Preview document (🔗 origineel)

---

VERSLAG VAN DE RAPPORTEURS EU-VOORSTEL KRITIEKE GRONDSTOFFEN

Introductie

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft ons aangesteld als rapporteurs op het EU-voorstel voor Kritieke grondstoffen. Gelet op de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen en de reeds gestarte triloogonderhandelingen tussen de EU-instellingen in Brussel ronden wij ons rapporteurschap met dit verslag af.

Aanbeveling van de EU-rapporteurs

U kunt de inhoud van deze notitie desgewenst betrekken bij het commissiedebat van 29 november a.s. over de formele Raad voor Concurrentievermogen van 7-8 december 2023.

Doel van het EU-rapporteurschap

Op 16 maart jl. heeft de Europese Commissie het voorstel voor een Critical Raw Materials Act (Verordening tot vaststelling van een kader voor het waarborgen van een veilige en duurzame aanvoer van kritieke grondstoffen, COM (2023) 160) gepubliceerd. Bij dit voorstel over kritieke grondstoffen is tevens een mededeling verschenen. Hierin staan maatregelen om de diversificatie van toeleveringsketens te bevorderen. Het doel van beide voorstellen is om de leveringszekerheid te garanderen van kritieke grondstoffen die nodig zijn voor de groene en digitale transitie door het diversifiëren van toeleveringsketens en het uitbreiden van de EU-capaciteit.

Wij hebben in kaart gebracht hoe het Europese krachtenveld eruitziet ten aanzien van het voorstel voor kritieke grondstoffen, en hebben uw commissie daarover geïnformeerd in het tussenverslag van 22 juni jl.

Activiteiten rapporteurs

Wij hebben de volgende activiteiten ondernomen ter invulling van ons rapporteurschap.

Werkbezoek Brussel

Wij hebben op 5 juni jl. een werkbezoek gebracht aan Brussel om gesprekken te voeren in lijn met het gevraagde mandaat over het EU-voorstel met de vertegenwoordigers van de EU-instellingen. Wij hebben gesproken met Diederik Samsom, de kabinetschef van het kabinet van Frans Timmermans, het kabinet van Eurocommissaris Thierry Breton, Michael Stibbe, plaatsvervangend Permanent Vertegenwoordiger van Nederland bij de Europese Unie en Mohammed Chahim (PvdA/S&D), één van de schaduwrapporteurs namens het Europees Parlement. Voor een terugkoppeling van deze gesprekken verwijzen wij u naar het reeds genoemde tussenverslag.

Commissiedebat Nationale grondstoffenstrategie

Op ons voorstel is het BNC-fiche geagendeerd voor het commissiedebat Nationale Grondstoffenstrategie op 29 juni jl.

Triloogonderhandelingen gestart

Nadat zowel de Raad op 30 juni jl. als Europees Parlement op 14 september jl. hun posities hebben aangenomen op het Commissievoorstel voor kritieke grondstoffen zijn de triloogonderhandelingen tussen de EU-instellingen gestart. Zowel de Raad als het Europees Parlement willen voor het einde van dit jaar een politiek akkoord bereiken. Het laatste openbare zogenaamde 4-kolommendocument met daarin de posities van de drie EU-instellingen dateert van 22 september jl.

Raadspositie

Op 30 juni jl. is tijdens COREPER (door EU-ambassadeurs i.p.v. ministers) een Raadspositie bereikt. De reden hiervoor is dat het Zweeds EU-voorzitterschap de Raadspositie vast wilde stellen voor het einde van hun mandaat. Het huidige Spaans EU-voorzitterschap (gestart op 1 juli jl.) ziet dit voorstel ook als een van de prioriteiten en streeft ernaar om eind dit jaar tot een politiek akkoord met het Europees Parlement te komen.

Positie Europees Parlement

Het Europees Parlement heeft op 14 september jl. haar positie aangenomen op het voorstel voor kritieke grondstoffen, met 515 stemmen voor, 34 tegen en 28 onthoudingen. Ook heeft het EP groen licht gegeven voor het openen van de triloogonderhandelingen. Rapporteur Nicola Beer (Renew, Duitsland) heeft ook benadrukt dat zij een politiek akkoord wil bereiken met de Raad voor het einde van het jaar.

Hieronder staan enkele wijzigingen in de posities van Raad en Europees Parlement ten opzichte van het Commissievoorstel (zie geel gemarkeerde teksten).

Commissievoorstel	Raadspositie	Positie Europees Parlement
Artikel 10: Duur van de vergunningsprocedure Art. 10. 2a) 21 maanden voor strategische projecten die betrekking hebben op winning	21 maanden voor strategische projecten die betrekking hebben op winning De Environmental Impact assessments niet meetellen met de termijnen van de vergunningsprocedures van Strategische projecten	21 maanden voor strategische projecten die betrekking hebben op winning, met uitzondering van strategische projecten die uitsluitend betrekking hebben op winningsafval, waarvoor de vergunningsprocedure niet langer dan 15 maanden mag duren;
Art. 10. 5) uiterlijk 1 maand na ontvangst van een vergunningsaanvraag voor een strategisch project, bevestigt de autoriteit dat de aanvraag compleet is of dat er nog aanvullende informatie nodig is	uiterlijk 45 dagen na ontvangst van een vergunningsaanvraag voor een strategisch project (..).	uiterlijk 1 maand na ontvangst van een vergunningsaanvraag voor een strategisch project (..).
Artikel 3. Lijst van strategische grondstoffen Frequentie updaten lijst kritieke grondstoffen is 4 jaar	Frequentie updaten lijst kritieke grondstoffen is 3 jaar	Frequentie updaten lijst kritieke grondstoffen is 2 jaar
Annex 1: Lijst strategische grondstoffen	Toegevoegd: bauxiet/alumina/aluminium	Toegevoegd: aluminium

Laatste ontwikkelingen

Tijdens haar Staat van de Unie speech van 13 september jl. benadrukte Commissievoorzitter Von der Leyen dat de EU geconfronteerd wordt met serieuze knelpunten in mondiale toeleveringsketens. Het is volgens Von der Leyen daarom van belang dat Europa haar economische veiligheid versterkt - door risicobeperking, niet door loskoppeling. Von der Leyen kondigde in dit kader de eerste vergadering van een nieuwe Club voor kritieke grondstoffen aan. 

Op 3 oktober jl. heeft de Europese Commissie een aanbeveling vastgesteld over technologiegebieden die kritiek zijn voor de economische veiligheid van de EU, met het oog op nadere risicobeoordeling met de lidstaten. Concreet beveelt de Commissie aan risicobeoordelingen uit te voeren van vier kritieke technologiegebieden: geavanceerde halfgeleiders, kunstmatige intelligence, kwantumtechnologie en biotechnologie.

Amhaouch

Boucke