Preview document (🔗 origineel)

---

INTERN GEBRUIK

	Notitie van de leden van de voorbereidingsgroep Kennisthema Duurzame Industrie en Energiesysteem in 2050		Vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat
en Kli
aan De leden en plv. leden van de vaste commissie voor EZK van De leden Kröger (Groen Links) en Boucke (D66) datum 11 september 2023

Aanleiding

Tijdens de strategische procedurevergadering (SPV) van 28 maart 2023 is besloten het thema transitie naar een duurzaam industrie- en energiesysteem op de kennisagenda op te nemen. De voorbereidingsgroep, bestaande uit de leden Boucke (D66), Kröger (GroenLinks) en Boutkan (Volt), is voor het zomerreces éénmalig bij elkaar geweest om de eerste ideeën voor activiteiten binnen dit kennisthema te bespreken. Als eerste activiteit heeft de staf in de recesperiode een korte analyse gemaakt van een aantal relevante onderzoeks- en adviesrapporten en de twee belangrijke beleidsdocumenten op dit thema die in de eerste helft van 2023 uitkwamen. Deze analyse is als bijlage toegevoegd bij deze notitie.

Inmiddels is met de val van het kabinet de situatie veranderd. De voorbereidingsgroep nu nog bestaande uit de leden Kröger en Boucke stelt met het oog op de naderende verkiezingen en de beperkte tijd tot het verkiezingsreces voor om geen nieuwe kennisactiviteiten rond dit thema te ondernemen, maar besluitvorming daarover over te laten aan de nieuwgevormde commissie na de verkiezingen. De bij deze notitie gevoegde stafanalyse van de recente rapporten en beleidsdocumenten kunt u ter kennisgeving aannemen en betrekken bij het debat over verduurzaming industrie (gepland op 5 oktober).

Beslispunt Stemt u er mee in voor de verkiezingen geen nieuwe kennisactiviteiten rond dit thema te ondernemen, maar besluitvorming daarover over te laten aan de nieuwgevormde commissie na de verkiezingen?

Kernpunten stafnotitie

• De toekomst van de energie-intensieve industrie in Nederland is erg bepalend voor de keuzes die we moeten maken in het toekomstig energiesysteem. Er zijn diverse eindbeelden/ontwikkelpaden denkbaar die sterk verschillen in energievraag en het benodigde aanbod. Een belangrijke onzekerheid is bijvoorbeeld de verwachte omvang van de productie en gebruik van synthetische brandstoffen voor lucht- en scheepvaart in Nederland.

• Veel adviezen geven aan dat de overheid de onzekerheid kan verkleinen door tijdig keuzes te maken zodat kan worden gestuurd op het gewenste eindbeeld. Belangrijk daarbij is om een beeld te vormen van toekomstige comparatieve voordelen van onze economie.

• Het kabinet concludeert echter dat juist door de onzekerheid het nog te vroeg is voor bepalende keuzes. Het kabinet is nog op zoek naar meer inzicht en overleg alvorens keuzes te maken. Wel worden er een aantal no-regret maatregelen getroffen zoals de inzet op maximaal aanbod van CO2-vrije elektriciteit, infrastructuur, waterstof, koolstofdragers en warmte.

• Door (nog) geen keuzes te maken en de insteek ‘ liever groen hier dan grijs elders’ lijkt de overheid impliciet vooral richting het eindbeeld ‘productie en uitvoer’ uit de analyse van Guidehouse te neigen. Omdat dit het scenario is met de hoogste energievraag zal dit veel van vragen in termen van energieaanbod, ruimte, mensen en middelen.

• Risico’s daarvan zijn dat de plannen vastlopen in uitvoerbaarheid, hoge publieke kosten en op ‘stranded assets’ als blijkt dat de bedrijven van nu niet passen bij de toekomstige comparatieve voordelen van Nederland. Ook afwenteling op andere thema’s dan klimaat ( natuur, gezondheid) is denkbaar.

• De stuurgroep NVPI met daarin naast het kabinet ook vertegenwoordigers van medeoverheden, industrie en de netbeheerders lijkt een belangrijke rol te krijgen binnen het NVPI. Vertegenwoordigers van NGO’s en nieuwe industrie zijn hier niet in vertegenwoordigd. Wel kunnen zij plaatsnemen in een klankbordgroep.

• Gegeven de komende verkiezingen is het op dit moment van belang om vast te stellen met welk mandaat de minister de komende periode tot een nieuw kabinet met plannen aan de slag gaat (om vertraging te voorkomen) en welke besluitvorming aan een nieuw kabinet wordt overgelaten. De eerstvolgende begrotingsbehandeling is daarbij van belang omdat daar voor het eerst formeel maatregelen en hun budgettaire gevolgen aan het parlement worden voorgelegd.