Preview document (🔗 origineel)

---

Tweede Kamer der Staten-Generaal	2
Vergaderjaar 2024-2025

36 613 V Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (V) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Buitenlandse Zaken,
C.C.J. Veldkamp

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Voorjaarsnota 2024 van hoofdstuk V van de begroting van het Rijk.

Onderdeel 2 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Onderdeel 3 bevat een tabel met budgettaire gevolgen bij de niet-beleidsartikelen. Na de tabel «budgettaire gevolgen van beleid» wordt een toelichting op de mutaties gegeven. Hierbij worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in onderstaande staffel (tabel 1) conform de Rijksbegrotingsvoorschriften toegelicht. De wijzigingen van de verplichtingen worden alleen toegelicht wanneer ze groter zijn dan 10% ten opzichte van de vorige stand op artikelniveau.

< 50	1	2
=> 50 en < 200	2	4
=> 200 en < 1000	5	10
=> 1000	10	20

2 Beleidsartikelen

2.1 Artikel 1 Versterkte Internationale Rechtsorde

Budgettaire gevolgen van beleid

Art.	Verplichtingen	148.771	– 33.000	115.771
	Uitgaven	180.404	– 33.000	147.404
1.1	Goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak	92.260	– 33.000	59.260
	Subsidies (regelingen)	34.615	– 32.890	1.725
	Internationaal recht	34.615	– 33.000	1.615
	Accountability Oekraïne	0	110	110
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	57.645	– 110	57.535
	Verenigde Naties	40.000	0	40.000
	OESO	2.345	0	2.345
	Internationaal Strafhof	50	0	50
	Internationaal recht	15.250	– 12.250	3.000
	Accountability Oekraïne	0	12.140	12.140
1.2	Bescherming en bevordering van mensenrechten	68.902	0	68.902
	Subsidies (regelingen)	20.164	0	20.164
	Mensenrechtenfonds	20.164	0	20.164
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	48.738	0	48.738
	Mensenrechtenfonds	39.088	0	39.088
	Mensenrechten multilateraal	9.650	0	9.650
1.3	Gastandbeleid internationale organisaties	19.242	0	19.242
	Subsidies (regelingen)	6.950	0	6.950
	Carnegiestichting	6.950	0	6.950
	Bijdrage aan agentschappen	10.611	0	10.611
	Vredespaleis	10.611	0	10.611
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	1.681	0	1.681
	Internationaal Strafhof	796	0	796
	Nederland Gastland	885	0	885
	Ontvangsten	0	0	0

Toelichting

Artikelonderdeel 1.1

Het budget van artikelonderdeel 1.1 daalt in 2024 als gevolg van een kasschuif van EUR 33 miljoen, waarmee het budget voor de verbouwing van het toekomstige agressietribunaal voor Oekraïne wordt doorgeschoven naar 2026. Daarnaast wordt binnen het artikelonderdeel 1.1 het budget voor accountability Oekraïne overgeheveld naar nieuwe budgetplaatsen.

2.2 Artikel 2 Veiligheid en Stabiliteit

Budgettaire gevolgen van beleid

Art.	Verplichtingen	374.667	840	375.507
	Uitgaven	294.288	840	295.128
2.1	Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid	36.898	– 30	36.868
	Subsidies (regelingen)	565	0	565
	Atlantische Commissie	565	0	565
	Opdrachten	12.000	0	12.000
	NAVO-top Nederland 2025	12.000	0	12.000
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	24.333	– 30	24.303
	NAVO	14.800	0	14.800
	WEU	740	0	740
	Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid	2.428	0	2.428
	Veiligheidsfonds	6.365	– 30	6.335
2.2	Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme	19.027	180	19.207
	Subsidies (regelingen)	13.827	180	14.007
	Anti-terrorisme instituut	630	0	630
	Contra-terrorisme	7.920	0	7.920
	Cyber security	3.852	180	4.032
	Global Forum on Cyber Expertise	1.425	0	1.425
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	5.200	0	5.200
	Contra-terrorisme	880	0	880
	Cyber security	4.320	0	4.320
2.3	Wapenbeheersing	11.227	0	11.227
	Opdrachten	1.455	0	1.455
	OPCW en andere ontwapeningsorganisaties	465	0	465
	Conferentie REAIM en follow up	990	0	990
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	9.772	0	9.772
	IAEA	7.592	0	7.592
	OPCW en andere ontwapeningsorganisaties	1.980	0	1.980
	CTBTO	200	0	200
2.4	Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband	193.464	690	194.154
	Subsidies (regelingen)	34.055	0	34.055
	Nederland Helsinki Comité	28	0	28
	Stabiliteitsfonds	30.000	0	30.000
	Training buitenlandse diplomaten	4.027	0	4.027
	Opdrachten	3.170	0	3.170
	Makandra	3.170	0	3.170
	Bijdrage aan agentschappen	343	0	343
	Makandra	343	0	343
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	155.896	690	156.586
	OVSE	6.000	0	6.000
	Stabiliteitsfonds	59.759	0	59.759
	VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties	82.937	0	82.937
	Overige	7.200	0	7.200
	Tegengaan internationale georganiseerde criminaliteit	0	690	690
	Nog te verdelen	0	0	0
	Nog te verdelen	0	0	0
2.5	Bevordering van transitie in prioritaire gebieden	33.672	0	33.672
	Subsidies (regelingen)	19.609	0	19.609
	Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA	15.813	0	15.813
	Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka	3.796	0	3.796
	Opdrachten	4.563	0	4.563
	Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka	4.563	0	4.563
	Bijdrage aan agentschappen	1.099	0	1.099
	Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka	648	0	648
	Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA	451	0	451
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	8.401	0	8.401
	Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka	8.401	0	8.401
	Ontvangsten	1.000	0	1.000

Toelichting

Geen toelichtingen.

2.3 Artikel 3 Effectieve Europese Samenwerking

Budgettaire gevolgen van beleid

Art.	Verplichtingen	10.302.945	– 163.618	10.139.327
	Uitgaven	10.473.658	– 394.972	10.078.686
3.1	Afdrachten aan de Europese Unie	5.361.307	515.264	5.876.571
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	5.361.307	515.264	5.876.571
	BNI-afdrachten	3.663.878	509.953	4.173.831
	BTW-afdrachten	1.461.809	5.623	1.467.432
	Plastic-grondslag	235.620	– 312	235.308
3.2	Europees Ontwikkelingsfonds	71.652	0	71.652
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	71.652	0	71.652
	Europees Ontwikkelingsfonds	71.652	0	71.652
3.3	Een hechtere Europese waardengemeenschap	20.442	0	20.442
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	20.442	0	20.442
	Raad van Europa	13.181	0	13.181
	Kapitaalaanvullingen bij regionale ontwikkelingsbank	7.261	0	7.261
3.4	Versterkte Nederlandse positie in de Unie	5.599	0	5.599
	Subsidies (regelingen)	348	0	348
	EIPA	348	0	348
	Opdrachten	525	0	525
	Europa College beurzenprogramma	190	0	190
	EU-sanctiebeleid	335	0	335
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	4.726	0	4.726
	Benelux bijdrage	4.726	0	4.726
3.5	Europese Vredesfaciliteit	430.658	– 275.750	154.908
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	430.658	– 275.750	154.908
	Europese Vredesfaciliteit	430.658	– 275.750	154.908
3.6	Invoerrechten aan de Europese Unie	4.584.000	– 634.486	3.949.514
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	4.584.000	– 634.486	3.949.514
	Invoerrechten	4.584.000	– 634.486	3.949.514
	Ontvangsten	3.803.693	– 163.750	3.639.943

Toelichting

Artikelonderdeel 3.1

DAB4 – Lenteraming

In de vierde aanvullende Europese begroting (draft amending budget 4, DAB4 2024) actualiseert de Commissie de begroting op basis van de meest recente economische ramingen voor de eigen middelen, op basis van de Lenteraming en de cijfers die zijn vastgesteld in het Advisory Committee on Own Resources (ACOR). Dit heeft een effect op de raming van de invoerrechten en de plastic-, btw- en bni-afdracht.

De raming van de bni-afdracht stijgt als gevolg van een update van de ACOR cijfers met EUR 456 miljoen in 2024. Dit wordt voor circa EUR 240 miljoen veroorzaakt doordat de Commissie de invoerrechten op EU-niveau in 2024 en 2025 fors lager raamt dan eerder verwacht, als gevolg van ontwikkelingen in de wereldhandel. Door de daling van de invoerrechten dalen de inkomsten van de Europese begroting, wat leidt tot hogere bni-afdrachten van de lidstaten, omdat de bni-afdracht de sluitpost van de Europese begroting is. Daarnaast ligt het Nederlandse bni de komende jaren relatief t.o.v. de EU als totaal hoger dan eerder verwacht. Het Nederlandse bni-aandeel neemt toe van 5,9% naar 6,1%. Dit leidt ook tot een stijging van de Nederlandse bni-afdracht. Circa 50% van de stijging van de raming komt door de relatieve stijging van het Nederlandse bni, de andere 50% door lager dan verwachte invoerrechten. De btw-afdrachten stijgen ook als gevolg van de economische ontwikkeling, met circa EUR 6 miljoen in 2024.

Technische aanpassingen

In de jaarlijkse technische aanpassing van het MFK past de Commissie, zoals afgesproken in artikel 4 van de MFK-verordening, de plafonds van het MFK aan op een aantal punten. Zo worden de MFK-plafonds door de Commissie geactualiseerd met de standaard afgesproken MFK-deflator van 2%. Dit is in de raming van de Nederlandse afdrachten reeds verwerkt. De actualisatie van de speciale instrumenten en de boete-opbrengsten hebben gevolgen voor het MFK-betalingenplafond. Aangezien de raming van de Nederlandse EU-afdrachten gebaseerd is op het MFK-betalingenplafond plus de maximale omvang van de speciale instrumenten, wijzigt dientengevolge ook de raming van de Nederlandse bni-afdracht.

In het voorstel voor de Europese jaarbegroting 2025 actualiseert de Commissie de verwachte bijdrage van het Verenigd Koninkrijk (VK) uit hoofde van het Terugtrekkingsakkoord. De bijdrage van het VK valt voor 2.024 EUR 1,3 miljard lager uit dan in de Nederlandse raming van de EU-afdrachten eerder werd verwacht. Deels omdat er vertraging is in alle betalingen voor cohesie en landbouw en bij andere programma’s. Daardoor zijn er minder betalingen in totaal gedaan, dus ook van het VK. Daarnaast wordt ieder jaar in het voorstel voor de Europese jaarbegroting de korting die Nederland en enkele andere lidstaten krijgen op de bni-afdracht geactualiseerd op basis van de meest recente deflator voor het bbp, zoals vastgelegd in het Eigenmiddelenbesluit. Deze mutaties leiden per saldo tot een opwaartse bijstelling van de raming van de bni-afdracht in 2024 van circa EUR 52 miljoen.

Surplus EU-begroting

In de tweede aanvullende begroting (draft amending budget 2, DAB2 2024) verwerkt de Commissie het verschil tussen de inkomsten en uitgaven (het surplus) van 2023 in de Europese begroting van 2024. Dit surplus over het voorgaande begrotingsjaar wordt ieder jaar verrekend met de EU-afdrachten van de lidstaten middels een aanvullende begroting. Voor Nederland leidt het surplus tot EUR 37 miljoen lagere bni-afdrachten in 2024.

DAB4 – Bijstelling bni- en plastic-afdracht

Aan de hand van de vierde aanvullende Europese begroting (draft amending budget 4, DAB4 2024) wordt de raming van de Nederlandse bni-afdracht naar boven bijgesteld. De oorzaak van deze bijstelling is een EUR 1,5 miljard lagere VK-bijdrage voor 2024 dan in de raming van de Commissie verwacht. Daarnaast zijn ook de overige ontvangsten in het saldo van deze mutatie verwerkt. Deze zijn met EUR 750 miljoen naar boven bijgesteld. Door verwerking van de VK-bijdrage en overige ontvangsten wordt de raming van de Nederlandse bni-afdracht met EUR 42 miljoen naar boven bijgesteld. Tevens is er een meevaller van EUR 3 miljoen verwerkt door een aanpassing in de plastic afdracht op basis van de in juli vastgestelde ACOR cijfers. Cumulatief leiden deze veranderingen tot een hogere geraamde bni-afdracht van EUR 39 miljoen op de Nederlandse raming in 2024. De bni-afdracht is de sluitpost van de Europese begroting.

Jaarlijks worden in het ACOR conform de afspraken in het Eigenmiddelenbesluit de grondslagen van de nationale afdrachten en invoerrechten vastgesteld op basis van de werkelijke ontwikkeling en ramingen voor het huidige jaar en volgende jaar. Deze bijstelling plastic afdracht is een correctie op de ACOR 2024 plastic mutatie die is verwerkt in de BZ-begroting 2024.

Artikelonderdeel 3.5

Op basis van de geactualiseerde meerjarige allocatie van de Europese Vredesfaciliteit (EPF) wordt het uitgavenbudget voor de Nederlandse EPF-bijdrage voor Oekraïne in 2024 verlaagd met EUR 276 miljoen. Dit bedrag wordt via een kasschuif doorgeschoven naar 2025, 2026 en 2027.

Artikelonderdeel 3.6

Er zijn nabetalingen gedaan met betrekking tot de Traditionele Eigen Middelen (TEM). De Nederlandse douaneautoriteiten voeren een zelfanalyse uit op casussen waarvan de invoerrechten nog niet met zekerheid zijn vastgesteld of nog niet door de lidstaat zijn geïnd. Als gevolg van de zelfanalyses heeft Nederland de aansprakelijkheid op een aantal dossiers geaccepteerd. Dit heeft geleid tot circa EUR 20,5 miljoen aan TEM nabetalingen.

Daarnaast worden de invoerrechten door een technische correctie met EUR 655 miljoen in 2024 naar beneden bijgesteld. Dit is het een gevolg van een bijstelling van de raming van de invoerrechten op basis van de MEV-cijfers (raming van het CPB). Bij de invoerrechten treedt er gedurende het jaar onbedoeld een saldo-effect op. Dit verschil ontstaat doordat er aan de inkomsten- en uitgavenkant van de Rijksbegroting een andere raming wordt gebruikt, respectievelijk de raming van het Ministerie van Financiën en de raming van de Europese Commissie.

Ontvangsten: Artikelonderdeel 3.10

Er vindt een actualisatie van de perceptiekostenvergoeding (ontvangsten) plaats bij de MEV, deze hangt samen met de bijstelling van de invoerrechten (uitgaven) en betreft 25% van de bruto invoerrechten.

Geldstromen richting de EU

Om een integraal beeld te geven van alle geldstromen richting de EU wordt met ingang van de ontwerpbegroting 2024 in de BZ-begrotingsstukken een extracomptabele tabel opgenomen met een totaaloverzicht van:

− Artikel 3.1: Nationale afdrachten aan de Europese Unie (bni, btw en plasticafdrachten);

− Artikel 3.6: Traditionele eigen middelen (TEM; invoerrechten);

− Artikel 3.10: Perceptiekostenvergoeding

− Artikel 9 Begroting Financiën: Vertragingsrente betaald aan de Europese Commissie

V (BZ)	3.1	Nationale afdrachten	5 361 307	515 264	5 876 571
		Bni-afdracht	3 663 878	509 953	4 173 831
		Btw-afdracht	1 461 809	5 623	1 467 432
		Plastic	235 620	– 312	235 308
V (BZ)	3.6	Invoerrechten	4 584 000	– 634 486	3 949 514
V (BZ)	3.10	Ontvangsten EU	2 352 588	– 163 750	2 188 838
		Perceptiekostenvergoeding	1 145 998	– 163 750	982 248
		Overige ontvangsten EU	1 206 590	0	1 206 590
IX (FIN)	9.44.2	Vertragingsrente	199	20	219
Totaal	7 592 918	44 548	7 637 466

2.4 Artikel 4 Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden

Budgettaire gevolgen van beleid

Art.	Verplichtingen	76.495	67	76.562
	Uitgaven	72.223	67	72.290
4.1	Consulaire dienstverlening Nederlanders in het buitenland	16.852	– 291	16.561
	Subsidies (regelingen)	2.825	0	2.825
	Gedetineerdenbegeleiding	2.825	0	2.825
	Inkomensoverdrachten	540	0	540
	Gedetineerdenbegeleiding	540	0	540
	Opdrachten	13.487	– 291	13.196
	Consulaire bijstand	409	– 25	384
	Reisdocumenten en verkiezingen	5.314	– 266	5.048
	Consulaire opleidingen	400	0	400
	Consulaire informatiesystemen	7.364	0	7.364
4.2	Samen met (keten)partners het personenverkeer reguleren	22.018	0	22.018
	Opdrachten	20.990	0	20.990
	Ambtsberichtenonderzoek	150	0	150
	Visumverlening	2.058	0	2.058
	Legalisatie en verificatie	80	0	80
	Consulaire informatiesystemen	18.702	0	18.702
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	1.028	0	1.028
	Bijdragen asiel en migratie	1.028	0	1.028
4.3	Grotere buitenlandse bekendheid met de Nederlandse cultuur	8.375	58	8.433
	Subsidies (regelingen)	4.664	– 67	4.597
	Internationaal cultuurbeleid	4.664	– 67	4.597
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	3.711	125	3.836
	Internationaal cultuurbeleid	3.711	125	3.836
4.4	Uitdragen Nederlandse waarden en belangen	24.978	300	25.278
	Subsidies (regelingen)	9.772	300	10.072
	Instituut Clingendael	2.050	0	2.050
	Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid	5.058	0	5.058
	Internationale manifestaties en diverse bijdragen	321	0	321
	Publieksdiplomatie	2.043	0	2.043
	Onderzoeksprogramma	100	0	100
	Academische Leerstoel Anton de Kom	200	0	200
	Opvolging excuses Slavernijverleden	0	300	300
	Opdrachten	10.161	0	10.161
	Adviesraad Internationale Vraagstukken	746	0	746
	Instituut Clingendael	1.450	0	1.450
	Bezoeken VIPS en uitgaven CD en Internationale organisaties	1.000	0	1.000
	Algemene voorlichting	1.390	0	1.390
	Koninklijk Huis ¿ inkomende en uitgaande bezoeken, officiële ontvangsten	2.500	0	2.500
	Onderzoeksprogramma	3.075	0	3.075
	Bijdrage aan agentschappen	1.400	0	1.400
	Algemene voorlichting	1.000	0	1.000
	Verkeersnotificaties	400	0	400
	Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	3.645	0	3.645
	Europese bewustwording	1.063	0	1.063
	Publieksdiplomatie	2.582	0	2.582
	Ontvangsten	78.684	0	78.684

Toelichting

Geen toelichtingen.

3 Niet-beleidsartikelen

3.1 Artikel 6 HGIS onverdeeld

Art.	Verplichtingen	599	16.749	17.348
	Uitgaven	599	16.749	17.348
6.1	Nog onverdeeld (HGIS)	599	16.749	17.348
	Nog onverdeeld (HGIS)	599	16.749	17.348
	Nog onverdeeld (HGIS)	599	16.749	17.348
	Ontvangsten	0	0	0

Toelichting

Op dit artikel worden uitgaven verantwoord die samenhangen met de HGIS-indexering en HGIS-besluitvorming bij Voorjaarsnota. Op basis van de prijsontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product (BBP) wordt het HGIS non-ODA budget geïndexeerd. De indexatie wordt verwerkt op dit artikel. Het geraamde budget op dit artikel is met name bedoeld voor het uitkeren van loon- en prijsbijstelling binnen de HGIS en voor incidentele initiatieven of tegenvallers binnen de HGIS.

3.2 Artikel 7 Apparaat

Art.	Verplichtingen	1.153.188	152	1.153.340
	Uitgaven	1.181.688	152	1.181.840
7.1	Apparaat	1.181.688	152	1.181.840
	Personele uitgaven	678.673	407	679.080
	Personele uitgaven	678.673	407	679.080
	Materiële uitgaven	503.015	– 255	502.760
	Materiële uitgaven	503.015	– 255	502.760
	Ontvangsten	29.671	0	29.671

Toelichting

Geen toelichtingen.