consultatie gebracht.

  8. Kasschuif rechtsbijstand

    Het meerjarige budget voor de toevoegingen, stelselherziening en ICT-vernieuwing over de jaren heen wordt door middel van deze kasschuif in overeenstemming gebracht met de uitgaven.

  9. Kosten intensivering verkeershandhaving

    Om de verkeersveiligheid te bevorderen wordt geĂŻntensiveerd op verkeershandhavingsmiddelen. Met deze middelen worden extra verkeershandhavingsmiddelen aangeschaft en onderhouden.

  10. Prognosemodel Justitiële Keten (PMJ)

    Het Prognosemodel Justitiële Keten (PMJ) raamt de capaciteitsbehoefte van de justitiële keten. De grootse mutaties worden gedaan op de rechtsbijstand waarbij het budget meerjarig wordt verhoogd met 27,3 mln. in 2023 met een afloop naar 24,3 mln. in 2028 doordat er meer toevoegingen worden geraamd dan vorig jaar. Het PMJ-budget voor de Raad voor de rechtspraak wordt in 2023 verlaagd met 8,4 mln. met een verdere verlaging naar 20,4 mln. in 2028; hierbij is rekening gehouden met de gevolgen van het wetsvoorstel verlaging griffierechten die vanuit het coalitieakkoord worden gecompenseerd. Het Prognosemodel raamt ook de capaciteitsbehoefte van DJI. Op basis hiervan wordt in 2023 het PMJ-budget DJI verlaagd met 31,1 mln.

  11. Hoge segment bewaken en beveiligen KMAR (Koninklijke Marechaussee)

    Dit betreft een structurele overheveling van middelen naar het ministerie van Defensie voor ondermijning-gerelateerde doelstellingen van de KMAR betreffende bewaken en beveiligen (hoog segment). De toekenning volgt uit de Miljoenennota 2022, waarmee het vorige kabinet (Rutte III) structureel 434 mln. euro vrij heeft gemaakt vanaf 2022 voor de bestrijding van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit.

  12. Kasschuif verkeershandhavingsmiddelen
    Bij de aanbesteding voor de vervanging van digitale flitspalen was rekening gehouden met de planning dat de masten in 2022 en 2023 werden uitgerold. Deze planning is niet haalbaar. De verwachting is nu dat de masten in drie jaar zullen worden geĂŻmplementeerd. In verband met een aangepaste planning van aanbesteding en uitrol van verkeershandhavingsmiddelen wordt het kasritme aangepast via een kasschuif.
  13. Programma EMMA
    Het Openbaar Ministerie heeft vanaf 2022 een structurele compensatie ontvangen voor de hogere kosten van het meerjarenplan van het Informatievoorziening (IV)-domein. In 2022 is er echter vertraging ontstaan bij het IV-programma Emma. Het budget wordt daarom doorgeschoven naar 2023 om alsnog hierover te kunnen beschikken.

  14. Kasschuif ondermijning

    Op het onderdeel ondermijning wordt een kasschuif toegepast om de aanpassing van het verwachte uitgavenpatroon van verschillende programma's binnen de ondermijningsaanpak door te schuiven van 2023 naar de jaren 2024, 2025 en 2026. Het betreft diverse programma’s waaronder preventie, diverse wetgeving (waaronder NPS) en beleid/regelgeving rond strafrechtelijke aanpak en de (vertraagde) implementatie van het Beslag Informatie Systeem (BIS).

  15. Kasschuif Wetboek van Strafvordering

    Voor de implementatie van het nieuwe wetboek van Strafvordering zijn bij het Coalitieakkoord middelen beschikbaar gesteld. Uitgaande van de invoering van het nieuwe wetboek medio 2026 worden de middelen middels een kasschuif beschikbaar gesteld over de jaren waarin naar verwachting ook de uitgaven zullen plaatsvinden.

  16. Actieprogramma Grip op Onbegrip
    Dit betreft een overboeking van middelen naar het ministerie van VWS voor uitbreiding van het actieprogramma Grip op Onbegrip. Het programma richt zich op de regionale samenwerking tussen partijen uit het zorg-, veiligheids- en sociaaldomein. Politie, gemeenten en zorgaanbieders gaan intensiever samenwerken om te voorkomen dat personen met verward gedrag of onbegrepen gedrag onnodig in aanraking komen met de politie.
  17. Bijdrage Commissie De Winter
    De regeling tegemoetkoming voor slachtoffers jeugdzorg (naar aanleiding van Commissie de Winter) wordt door het Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM) uitgevoerd. De kosten hiervan wordt door VWS en JenV gedekt. Voor de uitvoeringskosten 2023 wordt door VWS 23,3 mln. en door JenV 26,5 mln. beschikbaar gesteld.

  18. Bijstelling DJI

    In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave wordt vanaf 2024 het DJI budget neerwaarts bijgesteld met 15 mln. De precieze invulling wordt nog uitgewerkt.

  19. Jeugdbescherming

    Het kabinet heeft in 2023 43 mln. en vanaf 2024 structureel 50 mln. beschikbaar gesteld voor jeugdbescherming. Het doel is om met de beschikbare middelen onder andere de werkdruk voor de professionals in de jeugdbescherming te verlagen (Gecertificeerde Instellingen en Raad voor de Kinderbescherming). De jeugdbeschermers moeten hierdoor meer tijd krijgen om kwetsbare kinderen en gezinnen beter te helpen. De precieze invulling van de gelden wordt nog verder uitgewerkt.

  20. Werkdrukverlaging jeugdbescherming (van GF)

    Vanwege de urgente werkdrukproblematiek bij de gecertificeerde instellingen (GI's) voor jeugdbescherming heeft het Rijk 10 mln. extra per jaar beschikbaar gesteld aan de GI's in de jaren 2022 tot en met 2025 ten behoeve van werkdrukverlaging. Aanvullend hebben gemeenten besloten 10 mln aan het gemeentefonds in 2023 te onttrekken om de acute problematiek in de jeugdbescherming aan te pakken. Deze middelen worden overgeheveld naar de begroting van JenV om via een subsidie aan de GI's te doen toekomen.

  21. Kasschuif Expertisecentrum interlandelijke adoptie

    Ten behoeve van het expertisecentrum adoptie, als opvolging van aanbevelingen van de Commissie Joustra, zijn extra middelen beschikbaar gesteld. Na aanvang van de implementatie blijkt dat een aangepast kasritme benodigd is. Hiervoor wordt een kasschuif toegepast om de middelen beschikbaar te stellen in latere jaren, wanneer naar verwachting ook de uitgaven zullen plaatsvinden.

  22. Regeling Waterschade Limburg (WTS)
    Er is uitloop van 2022 naar latere jaren omdat de afhandeling van de schademeldingen op grond van de Regeling tegemoetkoming schade 2021 door RVO niet altijd met de gewenste snelheid kan plaatsvinden. Voor de regeling Tegemoetkoming waterschade Limburg wordt een kasschuif toegepast om de middelen beschikbaar te stellen voor begrotingsjaar 2023.
  23. Bewaken en Beveiligen
    Het stelsel Bewakenen Beveiligen is een belangrijk instrument in het beschermen van de democratische rechtsstaat en in de strijd tegen georganiseerde criminaliteit. Na eerdere ingezette verbeteringen wordt het stelsel de komende jaren vernieuwd. Het stelsel moet eenduidiger, meer gericht op dreiging en transparanter worden. Vernieuwingen betreffen onder meer de wijze van ontsluiten en analyseren van informatie over dreiging en de wijze van organiseren met één gezag bij de NCTV. Voor het versterken van de capaciteit en de vernieuwing van het stelsel zijn er meer middelen nodig. In 2023 wordt 14 mln. toegevoegd aan het budget. Vanaf 2027 is er structureel 112 miljoen extra budget.
  24. Entry Exit System (EES) op Amsterdam Airport Schiphol (AAS)
    Voor de implementatie van Entry Exit Systeem op Schiphol zijn aanvullende middelen nodig voor bekostiging van de uitgaven aan Schiphol. De middelen waren beschikbaar in 2022 maar niet tot betaling gekomen. Via de eindejaarsmarge wordt nu deze 14,5 mln. toegevoegd in 2023.
  25. ODA (Official Development Assistance) toerekening
    De kosten van de eerstejaarsasielopvang worden (deels) toegerekend aan het budget voor ontwikkelingssamenwerking ODA. Als gevolg van de hogere bezetting bij COA wordt ook de toerekening aan ODA van eerstejaarsasielopvang verhoogd. Voor 2026 wordt uitgegaan van het uitgavepatroon van 2025.
  26. Verschuiving uitgaven Gemeentelijke opvang OekraĂŻners
    Dit betreft een afboeking van de verplichtingen voor de kosten van de gemeentelijk opvang. Een groter deel van de gemeenten heeft een voorschot aangevraagd in 2022 voor de opvang van ontheemde uit OekraĂŻne (GOO, Gemeentelijke Opvang OekraĂŻners en POO, Particuliere Opvang OekraĂŻners). Dit betekent dat het bedrag, voor de opvang in 2022, dat geraamd staat in 2023 verlaagd kan worden.

  27. Bekostigingsbesluit Veiligheidsregio’s in het kader van Oekraïne

    De veiligheidsregio's spelen een belangrijke rol bij de coördinatie van de opvang van ontheemden uit Oekraïne en zorgen voor de eerste opvang bij aankomst in Nederland. Daartoe worden zij bekostigd via het Bekostigingsbesluit eerste opvang ontheemden Oekraïne door veiligheidsregio's.

  28. IND Kosten OekraĂŻne
    De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet voor alle OekraĂŻners zorgen voor de juiste toelatingspapieren behorend bij hun status. Om deze extra kosten te dekken wordt het budget in 2023 en 2024 verhoogd met 17,5 mln.

  29. Knooppunt Coördinatie Informatie Oekraïne (KCIO)

    Het KCIO verzorgt het verzamelen en inzichtelijk maken van de informatie van veiligheidsregio's en gemeenten over de beschikbare plekken en bezetting in de gemeentelijke opvang en de particuliere opvang. De kosten hiervan worden voor de jaren 2023 tot en met 2024 gedekt.

  30. Opvang GOO en POO OekraĂŻense ontheemden
    Conform de Bekostigingsregeling opvang ontheemden OekraĂŻne krijgen de gemeenten een vergoeding voor het realiseren en exploiteren van plekken in de gemeentelijke en de particuliere opvang voor ontheemden uit OekraĂŻne. Dit is de schatting van de kosten bovenop het al geraamde bedrag in de begroting voor de komende jaren.

  31. Regeling Medische Zorg Ontheemden (RMO) en tolken zorg OekraĂŻne opvang

    De zorg van ontheemden uit OekraĂŻne is geregeld via de RMO. Dit zijn de geschatte kosten bovenop het al geraamde bedrag in de begroting voor 2023 en 2024.

  32. NGO's (non-gouvernementele organisatie) OekraĂŻne opvang

    Bij de opvang van ontheemden uit OekraĂŻne wordt gebruik gemaakt van de diensten van NGO's die daarvoor een subsidie ontvangen. Betreft onder andere VWN (Vluchtelingen Werk Nederland), Rode Kruis en RefugeeHomeNL.

  33. Opvang ontheemden OekraĂŻne
    Deze post betreft de overheveling vanaf de Aanvullende Post van de Rijksbegroting naar de begroting van het ministerie van JenV ten behoeve van de te dekken kosten van de gemeentelijke en particuliere opvang van ontheemden uit OekraĂŻne in 2023.

  34. Apparaatsuitgaven OekraĂŻne

    Het budget apparaatsuitgaven wordt verhoogd met 7,4 mln. in 2023 en 14,2 mln. in 2024 die benodigd zijn voor eigen personeel, externe inhuur en overig materieel ten behoeve van OekraĂŻne.

  35. Besparingsverlies Jeugdzorg, deel JenV

    Het kabinet heeft besloten de extra besparing van 100 miljoen euro in 2024 voor Jeugdzorg door gemeenten te laten vervallen,. JenV hevelt hiertoe 10 miljoen over naar de begroting van VWS.

  36. Slavernijverleden

    Het kabinet heeft besloten om een pakket maatregelen te financieren in het kader van de Kabinetsreactie op het rapport van bevindingen van het Adviescollege dialooggroep slavernijverleden `Ketenen van het verleden’. Het gaat om een bedrag van incidenteel 200 mln. en een structurele bijdrage van 8 mln. voor de ondersteuning van de werkzaamheden van het op te richten HerdenkingscomitĂ©. In de Ministerraad is besloten dat de dekking plaatsvindt middels een verdeelsleutel over alle departementen. Voor de dekking van het incidentele bedrag van 200 mln. bedraagt de bijdrage vanuit het ministerie van JenV 10,9 mln. in 2023 en circa 0,4 mln. structureel vanaf 2024. Deze bijdrage wordt overgeheveld naar de begroting van BZK.

  37. Commissie de Winter
    De uitvoeringskosten 2023 voor Commissie de Winter wordt door JenV intern gecompenseerd.
  38. Bijdrage Rijksbrede dekkingsopgave
    In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave stelt JenV diverse programmabudgetten neerwaarts bij. Het aandeel van JenV is (uitgaven en ontvangsten) 117,7 mln. in 2023 oplopend naar 189,6 mln. vanaf 2028. De belangrijkste genomen maatregelen zijn het beleidsmatig verhogen van de boetes met 10% en het bijstellen van een aantal Coalitie Akkoord (CA) budgetten. Ook is op diverse onderdelen onderuitputting geboekt waarbij de uitgaven lager worden ingeschat dan begroot. Naast deze maatregelen is er ook een efficiencytaakstelling opgenomen in de eerste suppletoire begroting. Dit betreft het aandeel van JenV voor de Rijksbrede dekkingsopgave.
  39. Aanvullende prijsbijstelling 2022
    JenV ontvangt naast de prijsbijstelling 2023 een aanvullende prijsbijstellingstranche voor het verschil in 2022 tussen CEP 2022 (Centraal Economisch Plan) en CEP 2023. Deze aanvullende prijsbijstelling is doorverdeeld naar de desbetreffende artikelen
  40. Eindejaarsmarge 2022
    De eindejaarsmarge 2022 is met deze mutatie aan de begroting van JenV toegevoegd.
  41. Loonbijstelling 2023
    De tranche loonbijstelling 2023 is met deze mutatie aan de begroting van JenV toegevoegd en is vervolgens verdeeld naar de desbetreffende artikelen.

  42. Prijsbijstelling 2023

    De jaarlijkse prijsbijstelling wordt met deze mutatie toegevoegd aan de JenV-begroting en is vervolgens verdeeld naar de desbetreffende artikelen.

  43. Dekking uit Eindejaarsmarge
    De eindejaarsmarge 2022 is ingezet ter dekking van de kaseffecten van overlopende verplichtingen en overige tekorten.
Vastgestelde begroting 2023 1.605.046 1.583.203 1.591.786 1.618.242 1.633.269 1.633.269
Belangrijkste suppletoire mutaties
1 Bijstelling verlaging griffierechten 32 0 11.449 15.318 15.318 15.318 15.318
2 Prognosemodel JustitiĂ«le Keten (PMJ) 32, 34 ‒ 11.707 16.347 ‒ 8.654 1.120 4.830 5.985
3 Boeten en Transacties (B&T) 33 ‒ 149.681 ‒ 193.544 ‒ 271.239 ‒ 287.802 ‒ 260.308 ‒ 241.295
4 Verhogen boetes 33 0 48.300 50.500 60.200 63.200 65.000
5 Afpakken 33 0 0 0 29.000 29.000 29.000
6 Behoud trajectcontroles B&T 33 0 0 23.550 95.128 108.804 111.630
7 Intensivering Verkeershandhaving 33 0 0 62.827 128.923 132.276 135.716
8 Outputfinanciering DJI 34 85.000 0 0 0 0 0
9 Afrekening IND 37 14.006 0 0 0 0 0
Overige mutaties 20.110 3.135 6.645 11.645 11.645 11.645
Stand 1e suppletoire begroting 2023 1.562.774 1.468.890 1.470.733 1.671.774 1.738.034 1.766.268

Toelichting

  1. Bijstelling verlaging griffierechten
    In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave wordt de in het coalitieakkoord opgenomen verlaging van de griffierechten gedeeltelijk bijgesteld. Dit leidt tot lagere uitgaven bij de ZM, Hoge Raad en Rechtsbijstand en tot hogere ontvangsten.
  2. Prognosemodel Justitiële Keten (PMJ
    Als gevolg van de ontwikkelingen in de geraamde instroom van zaken op basis van de PMJ, waarin sprake is van een te betalen griffierecht, zijn de verwachte ontvangsten voor de griffierechten in 2023 neerwaarts bijgesteld met 8,5 mln. in 2023 en in 2024 verhoogd met 24,8 mln. met een afloop naar 2,6 mln. in 2028. Bij het CJIB worden de administratiekosten de eerste drie jaren neerwaarts bijgesteld met 3,2 mln. in 2023 en 8,5 mln. in 2024 en 2025. Hierna wordt de raming lichtelijk verhoogd tot 3,4 mln. in 2028.

  3. Boeten en Transacties (BenT)

    De raming op de boete en transactiegelden voorspelt een lagere ontvangst ten opzichte van het huidige ontvangstenkader. Bij de raming is rekening gehouden met de benodigde vervangingen van flitspalen en dat enkele trajectcontroles in de komende jaren worden stopgezet. De ontvangsten zijn meerjarig neerwaarts bijgesteld. In 2023 met 149,7 mln. met uiteindelijk een verlaging van 241,3 mln. in 2028.

  4. Verhogen boetes
    In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave verhoogt JenV de boetes met ingang van 2024.

  5. Afpakken

    Met deze mutatie wordt de afpakraming op de JenV-begroting vanaf 2026 bijgesteld tot het niveau van eerdere jaren.

  6. Behoud trajectcontroles BenT

    Om de komende jaren een aantal trajectcontroles (TC’s) te vervangen zijn er extra middelen nodig vanwege stijgende prijzen van aanschaf en onderhoud van TC's. Daarnaast wordt het huidige budget meer ingezet voor andere handhavingsmiddelen zoals verplaatsbare digitale flitspalen (flexflitsers) en camera's met handhelddetectie systemen waarmee op handheld telefoongebruik gehandhaafd kan worden (focusflitsers). Dit compenseert op termijn de ramingsbijstelling van de B&T-ontvangsten.

  7. Intensivering Verkeershandhaving

    Met de intensivering van de verkeershandhaving stijgen ook de ontvangsten van de Boeten en Transacties.

  8. Outputfinanciering Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

    DJI dient over 2022 op basis van de outputfinancieringssystematiek een bedrag van 85 mln. terug te betalen aan het moederdepartement.

  9. Afrekening IND

    De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet bij de afrekening van de opdracht 2022 14 mln. euro terugbetalen aan het moederdepartement.

3 Beleidsartikelen

Artikel 31 Politie

Budgettaire gevolgen van beleid

Verplichtingen 7.149.240 0 7.149.240 481.906 7.631.146 484.954 554.687 582.905 552.720
Programma-uitgaven 7.177.190 0 7.177.190 481.906 7.659.096 484.954 554.687 582.905 552.720
Waarvan juridisch verplicht 100%
31.2 Bekostiging Politie
Bijdrage ZBO's/RWT's
Politie 6.899.657 0 6.899.657 444.938 7.344.595 439.721 509.580 538.323 509.076
Politieacademie 3.213 0 3.213 189 3.402 189 186 186 186
Bijdrage medeoverheden
Brandweer- en politiekorps (BES) 28.219 0 28.219 2.170 30.389 1.926 1.926 1.926 1.926
Opdrachten
Taptolken 384 0 384 25 409 25 25 25 25
31.3 Kwaliteit, Arbeidsvoorwaarden en ICT politie
Bijdrage ZBO's/RWT's
Internationale Samenwerkingsoperaties 11.949 0 11.949 618 12.567 970 970 445 445
Beheer meldkamers 213.671 0 213.671 33.732 247.403 41.889 41.766 41.766 41.766
Overige Bijdrage ZBO's/RWT's 920 0 920 54 974 54 54 54 54
Bijdrage medeoverheden
Bijdrage ihkv de kwaliteit van de politiezorg 877 0 877 52 929 52 52 52 52
Subsidies
Opsporing 2.443 0 2.443 153 2.596 153 153 153 153
Stichting Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds Politie 3.712 0 3.712 215 3.927 215 215 215 215
Overige Subsidies 568 0 568 35 603 35 35 35 35
Opdrachten
Providers 9.193 0 9.193 ‒ 425 8.768 ‒ 425 ‒ 425 ‒ 425 ‒ 1.363
Overige Opdrachten 2.384 0 2.384 150 2.534 150 150 150 150
Ontvangsten 500 0 500 0 500 0 0 0 0

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel van de bijdragen aan ZBO’s/RWT’s heeft betrekking op uitgaven voor de politie en de Politieacademie op grond van wetgeving, de beheersovereenkomst met de politie voor de jaarlijkse exploitatiekosten van C2000 en de uitgaven voor internationale samenwerking. De juridisch verplichte opdrachten omvatten onder andere de meerjarige contracten met de telecom-aanbieders in verband met tapkosten.

Toelichting


Mutaties uitgaven

31.2 Bekostiging Politie

Politie. Deze post bestaat uit onder meer de volgende mutaties

  1. Op basis van het Convenant Financieringssystematiek recherchesamenwerkingsteam d.d. 4 juli 2019 worden de voor het Recherchesamenwerkingsteam beschikbare ondermijningsmiddelen overgeheveld van begrotingshoofdstuk 4 Koninkrijksrelaties naar begrotingshoofdstuk 6 Justitie en Veiligheid. In aanvulling op de reeds beschikbare middelen ontvangt JenV in 2023 een bedrag van 12,2 mln. inclusief de extra middelen in het kader van de landspakketten en voor 2026 17,9 mln. Daarnaast ontvangt JenV hierover loon- en prijsbijstelling voor de jaren 2025 en 2026 voor totaal 1,2 mln.
  2. Een meerjarige bijdrage aan Politie vanuit het budget aanpak ondermijning in het kader van preventie. In 2023 eenmalig 2 mln. en vanaf 2024 structureel 5 mln.
  3. Vanuit het budget aanpak ondermijning een bijdrage aan politie in het kader van de strafbaarstelling lachgas ad 12 mln. voor 2023.
  4. Voor Forensische opsporing 7 mln. in 2023 vanuit het budget aanpak ondermijning.
  5. Ten behoeve van de uitvoering van beveiligingsmaatregelen in het hoogste weerstandsniveau en de verdere versterking van het stelsel bewaken en beveiligen worden vanuit het artikel 33 aanpak ondermijning aan de politie meerjarig extra middelen toegekend voor het thema hoge segment bewaken en beveiligen. In 2023 7,5 mln. oplopend naar 15 mln. vanaf 2025.
  6. In het coalitieakkoord zijn middelen vrijgemaakt voor de implementatie van het nieuwe Wetboek van Strafvordering. Voor de uitvoering van de implementatie van het nieuwe Wetboek van Strafvordering wordt bij de eerste suppletoire begroting een deel van het budget vanuit het artikelonderdeel opsporing en vervolging, ad 9,2 mln., beschikbaar gesteld aan de politie.
  7. Op het gebied van cybersecurity blijft de digitale dreiging zich ontwikkelen en daarmee nemen ook de risico’s toe. De weerbaarheid tegen digitale aanvallen kan worden vergroot zodat deze aanvallen sneller kunnen worden gedetecteerd en hersteld. Dit om zowel de continuïteit van de ICT-voorzieningen te kunnen verbeteren maar ook om de integriteit en de exclusiviteit van onze gegevens te borgen. Vanuit de motie-Hermans zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld voor het verbeteren van cybersecurity. Daarnaast zijn er vanuit het Coalitieakkoord Rutte IV middelen ingezet ten behoeve van cybersecurity. Aanvullend hierop wordt het budget in 2024 opgehoogd met 18,4 mln. met een oploop naar 38,7 mln. vanaf 2027.
  8. In het kader van de veiligheid van politieagenten dient de komende jaren het huidige veiligheidsvest vervangen te worden. Het huidige veiligheidsvest is in 2014 aangeschaft en kent een garantietermijn van 10 jaar. Bij de vervanging van het veiligheidsvest worden ook de uitkomsten van het onderzoek naar verbeteringen in het draagcomfort van de politie-uitrusting meegenomen. Hiervoor wordt in 2024 1,6 mln. vrijgemaakt oplopend naar 8,3 mln. in 2028.
  9. Forensisch medische expertise en de lijkschouw spelen een belangrijke rol bij het voorkomen en opsporen van misdrijven. Om te komen tot een toekomstbestendige dienstverlening van forensische geneeskunde en daarmee ook een versterking van de keten (waaronder zedenzaken, kindermishandeling en huiselijk geweld) is er een goed werkend systeem van forensische geneeskunde nodig. Hiervoor is in 2024 het budget met 9 mln. verhoogd met een oploop naar 12,6 mln. vanaf 2027.
  10. Toekenning loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 406,7 mln. in 2023 aflopend naar 405,3 mln. vanaf 2027.
  11. Dit betreft een bijstelling van de balanspositie meldkamers in 2023 en 2024 met 45 mln. en in 2025 met 10 mln.
  12. Het restant saldo bestaat uit diverse kleinere mutaties.

31.3 Kwaliteit, arbeidsvoorwaarden en beheer meldkamers

Beheer meldkamers
Deze post bestaat voornamelijk uit een mutatie voor missiekritische communicatie. C2000 is een gesloten communicatienetwerk en maakt deel uit van de vitale infrastructuur. Het is bedoeld voor gebruik door de Nederlandse hulp- en veiligheidsdiensten.
Dit systeem is niet meer toekomstbestendig en ondersteunt daarnaast alleen status- en spraakcommunicatie, waardoor voortzetting van C2000 niet meer prudent is. Het budget wordt in 2023 met 20 mln. verhoogd en vanaf 2024 met 28 mln. voor realisatie van een nieuw toekomstbestendig communicatienetwerk. Daarnaast wordt de meerjarige loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 van 13,8 mln. toegevoegd.

Artikel 32 Rechtspleging en rechtsbijstand

Budgettaire gevolgen van beleid

Verplichtingen 1.983.718 0 1.983.718 136.523 2.120.241 186.588 191.746 167.022 128.930
Apparaatsuitgaven 34.215 0 34.215 2.763 36.978 2.541 1.491 1.497 1.488
32.1 Apparaatsuitgaven Hoge Raad
Personele uitgaven 30.212 0 30.212 2.510 32.722 2.305 1.319 1.325 1.316
waarvan eigen personeel 29.182 0 29.182 2.457 31.639 2.252 1.266 1.272 1.263
waarvan externe inhuur 1.030 0 1.030 53 1.083 53 53 53 53
Materiele uitgaven 4.003 0 4.003 253 4.256 236 172 172 172
waarvan ict 2.595 0 2.595 161 2.756 141 92 92 92
waarvan sso's 271 0 271 16 287 16 16 16 16
waarvan overig materieel 1.137 0 1.137 76 1.213 79 64 64 64
Programma-uitgaven 1.949.503 0 1.949.503 133.760 2.083.263 184.047 190.255 165.525 127.442
Waarvan juridisch verplicht 100%
32.2 Adequate toegang tot het rechtsbestel
Bijdrage ZBO's/RWT's
Raad voor Rechtsbijstand 29.024 0 29.024 1.833 30.857 1.838 1.839 1.839 1.839
Bureau Financieel Toezicht 9.108 0 9.108 540 9.648 561 561 561 561
Subsidies
Stichting Geschillencommissies Consumentenzaken 581 0 581 36 617 36 36 36 36
Juridisch Loket 28.265 0 28.265 3.978 32.243 3.978 3.978 3.978 3.978
Overige Subsidies 1.344 0 1.344 85 1.429 85 85 85 85
Opdrachten
Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen 10.165 0 10.165 657 10.822 657 657 657 657
Toevoegingen rechtsbijstand 552.922 0 552.922 33.338 586.260 70.290 65.729 54.479 54.122
Mediation in strafrecht 1.116 0 1.116 370 1.486 70 70 70 70
Overige Opdrachten 2.352 0 2.352 2.442 4.794 74 29 29 29
32.3 Optimale randvoorwaarden voor een doelmatig en doeltreffend rechtsbestel
Bijdrage ZBO's/RWT's
Autoriteit Persoonsgegevens 34.478 0 34.478 2.274 36.752 2.303 2.478 2.514 2.514
College voor de Rechten van de Mens 9.634 0 9.634 1.144 10.778 572 572 572 572
College Gerechtelijk Deskundigen 2.024 0 2.024 264 2.288 130 131 131 131
Stichting Advisering Bestuursrechtspraak 5.127 0 5.127 590 5.717 298 298 298 298
Overige Bijdrage ZBO's/RWT's 1.384 0 1.384 87 1.471 87 87 87 87
Bijdrage medeoverheden
Bijdragen Rechtspleging 44 0 44 3 47 3 3 3 3
Caribisch Nederland (BES) 300 0 300 ‒ 280 20 ‒ 280 ‒ 280 ‒ 280 ‒ 280
Raad voor de rechtspraak 1.250.944 0 1.250.944 86.735 1.337.679 103.162 114.391 100.861 63.115
Overige Bijdrage medeoverheden 271 0 271 17 288 17 17 17 21
Subsidies
Rechtspleging 573 0 573 36 609 36 36 36 36
Wetgeving 1.320 0 1.320 84 1.404 84 84 84 84
Overige Subsidies 5.695 0 5.695 1.266 6.961 2.096 2.211 2.225 2.241
Opdrachten
Opdrachten en onderzoeken rechtspleging 480 0 480 31 511 31 31 31 31
Overige Opdrachten 2.352 0 2.352 ‒ 1.770 582 ‒ 2.081 ‒ 2.788 ‒ 2.788 ‒ 2.788
Ontvangsten 167.431 0 167.431 0 167.431 36.248 15.197 16.204 16.803
waarvan Griffierechten 149.234 0 149.234 0 149.234 36.248 15.197 16.204 16.803
waarvan Overig 18.197 0 18.197 0 18.197 0 0 0 0

Budgetflexibiliteit

Juridisch verplicht zijn de bijdragen aan ZBO’s en RWT’s. Dat geldt ook voor de bijdrage voor de kosten voor de rechtsbijstand in de vorm van toevoegingen en piketten (opdrachten) en de bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak. Ook de opdrachten in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) zijn volledig juridisch verplicht. De subsidies die op dit artikel worden verantwoord zijn geheel juridisch verplicht. Dit heeft in hoofdzaak betrekking op de subsidierelaties met de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC), het Juridisch Loket (hJL), de Nederlandse Vereniging voor de rechtspraak (NVvR), de Academie voor Overheidsjuristen en de Academie voor Wetgeving.

Toelichting


Mutaties uitgaven

32.2 Adequate toegang tot het rechtsbestel

Toevoegingen rechtsbijstand. Deze post bestaat uit onder meer de volgende mutaties.

  1. Het Prognosemodel Justitiële Keten (PMJ) laat op basis van de ramingen een stijgende ontwikkelingslijn zien. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er meer toevoegingen worden geraamd dan vorig jaar verwacht. In 2023 wordt het budget met 27,3 mln. verhoogd met een afloop naar 24,3 mln. in 2028.
  2. De processen en processtappen waarmee de Raad uitvoering geeft aan de Wet op de rechtsbijstand (Wrb) worden ondersteund door diverse applicaties. Het huidige applicatielandschap dat het Wrb-proces ondersteunt, is sterk verouderd en een deel van de processen en processtappen is niet gedigitaliseerd. Omdat het continuĂŻteitsrisico voor het operationeel houden van het WRB-applicatielandschap toeneemt wordt het huidige applicatielandschap op korte termijn vervangen door een nieuw applicatielandschap. Voor uitvoering hiervan wordt 21,4 mln. beschikbaar gesteld in 2023.
  3. Het programma stelselvernieuwing rechtsbijstand loopt al drie jaar. Door onder andere vertraging als gevolg van de coronamaatregelen maakt dat een looptijd tot 1 januari 2025 niet meer haalbaar is. Daarom is besloten om de looptijd van het programma met Ă©Ă©n jaar, tot 1 januari 2026, te verlengen en het wetsvoorstel aan het einde van de looptijd van het programma in consultatie te brengen. Het budget wordt in 2023 met 13 mln. verhoogd.
  4. Het meerjarige budget voor de toevoegingen, stelselherziening en ICT-vernieuwing over de jaren heen wordt door middel van een kasschuif in overeenstemming gebracht met de uitgaven. Er wordt 66 mln. doorgeschoven naar de jaren 2024, 2025 en 2028.
  5. De toekenning loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 35,6 mln. in 2023 aflopend naar 34,1 mln. vanaf 2025.

32.3 Optimale randvoorwaarden voor een doelmatig en doeltreffend rechtsbestel

Raad voor de rechtspraak. Deze post bestaat uit onder meer de volgende mutaties.

  1. De raming van de Meerjaren Productie Prognose leidt tot een budgetverhoging in 2023 van 8,6 mln., 20 mln. in 2024 en in 2025 en 2026 40 mln. Dit wordt veroorzaakt door de hogere kosten als gevolg van de verwachte hogere asielinstroom.
  2. Een meerjarige bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak vanuit aanpak ondermijning in het kader van preventie. In 2023 7,5 mln. en vanaf 2024 meerjarig 10 mln.
  3. Bij de Raad voor de Rechtspraak wordt meerjarig een neerwaartse bijstelling gedaan op de PMJ; hierbij is rekening gehouden met de gevolgen van het wetsvoorstel verlaging griffierechten. In 2023 8,4 mln. met een verdere verlaging naar 20,4 mln. in 2028.
  4. De toekenning loon -en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 73,4 mln. in 2023 oplopend naar 75,7 mln. in 2028.
  5. De in het coalitieakkoord opgenomen verlaging van de griffierechten wordt gedeeltelijk bijgesteld in verband met de Rijksbrede dekkingsopgave. In 2024 een verlaging van 2,5 mln. en vanaf 2025 6,9 mln.
  6. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

Mutaties ontvangsten

Als gevolg van de ontwikkelingen in de geraamde instroom van zaken, op basis van de PMJ-raming zijn de verwachte ontvangsten voor de griffierechten in 2024 met 24,8 mln. opgehoogd met een afloop naar 2,6 mln. in 2028. Daarnaast wordt in verband met de Rijksbrede dekkingsopgave de voorgenomen verlaging van de griffierechten gedeeltelijk bijgesteld. Dit leidt tot lagere uitgaven bij de ZM, Hoge Raad en Rechtsbijstand en tot hogere ontvangsten. In 2024 11,5 mln. met een oploop naar 15,3 mln. in 2028.

Artikel 33 Veiligheid en criminaliteitsbestrijding

Budgettaire gevolgen van beleid

Verplichtingen 1.540.192 0 1.540.192 ‒ 191.182 1.349.010 ‒ 80.083 ‒ 15.503 167.892 118.256
Apparaatsuitgaven 681.395 0 681.395 73.351 754.746 62.412 60.348 61.527 59.375
33.1 Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie
Personele uitgaven 549.222 0 549.222 52.819 602.041 52.638 49.227 50.528 48.417
waarvan eigen personeel 496.936 0 496.936 50.106 547.042 49.781 45.903 47.204 45.093
waarvan externe inhuur 50.754 0 50.754 2.634 53.388 2.778 3.245 3.245 3.245
waarvan overig personeel 1.532 0 1.532 79 1.611 79 79 79 79
Materiele uitgaven 132.173 0 132.173 20.532 152.705 9.774 11.121 10.999 10.958
waarvan ict 21.177 0 21.177 12.728 33.905 1.568 2.227 2.105 2.064
waarvan sso's 47.154 0 47.154 3.147 50.301 3.150 3.217 3.217 3.217
waarvan overig materieel 63.842 0 63.842 4.657 68.499 5.056 5.677 5.677 5.677
Programma-uitgaven 858.797 0 858.797 ‒ 198.533 660.264 ‒ 88.495 ‒ 49.851 106.365 58.881
Waarvan juridisch verplicht 91%
33.2 Bestuur, informatie en technologie
Bijdrage ZBO's/RWT's
Overige Bijdrage ZBO's/RWT's 400 0 400 24 424 0 0 0 0
Bijdrage medeoverheden
Regionale Informatie en Expertise Centra 17.144 0 17.144 10.214 27.358 10.211 10.180 10.180 10.180
Overige Bijdrage medeoverheden 2.002 0 2.002 1.349 3.351 1.315 1.015 1.015 65
Subsidies
Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid 3.507 0 3.507 220 3.727 220 220 220 220
Keurmerk Veilig Ondernemen 1.200 0 1.200 70 1.270 71 71 0 0
Overige Subsidies 20.889 0 20.889 1.361 22.250 753 753 703 703
Opdrachten
Overige Opdrachten 7.380 0 7.380 844 8.224 973 1.163 1.163 1.163
33.3 Opsporing en vervolging
Bijdrage Agentschappen
Nederlands Forensisch Instituut 87.979 0 87.979 14.834 102.813 10.004 9.934 9.985 10.284
JustitiĂ«le Informatiedienst 27.916 0 27.916 ‒ 2.753 25.163 3.462 3.975 4.350 1.176
Justis 27.882 0 27.882 ‒ 383 27.499 ‒ 375 ‒ 375 ‒ 375 ‒ 375
Bijdrage ZBO's/RWT's
Autoriteit online Terroristisch en Kinderpornografisch Materiaal (ATKM) I.O. 5.000 0 5.000 295 5.295 315 338 338 338
Overige Bijdrage ZBO's/RWT's 0 1.000 1.000 ‒ 815 185 185 0 0 0
Bijdrage medeoverheden
Caribisch Nederland (BES) 4.863 0 4.863 7.361 12.224 1.663 1.663 1.663 1.663
FIU.Nederland 7.219 0 7.219 ‒ 6.790 429 ‒ 6.790 ‒ 6.790 429 429
Aanpak ondermijning 335.307 ‒ 1.000 334.307 ‒ 120.466 213.841 ‒ 43.525 ‒ 66.033 ‒ 63.769 ‒ 85.306
Overige Bijdrage medeoverheden 11.495 0 11.495 ‒ 1.709 9.786 ‒ 4.521 ‒ 4.713 ‒ 3.329 ‒ 4.317
Subsidies
Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) 556 0 556 33 589 33 33 33 33
Overige Subsidies 6.063 0 6.063 621 6.684 405 405 405 405
Opdrachten
Schadeloosstellingen 21.168 0 21.168 1.460 22.628 1.460 1.460 1.460 1.460
Keten Informatie Management 35 0 35 ‒ 33 2 ‒ 33 ‒ 33 ‒ 33 ‒ 33
Onrechtmatige Detentie 6.537 0 6.537 450 6.987 450 450 450 450
Caribisch Nederland (BES) 361 0 361 21 382 21 21 21 21
Gerechtskosten 37.452 0 37.452 2.219 39.671 2.219 2.219 2.219 2.219
Verkeershandhaving OM 34.865 0 34.865 ‒ 8.141 26.724 12.409 15.027 14.555 10.020
Afpakken 618 0 618 426 1.044 399 217 35 35
Bewaring, verkoop en vernietiging beslaggenomen voorwerpen 13.859 0 13.859 956 14.815 956 956 956 956
Overige Opdrachten 156.410 0 156.410 ‒ 110.390 46.020 ‒ 81.761 ‒ 22.673 123.406 106.965
Garanties
Faillissementscuratoren 2.021 0 2.021 127 2.148 127 127 127 127
33.4 Vervolging en berechting MH17-verdachten
Opdrachten
Vervolging en berechting MH17-verdachten 18.669 0 18.669 10.062 28.731 859 539 158 0
Ontvangsten 1.282.541 0 1.282.541 ‒ 147.681 1.134.860 ‒ 143.244 ‒ 131.362 29.449 76.972
waarvan Afpakken 384.360 0 384.360 0 384.360 0 0 29.000 29.000
waarvan Boeten en Transacties 882.409 0 882.409 ‒ 149.681 732.728 ‒ 145.244 ‒ 134.362 ‒ 3.551 43.972
waarvan Overig 15.772 0 15.772 2.000 17.772 2.000 3.000 4.000 4.000

Budgetflexibiliteit

De niet juridische verplichte budgetten voor (opdrachten) schadeloosstellingen en onrechtmatige detentie worden op basis van rechtelijke uitspraken uitgeput en zijn derhalve niet vrij besteedbaar. Gerechtskosten en Domeinen zijn zo goed als volledig bestuurlijk gebonden. Het niet juridische verplichte budget voor ondermijning is grotendeels bestuurlijk verplicht aan de (keten)partners.

Toelichting


Mutaties uitgaven

33.1 Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie

De verhoging van het apparaatsbudget wordt met name veroorzaakt door een interne budgetoverheveling van het budget aanpak ondermijning naar het OM in het kader van preventie. Het budget wordt in 2023 verhoogd met 7,5 mln. en vanaf 2024 structureel met 10 mln.
Tevens wordt in 2023 ook 10 mln. toegevoegd vanuit de eindejaarsmarge aan het OM –budget voor het IV-programma EMMA. Het OM heeft vanaf 2022 een structurele compensatie ontvangen voor de hogere kosten van de meerjarenkoers van het Informatievoorziening (IV)-domein. In 2022 is er echter vertraging ontstaan bij het IV-programma Emma. De toekenning van de loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 bedraagt 40 mln. Het restant saldo omvat een aantal kleinere mutaties.

33.2 Bestuur, informatie en technologie

Regionale Informatie en Expertise Centra (RIEC)De RIEC richt zich op de bestrijding van ondermijnende criminaliteit Vanuit het budget aanpak ondermijning wordt hiervoor structureel 8,8 mln. overgeheveld naar de Regionale Informatie en Expertise Centra. Het restant bestaat uit een aantal kleinere mutaties.

33.3 Opsporing en vervolging

Nederlands Forensisch Instituut
De verhoging van het NFI-budget omvat een mutatie van 5,2 mln. vanuit aanpak ondermijning voor forensische opsporing. De toekenning loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 bedraagt 5,3 mln.

Justitiële Informatiedienst (Justid)
Voor de realisatie van een Toekomstvaste Informatievoorziening heeft Justid bij Voorjaarsnota 2022 middelen ontvangen. De verwachting is dat de middelen niet geheel tot besteding zullen komen. Hierom wordt 6 mln. door middel van een kasschuif doorgeschoven naar de jaren 2024, 2025 en 2026 waarin ook de uitgaven zullen plaatsvinden.

Caribisch Nederland (BES)
Deze post bestaat uit een aantal mutaties kleiner dan 5 mln. zoals een overboeking van 4 mln. vanuit Koninkrijksrelaties voor ondermijningsaanpak Cariben 2023.

FIU Nederland
Dit betreft een interne budgetoverheveling van de Financial Intelligence Unit (FIU) naar aanpakondermijning. De werkzaamheden hiervoor worden voor 3 jaren door het Directoraat-Generaal Ondermijning (DGO) uitgevoerd. Het betreft jaarlijks 7,2 mln.

Aanpak ondermijning
Deze post wordt grotendeels verklaard door de onderstaande mutaties:

  1. Een structurele overheveling van middelen naar het ministerie van Defensie voor ondermijning-gerelateerde doelstellingen van de KMar betreffende bewaken en beveiligen (hoog segment). De toekenning volgt uit de Miljoenennota 2022, waarmee het vorige kabinet (Rutte III) structureel 434 mln. euro voor de bestrijding van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit vrij heeft gemaakt vanaf 2022. Voor 2023 wordt 7,5 mln., 2024 10 mln. en vanaf 2025 15 mln. structureel overgeboekt.
  2. Een meerjarige bijdrage aan het Openbaar Ministerie, Raad voor de rechtspraak en de Politie in het kader van preventie. Er wordt in totaal in 2023 17 mln. en vanaf 2024 meerjarig 25 mln. budget overgeheveld.
  3. Een meerjarige budgetoverheveling van 8,8 mln. naar de Regionale Informatie en Expertise Centra.
  4. Voor forensische opsporing wordt 7 mln. overgeheveld naar politie en 5,2 mln. naar NFI.
  5. Een interne budgetoverheveling vanuit de Financial Intelligence Unit (FIU), verwijsportaal en UBO (Ultimate Benificial Owners) naar aanpak ondermijning. De werkzaamheden hiervoor worden voor 3 jaren door Directoraat-Generaal Ondermijning (DGO) uitgevoerd. Het betreft jaarlijks 10,5 mln.
  6. Een bijdrage van 12 mln. aan politie in het kader van strafbaarstelling lachgas.
  7. Voor de uitvoering van beveiligingsmaatregelen in het hoogste weerstandsniveau en de verdere versterking van het stelsel hoge segment bewaken en beveiligen worden aan politie extra middelen toegekend. In 2023 7,5 mln., in 2024 10 mln. en vanaf 2025 15 mln. structureel.
  8. Een kasschuif van verschillende programma's binnen de ondermijningsaanpak, waaronder preventie, diverse wetgeving (waaronder NPS) en beleid/regelgeving rond strafrechtelijke aanpak en de (vertraagde) implementatie van het Beslag Informatie Systeem (BIS) waarbij de middelen uit 2023 voor totaal 48 mln. worden verdeeld over de jaren 2024 tot en met 2026 waarin naar verwachting ook de uitgaven zullen plaatsvinden.
  9. De loon -en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 19,8 mln. in 2023 oplopend naar 22,2 mln. in 2028.
  10. Het restant saldo betreft diverse kleinere mutaties.

Verkeershandhaving Openbaar Ministerie
Deze post bevat voornamelijk de volgende mutaties.

  1. Om de komende jaren een aantal trajectcontroles (TC’s) te vervangen zijn er extra middelen nodig vanwege stijgende prijzen van aanschaf en onderhoud van TC's (bovenop de reguliere prijsbijstelling). Daarnaast is er sprake van verschuiving naar andere handhavingsmiddelen zoals verplaatsbare digitale flitspalen (flexflitsers) en camera's met handhelddetectie systemen waarmee op handheld telefoongebruik gehandhaafd kan worden (focusflitsers). Hiervoor wordt in 2023 1,5 mln.; in 2024 5,6 mln.; in 2025 7,6 mln.; in 2026 3,1 mln. en in 2027 2,1 vrijgemaakt.
  2. Om het aantal verkeersdoden en verkeersgewonden te laten afnemen is een intensivering van de geautomatiseerde handhaving noodzakelijk. In 2025 wordt daarom het budget met 6,2 mln. opgehoogd met een afloop naar 4 mln. in 2028. Hiermee worden extra verkeershandhavingsmiddelen aangeschaft en onderhouden ten behoeve van deze doelstelling.
  3. Bij de aanbesteding voor de vervanging van digitale flitspalen was rekening gehouden met de planning dat de masten in 2022 en 2023 werden uitgerold. Deze planning is niet haalbaar. De verwachting is nu dat de masten in drie jaar zullen worden geĂŻmplementeerd. In verband met een aangepaste planning van aanbesteding en uitrol van verkeershandhavingsmiddelen wordt het kasritme aangepast via een kasschuif door 13,5 mln. door te schuiven naar de jaren 2024 tot en met 2027.

Overige opdrachten
Deze post bestaat voornamelijk uit onderstaande mutaties.

  1. Voor uitvoering van de implementatie van het nieuwe Wetboek van Strafvordering wordt vanuit het instrument overige opdrachten 16,6 mln. aan budget beschikbaar gesteld aan diverse onderdelen zoals 9,2 mln. aan de politie voor uitvoer hiervan.
  2. De uitvoering van een aantal projecten Digitalisering Strafrechtketen is vertraagd. Dit heeft in 2022 een onderuitputting van 7 miljoen veroorzaakt. Aangezien de projecten in 2023 worden uitgevoerd, is dit bedrag uit de eindejaarsmarge toegevoegd aan dit budget.
  3. Voor de implementatie van het nieuwe wetboek van Strafvordering zijn bij het Coalitieakkoord middelen beschikbaar gesteld. Uitgaande van de invoering van het nieuwe wetboek medio 2026 worden de middelen middels een kasschuif beschikbaar gesteld over de jaren waarin naar verwachting ook de uitgaven zullen plaatsvinden. Het betreft een schuif van 113 mln. uit 2023; 91 mln. uit 2024 en 30 mln. uit 2025 waarbij de middelen worden doorgeschoven naar de jaren 2026 en 2027.
  4. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 9,2 mln. in 2023 met een afloop naar 0,7 mln. vanaf 2026.
  5. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

33.4 Vervolging en berechtiging MH17 -verdachten

Vervolging en berechtiging MH17-verdachten
Op dit artikelonderdeel is 8,9 mln. in 2022 niet tot besteding gekomen. Dit bedrag wordt vanuit de eindejaarsmarge toegevoegd aan 2023 voor de verwachte uitgaven in dit jaar.

Mutaties verplichtingen
Bij de Najaarsnota 2022 is een kasschuif gedaan op de verplichtingen omdat in oktober meerjarige verplichtingen voor preventie en regionale versterkingsprojecten benodigd waren. Er is totaal 146 mln. (2023 ad ‒ 66 mln., 2024 ad ‒ 54 mln., 2025 ad ‒ 26 mln.) doorgeschoven naar 2022.

Mutaties ontvangsten

  1. De afpakraming op de JenV-begroting wordt vanaf 2026 naar boven bijgesteld met 29 mln. op het niveau van de raming in eerdere jaren.
  2. De raming op de boete en transactiegelden op basis van de PMJ-raming voorspelt een lagere ontvangst ten opzichte van het huidige ontvangstenkader. Bij de raming is rekening gehouden met de benodigde vervangingen van flitspalen en dat enkele trajectcontroles in de komende jaren worden stopgezet. De ontvangsten zijn meerjarig neerwaarts bijgesteld. In 2023 met 149,7 mln. met uiteindelijk een verlaging van 241,3 mln. in 2028.
  3. Om de komende jaren een aantal trajectcontroles (TC’s) te vervangen zijn er extra middelen nodig vanwege stijgende prijzen van aanschaf en onderhoud van TC's (bovenop de reguliere prijsbijstelling). Deze ontvangstenreeks weerspiegelt het effect op de BenT-ontvangsten. De ontvangsten boeten en transacties worden daarom in 2025 verhoogd met 23,6 mln. met een verloop naar 111,7 mln. in 2028.
  4. Met de intensivering van de verkeershandhaving stijgen ook de ontvangsten van de Boeten en Transacties met 62,8 mln. in 2025 met een verloop naar 135,7 mln. in 2028
  5. In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave worden de boetes verhoogd met ingang van 2024 met 48,3 mln. oplopend naar 65 mln. in 2028.

Artikel 34 Straffen en Beschermen

Budgettaire gevolgen van beleid

Verplichtingen 3.721.453 1.000 3.722.453 245.732 3.968.185 270.231 264.787 269.025 269.785
Apparaatsuitgaven 211.132 0 211.132 17.336 228.468 12.239 12.201 12.225 12.224
34.1 Apparaatsuitgaven Raad voor de Kinderbescherming
Personele uitgaven 167.801 0 167.801 14.167 181.968 9.489 9.519 9.548 9.548
waarvan eigen personeel 161.936 0 161.936 13.863 175.799 9.185 9.215 9.244 9.244
waarvan externe inhuur 4.486 0 4.486 233 4.719 233 233 233 233
waarvan overig personeel 1.379 0 1.379 71 1.450 71 71 71 71
Materiele uitgaven 43.331 0 43.331 3.169 46.500 2.750 2.682 2.677 2.676
waarvan ict 18.277 0 18.277 1.614 19.891 1.186 1.118 1.113 1.112
waarvan sso's 16.152 0 16.152 952 17.104 959 959 959 959
waarvan overig materieel 8.902 0 8.902 603 9.505 605 605 605 605
Programma-uitgaven 3.510.321 1.000 3.511.321 281.914 3.793.235 241.663 236.367 241.220 252.171
Waarvan juridisch verplicht 96%
34.2 Preventieve maatregelen
Bijdrage Agentschappen
Dienst Justis 25.582 0 25.582 3.644 29.226 3.594 3.598 3.619 3.604
Bijdrage medeoverheden
Aanpak criminaliteitsfenomenen 2.863 0 2.863 16.740 19.603 35.613 38.380 48.680 49.563
Overige Bijdrage medeoverheden 106 0 106 7 113 7 7 7 7
Subsidies
Aanpak criminaliteitsfenomenen 4.352 0 4.352 ‒ 477 3.875 ‒ 477 ‒ 844 ‒ 844 ‒ 1.211
Overige Subsidies 1.106 0 1.106 69 1.175 95 95 69 69
Opdrachten
Aanpak criminaliteitsfenomenen 24.632 0 24.632 ‒ 20.454 4.178 ‒ 34.512 ‒ 37.041 ‒ 46.696 ‒ 46.696
Overige Opdrachten 2.302 0 2.302 ‒ 1.391 911 ‒ 41 ‒ 41 ‒ 41 ‒ 41
34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties
Bijdrage Agentschappen
DJI-gevangeniswezen 1.353.062 1.000 1.354.062 55.538 1.409.600 81.693 82.995 88.094 88.812
DJI-Forensische zorg 1.189.193 0 1.189.193 99.427 1.288.620 109.571 113.758 113.705 114.489
CJIB 178.874 0 178.874 12.290 191.164 9.779 5.281 6.271 6.331
Bijdrage ZBO's/RWT's
Reclassering Nederland 168.209 0 168.209 13.432 181.641 9.714 8.887 8.271 7.705
Leger des Heils 25.715 0 25.715 1.655 27.370 1.521 1.452 1.419 1.419
Stichting Verslavingsreclassering GGZ 83.969 0 83.969 5.515 89.484 5.443 5.248 5.162 5.177
Overige Bijdrage ZBO's/RWT's 589 0 589 35 624 35 35 35 35
Bijdrage medeoverheden
Intra- en extramurale sanctie uitvoering 2.625 0 2.625 2.165 4.790 165 165 165 165
Subsidies
Intra- en extramurale sanctie uitvoering 7.483 0 7.483 ‒ 1.482 6.001 518 518 518 518
Stichting Reclassering Caribisch Nederland (BES) 1.776 0 1.776 126 1.902 126 126 126 126
Opdrachten
Intra- en extramurale sanctie uitvoering 80.519 0 80.519 ‒ 37.711 42.808 ‒ 54.598 ‒ 55.707 ‒ 56.490 ‒ 46.283
34.4 Slachtofferzorg
Bijdrage ZBO's/RWT's
Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven 10.053 0 10.053 8.972 19.025 543 539 539 539
Slachtofferhulp Nederland 44.726 0 44.726 4.077 48.803 5.407 5.672 5.890 6.078
Bijdrage medeoverheden
Overige Bijdrage medeoverheden 0 0 0 ‒ 600 ‒ 600 ‒ 600 ‒ 600 ‒ 600 ‒ 600
Subsidies
Perspectief Herstelbemiddeling 1.604 0 1.604 ‒ 1.294 310 ‒ 1.535 ‒ 1.553 ‒ 1.576 ‒ 1.583
Opdrachten
Slachtofferzorg 13.521 0 13.521 ‒ 3.452 10.069 17 ‒ 92 ‒ 84 ‒ 319
Schadefonds Geweldsmisdrijven 37.820 0 37.820 45.244 83.064 3.344 3.621 3.972 4.385
Voorschotregelingen schadevergoedingsregelingen 2.093 0 2.093 132 2.225 132 ‒ 806 ‒ 806 ‒ 1.743
34.5 Veiligheid Jeugd
Bijdrage Agentschappen
DJI - jeugd 182.765 0 182.765 13.866 196.631 19.304 19.551 19.647 19.723
Bijdrage ZBO's/RWT's
LBIO 5.387 0 5.387 940 6.327 781 781 781 781
Halt 12.940 0 12.940 686 13.626 485 282 111 92
Bijdrage medeoverheden
Jeugdbescherming en jeugdsancties 1.322 0 1.322 4.933 6.255 84 84 84 84
Voogdijraad Caribisch Nederland (BES) 1.185 0 1.185 169 1.354 74 74 74 74
Overige Bijdrage medeoverheden 6.130 0 6.130 6.644 12.774 3.141 176 0 0
Subsidies
Jeugdbescherming en jeugdsancties 12.499 0 12.499 53.761 66.260 47.675 47.205 47.205 46.958
Overige Subsidies 0 0 0 2.000 2.000 0 0 0 0
Opdrachten
Taakstraffen/erkende gedragsinterventies 4.123 0 4.123 259 4.382 259 259 259 259
Jeugdbescherming en jeugdsancties 21.196 0 21.196 ‒ 3.551 17.645 ‒ 5.694 ‒ 5.738 ‒ 6.346 ‒ 6.346
Ontvangsten 132.987 0 132.987 88.763 221.750 ‒ 4.962 ‒ 5.533 4.234 7.345

Budgetflexibiliteit
Artikel 34 kent nagenoeg geen budgetflexibiliteit in 2023. Dit wordt met name veroorzaakt doordat verreweg het grootste deel van het budget wordt besteed aan de financiering van de taakorganisaties: DJI, Justis en CJIB. Daarnaast bestaat het juridisch verplichte deel ook uit subsidiëring/bijdrage aan organisaties als Slachtofferhulp Nederland, Schadefonds Geweldsmisdrijven, de drie Reclasseringsorganisaties, Halt, LBIO, FIOM en het centrum van Internationale Kinderontvoering.

Toelichting


Mutaties uitgaven

34.1 Apparaatsuitgaven Raad voor de Kinderbescherming

De verhoging van het apparaatsbudget wordt voornamelijk verklaard door de loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 ad 12 mln. Het restant saldo betreft een gering aantal kleinere mutaties.

34.2 Preventieve maatregelen

Aanpak criminaliteitsfenomenen
De grootste mutatie betreft een interne budgetoverheveling waarbij Regeerakkoordmiddelen van het instrument opdrachten worden overgeheveld naar het instrument bijdrage medeoverheden van waar de uitgaven aan gemeenten zullen plaatsvinden. In 2023 betreft dit 18 mln. met een oploop naar 50 mln. vanaf 2026.

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties

Dienst JustitiĂ«le Inrichtingen (DJI) –gevangeniswezen

  1. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 78,7 mln. in 2023 oplopend naar 88,1 mln. in 2028.
  2. Een interne budgetoverheveling waarbij middelen uit de preventie-envelop van het Coalitieakkoord 2022 van opdrachten intra- en extramurale sanctie uitvoering naar DJI-gevangeniswezen worden overgeheveld ten behoeve van re-integratie van gedetineerden DJI. Dit betreft 8,1 mln. in 2023 met een oploop naar 9,5 mln. vanaf 2026.
  3. In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave wordt vanaf 2024 het DJI budget neerwaarts bijgesteld met 15 mln. De precieze invulling wordt nog uitgewerkt.
  4. Het Prognosemodel Justitiële Keten (PMJ) raamt de capaciteitsbehoefte van de justitiële keten. Op basis hiervan wordt in 2023 het PMJ-budget DJI verlaagd met 31,1 mln.
  5. Het restant saldo betreft enkele kleinere mutaties.

Dienst JustitiĂ«le Inrichtingen (DJI) –Forensische zorg (Forzo)

  1. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 van 81 mln.
  1. Met de invoering van het kwaliteitskader forensische zorg versterken we de kwaliteit en vergroten we de transparantie van de sector. Voor cliënten, zorgaanbieders én de maatschappij is nu duidelijk wat van de sector verwacht mag worden. DJI ontvangt extra middelen voor de inkoop van forensische zorg om zorgaanbieders de financiële middelen te geven voor de implementatie van het kwaliteitskader. Dit betreft 10 mln. in 2023, in 2024 15 mln. en vanaf 2025 lopen de middelen op tot structureel 19 mln.
  2. Tevens zijn er middelen (5 mln. in 2023 en vanaf 2024 structureel 13 mln.) gereserveerd uit het Coalitieakkoord, die bestemd zijn voor de aanpak voor personen met verward en onbegrepen gedrag. Deze middelen zijn onderdeel van de reeks voor het versterken van de preventie-aanpak. Zie ook Kamerbrief voorgenomen maatregelen financierbaarheid DJI (TK, vergaderjaar 2022-2023, 24587. nr. 858).
  3. Het restant saldo betreft een gering aantal kleinere mutaties.

Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB)
De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 10,2 mln. in 2023 aflopend naar 9,4 mln. vanaf 2027. Het restant saldo omvat een aantal kleinere mutaties.

Reclasseringorganisaties (3RO's) Nederland
Aan de 3RO's (Reclassering Nederland, Leger des Heils en Stichting Verslavingsreclassering GGZ) wordt de loon- en prijsbijstelling over de tranche 2023-2028 toegekend waarvan 17 mln. in 2023 aflopend naar 16,7 mln. vanaf 2027.

Opdrachten Intra- en extramurale sanctie uitvoering

  1. Een overboeking van middelen voor vijf jaren naar het ministerie van VWS voor uitbreiding van het actieprogramma Grip op Onbegrip. Het programma richt zich op de regionale samenwerking tussen partijen uit het zorg-, veiligheids- en sociaaldomein. Politie, gemeenten en zorgaanbieders gaan intensiever samenwerken om te voorkomen dat personen met verward gedrag of onbegrepen gedrag onnodig in aanraking komen met de politie. Dit betreft 10,9 mln. in 2023, 16,3 mln. in 2024, 16,2 mln. in 2025, 15,6 mln. in 2026 en 5,4 mln. in 2027.
  2. Een drietal interne budgetoverheveling naar Gevangeniswezen (GW) ten behoeve van de re-integratie gedetineerden DJI, middelen naar Forensische zorg voor de aanpak voor personen met verward en onbegrepen gedrag en middelen voor de invoering van het kwaliteitskader forensische zorg. Totaal in 2023 23,1 mln. met een structureel oploop naar 41,5 mln. vanaf 2026.
  3. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 5,6 mln. in 2023 oplopend naar 7,5 mln. vanaf 2024

34.4 Slachtofferzorg

Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM)
De verhoging van het SGM- budget wordt voornamelijk verklaard door onderstaande mutaties.

  1. De regeling tegemoetkoming voor slachtoffers jeugdzorg (naar aanleiding van Commissie de Winter) wordt door het Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM) uitgevoerd. De kosten hiervan worden door VWS en JenV gedekt. Voor de uitvoeringskosten 2023, de tegemoetkomingen alsmede de bijbehorende bureaukosten, wordt door VWS 23,3 mln. beschikbaar gesteld, door JenV 26,5 mln.
  2. Het restant budget omvat een gering aantal kleinere mutaties zoals de toekenning van de loon- en prijsbijstelling.

Slachtofferhulp Nederland
Deze post omvat een aantal kleinere mutaties zoals de toekenning loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 voor 3,4 mln.

34.5 Veiligheid Jeugd

DJI-Jeugd
Binnen de Justitiële Jeugdinrichtingen wordt een derde begeleider op mbo-niveau aan de groepen toegevoegd. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan meer maatwerk en het komt tegemoet aan de signalen over de druk op de personele capaciteit. Het doel is dat het huidige personeel meer tijd heeft voor intakes, rapportages en het volledig draaien van het dagprogramma. Hiervoor ontvangt DJI een financiële compensatie in 2023 van 2 mln. en vanaf 2024 structureel 7 mln. En de loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 wordt toegevoegd aan het budget waarvan 11,9 mln. in 2023 met een oploop naar 12,7 mln. vanaf 2027.

Jeugdbescherming en jeugdsancties (Bijdrage medeoverheden, subsidies en opdrachten)

  1. Voor de verlenging en ophoging van de uitvoering van de taken aan het Ondersteuningsteam bij het programma UHP (Uithuisplaatsing) KOT (Kinderopvangtoeslag) wordt via de eindejaarsmarge 5 mln. overgeheveld naar 2023.
  2. Het Kabinet heeft in 2023 43 mln. en vanaf 2024 structureel 50 mln. beschikbaar gesteld voor jeugdbescherming. Het doel is om met de beschikbare middelen onder andere de werkdruk voor de professionals in de jeugdbescherming te verlagen (Gecertificeerde Instellingen en Raad voor de Kinderbescherming). De jeugdbeschermers moeten hierdoor meer tijd krijgen om kwetsbare kinderen en gezinnen beter te helpen. De precieze invulling van de gelden wordt nog verder uitgewerkt.
  3. Vanwege de urgente werkdrukproblematiek bij de gecertificeerde instellingen (GI's) voor jeugdbescherming heeft het Rijk 10 mln. extra per jaar beschikbaar gesteld aan de GI's in de jaren 2022 tot en met 2025 ten behoeve van werkdrukverlaging. Aanvullend hebben gemeenten besloten 10 mln aan het gemeentefonds in 2023 te onttrekken om de acute problematiek in de jeugdbescherming aan te pakken. Deze middelen worden overgeheveld naar de begroting van JenV om via een subsidie aan de GI's te doen toekomen. De subsidieregeling wordt in april 2023 gepubliceerd.
  4. Ten behoeve van het expertisecentrum adoptie, als opvolging van aanbevelingen cie. Joustra, zijn extra middelen beschikbaar gesteld. Na aanvang van de implementatie blijkt dat een aangepast kasritme benodigd is. Hiervoor wordt een kasschuif toegepast vanuit 2023 tot en met 2027 naar latere jaren (ad 14,2 mln.), wanneer naar verwachting ook de uitgaven zullen plaatsvinden.
  5. Een budgetoverheveling naar DJI Jeugd voor de financiering van een derde begeleider op mbo-niveau. In 2023 2 mln. en vanaf 2024 structureel 7 mln.
  6. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

Mutaties verplichtingen

Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft middelen beschikbaar gesteld aan VWS voor het Actieprogramma Grip op Onbegrip. Het betreft een kasbudget van totaal 64,5 mln. verdeeld over de jaren 2023 tot en met 2027. Het verplichtingenbudget, totaal 64,5 mln., wordt in het jaar 2023 verplicht. Dit verklaart het verschil tussen het kas- en verplichtingenbudget.

Mutaties ontvangsten

Het ontvangstenbudget van artikel 34 wordt meerjarig verhoogd. Dit wordt hoofdzakelijk verklaard door onderstaande mutaties:

  1. DJI dient over 2022 op basis van de outputfinancieringssystematiek een bedrag van 85 mln. terug te betalen aan het moederdepartement.
  1. Bij het CJIB worden de administratiekosten meerjarig op basis van de meest recente PMJ-raming bijgesteld. In 2023 wordt de raming verlaagd met 3,2 mln., in 2024 en 2025 met 8,5 mln. met een oploop naar 3,3 mln. vanaf 2027.
  2. Het restant betreft een aantal kleinere mutaties.

Artikel 36 Contraterrorisme en nationaal veiligheidsbeleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Verplichtingen 357.095 ‒ 1.000 356.095 25.520 381.615 126.675 146.117 140.617 135.260
Programma-uitgaven 357.095 ‒ 1.000 356.095 26.100 382.195 127.278 146.744 141.272 135.260
Waarvan juridisch verplicht 100%
36.2 Nationale Veiligheid en terrorismebestrijding
Bijdrage Agentschappen
Overige bijdragen agentschappen 348 0 348 20 368 20 20 20 20
Bijdrage ZBO's/RWT's
Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) 33.407 0 33.407 7.118 40.525 7.127 7.127 6.928 6.705
Bijdrage medeoverheden
Brede Doeluitkering Rampenbestrijding 228.697 0 228.697 9.352 238.049 10.045 11.054 11.684 11.684
Overige Bijdrage medeoverheden 37.068 ‒ 1.000 36.068 11.429 47.497 100.595 124.052 117.950 111.585
Subsidies
Nederlands Rode Kruis 1.411 0 1.411 93 1.504 93 93 93 93
Nationaal Veiligheids Instituut 1.358 0 1.358 89 1.447 89 89 89 89
Overige Subsidies 2.705 0 2.705 175 2.880 175 175 175 175
Opdrachten
Project NL-Alert 5.223 0 5.223 ‒ 62 5.161 ‒ 62 ‒ 62 137 360
NCSC 23.022 0 23.022 ‒ 19.951 3.071 2.354 2.354 2.354 2.707
Regeling tegemoetkoming schade 2021 0 0 0 16.000 16.000 5.000 0 0 0
Overige Opdrachten 8.426 0 8.426 921 9.347 921 921 921 921
36.3 Onderzoeksraad voor Veiligheid
Bijdrage ZBO's/RWT's
Onderzoeksraad voor Veiligheid 15.430 0 15.430 916 16.346 921 921 921 921
Ontvangsten 4.000 0 4.000 2.995 6.995 ‒ 2.000 ‒ 1.000 0 0

Budgetflexibiliteit
Het juridisch verplichte deel heeft voornamelijk betrekking op de verplichtingen die voortvloeien uit de Wet Veiligheidsregio’s (BDuR) en het Besluit Rijksbijdrage NIPV alsmede op een doorlopende subsidieregeling. Het overige deel betreft juridisch en bestuurlijk verplichte uitgaven voor de Nationale Veiligheid, als bijdrage i.h.k.v aanpak jihadisme, het NCSC, opdrachten Nationaal Crisis Centrum, online aanpak Contra Terrorisme, opdrachten unit Vitaal en groeikosten PNR, uitgaven Bewaken en Beveiligen.

Toelichting


Mutaties uitgaven

36.2 Nationale Veiligheid en terrorismebestrijding

Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV)
Deze post bestaat uit een aantal mutaties kleiner dan 5 mln., zoals een budgetoverheveling vanuit de Brede Doeluitkering Rampenbestrijding voor de ontwikkeling van het beheer van informatiesystemen, de verbinding tussen veiligheidsregio’s en het Rijk en de behoefte om hier eenheid in te organiseren. Hiervoor ontvangt het NIPV een structureel bedrag van 4,6 mln. Dit bedrag maakt onderdeel uit van de extra structurele middelen voor crisisbeheersing zoals afgesproken in het Veiligheidsberaad

Brede Doeluitkering Rampenbestrijding
Betreft de overheveling van budget naar NIPV, zie toelichting NIPV. En de loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 14,4 mln. in 2023 oplopend naar 16,7 mln. vanaf 2026.

Overige Bijdrage medeoverheden

  1. Het stelsel Bewaken en Beveiligen is een belangrijk instrument in het beschermen van de democratische rechtsstaat en in de strijd tegen georganiseerde criminaliteit. Na eerdere ingezette verbeteringen wordt het stelsel de komende jaren vernieuwd. Het stelsel moet eenduidiger, meer gericht op dreiging en transparanter worden. Vernieuwingen betreffen onder meer de wijze van ontsluiten en analyseren van informatie over dreiging en de wijze van organiseren met Ă©Ă©n gezag bij de NCTV. Voor het versterken van de capaciteit en de vernieuwing van het stelsel zijn er meer middelen nodig. In 2023 wordt 14 mln. toegevoegd aan het budget. Vanaf 2027 is er structureel 112 miljoen extra budget.
  2. Een bijdrage van 7,8 mln. vanuit JenV naar EZK voor het programma kennisopbouw die wordt uitgevoerd door TNO.
  3. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 2,1 in 2023 met een oploop naar 8,8 mln. vanaf 2027.
  4. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC)

  1. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft vanuit het coalitieakkoord structureel budget ontvangen voor Cyber oplopend tot 33 mln. vanaf 2027. Voor 2023 betreft dit 13,8 mln. Deze middelen worden verstrekt aan het NCSC om uitvoering te geven aan de door de NCTV verstrekte opdracht. Dit houdt onder andere in dat er gewerkt wordt aan stelselverandering (Netwerk en Informatiebeveiliging (NIB)/Critical Entities Resilience (CER)-wetgeving), NCSC Next, toekomstvaste Informatie Voorziening (IV).
  2. De NCTV verstrekt als opdrachtgever jaarlijks 8,9 mln. aan NCSC voor het uitvoeren van aanvullende opdrachten. Zo wordt onder andere gewerkt aan toekomstvaste IV en het verhogen van weerbaarheid middels de Nationaal Detectie Netwerk (NDN).
  3. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

Regeling tegemoetkoming schade 2021
Voor de regeling Tegemoetkoming waterschade Limburg wordt voor begrotingsjaar 2023 21 mln. beschikbaar gesteld. Er is uitloop van 2022 naar latere jaren omdat de afhandeling van de schademeldingen op grond van de Regeling tegemoetkoming schade 2021 door RVO niet altijd met de gewenste snelheid kan plaatsvinden.
Daarnaast wordt voor de regeling Tegemoetkoming waterschade Limburg een kasschuif gedaan van 2023 naar 2024 voor 5 mln. voor de afhandeling van tegemoetkomingen die pas eind 2023 definitief kunnen worden vastgesteld.

Artikel 37 Migratie

Budgettaire gevolgen van beleid

Verplichtingen 3.057.218 0 3.057.218 2.430.512 5.487.730 5.476.670 2.495.111 2.496.728 86.050
Programma-uitgaven 4.214.118 0 4.214.118 2.430.512 6.644.630 5.476.670 2.495.111 2.496.728 86.050
Waarvan juridisch verplicht 100%
37.2 Toegang, toelating en opvang vreemdelingen
Bijdrage Agentschappen
Immigratie- en Naturalisatiedienst 519.310 0 519.310 242.747 762.057 245.378 131.590 131.681 31.709
DJI - Vreemdelingenbewaring 72.066 0 72.066 4.215 76.281 4.253 4.298 4.301 4.301
Bijdrage ZBO's/RWT's
COA 1.136.270 0 1.136.270 1.384.788 2.521.058 1.650.004 2.096.068 2.096.629 35.029
NIDOS - opvang 125.308 0 125.308 142.603 267.911 234.105 257.960 258.174 9.629
Bijdrage medeoverheden
Nationaal Programma OekraĂŻense Vluchtelingen 2.121.400 0 2.121.400 468.547 2.589.947 3.074.220 0 0 0
Subsidies
Vluchtelingenwerk Nederland ea 11.672 0 11.672 5.722 17.394 722 722 722 722
Nationaal Programma OekraĂŻense Vluchtelingen 22.100 0 22.100 25.238 47.338 36.053 0 0 0
IOM 0 0 0 2.640 2.640 2.640 2.640 2.640 2.640
Overige Subsidies 1.794 0 1.794 122 1.916 122 122 122 122
Opdrachten
Programma Keteninformatisering 8.729 0 8.729 536 9.265 530 482 533 555
Versterking vreemdelingenketen 65.644 0 65.644 18.647 84.291 366 ‒ 563 73 ‒ 510
Nationaal Programma OekraĂŻense Vluchtelingen 100.600 0 100.600 132.798 233.398 226.505 0 0 0
37.3 Terugkeer
Bijdrage Agentschappen
DJI - Dienst Vervoer en Ondersteuning 10.511 0 10.511 620 11.131 589 594 515 515
Subsidies
REAN-regeling 5.863 0 5.863 403 6.266 403 403 428 428
Overige Subsidies 3.171 0 3.171 218 3.389 218 218 228 228
Opdrachten
Vreemdelingen vertrek 9.680 0 9.680 668 10.348 562 577 682 682
Ontvangsten 11.181 0 11.181 15.651 26.832 1.645 2.645 3.645 3.645

Budgetflexibiliteit
Ten aanzien van de budgetflexibiliteit voor 2023 is 100% van de begrote bedragen juridisch verplicht. De bijdragen aan de IND, het COA, Nidos en Vluchtelingenwerk Nederland zijn juridisch verplicht evenals een groot gedeelte van de opdrachten die voortvloeien uit het programma van de keteninformatisering en de uitgaven voor de vervoersbewegingen van de vreemdelingen. Dit laatste als gevolg van een meerjarig convenant met het agentschap DJI.

Toelichting


Mutaties uitgaven

37.2 Toegang, toelating en opvang vreemdelingen

Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)

  1. De raming van de Meerjaren Productie Prognose leidt in 2023 tot een budgetverhoging van 90 mln. die oploopt tot 100 mln. in 2025 en 2026. Vanwege de onzekerheid in de asielprognose worden de middelen nu budgettair verwerkt voor de periode 2023 tot en met 2026, waarbij in 2026 wordt uitgegaan van het uitgavenniveau in 2025.De verhoging wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere kosten als gevolg van de verwachte hogere asielinstroom.
  2. De IND heeft na de jaarrekening 2022 een negatief eigen vermogen dat volgens de geldende regels moet worden aangevuld naar 0 door het moederdepartement. Het betreft 26,3 mln. in 2023.
  3. De doorlooptijd tussen de datum van de asielaanvraag en de beslissing van de IND hangt af van het asielspoor, het asielspoor is bepalend voor de afhandeling van de asielprocedure. Asielspoor 4 is bedoeld voor alle asielzoekers die niet uit veilige landen afkomstig zijn of worden behandeld in het kader van de Dublin-verordening. De bespoediging afhandeling asiel door de IND is bedoeld om een groot aantal extra zaken in spoor 4 af te doen teneinde de voorraad te beperken. Hiervoor wordt het budget in 2023 verhoogd met 78,2 mln. oplopend naar 101,6 mln. in 2024.
  4. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet voor alle OekraĂŻners die in Nederland verblijven zorgen voor de juiste toelatingspapieren behorend bij hun status. Om deze extra kosten te dekken wordt het budget in 2023 en 2024 verhoogd met 17,5 mln.
  5. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 31 mln. in 2023 oplopend naar 31,9 mln. vanaf 2026.

Centraal Opvang Asielzoekers (COA)

  1. De raming van de Meerjaren Productie Prognose leidt als gevolg van de verwachte hogere asielinstroom tot een hogere bezetting en daarmee hogere kosten bij COA voor 91,8 mln. in 2023 met een oploop naar 957,9 mln. in 2025 en 2026. Vanwege de onzekerheid in de asielprognose worden de middelen nu budgettair verwerkt voor de periode 2023 tot en met 2026, waarbij in 2026 uitgegaan wordt van het uitgavenniveau in 2025. Daarnaast zijn er verwachte meerkosten voor de (crisis)noodopvang voor 700 mln. in 2023 en 325 mln. in 2024.
  2. De eerstejaars opvangkosten komen ten laste van het budget voor ontwikkelingssamenwerking ODA. Als gevolg van de hogere bezetting bij COA wordt ook de toerekening aan ODA van eerstejaarsasielopvang verhoogd. In 2023 met 558,6 mln., in 2024 met 706,5 mln. en 1.103,1 mln. in 2025 en 2026.
  3. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 37,2 mln. in 2023 oplopend naar 37,7 mln. vanaf 2024.

NIDOS – opvang

  1. De raming van de Meerjaren Productie Prognose leidt in 2023 tot een budgetverhoging van 129,2 mln., in 2024 220 mln. en 248,5 mln. in 2025 en 2026. Vanwege de onzekerheid in de asielprognose worden de middelen nu budgettair verwerkt voor de periode 2023 tot en met 2026, waarbij in 2026 uitgegaan wordt van het uitgavenniveau in 2025. De hogere kosten zijn het gevolg van het hoog oplopende aantal amv’s (alleenstaande minderjarige vreemdelingen) in instroom en bezetting.
  2. Nidos begeleidt, net als amv's in het asielproces, alleenstaande minderjarigen uit Oekraïne. Door de hogere instroom van amv’s maakt Nidos meer kosten, daarom wordt het budget in 2023 en in 2024 verhoogd met 5 mln.
  3. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 8,9 mln. in 2023 oplopend naar 9,6 mln. vanaf 2026.

Bijdrage medeoverheden Nationaal Programma OekraĂŻense Vluchtelingen

  1. Conform de Bekostigingsregeling opvang ontheemden OekraĂŻne krijgen de gemeenten een vergoeding voor het realiseren en exploiteren van plekken in de gemeentelijke en de particuliere opvang voor ontheemden uit OekraĂŻne. Op basis van schatting van het aantal OekraĂŻense ontheemden wordt het budget in 2023 opgehoogd met 1.136,1 mln. in 2023 en met 2.984,2 mln. in 2024. Deze schatting wordt in aanloop naar de Miljoenennota, indien nodig herijkt.
  2. De veiligheidsregio's spelen een belangrijke rol bij de coördinatie van de opvang van ontheemden uit Oekraïne en zorgen voor de eerste opvang bij aankomst in Nederland. Daartoe worden zij bekostigd via het Bekostigingsbesluit eerste opvang ontheemden Oekraïne door veiligheidsregio's. In 2023 voor een bedrag van 62,4 mln. en 90 mln. in 2024.
  3. Ook worden er ten behoeve van de dekking van de kosten van de opvang van ontheemden uit OekraĂŻne middelen overgeheveld vanaf de Aanvullende Post van de Rijksbegroting naar de begroting van het ministerie van JenV. In 2023 446,4 mln. en in 1.041,6 mln. in 2024.
  4. Een afboeking van de verplichtingen voor de kosten van de gemeentelijk opvang voor 730 mln. Een groter deel van de gemeenten heeft een voorschot aangevraagd in 2022 voor de opvang van ontheemde uit OekraĂŻne (GOO, Gemeentelijke Opvang OekraĂŻners en POO, Particuliere Opvang OekraĂŻners). Dit betekent dat het bedrag, voor de opvang in 2022, in 2023 verlaagd kan worden.

Vluchtelingenwerk Nederland (VWN)
De raming van de Meerjaren Productie Prognose leidt tot een budgetverhoging van 5 mln. in 2023. Door de hogere instroom en bezetting bij COA wordt ook veel gevraagd van Vluchtelingenwerk Nederland.

Subsidies Nationaal Programma OekraĂŻense Vluchtelingen
Bij de opvang van ontheemden uit OekraĂŻne wordt gebruik gemaakt van de diensten van NGO's (non-gouvernementele organisatie) die daarvoor een subsidie ontvangen. Betreft onder andere VWN (Vluchtelingenwerk Nederland), Rode Kruis en RefugeeHomeNL. Het budget wordt in 2023 opgehoogd met 25,2 mln. en in 2024 met 36,1 mln.

Versterking vreemdelingenketen

  1. Voor de implementatie van Entry Exit Systeem op Schiphol zijn aanvullende middelen nodig voor bekostiging van de uitgaven aan Schiphol. De middelen waren beschikbaar in 2022 maar zijn niet tot betaling gekomen. Via de eindejaarsmarge wordt nu deze 14,5 mln. toegevoegd in 2023.
  2. In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave stelt JenV het programmabudget mensensmokkel neerwaarts bij met 4 mln. in 2023 en vanaf 2024 5 mln.
  3. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

Opdrachten Nationaal Programma OekraĂŻense Vluchtelingen

  1. Het KCIO verzorgt het verzamelen en inzichtelijk maken van de informatie van veiligheidsregio's en gemeenten over de beschikbare plekken en bezetting in de gemeentelijke opvang en de particuliere opvang. De kosten hiervan worden gedekt voor de jaren 2023 ad 11,4 mln. en in 2024 7,4 mln.
  2. De zorg van ontheemden uit OekraĂŻne is geregeld via de Regeling Medische Zorg Ontheemden (RMO). De geschatte kosten voor 2023 is 121,4 mln. en voor 2024 219,1 mln.

Mutaties ontvangsten

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet bij de afrekening van de opdracht 2022 14 mln. euro terugbetalen aan het moederdepartement.

4 Niet-beleidsartikelen

Artikel 91 Apparaat kerndepartement

Verplichtingen 537.943 0 537.943 51.160 589.103 ‒ 2.601 ‒ 10.516 ‒ 13.912 ‒ 15.648
Apparaatsuitgaven 539.274 0 539.274 51.160 590.434 ‒ 2.601 ‒ 10.516 ‒ 13.912 ‒ 15.648
91.1 Apparaatsuitgaven kerndepartement
Personele uitgaven 358.668 0 358.668 ‒ 4.124 354.544 ‒ 19.498 ‒ 19.852 ‒ 20.558 ‒ 22.122
waarvan eigen personeel 322.793 0 322.793 ‒ 20.039 302.754 ‒ 22.395 ‒ 20.414 ‒ 21.105 ‒ 22.669
waarvan externe inhuur 34.598 0 34.598 15.952 50.550 2.934 595 547 547
waarvan overig personeel 1.277 0 1.277 ‒ 37 1.240 ‒ 37 ‒ 33 0 0
Materiele uitgaven 180.606 0 180.606 55.284 235.890 16.897 9.336 6.646 6.474
waarvan ict 31.327 0 31.327 15.389 46.716 7.653 7.703 7.590 7.420
waarvan sso's 97.841 0 97.841 6.521 104.362 2.448 ‒ 2.434 ‒ 2.493 ‒ 2.495
waarvan overig materieel 51.438 0 51.438 33.374 84.812 6.796 4.067 1.549 1.549
Ontvangsten 6.406 0 6.406 ‒ 2.000 4.406 ‒ 2.000 ‒ 1.000 0 0

Toelichting


Mutaties uitgaven

91.1 Apparaatsuitgaven kerndepartement

Het apparaatsbudget van het kerndepartement wordt meerjarig opgehoogd. Deze verhoging wordt grotendeels veroorzaakt door onderstaande mutaties:

  1. De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 29,8 mln. in 2023 aflopend naar 29,2 mln. vanaf 2027.
  2. In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave wordt op de JenV-begroting een taakstelling op de apparaatsuitgaven ingeboekt. De efficiencytaakstelling is 28,4 mln. in 2023, 5 mln. in 2024 en vanaf 2025 meerjarig 35 mln.
  3. Geoormerkt geld dat enkel gebruikt kan worden voor Informatiehuishouding (IHH). Door vertraging in projecten is 8 mln. aan budget doorgeschoven naar 2023.
  4. Middelen, ad 10 mln. voor Parlementaire EnquĂȘte Covid-19
  5. Een schikking van 8 mln. met Stichting Thuiskopie
  6. Het budget apparaatsuitgaven wordt verhoogd met 7,4 mln. in 2023, 14,2 mln. in 2024 die benodigd zijn voor eigen personeel, externe inhuur en overig materieel ten behoeve van OekraĂŻne
  7. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft vanuit het coalitieakkoord structureel budget ontvangen voor Cybersecurity. Voor 2023 betreft dit 12,8 mln. aan apparaatsuitgaven. Deze middelen worden verstrekt aan het NCSC om uitvoering te geven aan de door de NCTV verstrekte opdracht. Dit houdt onder andere in dat er gewerkt wordt aan stelselverandering (Netwerk en Informatiebeveiliging (NIB)/Critical Entities Resilience (CER)-wetgeving), NCSC Next, toekomstvaste Informatie Voorziening (IV).
  8. De NCTV verstrekt als opdrachtgever jaarlijks 8,2 mln. voor apparaatsuitgaven aan NCSC voor het uitvoeren van aanvullende opdrachten. Zo wordt onder andere gewerkt aan toekomstvaste IV en het verhogen van weerbaarheid middels de Nationaal Detectie Netwerk (NDN).
  9. Het kabinet heeft besloten de extra besparing van 100 miljoen euro in 2024 voor Jeugdzorg door gemeenten te laten vervallen,. JenV hevelt hiertoe 10 miljoen over naar de begroting van VWS.
  10. In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave wordt het budget op het onderdeel formatie en huisvesting meerjarig neerwaarts bijgesteld. In 2023 met 2 mln., 5 mln. in 2024 en vanaf 2025 10 mln. structureel.
  11. 5,5 mln. voor de activiteiten van de JenV-brede werkagenda Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK)/Werk aan Uitvoering (WAU)

Artikel 92 Nog onverdeeld

Verplichtingen 70.606 0 70.606 ‒ 18.537 52.069 ‒ 37.103 ‒ 43.599 ‒ 10.280 ‒ 16.866
Uitgaven 70.606 0 70.606 ‒ 18.537 52.069 ‒ 37.103 ‒ 43.599 ‒ 10.280 ‒ 16.866
92.1 Overig
Overig
Nog onverdeeld 70.606 0 70.606 ‒ 18.537 52.069 ‒ 37.103 ‒ 43.599 ‒ 10.280 ‒ 16.866
Ontvangsten 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Toelichting

Artikel 92 is een doorverdeelartikel. Dat houdt in dat bepaalde budgettaire toevoegingen en taakstellingen in eerste instantie op artikel 92 worden verwerkt en later doorverdeeld naar de desbetreffende artikelen. Ten laste van artikel 92 worden geen uitgaven en ontvangsten gedaan, dit gebeurt alleen op de overige artikelen.

Artikel 93 Geheim

Verplichtingen 3.241 0 3.241 223 3.464 223 223 223 223
Programma-uitgaven 3.241 0 3.241 223 3.464 223 223 223 223
93.1. Overig
Overig
Geheim 3.241 0 3.241 223 3.464 223 223 223 223
Ontvangsten 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Toelichting


Op dit beleidsterrein hebben geen mutaties plaatsgevonden die een toelichting behoeven.

5 Agentschappen

5.1 Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

Baten
Omzet 2.901.982 119.213 3.021.195
waarvan omzet moederdepartement 2.831.982 119.213 2.951.195
waarvan omzet overige departementen 4000 4.000
waarvanomzet derden 66.000 66.000
Rentebaten 0 0
Vrijval voorzieningen 0 0
Bijzondere baten 0 0
Totaal baten 2.901.982 119.213 3.021.195
Lasten
Apparaatskosten 1.598.208 88.371 1.686.579
- Personele kosten 1.418.411 84.019 1.502.430
waarvan eigen personeel 1.213.411 77.331 1.290.742
waarvan inhuur externen 120.000 6.688 126.688
waarvan overige personele kosten 85.000 85.000
- Materiële kosten 179.797 4.352 184.149
waarvan apparaat ICT 109.797 4.352 114.149
waarvan bijdrage aan SSO's 30.000 30.000
waarvan overige materiële kosten 40.000 40.000
Materiele programmakosten 1.266.224 84.774 1.350.998
Afschrijvingskosten 4.000 4.000
- Materieel 3.500 3.500
- Immaterieel 500 500
Rentelasten 0 0
Overige lasten 33.550 33.550
waarvan dotaties voorzieningen 33.550 33.550
waarvan bijzondere lasten 0 0
Totaal lasten 2.901.982 173.144 3.075.126
Saldo van baten en lasten 0 ‒ 53.931 ‒ 53.931
1. Rekening courant RHB 1 januari 2023 +  depositorekeningen 277.087 277.087
Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+) 2.901.982 119.213 3.021.195
Totaal uitgaven operationele kasstroom (-/-) ‒ 2.916.982 ‒ 173.144 ‒ 3.090.126
2. Totaal operationele kasstroom ‒ 15.000 ‒ 15.000
Totaal investeringen (-/-) ‒ 12.000 ‒ 12.000
Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) 3.000 3.000
3. Totaal investeringskasstroom ‒ 9.000 ‒ 9.000
Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-) 0 0
Eenmalige storting door moederdepartement (+) 0 53.931 53.931
Aflossingen op leningen (-/-) 0 0
Beroep op leenfaciliteit (+) 0 0
4. Totaal financieringskasstroom 0 0
5. Rekening courant RHB 31 december 2023 (=1+2+3+4) 253.087 0 253.087

Toelichting

Het verschil tussen de begroting en de stand van de eerste suppletoire begroting wordt grotendeels verklaard door loon- en prijsbijstelling en intensivering kwaliteitskader forensische zorg.
In het kasstroomoverzicht wordt een eenmalige storting door het moederdepartement gedaan om het tekort op het eigen vermogen aan te zuiveren.

5.2 Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)

Baten
Omzet 579.320 216.460 795.780
waarvan omzet moederdepartement 519.320 210.460 729.780
waarvan omzet overige departementen 0 0
waarvan omzet derden 60.000 6.000 66.000
Rentebaten 0 0
Vrijval voorzieningen 0 0
Bijzondere baten 0 0
Totaal baten 579.320 216.460 795.780
Lasten
Apparaatskosten
- Personele kosten 433.792 188.960 622.752
waarvan eigen personeel 371.292 122.136 493.428
waarvan inhuur externen 57.500 65.824 123.324
waarvan overige personele kosten 5.000 1.000 6.000
- Materiële kosten 94.478 27.000 121.478
waarvan apparaat ICT 1.000 1.000
waarvan bijdrage aan SSO's 60.000 12.000 72.000
waarvan overige materiële kosten 33.478 15.000 48.478
Materiele programmakosten 44.000 2.000 46.000
Afschrijvingskosten 7.000 ‒ 1.500 5.500
- Materieel 2.000 1.000 3.000
waarvan apparaat ICT 50 50
waarvan overige materiële kosten 1.950 1.000 2.950
- Immaterieel 5.000 ‒ 2.500 2.500
Rentelasten 50 50
Overige lasten 0 0
waarvan dotaties voorzieningen 0 0
waarvan bijzondere lasten 0 0
Totaal lasten 579.320 216.460 795.780
Saldo van baten en lasten 0 0 0
1. Rekening courant RHB 1 januari 2023 +  depositorekeningen 109.932 0 109.932
Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+) 579.320 216.460 795.780
Totaal uitgaven operationele kasstroom (-/-) ‒ 572.320 ‒ 217.960 ‒ 790.280
2. Totaal operationele kasstroom 7.000 ‒ 1.500 5.500
Totaal investeringen (-/-) 710 ‒ 10.260 ‒ 9.550
Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) 0 0 0
3. Totaal investeringskasstroom 710 ‒ 10.260 ‒ 9.550
Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-) 0 ‒ 14.000 ‒ 14.000
Eenmalige storting door moederdepartement (+) 0 26.300 26.300
Aflossingen op leningen (-/-) ‒ 7.000 0 ‒ 7.000
Beroep op leenfaciliteit (+) 710 10.260 10.970
4. Totaal financieringskasstroom ‒ 6.510 22.560 16.050
5. Rekening courant RHB 31 december 2023 (=1+2+3+4) 111.132 10.800 121.932

Toelichting

Het verschil tussen de begroting en de stand van de eerste suppletoire begroting wordt grotendeels verklaard door hogere aantallen migranten, te verrichten werk, inclusief voor OekraĂŻense ontheemden, bespoediging afdoening asiel, evenals de loon -en prijsbijstelling; hogere apparaatskosten ook als gevolg van versnellingsmaatregelen, afdoening aanvragen OekraĂŻense ontheemden en hogere loonkosten en tarieven.
In het kasstroomoverzicht wordt een eenmalige uitkering aan het moederdepartement gedaan vanwege de afrekening 2022. En een eenmalige storting door het moederdepartement om het tekort op het eigen vermogen aan te zuiveren tot 0.

5.3 Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB)

Baten
Omzet 196.879 22.685 219.564
waarvan omzet moederdepartement 186.419 22.685 209.104
waarvan omzet overige departementen 3.142 3.142
waarvan omzet derden 7.319 7.319
Rentebaten 0 0
Vrijval voorzieningen 0 0
Bijzondere baten 0 0
Totaal baten 196.879 22.685 219.564
Lasten
Apparaatskosten 184.881 22.767 207.648
- Personele kosten 153.392 21.472 174.864
waarvan eigen personeel 94.938 7.919 102.857
waarvan inhuur externen 54.906 13.553 68.459
waarvan overige personele kosten 3.547 3.547
- Materiële kosten 31.490 1.295 32.785
waarvan apparaat ICT 12.100 12.100
waarvan bijdrage aan SSO's 9.000 9.000
waarvan overige materiële kosten 10.390 1.295 11.685
Gerechtskosten 8.343 ‒ 57 8.286
Afschrijvingskosten 3.653 ‒ 25 3.628
- Materieel 3.653 ‒ 25 3.628
waarvan apparaat ICT 3.425 ‒ 25 3.400
waarvan overige materiële kosten 228 228
- Immaterieel 0 0
Rentelasten 2 0 2
Overige lasten 0 0
waarvan dotaties voorzieningen 0 0
waarvan bijzondere lasten 0 0
Totaal lasten 196.879 22.685 219.564
Saldo van baten en lasten 0 0 0
1. Rekening courant RHB 1 januari +  depositorekeningen 2023 50.380 0 50.380
Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+) 196.879 22.685 219.564
Totaal uitgaven operationele kasstroom (-/-) ‒ 193.226 ‒ 22.742 ‒ 215.968
2. Totaal operationele kasstroom 3.653 ‒ 57 3.596
Totaal investeringen (-/-) ‒ 2.930 ‒ 4.940 ‒ 7.870
Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) 0 0 0
3. Totaal investeringskasstroom ‒ 2.930 ‒ 4.940 ‒ 7.870
Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-) 0 0 0
Eenmalige storting door moederdepartement (+) 0 0 0
Aflossingen op leningen (-/-) ‒ 4.475 ‒ 2.746 ‒ 7.221
Beroep op leenfaciliteit (+) 2.930 4.940 7.870
4. Totaal financieringskasstroom ‒ 1.545 2.194 649
5. Rekening courant RHB 31 december 2023 (=1+2+3+4) 49.558 ‒ 2.803 46.755

Toelichting

Het verschil tussen de begroting en de stand van de eerste suppletoire begroting wordt merendeels verklaard door loon- en prijsbijstelling en de doorontwikkeling Clustering Rijksincasso (CRI)

5.4 Nederlands Forensisch Instituut (NFI)

Baten
Omzet 98.381 17.114 115.495
waarvan omzet moederdepartement 86.699 17.114 103.813
waarvan omzet overige departementen 2.400 2.400
waarvan omzet derden 9.282 9.282
Rentebaten 0 0
Vrijval voorzieningen 0 0
Bijzondere baten 0 0
Totaal baten 98.381 17.114 115.495
Lasten
Apparaatskosten 71.646 13.274 84.920
- Personele kosten 65.291 12.030 77.321
waarvan eigen personeel 57.009 8.623 65.632
waarvan inhuur externen 8.283 3.407 11.690
waarvan overige personele kosten 0 0 0
- Materiële kosten 6.355 1.244 7.599
waarvan apparaat ICT 1.800 100 1.900
waarvan bijdrage aan SSO's 400 50 450
waarvan overige materiële kosten 4.155 1.094 5.249
Materiële Programmakosten 22.467 3.840 26.307
Afschrijvingskosten 4.250 0 4.250
- Materieel 4.250 197 4.447
waarvan apparaat ICT 463 0 463
waarvan overige materiële kosten 3.787 197 3.984
- Immaterieel 0 0 0
Rentelasten 17 0 17
Overige lasten 0 0 0
waarvan dotaties voorzieningen 0 0 0
waarvan bijzondere lasten 0 0 0
Totaal lasten 98.381 17.114 115.495
Saldo van baten en lasten 0 0 0
1. Rekening courant RHB 1 januari +  depositorekeningen 2023 15.257 0 15.257
Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+) 98.381 17.114 115.495
Totaal uitgaven operationele kasstroom (-/-) ‒ 94.131 ‒ 17.114 ‒ 111.245
2. Totaal operationele kasstroom 4.250 0 4.250
Totaal investeringen (-/-) ‒ 6.400 0 ‒ 6.400
Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) 0 0 0
3. Totaal investeringskasstroom ‒ 6.400 0 ‒ 6.400
Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-) 0 0 0
Eenmalige storting door moederdepartement (+) 0 0 0
Aflossingen op leningen (-/-) ‒ 4.017 0 ‒ 4.017
Beroep op leenfaciliteit (+) 6.400 0 6.400
4. Totaal financieringskasstroom 2.383 0 2.383
5. Rekening courant RHB 31 december 2023 (=1+2+3+4) 15.490 0 15.490

Toelichting

Het verschil tussen de begroting en de stand van de eerste suppletoire begroting wordt grotendeels verklaard door loon- en prijsbijstelling; extra middelen in het kader van Pact voor de rechtstaat, ondermijning en informatievoorziening.

5.5 Justitiële Uitvoeringsdienst Toetsing, Integriteit, Screening (Justis)

Baten
Omzet 58.031 5.181 63.212
waarvan omzet moederdepartement 53.464 3.261 56.725
waarvan omzet overige departementen 3.477 0 3.477
waarvan omzet derden 1.090 0 1.090
Rentebaten 0 0 0
Vrijval voorzieningen 0 0 0
Bijzondere baten 0 0 0
Totaal baten 58.031 3.261 61.292
Lasten
Apparaatskosten
- Personele kosten 32.082 1.786 33.868
waarvan eigen personeel 28.724 1.786 30.510
waarvan inhuur externen 3.358 0 3.358
waarvan overige personele kosten 0 0 0
- Materiële kosten 25.949 1.475 27.424
waarvan apparaat ICT 1.144 0 1.144
waarvan bijdrage aan SSO's 10.046 0 10.046
waarvan overige materiële kosten 14.759 1.475 16.234
Materiële programmakosten 0 0 0
Afschrijvingskosten 0 0 0
- Materieel 0 0 0
waarvan apparaat ICT 0 0 0
waarvan overige materiële kosten 0 0 0
- Immaterieel 0 0 0
Rentelasten 0 0 0
Overige lasten 0 0 0
waarvan dotaties voorzieningen 0 0 0
waarvan bijzondere lasten 0 0 0
Totaal lasten 58.031 3.261 61.292
Saldo van baten en lasten 0 0 0
1. Rekening courant RHB 1 januari +  depositorekeningen 2023 13.977 0 13.977
Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+) 58.031 3.261 61.292
Totaal uitgaven operationele kasstroom (-/-) ‒ 58.031 ‒ 3.261 ‒ 61.292
2. Totaal operationele kasstroom 0 0 0
Totaal investeringen (-/-) 0 0 0
Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) 0 0 0
3. Totaal investeringskasstroom 0 0 0
Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-) 0 0 0
Eenmalige storting door moederdepartement (+) 0 0 0
Aflossingen op leningen (-/-) 0 0 0
Beroep op leenfaciliteit (+) 0 0 0
4. Totaal financieringskasstroom 0 0 0
5. Rekening courant RHB 31 december 2023 (=1+2+3+4) 13.977 0 13.977

Toelichting

Het verschil tussen de begroting en de stand van de eerste suppletoire begroting wordt grotendeels verklaard door loon- en prijsbijstelling; veiligheidsonderzoeken en de aangepaste aantallen verklaringen omtrent het gedrag (VOG) voor natuurlijke personen.

5.6 Justitiële Informatiedienst (Justid)

Baten
Omzet 73.383 5.922 79.305
waarvan omzet moederdepartement 66.047 5.122 71.169
waarvan omzet overige departementen 2.914 429 3.343
waarvan omzet derden 4.422 371 4.793
Rentebaten 0 0 0
Vrijval voorzieningen 1.642 ‒ 1.642 0
Bijzondere baten 0 1.642 1.642
Totaal baten 75.025 5.922 80.947
Lasten
Apparaatskosten 71.744 6.172 77.916
- Personele kosten 55.409 4.274 59.683
waarvan eigen personeel 39.953 6.178 46.131
waarvan inhuur externen 14.670 ‒ 3.820 10.850
waarvan overige personele kosten 786 1.916 2.702
- Materiële kosten 16.335 1.898 18.233
waarvan apparaat ICT 6.410 4.167 10.577
waarvan bijdrage aan SSO's 2.241 ‒ 2.181 60
waarvan overige materiĂ«le kosten 7.684 ‒ 88 7.596
Materiële programmakosten 0 0 0
Rentelasten 0 0 0
Afschrijvingskosten 3.281 ‒ 250 3.031
- Materieel 3.281 ‒ 250 3.031
waarvan apparaat ICT 1.639 ‒ 250 1.389
waarvan overige materiële kosten 1.642 0 1.642
- Immaterieel 0 0 0
Overige lasten 0 0 0
waarvan dotaties voorzieningen 0 0 0
waarvan bijzondere lasten 0 0 0
Totaal lasten 75.025 5.922 80.947
Saldo van baten en lasten 0 0 0
1. Rekening courant RHB 1 januari +  depositorekeningen 2023 0 0
Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+) 73.383 5.922 79.305
Totaal uitgaven operationele kasstroom (-/-) ‒ 71.744 ‒ 6.172 ‒ 77.916
2. Totaal operationele kasstroom 1.639 ‒ 250 1.389
Totaal investeringen (-/-) ‒ 2.731 ‒ 2.830 ‒ 5.561
Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) 0 0 0
3. Totaal investeringskasstroom ‒ 2.731 ‒ 2.830 ‒ 5.561
Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-) 0 0 0
Eenmalige storting door moederdepartement (+) 0 1.642 1.642
Aflossingen op leningen (-/-) ‒ 1.639 ‒ 1.392 ‒ 3.031
Beroep op leenfaciliteit (+) 2.731 2.830 5.561
4. Totaal financieringskasstroom 1.092 3.080 4.172
5. Rekening courant RHB 31 december 2023 (=1+2+3+4) 0 0 0

Toelichting

Het verschil tussen de begroting en de stand van de eerste suppletoire begroting wordt grotendeels verklaard door loon- en prijsbijstelling. Daarnaast hebben de volgende onderwerpen ook invloed gehad op het gepresenteerde beeld. De openingsbalans, waarbij Justid het moederdepartement terugbetaalt voor de activa; extra middelen ten behoeve van het personeel om zodoende het deel van het externe inhuur-personeel te verambtelijken en hogere materiaalkosten als gevolg van meerwerk op diverse DNO's (Diensten niveau overeenkomst) en uitbreiding van de programma's.