Memorie van toelichting
Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota)
Memorie van toelichting
Nummer: 2024D44704, datum: 2024-11-29, bijgewerkt: 2024-12-11 09:53, versie: 2
Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-36625-XIII-2).
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: D.S. Beljaarts, minister van Economische Zaken
- Mede ondertekenaar: S.T.M. Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei (Ooit VVD kamerlid)
Onderdeel van kamerstukdossier 36625 XIII-2 Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota).
Onderdeel van zaak 2024Z18732:
- Indiener: D.S. Beljaarts, minister van Economische Zaken
- Medeindiener: S.T.M. Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei
- Volgcommissie: vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Economische Zaken
- 2024-12-03 15:50: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2024-12-05 10:00: Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota) (Inbreng feitelijke vragen), vaste commissie voor Economische Zaken
- 2024-12-05 10:00: Wijziging van de begrotingsstaten van het ministerie van EZK, J&V en BZK voor het jaar 2024 voor zover het onderwerpen betreft die zien op digitalisering (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) (Inbreng feitelijke vragen), vaste commissie voor Digitale Zaken
- 2024-12-17 17:30: Procedurevergadering vast commissie voor Economische Zaken (Procedurevergadering), vaste commissie voor Economische Zaken
- 2024-12-19 14:00: Aanvang middagvergadering: STEMMINGEN (over alle onderwerpen van 17 en 18 december 2024) (Stemmingen), TK
Preview document (🔗 origineel)
| Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
| Vergaderjaar 2024‒2025 |
| 36 625XIII | Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) |
| Nr. 2 |
|
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
De Minister van Economische Zaken,
mede namens de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Herstel Groningen,
D.S. Beljaarts
De Minister van Klimaat en Groene Groei,
S.T.M.Hermans
B. BEGROTINGSTOELICHTING
1 Leeswijzer
Opbouw tweede suppletoire begroting 2024
Deze tweede suppletoire begroting geeft een geactualiseerd beeld van
de begrotingsuitvoering 2024. Onderdeel B, de begrotingstoelichting, is
als volgt opgebouwd:
- Leeswijzer.
- Overzicht belangrijkste suppletoire uitgaven- en ontvangstenmutaties. De belangrijkste verplichtingenmutaties zijn toegelicht in de artikelen.
- Overzicht Coronamaatregelen. Een overzicht van de coronamaatregelen die op de begroting van het Ministerie van EZK zijn opgenomen.
- De beleidsartikelen. Voor ieder beleidsartikel is de tabel “Budgettaire gevolgen van beleid” opgenomen. Hierin zijn de begrotingsmutaties voor de verplichtingen, uitgaven en ontvangsten weergegeven.
- De niet-beleidsartikelen. In de budgettaire tabellen zijn de begrotingsmutaties voor de verplichtingen, uitgaven en ontvangsten opgenomen.
Ondergrenzen toelichtingen
Voor het toelichten van de begrotingsmutaties zijn in deze tweede suppletoire begroting de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.
| < 50 | 1 | 2 |
| => 50 en < 200 | 2 | 4 |
| => 200 < 1000 | 5 | 10 |
| => 1000 | 10 | 20 |
In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.
2 Beleid
2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties
Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2024
| Vastgestelde begroting 2024 (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) | 11.369.886 | |
| Belangrijkste suppletoire mutaties | ||
| Nationaal Groeifonds | ‒ 217.495 | |
| Klimaatfonds | ‒ 80.755 | |
| Versterkingsoperatie | 5 | ‒ 83.257 |
| Versterken in eigen beheer | 5 | ‒ 72.000 |
| Vergoeding waardedaling | 5 | ‒ 31.000 |
| Indirecte kostencompensatie ETS | 2 | ‒ 30.000 |
| Clustering en gebiedsfonds | 5 | ‒ 23.987 |
| Security Fund | 3 | 25.000 |
| Tijdelijk prijsplafond kleinverbruikers 2023 | 4 | 76.664 |
| Vergoeding fysieke schade | 5 | 87.021 |
| Compensatie netbeheerders | 1 | 89.045 |
| Overige mutaties | ‒ 258.006 | |
| Stand 2e suppletoire begroting 2024 | 10.851.116 |
Toelichting
Nationaal Groeifonds
Op de EZK begroting zijn voor verschillende NGF-projecten neerwaartse bijstellingen gedaan. De grootste posten zijn een afboeking van € 58 mln voor Material Independence & Circular Batteries, € 50 mln voor Circulaire Plastics en € 36 mln voor PhotonDelta. Voor Material Independence & Circular Batteries zijn middelen afboekt op basis van de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses van RVO. Voor Circulaire plastics is de neerwaartse bijstelling gedaan omdat er minder verplichtingen zijn aangegaan dan eerder verwacht, dit heeft geleid tot minder uitgaven dan eerder geraamd. Tot slot worden voor het project PhotonDelta de middelen dit jaar niet benut omdat er minder middelen benodigd waren vanuit de uitvoerende stichting van het NGF-project dan initieel geraamd. De middelen van de bovengenoemde projecten zijn nodig voor het continuering van de projecten. Daarom zullen in 2025 alle ramingen worden herzien. De NGF-middelen kennen volgens de begrotingsregels een 100% eindejaarsmarge; daarmee zouden middelen die niet worden besteed beschikbaar blijven voor volgend jaar.
Klimaatfonds
Ook voor de Klimaatfondsmiddelen zijn er neerwaartse bijstellingen gedaan. De neerwaartste bijstellingen zijn € 38 mln voor de ISDE- regeling, € 16 mln Verduurzaming Industrie en € 9 mln Correctieregeling duurzame warmte. De bijstelling van de ISDE komt doordat er minder aanvragen zijn gedaan dan oorspronkelijk verwacht. Voor Verduurzaming Industrie zit dit op verschillende regelingen namelijk, Cluster 6, maatwerk, TSE en VEKI. Het grootste deel (€ 10 mln) zit op VEKI, hier is minder uitbetaald vanuit deze regeling dan eerder geraamd. Tot slot wordt er bijna € 9 mln afgeboekt voor de Correctieregeling duurzame warmte, omdat alle beschikkingen zijn vastgesteld in 2024 maar een deel pas in 2025 tot uitbetaling komen.
Versterkingsoperatie (Groningen)
De lagere uitgaven op de versterkingsoperatie in de categorie opdrachten worden veroorzaakt door een bijstelling van uitgaven aan de versterkingsoperatie en aan maatwerk. Naar verwachting worden er in 2024 minder adressen versterkt dan eerder begroot. Hierdoor worden de uitgaven met € 83,3 mln omlaag bijgesteld.
Versterken in eigen beheer (Groningen)
De verwachte uitgaven voor versterken in eigen beheer worden met € 72 mln naar beneden bijgesteld. Hiervoor geldt dat met name woningcoöperaties wachten met een aanvraag tot de Ministeriële regeling is aangepast.
Vergoeding waardedaling (Groningen)
Sinds september 2020 besluit het IMG over vergoedingen voor de waardedaling van woningen in het aardbevingsgebied. De waardedalingsregeling niet-woningen is net opengesteld en het IMG verwacht in 2024 minder uitbetalingen dan geraamd. Hierdoor heeft er een negatieve bijstellen van € 31 mln plaatsgevonden.
Indirecte kostencompensatie ETS
Voor de Indirecte kostencompensatie ETS wordt het kasbudget evenredig aan het verplichtingenbudget voor 2024 met € 30 mln verlaagd. Van de gereserveerde € 186 mln voor de kostencompensatie blijkt op basis van de huidige realisatie en prognoses voor 2024 dit budget niet volledig te worden uitgegeven. De redenen hiervoor zijn minder productie/ elektriciteitsverbruik en minder aanvragen dan verwacht , o.a. door de hoge energieprijzen.
Clustering en gebiedsfonds (Groningen)
In het kader van de bestuurlijke afspraken uit 2020 worden uitkeringen gedaan aan medeoverheden voor clustering van woningen en het gebiedsfonds (blokken B en D ). Hiervoor is in juli 2024 de meerjarige regeling gepubliceerd. Voor Blok B zijn minder middelen in 2024 benodigd dan begroot. Daarom worden de verwachte uitgaven naar beneden bijgesteld.
Security Fund
Om invulling te geven aan de strategische samenwerking met de industrie wordt het reeds door het Ministerie van Defensie aan het Parlement aangekondigde Security Fund opgericht bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). Omdat het Ministerie van Economische Zaken (en Klimaat) aandeelhouder is van de BOM en de juridische grondslag heeft wordt het startkapitaal van € 25 mln overgeheveld van het Ministerie van Defensie teneinde het als een subsidie uit te keren aan de BOM.
Tijdelijk prijsplafond kleinverbruikers 2023
Met ingang van 2024 is het prijsplafond niet meer van kracht. Leveranciers leveren maandelijks nog jaar- en eindnota’s aan, zodat RVO de definitieve prijsplafondkortingen kan verrekenen met het door de leverancier ontvangen subsidievoorschot. Dit leidt in sommige gevallen tot ontvangsten en in andere gevallen tot uitgaven. Op basis van de laatste raming van RVO wordt er in 2024 een tegenvaller in de uitgaven van € 77 mln en een meevaller in de ontvangsten van € 77 mln verwacht.
Vergoeding fysieke schade (Groningen)
Sinds 1 juli 2020 besluit het IMG over (fysieke) schadevergoedingen aan bewoners uit Groningen die aardbevingsschade hebben als gevolg van de gaswinning. Het IMG verwacht € 87 mln meer uit te keren in 2024 dan eerder werd verwacht. Dat komt onder andere door het inhaaleffect van de in 2023 opgelopen werkvoorraad en doordat in 2024 meer schademeldingen zijn afgehandeld dan eerder verwacht.
Compensatie netbeheerders
Op verzoek van de Tweede Kamer (o.a. motie Van der Lee, Kamerstuk 32 813, nr. 290) en in lijn met de ministeriële regeling van de minister van EZK heeft de ACM in februari 2021 besloten dat wanneer huizen ‘van het gas af’ gaan, deze verwijderkosten landen in de nettarieven en dat de netbeheerders dus geen rekening naar de individuele huishoudens sturen. Op 20 juni 2023 heeft de rechter geoordeeld dat de minister de ministeriële regeling niet zo had mogen treffen, de ACM de Minister niet op deze manier had mogen volgen en het besluit zelfstandig had moeten motiveren en heeft dit besluit van de ACM daarmee vernietigd. Het gevolg is dat de verwijderkosten met terugwerkende kracht niet in de nettarieven mochten worden opgenomen. De netbeheerders konden de kosten ook niet met terugwerkende kracht in rekening brengen bij de (ex)klanten. De netbeheerders hebben de ACM aansprakelijk gesteld voor de kosten. De netbeheerders en ACM zijn tot een schikking gekomen en deze middelen worden hiervoor ingezet. Het gaat om een eenmalige uitgave, inmiddels is er nieuw besluit van de ACM en kunnen alle nieuwe kosten wel in de nettarieven worden opgenomen.
Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2024
| Vastgestelde begroting 2024 (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) | 6.719.736 | |
| Belangrijkste suppletoire mutaties | ||
| Versterkingsoperatie | 5 | ‒ 38.560 |
| NCG | 40 | ‒ 27.030 |
| High Trust | 1 | ‒ 20.000 |
| Frequentieveilingen | 1 | 32.134 |
| Tijdelijk prijsplafond | 4 | 76.664 |
| Overige mutaties | ‒ 3.168 | |
| Stand 2e suppletoire begroting 2024 | 6.739.776 |
Toelichting
Versterkingsoperatie (Groningen)
De ontvangsten voor versterkingsoperatie vallen lager uit dan verwacht (€ 38,6 mln), omdat de NAM slechts 30% van de factuur heeft betaald.
NCG (Groningen)
De raming van de ontvangsten wordt verlaagd met ongeveer € 26,9 mln. Dit komt met name door de actualisatie van de raming voor uitgaven aan de versterkingsoperatie NCG. De NAM heeft de factuur voor de versterkingskosten maar voor 30% betaald i.p.v. 100%. Dit werkt door in de van NAM te ontvangen vergoeding voor de apparaatskosten van NCG die hiermee gemoeid gaan.
High Trust
De High Trust-ontvangsten bestaan voornamelijk uit door de ACM ontvangen boetes. Die fluctueren door de jaren heen. Dit komt onder andere door het aantal en de hoogte van door de ACM opgelegde boetes. De ACM is hierin volledig onafhankelijk. Op basis van de huidige realisatie is de raming van de boete ontvangsten met € 20 mln verlaagd.
Frequentieveilingen
Betreft een bijstelling van de ontvangsten (€ 32 mln) voortkomend uit de veiling van vergunningen voor de landelijke commerciële radio-omroep in de FM-band en de DAB-vergunningen in frequentieblok 11C.
Tijdelijk prijsplafond
Met ingang van 2024 is het prijsplafond definitief niet meer van kracht. Leveranciers leveren maandelijks nog steeds jaar- en eindnota’s aan, zodat RVO de definitieve prijsplafondkortingen kan verrekenen met het door de leverancier ontvangen subsidievoorschot. Dit leidt in sommige gevallen tot ontvangsten en in andere gevallen tot uitgaven. Uit de laatste raming van RVO blijkt dat er in 2024 ruim € 76 mln meer terugbetaald moet worden door energiebedrijven aan RVO dan eerder werd verwacht.
2.2 Overzicht Coronamaatregelen
De periode van voorjaar 2020 tot en met het eerste kwartaal van 2022 was voor een belangrijk deel getekend door de coronacrisis. Het kabinet heeft https://www.rijksfinancien.nl/corona-visualdiverse (nood)maatregelen genomen om de crisis het hoofd te bieden. Deze paragraaf geeft een overzicht van de maatregelen die op de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat zijn genomen. Een uitgebreid overzicht is te vinden op https://www.rijksfinancien.nl/corona-visual.
| 2 | Tegemoetkoming vaste lasten (TVL) | 49 | 52 | 100 | Kamerstuk 35 420, nr. 38, Kamerstuk 35 420, nr. 42, Kamerstuk 35 420, nr. 81, Kamerstuk 35 420, nr. 105, Kamerstuk 35 420, nr. 214, Kamerstuk 35 420, nr. 217, Kamerstuk 35 420, nr. 226, Kamerstuk 35 420, nr. 237, Kamerstuk 35 420, nr. 247, Kamerstuk 35 420, nr. 248, Kamerstuk 35 420, nr. 270, Kamerstuk 35 420, nr. 314, Kamerstuk 35 420, nr. 273, Kamerstuk 35 420, nr. 458, Kamerstuk 35 420, nr. 462, Kamerstuk 35 420, nr 466, Kamerstuk 35 420, nr. 479 |
| 2 | Tegemoetkoming vaste lasten starters | 1 | 1 | Kamerstuk 35 420, nr. 217, Kamerstuk 35 420, nr. 479 | |
| 2 | Bedrijfssteun | 42 | Kamerstuk 35 420, nr. 72, Kamerstuk 35 420, nr. 105, Kamerstuk 35 420, nr. 252 | ||
| 2 | Herstructurering winkelgebieden en binnensteden | 24 | 16 | Kamerstuk 31 757, nr. 105 | |
| 2 | Subsidieregeling R&D mobiliteitssectoren | 33 | Kamerstuk 35 420, nr. 248 | ||
| 2 | Evenementenregeling | 3 | 3 | Kamerstuk 35 420, nr. 217, Kamerstuk 35 420, nr. 354, Kamerstuk 35 420, nr 454, Kamerstuk 35 420, nr 462 | |
| 2 | Qredits | 3 | Kamerstuk 35 420, nr. 2, Kamerstuk 35 420, nr. 16, Kamerstuk 35 420, nr. 105, Kamerstuk 35 420, nr. 217, Kamerstuk 35 420, nr. 277 | ||
| 2 | Garantie ondernemersfinanciering (GO-Corona) | 15 | Kamerstuk 35 420, nr. 2, Kamerstuk 35 420, nr. 16, Kamerstuk 35 420, nr. 462 | ||
| 2 | Bijdrage RVO.nl | 9 | 9 | Kamerstuk 35 420, nr. 2, Kamerstuk 35 420, nr. 38, Kamerstuk 35 420, nr. 105, Kamerstuk 35 420, nr. 217, Kamerstuk 35 420, nr. 248 | |
| 2 | Begrotingsreserve GO-Corona | 21 | Kamerstuk 35 420, nr. 2, Kamerstuk 35 420, nr. 16 | ||
| 3 | Corona Overbruggingslening (COL) | 32 | Kamerstuk 35 420, nr. 16, Kamerstuk 35 420, nr. 38, Kamerstuk 35 420, nr. 42 | ||
| 3 | Dutch Future Fund | 13 | Kamerstuk 33 009, nr. 96 | ||
| 3 | Deep Tech Fund | 50 | Kamerstuk 33 009, nr. 96 | ||
| 3 | Fonds Alternatieve Financiering (Dutch Alternative Credit Instrument) | 26 | Kamerstuk 33 009, nr. 96 | ||
| Totaal | 86 | 221 | 195 |
3 Beleidsartikelen
3.1 Beleidsartikel 1 Goed functionerende economie en markten
Budgettaire gevolgen van beleid
| Verplichtingen | 477.191 | 85.911 | 563.102 |
| Uitgaven | 400.083 | 85.711 | 485.794 |
| Subsidies (regelingen) | 78.344 | 5.938 | 84.282 |
| Cyber security | 2.154 | 3.840 | 5.994 |
| Subsidiemaatregel telecom Caribisch Nederland | 7.800 | 1.650 | 9.450 |
| EU-cofinanciering Digital Europe | 4.546 | 294 | 4.840 |
| Beter aanbesteden | 295 | 295 | |
| NGF - project AiNed | 32.838 | 32.838 | |
| NGF - project Nationaal Onderwijslab | 5.924 | 5.924 | |
| NGF - project 6G Future Network Services | 24.787 | 24.787 | |
| Inkoopdomein | 0 | 154 | 154 |
| Opdrachten | 27.811 | 81.822 | 109.633 |
| Onderzoek&opdrachten | 4.487 | ‒ 136 | 4.351 |
| Beleidsvoorbereiding en evaluaties Veiligheid en Frequenties | 3.475 | ‒ 38 | 3.437 |
| Digital trust centre | 3.763 | ‒ 1.600 | 2.163 |
| Cyber security | 7.741 | ‒ 3.370 | 4.371 |
| ICT beleid | 5.002 | ‒ 161 | 4.841 |
| Terugbetaling boetes ACM | 0 | 89.045 | 89.045 |
| CSIRT - DSP | 1.040 | 1.040 | |
| Nationaal Groeifonds | 2.231 | ‒ 1.918 | 313 |
| Vervolgprogramma beter aanbesteden | 72 | 72 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 77.158 | ‒ 1.899 | 75.259 |
| Bijdrage RVO.nl | 27.112 | 290 | 27.402 |
| Bijdrage RDI | 50.046 | ‒ 2.189 | 47.857 |
| Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 211.223 | ‒ 150 | 211.073 |
| Bijdrage Metrologie | 12.238 | ‒ 150 | 12.088 |
| Raad voor de Accreditatie | 1.645 | 1.645 | |
| Bijdrage ACM | 899 | 899 | |
| Bijdrage aan het CBS | 196.441 | 196.441 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 5.547 | 0 | 5.547 |
| Bijdrage Nederlands Normalisatie Instituut | 1.468 | 1.468 | |
| Bijdrage aan internationale organisaties | 4.079 | 4.079 | |
| Ontvangsten | 222.080 | 12.134 | 234.214 |
| Ontvangsten ACM | 162 | 162 | |
| Ontvangsten High Trust | 40.200 | ‒ 20.000 | 20.200 |
| Diverse ontvangsten | 181.718 | 32.134 | 213.852 |
| Verplichtingen | 477.191 | 85.911 | 563.102 |
| waarvan garantieverplichtingen | 0 | 0 | |
| waarvan overige verplichtingen | 477.191 | 85.911 | 563.102 |
Budgetflexibiliteit
De oorspronkelijke budgetflexibiliteit in de ontwerpbegroting 2024 was circa 1,6%, oftewel 98,4% van het kasbudget was al juridisch verplicht en bestuurlijk gebonden. Bij de 1e suppletoire begroting 2024 steeg dit naar 99,1%, vanwege reeds aangegane verplichtingen bij onder andere de onderzoeksbudgetten.
Het percentage juridisch verplicht bij de 2e suppletoire begroting is 99,2%, 0,1% hoger dan bij de 1e suppletoire begroting. Dit heeft te maken met reeds aangegane verplichtingen bij onder andere Cybersecurity, ICT-beleid en onderzoeksbudgetten.
Toelichting
Verplichtingen en uitgaven
Terugbetaling boetes ACM
Op verzoek van de Tweede Kamer (o.a. motie Van der Lee, Kamerstuk 32 813, nr. 290) en in lijn met de ministeriële regeling van de minister van EZK heeft de ACM in februari 2021 besloten dat wanneer huizen ‘van het gas af’ gaan, deze verwijderkosten landen in de nettarieven en dat de netbeheerders dus geen rekening naar de individuele huishoudens sturen. Op 20 juni 2023 heeft de rechter geoordeeld dat de minister de ministeriële regeling niet zo had mogen treffen, de ACM de Minister niet op deze manier had mogen volgen en het besluit zelfstandig had moeten motiveren en heeft dit besluit van de ACM daarmee vernietigd. Het gevolg is dat de verwijderkosten met terugwerkende kracht niet in de nettarieven mochten worden opgenomen. De netbeheerders konden de kosten ook niet met terugwerkende kracht in rekening brengen bij de (ex)klanten. De netbeheerders hebben de ACM aansprakelijk gesteld voor de kosten. De netbeheerders en ACM zijn tot een schikking gekomen en deze middelen worden hiervoor ingezet. Het gaat om een eenmalige uitgave, inmiddels is er nieuw besluit van de ACM en kunnen alle nieuwe kosten wel in de nettarieven worden opgenomen.
Ontvangsten
Ontvangsten High Trust
De High Trust-ontvangsten bestaan voornamelijk uit door de ACM ontvangen boetes. Die fluctueren door de jaren heen. Dit komt onder andere door het aantal en de hoogte van door de ACM opgelegde boetes. De ACM is hierin volledig onafhankelijk. Op basis van de huidige realisatie is de raming van de boete ontvangsten met € 20 mln verlaagd.
Diverse ontvangsten
Betreft een bijstelling van de ontvangsten voortkomend uit de veiling van vergunningen voor de landelijke commerciële radio-omroep in de FM-band en de DAB-vergunningen in frequentieblok 11C.
3.2 Beleidsartikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap voor duurzame welvaartsgroei
Budgettaire gevolgen van beleid
| Verplichtingen | 4.288.552 | ‒ 370.647 | 3.917.905 |
| Uitgaven | 2.739.921 | ‒ 327.314 | 2.412.607 |
| Subsidies (regelingen) | 1.362.880 | ‒ 298.503 | 1.064.377 |
| MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT) | 8.887 | 8.887 | |
| Eurostars | 22.675 | 22.675 | |
| Bevorderen ondernemerschap | 19.068 | ‒ 2.207 | 16.861 |
| Cofinanciering EFRO | 31.977 | ‒ 1.139 | 30.838 |
| Bijdrage aan ROM's | 17.382 | 300 | 17.682 |
| Verduurzaming industrie | 82.338 | ‒ 7.723 | 74.615 |
| Startup beleid | 7.038 | 660 | 7.698 |
| Urgendamaatregelen Industrie | 11.940 | ‒ 7.300 | 4.640 |
| Invest-Nl | 12.488 | ‒ 4.640 | 7.848 |
| Tegemoetkoming vaste lasten | 52.000 | 52.000 | |
| Europees Defensie Fonds cofinanciering | 1.400 | 1.400 | |
| Tegemoetkoming vaste lasten Startersregeling | 1.003 | 1.003 | |
| Infrastructuur duurzame industrie (PIDI) | 100 | 100 | |
| Herstructurering winkelgebieden | 14.758 | 14.758 | |
| R&D mobiliteitssectoren | 33.100 | 33.100 | |
| SEG | 6.900 | ‒ 6.101 | 799 |
| NGF - project Groenvermogen van de Nederlandse economie | 142.937 | ‒ 10.000 | 132.937 |
| NGF - project Health-RI | 12.000 | 12.000 | |
| NGF - project RegMed XB | 8.391 | 8.391 | |
| NGF - project QuantumDeltaNL | 90.000 | 90.000 | |
| NGF - project Oncode-PACT | 70.921 | ‒ 15.901 | 55.020 |
| NGF - project Circulaire Plastics | 92.207 | ‒ 50.000 | 42.207 |
| NGF - project NXTGEN HIGH TECH | 93.039 | ‒ 12.728 | 80.311 |
| NGF - project PhotonDelta | 73.261 | ‒ 35.814 | 37.447 |
| NGF - project Opschaling PPS beroepsonderwijs | 42.183 | ‒ 7.991 | 34.192 |
| NGF - project Biobased Circulair | 21.492 | ‒ 10.400 | 11.092 |
| NGF - project Material Independence & Circulair Batteries | 58.319 | ‒ 58.319 | 0 |
| IPCEI Cloudinfrastructuur en services | 12.012 | 12.012 | |
| IPCEI Micro elektronica | 38.615 | ‒ 18.021 | 20.594 |
| Indirecte kostencompensatie ETS | 186.000 | ‒ 30.000 | 156.000 |
| Aanvullende tegemoetkoming evenementen | 1.900 | 1.900 | |
| Investeringen Verduurzaming Industrie - Klimaatfonds | 51.010 | ‒ 13.370 | 37.640 |
| EuroHPC | 658 | 658 | |
| Tegemoetkoming Energiekosten | 23.190 | 23.190 | |
| Qredits duurzaamheid | 3.000 | 3.000 | |
| Stikstofaanpak piekbelasters | 4.600 | 4.600 | |
| Brexit Adjustment Reserve | 360 | ‒ 220 | 140 |
| Ruimte voor economie / bedrijventerreinen | 2.789 | ‒ 2.789 | 0 |
| Overig | 10.942 | ‒ 4.800 | 6.142 |
| Leningen | 30.000 | ‒ 27.000 | 3.000 |
| Qredits | 30.000 | ‒ 27.000 | 3.000 |
| Garanties | 77.945 | 0 | 77.945 |
| BMKB | 42.228 | 42.228 | |
| Groeifaciliteit | 8.972 | 8.972 | |
| Garantie Ondernemersfinanciering | 11.745 | 11.745 | |
| Garantie Ondernemersfinanciering Corona | 15.000 | 15.000 | |
| Opdrachten | 21.856 | ‒ 1.070 | 20.786 |
| Onderzoek en opdrachten | 9.077 | ‒ 534 | 8.543 |
| Caribisch Nederland | 816 | ‒ 78 | 738 |
| Regeldruk | 1.163 | ‒ 147 | 1.016 |
| Budget Samenwerking regio | 1.205 | ‒ 147 | 1.058 |
| Small Business Innovation Research | 150 | 150 | |
| Stikstofaanpask piekbelasters industrie | 8.625 | 8.625 | |
| Verduurzaming industrie | 820 | ‒ 164 | 656 |
| Bijdrage aan agentschappen | 185.839 | 579 | 186.418 |
| Bijdrage RVO.nl | 185.056 | 579 | 185.635 |
| Bijdrage RDI | 783 | 783 | |
| Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 510.451 | 15.673 | 526.124 |
| Bijdrage aan TNO | 285.696 | 12.266 | 297.962 |
| Kamer van Koophandel | 200.121 | 3.407 | 203.528 |
| Bijdrage aan NWO-TTW | 24.634 | 24.634 | |
| Bijdrage aan medeoverheden | 32.707 | 0 | 32.707 |
| MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT) | 32.707 | 32.707 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 518.243 | ‒ 16.993 | 501.250 |
| Internationaal Innoveren | 52.827 | 900 | 53.727 |
| PPS toeslag | 197.026 | 1.978 | 199.004 |
| TO2 (excl. TNO) | 78.957 | 541 | 79.498 |
| Topsectoren overig | 29.918 | ‒ 13.910 | 16.008 |
| Ruimtevaart (ESA) | 84.901 | 4.800 | 89.701 |
| Bijdrage NBTC | 10.826 | 10.826 | |
| Overige bijdragen aan organisaties | 5.472 | ‒ 929 | 4.543 |
| Economische ontwikkeling en technologie | 4.015 | ‒ 3.292 | 723 |
| EU-cofinanciering JTF | 17.730 | ‒ 240 | 17.490 |
| Faciliteiten toegepast onderziek TO2 en RKI | 26.841 | ‒ 6.841 | 20.000 |
| NGF project NXTGEN Ruimtevaart | 9.730 | 9.730 | |
| Ontvangsten | 309.794 | 721 | 310.515 |
| Luchtvaartkredietfaciliteit | 863 | 863 | |
| Rijksoctrooiwet | 45.966 | 45.966 | |
| Eurostars | 4.250 | 4.250 | |
| F-35 | 10.576 | 10.576 | |
| Diverse ontvangsten | 5.501 | 721 | 6.222 |
| Bedrijfssteun | 41.700 | 41.700 | |
| Tegemoetkoming vaste lasten | 100.000 | 100.000 | |
| BMKB | 33.000 | 33.000 | |
| Groeifaciliteit | 8.000 | 8.000 | |
| Garantie Ondernemingsfinanciering | 13.000 | 13.000 | |
| Onttrekking reserve GO corona | 20.750 | 20.750 |
| Verplichtingen | 4.288.552 | ‒ 370.647 | 3.917.905 |
| waarvan garantieverplichtingen | 1.275.000 | 1.275.000 | |
| waarvan overige verplichtingen | 3.013.552 | ‒ 370.647 | 2.642.905 |
Budgetflexibiliteit
De budgetflexibiliteit van artikel 2 van de EZK-begroting naar aanleiding van de wijzigingen uit de 2e suppletoire begroting is ongeveer 12,6%. Dit betekent dat 87,4% van het beschikbare kasbudget juridisch verplicht is. Van de 12,6% van de flexibele budgetten is 11,1% bestuurlijk gebonden. Dit betreft onder andere budgetten voor NGF-projecten die nog niet juridisch zijn vastgelegd maar wel bestuurlijk vastgelegd in Project Specifieke Afspraken en Project Overstijgende Afspraken. De resterende 1,5% is beleidsmatig gereserveerd.
Vergeleken met de stand uit de 1e suppletoire begroting 2024 is het percentage juridisch verplicht gestegen met 33%. Dit komt onder andere door het verplichten van aanvullende bijdragen aan agentschappen en uitvoeringsorganisaties zoals KVK, TNO en RVO. Ook is er verwachte onderuitputting afgeboekt bij de 2e suppletoire Begroting, wat een effect heeft op de verhoudingen van juridisch verplicht en bestuurlijk gebonden middelen op artikel 2. Het percentage van bestuurlijk gebonden budgetten is gedaald van 35% naar 11,1%. Het percentage van beleidsmatig gereserveerde budgetten is gedaald met 8,6% procentpunten ten opzichte van de 1e suppletoire begroting 2024.
Toelichting
Verplichtingen
Ten opzichte van de stand in de Suppletoire Begroting September is het verplichtingenbudget voor artikel 2 van de EZK-begroting verlaagd met € 370,6 mln. Dit is het saldo van met name de volgende mutaties:
- Voor een aantal NGF-projecten op artikel 2 van de EZK-begroting is het verplichtingenbudget in totaal met € 300,2 mln naar beneden bijgesteld. Dit betreft de projecten: Material Independence & Circular Batteries (€ 157,7 mln), BioBased Circular (€ 70,4 mln), Circulaire Plastics (€ 35 mln), NXTGEN HIGH TECH (€ 21,6 mln ), en Opschaling PPS Beroepsonderwijs (€ 15,4 mln). Deze bijstellingen zijn gebaseerd op de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses van uitvoerder RVO.
- Voor de Indirecte Kostencompensatie (IKC) ETS wordt het verplichtingenbudget voor 2024 met € 30 mln verlaagd. Van de gereserveerde € 186 mln voor de kostencompensatie blijkt op basis van de huidige realisatie en prognoses voor 2024 dit budget niet volledig te worden verplicht.
- Het verplichtingenbudget voor de Faciliteiten Toegepast Onderzoek is met € 21,2 mln naar beneden bijgesteld. Dit als gevolg van een overheveling naar VWS voor de toegekende middelen aan het RIVM voor het ontwikkelen van een data-infrastructuur en -faciliteit om aan de toenemende vraag naar complexe gegevens en analyse te kunnen voldoen. Deze middelen zijn overgeheveld als onderdeel van de toekenningen uit de eerste ronde van de Faciliteiten Toegepast Onderzoek welke dient om in de toegepaste onderzoeksfaciliteiten van de TO2s en RKIs te investeren.
- De Rijksbijdrage aan TNO wordt verhoogd met € 17,2 mln verplichtingenruimte. Deze ophoging betreft aanvullende bijdragen vanuit andere departementen (o.a. J&V, I&W, BZK, VWS, en SZW) voor onderzoeken en opdrachten die TNO uitvoert.
- Voor het instrument 'Topsectoren overig' is het verplichtingenbudget met € 15,9 mln naar beneden bijgesteld. Dit voornamelijk als gevolg van interne herschikkingen binnen de EZK-begroting en betreft onder andere overheveling van een restant van Loon- en Prijsbijstelling (€ 5,9 mln) naar instrumenten van de aanstaande KGG-begroting welke in een eerder loket technisch niet hebben kunnen plaatsvinden in verband met de splitsing van de begrotingen. Hiernaast wordt er € 7,5 mln overgeheveld naar het Faciliteiten Toegepast Onderzoek (FTO) instrument in verband met een hogere liquiditeitsbehoefte dan initieel geraamd voor nog te beschikken subsidies rondom de thema voorstellen Digitalisering en Klimaat uit de eerste ronde van de FTO.
Uitgaven
Subsidies
NGF-Project Groenvermogen van de Nederlandse economie
Voor het NGF-Project Groenvermogen van de Nederlandse economie wordt het kasbudget met € 10 mln verlaagd. Onderuitputting is ontstaan als gevolg van een vertraging in de uitvoering. Op basis van de prognoses van uitvoerder RVO zijn de uitgaven in 2024 lager dan initieel geraamd. In 2025 worden de ramingen herzien. Het niet besteedde budget uit 2024 zal via de 100% eindejaarsmarge die voor NGF-projecten geldt bij de 1e suppletoire begroting 2025 weer beschikbaar worden gesteld voor dit project.
Indirecte kostencompensatie ETS
Voor de Indirecte kostencompensatie ETS wordt het kasbudget evenredig aan het verplichtingenbudget voor 2024 met € 30 mln verlaagd. Van de gereserveerde € 186 mln voor de kostencompensatie blijkt op basis van de huidige realisatie en prognoses voor 2024 dit budget niet volledig te worden uitgegeven. De redenen hiervoor zijn minder productie en elektriciteitsverbruik en minder aanvragen dan verwacht, onder andere door de hoge energieprijzen.
IPCEI Micro elektronica
Voor het Important Projects of Common European Interest (IPCEI) project Micro elektronica (ME2) is het kasbudget voor 2024 met € 18 mln naar beneden bijgesteld. Dit komt met name doordat er in 2023 betalingen van in totaal € 16 mln eerder zijn gedaan, waardoor deze middelen voor 2024 niet meer benodigd zijn. Dit deel wordt daarom afgeboekt van de EZK-begroting.
NGF-Project Oncode-PACT
Op basis van de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses van RVO welke het NGF-project Oncode Accelerator uitvoert wordt het kasbuget voor 2024 niet volledig uitgeput en wordt het kasbudget met € 15,9 mln naar beneden bijgesteld. Deze vertraging in de uitvoering is ontstaan doordat er minder middelen benodigd waren vanuit de uitvoerende stichting van het NGF-project dan initieel geraamd. Het niet besteedde budget uit 2024 zal via de 100% eindejaarsmarge die voor NGF-projecten geldt bij de 1e suppletoire begroting 2025 weer beschikbaar worden gesteld voor dit project.
Investeringen Verduurzaming Industrie - Klimaatfonds
Op basis van de prognoses en uitfinanciering van RVO zijn de uitgaven voor de VEKI-regeling in 2024 lager dan initieel geraamd. Het kasbudget wordt daarom neerwaarts bijgesteld (€ 10 mln). Het budget voor de TSE haalbaarheidsstudies wordt ook neerwaarts bijgesteld (€ 3 mln). Dit komt door een lagere bevoorschotting door RVO dan eerder geraamd. Beide regelingen lopen door in 2025, daarom wordt bezien of deze middelen volgend jaar nodig zijn.
NGF-Project Circulaire Plastics
Voor het NGF-project Circulaire Plastics is het kasbudget met € 50 mln naar beneden bijgesteld. Op basis van de prognoses van uitvoerder RVO zijn de uitgaven in 2024 lager dan geraamd. In 2025 worden de ramingen herzien voor dit NGF-project. Het niet bestede budget in 2024 is in 2025 noodzakelijk voor dezelfde projecten en zal via de 100% eindejaarsmarge die voor NGF-projecten geldt bij de 1e suppletoire begroting 2025 weer beschikbaar worden gesteld voor dit project.
NGF-Project NXTGEN HIGH TECH
Op basis van de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses van RVO welke het NGF-project NXTGEN HIGH TECH uitvoert wordt het kasbuget voor 2024 niet volledig uitgeput en wordt het kasbudget met € 12,7 mln naar beneden bijgesteld. Deze vertraging in de uitvoering is ontstaan doordat er minder middelen benodigd waren vanuit de uitvoerende stichting van het NGF-project dan initieel geraamd. Het niet bestede budget uit 2024 zal via de 100% eindejaarsmarge die voor NGF-projecten geldt bij de 1e suppletoire 2025 weer beschikbaar worden gesteld voor dit project.
NGF-Project PhotonDelta
Op basis van de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses van RVO welke het NGF-project PhotonDelta uitvoert wordt het kasbuget voor 2024 niet volledig uitgeput en wordt het kasbudget met € 35,8 mln naar beneden bijgesteld. Deze vertraging in de uitvoering is ontstaan doordat er minder middelen benodigd waren vanuit de uitvoerende stichting van het NGF-project dan initieel geraamd. Het niet bestede budget uit 2024 zal via de 100% eindejaarsmarge die voor NGF-projecten geldt bij de 1e suppletoire begroting 2025 weer beschikbaar worden gesteld voor dit project.
NGF-project BioBased Circular
Voor het NGF-project BioBased Circular is het kasbudget met € 10,4 mln naar beneden bijgesteld. Op basis van de prognoses van uitvoerder RVO zijn de uitgaven in 2024 lager dan geraamd. In 2025 worden de ramingen herzien voor dit NGF-project. Het niet bestede budget in 2024 is in 2025 noodzakelijk is voor dezelfde projecten en zal via de 100% Eindejaarsmarge die voor NGF-projecten geldt bij de 1e suppletoire begroting 2025 weer beschikbaar worden gesteld voor dit project.
NGF-project Material Independence & Circular Batteries
Op basis van de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses van uitvoerder RVO worden de budgetten voor het NGF-project Material Independence & Circular Batteries dit jaar niet besteed. Het kasbudget á € 58,3 mln wordt daarom afgeboekt. Het niet bestede budget uit 2024 zal via de 100% eindejaarsmarge die voor NGF-projecten geldt bij de 1e suppletoire begroting 2025 weer beschikbaar worden gesteld voor dit project.
Leningen
Qredits
Het kasbudget voor de corona-maatregel Time-out-arrangement (TOA) dat door kredietverstrekker Qredits wordt uitgevoerd is met € 27 mln naar beneden bijgesteld als gevolg van minder aanvragen van bedrijven dan verwacht.
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
Bijdrage aan TNO
Bij de 2e suppletoire begroting is € 12 mln aan kasbudget toegevoegd aan het budget voor de Rijksbijdrage aan TNO. Deze ophoging betreft aanvullende bijdragen vanuit andere departementen (o.a. J&V, I&W, BZK, VWS, en SZW) voor onderzoeken en opdrachten die TNO uitvoert.
Bijdrage aan (inter-)nationale organisatie
Topsectoren overig
Voor het instrument «Topsectoren overig» is het kasbudget met € 13,9 mln naar beneden bijgesteld. Dit betreft onder andere een technische correctie, waarmee een restant van eerder uitgekeerde Loon- en Prijsbijstelling (€ 5,9 mln) naar instrumenten van de aanstaande KGG-begroting wordt overgeheveld. Hiernaast wordt er € 7,5 mln overgeheveld naar het Faciliteiten Toegepast Onderzoek (FTO) instrument in verband met een hogere liquiditeitsbehoefte dan initieel geraamd voor nog te beschikken subsidies rondom de thema voorstellen Digitalisering en Klimaat uit de eerste ronde van de FTO.
Toelichting op de begrotingsreserves
Op de EZK-begroting zijn begrotingsreserves voor de Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) (inclusief het Coronaluik), de Borgstelling MKB-kredieten groen (BMKB groen), de regeling Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) (inclusief de Coronamodule van de GO), de Groeifaciliteit (GF), de garanties voor nieuwe aanbieders van MKB-financiering en de regeling Klein Krediet Corona (KKC).
De reguliere GO, GF en de garanties voor alternatieve aanbieders van MKB-financiering betreffen kostendekkende garanties, waarvan de te realiseren premieontvangsten naar verwachting toereikend zijn voor het afdekken van eventuele verliesdeclaraties. Er wordt bij het sluiten van boekjaar 2024 een onttrekking voorzien van € 20,8 mln uit de begrotingsreserve van de GO. Deze onttrekking gaat ten guste van het generale beeld en wordt uitgevoerd in verband met lagere verwachte schade betalingen van de GO-Corona.
Bij het sluiten van het begrotingsjaar 2024 wordt mede op basis van het gebruik van deze faciliteiten en de daarbij behorende gerealiseerde ontvangsten en uitgaven voor deze regelingen definitief vastgesteld of er een aanvullende onttrekking of storting dient plaats te vinden. De definitieve onttrekkingen uit de begrotingsreserves worden via de Slotwet met de Tweede Kamer gedeeld.
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | |
| Stand (raming) per 31/12/2024 | 234,0 |
| Stand 1/1/2024 | 232,0 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | ‒ 20,8 |
| Stand (raming) per 31/12/2024 | 211,2 |
| Stand 1/1/2024 | 64,1 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | |
| Stand (raming) per 31/12/2024 | 64,1 |
| Stand 1/1/2024 | 22,5 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | |
| Stand (raming) per 31/12/2024 | 22,5 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | |
| Stand (raming) per 31/12/2024 | 15,1 |
3.3 Beleidsartikel 3 Toekomstfonds
Budgettaire gevolgen van beleid
| Verplichtingen | 240.250 | 25.000 | 265.250 |
| Uitgaven | 368.526 | 13.095 | 381.621 |
| Subsidies (regelingen) | 2.420 | 0 | 2.420 |
| Smart Industry (subsidie) | 420 | 420 | |
| Thematisch Technology Transfer | 2.000 | 2.000 | |
| Leningen | 356.554 | 13.095 | 369.649 |
| Startups / MKB financiering | |||
| Volledig revolverend | |||
| Fund to Fund | 11.905 | ‒ 11.905 | 0 |
| ROM's | 3.059 | 3.059 | |
| Dutch Future Fund | 12.584 | 12.584 | |
| Deep Tech Fund | 70.000 | 70.000 | |
| Fonds Alternatieve Financiering | 25.907 | 25.907 | |
| Economische Veiligheid Fonds | 100.000 | 100.000 | |
| European Tech Champions Initiative (ETCI) | 10.000 | 10.000 | |
| SecFund | 0 | 25.000 | 25.000 |
| Deels revolverend | |||
| Innovatiekrediet | 53.000 | 53.000 | |
| Risicokapitaal SEED | 41.000 | 41.000 | |
| Vroege fase / informal investors | 20.998 | 20.998 | |
| Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek | |||
| Met vermogensbehoud | |||
| Onco research | 3.100 | 3.100 | |
| Smart Industry (leningen) | 279 | 279 | |
| Thematische Technology Transfer | 4.500 | 4.500 | |
| Regmed | 222 | 222 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 9.552 | 0 | 9.552 |
| Bijdrage RVO.nl | 9.552 | 9.552 | |
| Ontvangsten | 79.271 | 0 | 79.271 |
| ROM's | 32.412 | 32.412 | |
| Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek | 768 | 768 | |
| Smart industry | 91 | 91 |
| Verplichtingen | 240.250 | 25.000 | 265.250 |
| waarvan garantieverplichtingen | 0 | 0 | |
| waarvan overige verplichtingen | 240.250 | 25.000 | 265.250 |
Budgetflexibiliteit
De budgetflexibiliteit naar aanleiding van de wijzigingen uit de 2e suppletoire begroting is ongeveer 6,7%. Dit betekent dat 93,3% van het beschikbare kasbudget op artikel 3 van de EZK-begroting juridisch verplicht is. Van de 6,7% van de flexibele budgetten is 6,7% bestuurlijk gebonden. Deze 6,7% aan bestuurlijk verplichte budgetten betreft de overheveling van het ministerie van Defensie ten behoeve van het Security Fund.
Vergeleken met de stand uit de 1e suppletoire begroting 2024 is het percentage (in procentpunten) juridisch verplicht gestegen met 37,3%. Dit komt onder andere doordat er bij de September Suppletoire Begroting een groot deel van de middelen uit 2024 naar latere jaren zijn geschoven als gevolg van de herijking van alle ramingen op het Toekomstfonds. Hierdoor is ook het percentage van bestuurlijk gebonden budgetten gedaald van 17% bij de 1e suppletoire begroting 2024 naar 6,7%. Het percentage voor de beleidsmatig gereserveerde budgetten is met 27% procent punten gedaald ten opzichte van de 1e suppletoire begroting 2024.
Toelichting
Verplichtingen
Ten opzichte van de stand in de Suppletoire Begroting September is het verplichtingenbudget voor artikel 3 van de EZK-begroting opgehoogd met € 25 mln. Dit als gevolg van een overheveling vanuit het Ministerie van Defensie om invulling te geven aan de strategische samenwerking met de industrie wordt het reeds door het Ministerie van Defensie aan het Parlement aangekondigde Security Fund opgericht bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). Omdat het Ministerie van Economische Zaken (en Klimaat) aandeelhouder is van de BOM en de juridische grondslag heeft wordt het startkapitaal van € 25 mln overgeheveld van het Ministerie van Defensie teneinde het als een subsidie uit te keren aan de BOM.
Uitgaven
Leningen
Fund to Fund
Onder het instrument Fund to Fund valt de bijdrage van EZK aan het Dutch Venture Initiative (DVI) en Dutch Venture Initiative II (DVI II). Op basis van de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses wordt het geraamde kasbuget voor 2024 voor de bijdrage vanuit EZ aan DVI I en DVI II niet volledig uitgeput. Dit omdat er wordt gesaldeerd met de uitgaven en ontvangsten bij de uitvoerende ROM OostNL en het Europees Investeringsfonds (EIF) waardoor er minder kasbudget opgevraagd wordt om de volledige investering in DVI en DVI II te doen. Om een realistisch beeld van de uitgaven op de EZK-begroting te schetsen wordt de verwachte onderuitputting van € 11,9 mln afgeboekt bij de 2e suppletoire Begroting.
SecFund
Om invulling te geven aan de strategische samenwerking met de industrie wordt het reeds door het Ministerie van Defensie aan het Parlement aangekondigde Security Fund opgericht bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). Omdat het Ministerie van Economische Zaken (en Klimaat) aandeelhouder is van de BOM en de juridische grondslag heeft wordt het startkapitaal van € 25 mln overgeheveld van het Ministerie van Defensie teneinde het als een subsidie uit te keren aan de BOM. Het kasbudget van artikel 3 is met deze overheveling met € 25 mln opgehoogd.
3.4 Beleidsartikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering
Budgettaire gevolgen van beleid
| Verplichtingen | 15.589.989 | ‒ 238.307 | 15.351.682 |
| Uitgaven | 4.202.006 | ‒ 95.454 | 4.106.552 |
| Subsidies (regelingen) | 3.093.685 | ‒ 129.427 | 2.964.258 |
| Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI) | 59.414 | ‒ 1.060 | 58.354 |
| Hernieuwbare Energietransitie (HER+) | 25.419 | 5.803 | 31.222 |
| Energie-efficiency | 984 | 274 | 1.258 |
| Green Deals | 56 | ‒ 47 | 9 |
| Demonstratieregeling Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) | 64.486 | ‒ 3.092 | 61.394 |
| Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS) | 2.672 | ‒ 1.276 | 1.396 |
| Projecten Klimaat en Energieakkoord | 2.740 | ‒ 554 | 2.186 |
| SDE | 269.500 | ‒ 54.947 | 214.553 |
| SDE+ | 666.946 | ‒ 19.080 | 647.866 |
| SDE++ | 532.965 | ‒ 600 | 532.365 |
| Aardwarmte | 38.593 | ‒ 800 | 37.793 |
| ISDE-regeling | 500.357 | ‒ 13.715 | 486.642 |
| Carbon Capture Storage (CCS) | 4.510 | 4.510 | |
| Hoge Flux Reactor | 5.610 | ‒ 170 | 5.440 |
| Caribisch Nederland | 17.793 | 1.041 | 18.834 |
| Overige subsidies | 32.639 | ‒ 3.784 | 28.855 |
| Opschalingsinstrument waterstof | 52.400 | 32 | 52.432 |
| Maatregelen voor CO2-reductie | 615 | 615 | |
| Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) | 302 | 1.429 | 1.731 |
| IPCEI waterstof | 177 | 177 | |
| Vulmaatregelen gasopslag | 104.746 | ‒ 3.696 | 101.050 |
| MIEK | 5.284 | ‒ 4.206 | 1.078 |
| Schadeafhandeling mijnbouw Limburg | 3.528 | ‒ 2.704 | 824 |
| Warmtenetten Investeringssubsidie (WIS) | 6.100 | ‒ 1.171 | 4.929 |
| NGF-project NieuweWarmteNu! | 35.551 | ‒ 16.742 | 18.809 |
| Tegemoetkoming energieprijzen 2022 | 1.000 | 1.000 | |
| Tijdelijk prijsplafond energie kleinverbruikers 2023 | 224.336 | 76.664 | 301.000 |
| Compensatie aanbestedende diensten SEFE-contracten | 59.853 | ‒ 19.853 | 40.000 |
| Tegemoetkoming blokaansluitingen | 225.880 | ‒ 2.760 | 223.120 |
| Investeringen waterstofbackbone | 33.751 | 749 | 34.500 |
| NGF - project Circulaire zonnepanelen | 21.768 | ‒ 5.284 | 16.484 |
| Kwaliteitsbudget energieprojecten | 14.700 | ‒ 14.600 | 100 |
| Subsidie project Djewels | 26.000 | ‒ 18.498 | 7.502 |
| Correctieregeling duurzame warmte | 31.130 | ‒ 8.683 | 22.447 |
| Efficiëntere benutting elektriciteitsnetten | 21.880 | ‒ 18.097 | 3.783 |
| Leningen | 24.370 | 5.284 | 29.654 |
| Lening EBN | 24.000 | 24.000 | |
| Lening InvestNL | 370 | 370 | |
| Leningen NGF - project Circulaire zonnepanelen | 0 | 5.284 | 5.284 |
| Opdrachten | 104.731 | ‒ 8.490 | 96.241 |
| Onderzoek mijnbouwbodembeweging | 4.439 | 54 | 4.493 |
| SodM onderzoek | 2.247 | 228 | 2.475 |
| Uitvoeringsagenda klimaat | 105 | 254 | 359 |
| Klimaat mondiaal | 886 | 1.130 | 2.016 |
| Onderzoek en opdrachten | 16.938 | ‒ 277 | 16.661 |
| Programma Opwek Energie op Rijksvastgoed (OER) | 8.896 | ‒ 2.000 | 6.896 |
| Energiehulp Oekraïne | 29.500 | 29.500 | |
| Projecten Kernenergie | 41.720 | ‒ 7.879 | 33.841 |
| Bijdrage aan agentschappen | 176.486 | ‒ 3.888 | 172.598 |
| Bijdrage RVO.nl | 146.180 | ‒ 1.513 | 144.667 |
| Bijdrage RDI | 7.835 | ‒ 1.649 | 6.186 |
| Bijdrage NEa | 16.104 | 16.104 | |
| Bijdrage KNMI | 2.792 | 2.792 | |
| Bijdrage NVWA | 1.018 | ‒ 118 | 900 |
| Bijdrage RIVM | 87 | ‒ 87 | 0 |
| Bijdrage RWS | 2.470 | ‒ 521 | 1.949 |
| Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 169.177 | ‒ 6.087 | 163.090 |
| Doorsluis COVA-heffing | 111.000 | ‒ 9.000 | 102.000 |
| TNO kerndepartement | 55.992 | 2.913 | 58.905 |
| TNO SodM | 2.185 | 2.185 | |
| Bijdrage aan medeoverheden | 596.538 | 2.854 | 599.392 |
| Uitkoopregeling | 1.055 | 132 | 1.187 |
| Regeling toezicht energiebesparingsplicht | 13.610 | ‒ 401 | 13.209 |
| Uitvoeringskosten klimaat medeoverheden | 581.873 | 3.123 | 584.996 |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 37.019 | 180 | 37.199 |
| Nuclear Research Group (NRG) | 20.199 | 20.199 | |
| Internationale contributies | 16.681 | 319 | 17.000 |
| PBL Rekenmeesterfunctie | 139 | ‒ 139 | 0 |
| Storting begrotingsreserve | 0 | 44.120 | 44.120 |
| Storting in begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie | 0 | 44.120 | 44.120 |
| Ontvangsten | 2.586.354 | 76.854 | 2.663.208 |
| Ontvangsten COVA | 111.000 | 111.000 | |
| Opbrengst heffing ODE (SDE++) | 5.000 | 5.000 | |
| Ontvangsten zoutwinning | 2.511 | 2.511 | |
| Onttrekking reserve duurzame energie en klimaattransitie | 1.218.529 | 1.218.529 | |
| ETS-ontvangsten | 900.000 | 900.000 | |
| Diverse ontvangsten | 288.457 | 76.854 | 365.311 |
| Opbrengsten tenders Wind op Zee | 60.857 | 60.857 |
| Verplichtingen | 15.589.989 | ‒ 238.307 | 15.351.682 |
| waarvan garantieverplichtingen | 0 | 0 | |
| waarvan overige verplichtingen | 15.589.989 | ‒ 238.307 | 15.351.682 |
Budgetflexibiliteit
De budgetflexibiliteit in de Ontwerpbegroting 2024 was 49%, ofwel 51% van het beschikbare kasbudget was al juridisch verplicht. 48% van het budget was bestuurlijk gebonden en 1 % beleidsmatig gereserveerd. Met de mutaties van de 1e en 2e suppletoire begrotingen stijgt het percentage juridisch verplicht naar 98%: het resterende budget is vrijwel geheel bestuurlijk gebonden, bijvoorbeeld door de afspraak dat onbesteed gebleven middelen binnen het SDE-domein in de begrotingsreserve Duurzame energie en klimaattransitie gestort moeten worden.
Toelichting
Verplichtingen
De wijziging in de verplichtingenstand bij de 2e suppletoire begroting is het saldo van verhogingen en verlagingen van diverse verplichtingenbudgetten. De wijziging behorende tot deze suppletoire begroting betreft ‒ € 238,3 mln. De belangrijkste verplichtingenmutaties zijn:
- Demonstratieregeling Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) (- € 91,1 mln): het verplichtingenbudget voor de maatregel voor vergassingsprojecten uit het Klimaatfonds1, die via het instrument de DEI+ uitgevoerd wordt, wordt fors naar beneden bijgesteld in de begroting van 2024. Er heeft dit jaar een deelopenstelling in de DEI+-regeling plaatsgevonden voor projecten die zich richten op het demonstreren en opschalen van vergassingstechnologie. Voor deze openstelling was dit jaar € 110 mln beschikbaar. De openstelling is eind augustus gesloten en de projecten die in aanmerking komen hebben meer voorbereidingstijd nodig dan eerder werd voorzien. Hierdoor zal een fors deel van het verplichtingenbudget dit jaar niet worden gebruikt.
- SDE + (- € 29,9 mln) zie toelichting bij de uitgaven.
- SDE ++ (- € 61,3 mln): dit betreft diverse mutaties waarmee tekorten binnen het SDE-domein worden opgelost en waarmee het restant van de meevaller in 2024 in de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie wordt gestort.
- NGF-project NieuweWarmteNu!: zie toelichting bij de uitgaven.
- Tijdelijk prijsplafond energie kleinverbruikers 2023 (€ 76,7 mln): zie toelichting bij de uitgaven.
- Compensatie aanbestedende diensten SEFE-contracten (- € 19,9 mln): zie toelichting bij de uitgaven.
- Kwaliteitsbudget energieprojecten (- € 24,9 mln): zie toelichting bij de uitgaven. Het verschil tussen de kas- en verplichtingenbudgetten wordt hier veroorzaakt doordat overtollige verplichtingenruimte wordt afgeboekt.
- Energiecoöperaties en burgerbetrokkenheid energietransitie (-€ 16,0 mln): verplichtingen die oorspronkelijk in 2024 aangegaan zouden worden vinden geen doorgang. Vandaar dat deze middelen worden afgeboekt.
- Efficiëntere benutting elektriciteitsnetten (- € 18,1 mln): zie toelichting bij de uitgaven.
- Uitvoeringskosten klimaat medeoverheden (- € 24,9 mln): via de tijdelijke regeling ‘capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid’ (CDOKE) is er € 19,9 mln additioneel toegekend aan de provincies voor het werk dat zij doen om de doorontwikkeling van kansrijke energiehub-initiatieven (€ 18,1 mln) te faciliteren en voor het opzetten van pilots toekomstbestendige bedrijventerreinen (€ 2,8 mln). Daarnaast is een storting in de BTW-compensatiefonds gedaan van totaal € 3,9 mln. Verder is er € 40,2 mln aan onderuitputting op het verplichtingenbudget afgeboekt.
Uitgaven
Subsidies
SDE
Uit de prognoses van RVO blijkt dat er binnen het SDE-domein minder wordt uitgegeven op de SDE dan oorspronkelijk was geraamd. Conform de systematiek van het SDE-domein wordt onderuitputting afgestort in de reserve duurzame energie. Dit is na het dekken van tekorten binnen de ISDE (niet-klimaatfondsdeel) en HER+.
SDE+
Uit de prognoses voor de diverse SDE+-uitgaven blijkt dat er per saldo onderuitputting optreedt, dit komt met name door onderuitputting op het flankerend beleid. Conform de systematiek van het SDE-domein wordt onderuitputting afgestort in de reserve duurzame energie. Dit is na het dekken van tekorten binnen de ISDE (niet-klimaatfondsdeel) en HER+.
ISDE
Uit prognoses van RVO blijkt dat er voor het klimaatfonds deel van de ISDE dit jaar waarschijnlijk minder wordt uitgegeven dan dat er gebudgetteerd stond omdat er minder aanvragen zijn gedaan dan oorspronkelijk verwacht was. Daarom wordt er € 13,7 mln aan budget afgeboekt.
NGF-project NieuweWarmteNu!
Het budget voor het NGF-project NieuweWarmteNu! wordt naar beneden bijgesteld in de begroting van 2024. Er worden minder voorschotten uitbetaald dan eerder werd voorzien. De oorzaak hiervan is dat projecten zijn vertraagd en daardoor achterlopen met het maken van kosten die worden gesubsidieerd.
Tijdelijk prijsplafond energie kleinverbruikers 2023
Zie ook de toelichting onder het kopje ‘diverse ontvangsten’.
Met ingang van 2024 is het prijsplafond niet meer van kracht.
Leveranciers leveren maandelijks nog jaar- en eindnota’s aan, zodat RVO
de definitieve prijsplafondkortingen kan verrekenen met het door de
leverancier ontvangen subsidievoorschot. Dit leidt in sommige gevallen
tot ontvangsten en in andere gevallen tot uitgaven. Op basis van de
laatste raming van RVO wordt er in 2024 een tegenvaller in de uitgaven
van € 77 mln en een meevaller in de ontvangsten van € 77
mln verwacht.
Compensatie aanbestedende diensten SEFE-contracten
De laatste prognose van RVO leert dat er gerekend wordt op nog ongeveer € 9,6 mln aan betalingen voor het einde van het jaar. Daarmee zullen de totale uitgaven voor dit jaar op circa € 40 mln uitkomen. Om die reden is € 19,8 mln afgeboekt.
Kwaliteitsbudget energieprojecten
Met amendement, Kamerstuk 36 410 XIII, nr. 27, is in totaal € 25 mln vrijgemaakt voor een kwaliteitsbudget dat bijdraagt aan het herstellen en versterken van de ecologie en landschapskwaliteit bij en rondom projecten voor hernieuwbare energie op land. Dit jaar wordt er € 14,6 mln via een Decentrale Uitkering (DU) overgeheveld naar het gemeente- en provinciefonds. De resterende € 10,3 mln wordt in 2025 overgeheveld. De RES regio’s kunnen dit budget dan inzetten bij projecten voor hernieuwbare energie op land. Omdat dit een overheveling betreft wordt dit volgens de reguliere begrotingssystematiek zichtbaar als een negatieve mutatie op het budget en niet als gerealiseerde uitgaven.
Subsidie project Djewels
De definitieve goedkeuring van het project Djewels vindt later plaats dan oorspronkelijk gepland. Hierdoor wordt er afgeweken van het initiële betaalritme en is de subsidiebehoefte in 2024 lager dan gepland.
Efficiëntere benutting elektriciteitsnetten
Vanuit het budget voor de efficiëntere benutting van elektriciteitsnetten worden er middelen overgeheveld naar ‘Uitvoeringskosten klimaat medeoverheden’ (€ 18,1 mln). Vanuit dit budget worden deze middelen ingezet voor de tijdelijke regeling CDOKE. Via deze regeling worden middelen aan provincies beschikbaar gesteld voor een programmatische uitvoeringsaanpak, het aanstellen van hubregisseurs, advies, selecteren van kansrijke initiatieven en samenwerking met gemeenten en netbeheerders. Omdat dit een overheveling betreft wordt dit volgens de reguliere begrotingssystematiek zichtbaar als een negatieve mutatie op het budget en niet als gerealiseerde uitgaven.
Stortingen begrotingsreserve
Storting in begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie
Conform de systematiek binnen het SDE-domein wordt verwachte onderuitputting op de regelingen gestort in de reserve duurzame energie en klimaattransitie.
Ontvangsten
Diverse ontvangsten
Deze mutatie in de begroting heeft betrekking op de ontvangsten op het Tijdelijk prijsplafond voor energie kleinverbruikers 2023. Met ingang van 2024 is het prijsplafond definitief niet meer van kracht. Leveranciers leveren maandelijks nog steeds jaar- en eindnota’s aan, zodat RVO de definitieve prijsplafondkortingen kan verrekenen met het door de leverancier ontvangen subsidievoorschot. Dit leidt in sommige gevallen tot ontvangsten en in andere gevallen tot uitgaven. Uit de laatste raming van RVO blijkt dat er in 2024 ruim € 76 mln meer terugbetaald moet worden door energiebedrijven aan RVO dan eerder werd verwacht. Deze ontvangsten worden ingezet ter dekking van de hogere uitgaven in 2024.
Toelichting op de begrotingsreserves
| Stand 1/1/2024 | 5.773,4 |
| + Geraamde storting | 44,1 |
| – Geraamde onttrekking | ‒ 1.218,5 |
| Stand (raming) per 31/12/2024 | 4.599,0 |
De begrotingsreserve voor duurzame energie en klimaattransitie is bestemd voor onbesteed gebleven middelen als gevolg van lagere SDE-subsidiebedragen door prijsfluctuaties, vertraging of het niet doorgaan van projecten waaraan subsidie is toegekend op basis van de SDE, de SDE+, de SDE++, de HER+ of de ISDE. Via de reserve blijven deze middelen ook in de toekomst beschikbaar voor het stimuleren van hernieuwbare energieproductie of CO2-reductie. In 2024 zal in totaal € 1218,5 mln aan de begrotingsreserve onttrokken worden als gevolg van:
- Bij de Startnota van het kabinet Rutte-III is besloten € 1.700 mln verspreid over meerdere jaren aan de reserve te onttrekken en toe te voegen aan het meerjarig voor de SDE++ beschikbare budget. Voor 2024 gaat het om een bedrag van € 400 mln.
- Daarnaast wordt € 4,2 mln onttrokken ter financiering van de kasgevolgen van het amendement-Sienot over de ophoging van de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) naar € 100 mln.
- Ter financiering van een aantal door de Kamer aangenomen amendementen bij de begrotingsbehandeling 2024 wordt in totaal € 175 mln (onbestede middelen Porthos-lening) aan de reserve onttrokken.
- Ter dekking van de kosten van de nadeelcompensatie kolencentrales wordt € 497,1 mln aan eerder in de reserve gestorte middelen weer aan de reserve onttrokken.
- Om de hogere bevoorschotting aan TenneT op de subsidie voor de aanleg van het net op zee te dekken wordt in 2024 € 22 mln aan de reserve onttrokken.
- Om het tekort op de continuering van de HER+ via de DEI+ te dekken wordt € 7,2 mln aan de reserve onttrokken.
- Ter dekking van het tekort op de SDE wordt er € 113 mln onttrokken uit de reserve.
Daarnaast wordt in 2024 € 44,1 mln gestort in de reserve, dit is gebaseerd op het saldo van mee- en tegenvallers binnen de SDE (+(++)), HER+ en ISDE.
| Stand 1/1/2024 | 18,0 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | ‒ 0,2 |
| Stand (raming) per 31/12/2024 | 17,8 |
De begrotingsreserve voor de garantieregeling Aardwarmte is bedoeld om het budget voor het mogelijk uitbetalen van verliesdeclaraties meerjarig in te kunnen zetten en een eventuele mismatch in de tijd tussen inkomsten (premies) en uitgaven (verliesdeclaraties) op te vangen. Om gebruik te kunnen maken van de garantieregeling Aardwarmte betalen marktpartijen een kostendekkende premie aan de uitvoerder van de regeling (RVO.nl) die wordt gestort in de begrotingsreserve. In 2024 zijn er geen garanties verstrekt en dus ook geen provisies ontvangen. De onttrekking betreft de kosten die RVO maakt voor de uitvoering van de regeling.
| Stand 1/1/2024 | 6,6 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | |
| Stand (raming) per 31/12/2024 | 6,6 |
De middelen in de begrotingsreserve risicopremie NRG zullen worden aangesproken als de Nuclear Reseach Group (NRG) – al dan niet tijdelijk of gedeeltelijk – niet kan voldoen aan de terugbetalingsverplichtingen volgens de afgesloten leningsovereenkomst.
3.5 Beleidsartikel 5 Een veilig Groningen met perspectief
Budgettaire gevolgen van beleid
| Verplichtingen | 4.011.689 | ‒ 195.761 | 3.815.928 |
| Uitgaven | 2.897.117 | ‒ 172.221 | 2.724.896 |
| Subsidies (regelingen) | 175.210 | ‒ 6.223 | 168.987 |
| Waardevermeerderingsregeling | 67.124 | 67.124 | |
| Geestelijke bijstand | 550 | 550 | |
| Duurzaam herstel | 14.078 | 14.078 | |
| Woonbedrijf | 1.330 | 1.330 | |
| Diverse subsidies versterken | 63.387 | ‒ 6.223 | 57.164 |
| Subsidieregelingen bestuurlijke afspraken | 7.914 | 7.914 | |
| Huurderscompensatie | 350 | 350 | |
| Nieuwbouwregeling | 4.930 | 4.930 | |
| Economische bedrijvigheid | 10.693 | 10.693 | |
| Uitbreiding bereik woningsverbeteringssubsidie | 4.854 | 4.854 | |
| (Schade)vergoeding | 817.985 | ‒ 30.681 | 787.304 |
| Vergoeding fysieke schade | 424.479 | 87.021 | 511.500 |
| Vergoeding waardedaling | 64.000 | ‒ 31.000 | 33.000 |
| Vergoeding immateriële schade | 88.215 | 12.785 | 101.000 |
| Commissie Bijzondere Situaties | 3.231 | 3.231 | |
| Herbeoordeling waardedaling | 522 | 198 | 720 |
| Vastgelopen dossiers | 19.310 | ‒ 14.810 | 4.500 |
| Vergoeding zelf aangebrachte voorzieningen | 232 | ‒ 198 | 34 |
| Vergoeding schade door versterkingsmaatregelen | 63.450 | ‒ 14.677 | 48.773 |
| Knelpunten (bestuurlijke afspraken) | 5.084 | 2.000 | 7.084 |
| Versterken industrie | 1.359 | 1.359 | |
| Knelpunten IMG | 35.453 | 35.453 | |
| Versterken in eigen beheer | 111.650 | ‒ 72.000 | 39.650 |
| Duurzaam herstel | 1.000 | 1.000 | |
| Opdrachten | 1.219.258 | ‒ 101.925 | 1.117.333 |
| Werkbudgetten | 26.174 | ‒ 3.001 | 23.173 |
| Versterkingsoperatie | 637.837 | ‒ 83.257 | 554.580 |
| Knelpunten (bestuurlijke afspraken) | 23.642 | ‒ 2.000 | 21.642 |
| Versterken industrie | 241 | 241 | |
| Vergoeding Norg akkoord | 490.897 | 490.897 | |
| Vastgelopen dossiers | 3.500 | 1.000 | 4.500 |
| Verduurzaming bij versterken | 28.967 | ‒ 14.667 | 14.300 |
| Duurzaam Herstel | 8.000 | 8.000 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 275.092 | 0 | 275.092 |
| Bijdrage RVO.nl | 272.522 | 272.522 | |
| Bijdrage aan bestuur Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) | 2.570 | 2.570 | |
| Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 9.458 | ‒ 8.058 | 1.400 |
| TNO publieke SDRA | 1.400 | 1.400 | |
| Raad voor Rechtsbijstand | 8.058 | ‒ 8.058 | 0 |
| Bijdrage aan medeoverheden | 393.654 | ‒ 24.487 | 369.167 |
| Mkb-programma (bestuurlijke afspraken) | 7.264 | 7.264 | |
| Nationaal Programma Groningen | 98.306 | 98.306 | |
| Compensatie gemeenten en provincie (bestuurlijke afspraken) | 114.766 | 114.766 | |
| Clustering en gebiedsfonds (bestuurlijke afspraken) | 96.640 | ‒ 24.987 | 71.653 |
| Sociaal-emotionele ondersteuning door gemeenten (bestuurlijke afspraken) | 7.158 | 1.000 | 8.158 |
| NCG bijdrage aan medeoverheden | 6.700 | ‒ 500 | 6.200 |
| Knelpunten gemeente sociaal domein | 14.400 | 14.400 | |
| Leefbaarheid en wijkontwikkeling | 20.000 | 20.000 | |
| Sociale agenda | 15.100 | 15.100 | |
| Erfgoedprogramma | 13.320 | 13.320 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 6.460 | ‒ 847 | 5.613 |
| Adviescollege Veiligheid Groningen (ACVG) | 168 | 168 | |
| Raad voor de Rechtspraak | 6.292 | ‒ 847 | 5.445 |
| Ontvangsten | 3.380.978 | ‒ 42.799 | 3.338.179 |
| Ontvangsten Mijnbouwwet | 280.000 | 280.000 | |
| Dividenduitkering EBN | 1.567.000 | 1.567.000 | |
| Dividenduitkering GasTerra | 3.600 | 3.600 | |
| Ontvangsten NAM fysieke schade | 450.418 | 450.418 | |
| Ontvangsten NAM uitvoeringskosten schade | 398.998 | 398.998 | |
| Ontvangsten NAM waardedaling | 60.747 | 60.747 | |
| Ontvangsten NAM immateriële schade | 159.572 | 159.572 | |
| Ontvangsten NAM publieke SDRA | 3.506 | 3.506 | |
| Ontvangsten NAM versterken industrie | 3.073 | 3.073 | |
| Diverse ontvangsten | 4.145 | ‒ 401 | 3.744 |
| Ontvangsten NAM versterkingsoperatie | 389.183 | ‒ 38.560 | 350.623 |
| Nationaal Programma Groningen (bijdrage NAM) | 50.000 | 50.000 | |
| Ontvangsten NAM Nieuwbouwregeling | 6.665 | 6.665 | |
| Ontvangsten NAM juridische bijstand | 4.071 | ‒ 3.838 | 233 |
| Verplichtingen | 4.011.689 | ‒ 195.761 | 3.815.928 |
| waarvan garantieverplichtingen | 0 | 0 | |
| waarvan overige verplichtingen | 4.011.689 | ‒ 195.761 | 3.815.928 |
Budgetflexibiliteit
Van het totale uitgavenbudget op artikel 5 in 2024 is circa 98% juridisch verplicht, 1% bestuurlijk gebonden en de overige 1% beleidsmatig gereserveerd. Dit is het geval omdat de meeste uitgaven op artikel 5 een verplichting zijn op basis van wettelijke of ministeriële regelingen, zoals de schadevergoedingen en de versterkingskosten, of onderdeel zijn van de bestuurlijke afspraken uit november 2020.
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget voor 2024 wordt bij de 2e suppletoire begroting per saldo met € 195,8 mln verlaagd ten opzichte van de suppletoire begroting september. De verlaging van het verplichtingenbudget is met name het gevolg van:
- Een verhoging van het verplichtingenbudget voor de Vergoeding fysieke schade door het IMG (€ 28,4 mln). Dat komt onder andere door het inhaaleffect van de in 2023 opgelopen werkvoorraad en doordat in 2024 meer schademeldingen zijn afgehandeld dan eerder verwacht.
- Een verhoging van het verplichtingenbudget voor de Vergoeding Immateriële schade door het IMG (€ 12,8 mln), omdat het aantal aanvragen groter is dan eerder ingeschat.
- Verlaging van het verplichtingenbudget voor de Vergoeding Waardedaling (- € 31 mln). Omdat de regeling voor niet-woningen net is opengesteld worden minder uitgaven verwacht.
- Lagere verplichtingen voor vastgelopen dossiers (- € 13,8 mln). Het is moeilijk om een raming te maken van de dossiers die in enig jaar worden afgerond. Het in 2024 beschikbare budget lijkt niet volledig in 2024 benodigd te zijn.
- Een verlaging van het verplichtingenbudget ( - € 16,5 mln) voor de vergoeding van schade door versterkingsmaatregelen omdat er minder aanvragen worden verwacht dan eerder begroot.
- Een verlaging van het verplichtingenbudget (- € 41 mln) voor versterken in eigen beheer omdat er minder aanvragen worden verwacht dan eerder begroot.
- Een verlaging van het verplichtingenbudget voor de versterkingsoperatie (- € 83,7 mln) doordat er naar verwachting minder adressen in 2024 worden versterkt dan eerder begroot.
- Lagere verplichtingen voor verduurzaming bij versterking (- € 11,3 mln) omdat er in 2024 minder adressen verduurzaamd zullen worden dan eerder verwacht.
- Een verlaging van het verplichtingenbudget voor clustering en gebiedsfonds ( € -26,1 mln) omdat er minder middelen in 2024 benodigd zijn dan eerder begroot.
Diverse kleinere mutaties van hogere en lagere verplichtingen verklaren het resterend verschil (€ 13,5 mln).
Uitgaven
(Schade)vergoeding
Vergoeding fysieke schade
Sinds 1 juli 2020 besluit het IMG over (fysieke) schadevergoedingen aan bewoners uit Groningen die aardbevingsschade hebben als gevolg van de gaswinning. Het IMG verwacht € 87 mln meer uit te keren in 2024 dan eerder werd verwacht. Dat komt onder andere door het inhaaleffect van de in 2023 opgelopen werkvoorraad en doordat in 2024 meer schademeldingen zijn afgehandeld dan eerder verwacht.
Vergoeding waardedaling
Sinds september 2020 besluit het IMG over vergoedingen voor de waardedaling van woningen in het aardbevingsgebied. De waardedalingsregeling niet-woningen is net opengesteld en het IMG verwacht in 2024 minder uitbetalingen dan geraamd (- € 31 mln).
Vergoeding immateriële schade
Het IMG verwacht voor de regeling voor immateriële schadevergoedingen tot eind 2024 € 12,8 mln meer uit te geven dan eerder geraamd. Dit wordt veroorzaakt doordat er meer aanvragen zijn afgehandeld dan verwacht en doordat de verruiming van de regeling, zoals aangekondigd door het IMG op 19 april 2023, met terugwerkende kracht is ingevoerd.
Vastgelopen dossiers
Op het financieel instrument subsidies worden lagere uitgaven verwacht voor vastgelopen dossiers (- € 14,8 mln). Dit komt ten eerste doordat het budget voor vastgelopen dossiers voor IMG niet volledig benodigd lijkt in 2024. Het blijkt in de praktijk lastig om een goede raming te maken van het aantal zaken dat in enig jaar wordt afgerond. Ten tweede is er een overboeking naar het financieel instrument opdrachten gedaan voor de behandeling van vastgelopen dossiers door NCG (- € 1 mln).
Vergoeding schade door versterkingsmaatregelen
De verwachte uitgaven voor schade door versterkingsmaatregelen zijn naar beneden bijgesteld. Dit komt omdat er naar verwachting minder adressen behandeld worden in 2024 omdat met name woningcoöperaties wachten met een aanvraag tot de Ministeriële regeling is aangepast.
Versterken in eigen beheer
De verwachte uitgaven voor versterken in eigen beheer worden met € 72 mln naar beneden bijgesteld. Hiervoor geldt dat met name woningcoöperaties wachten met een aanvraag tot de Ministeriële regeling is aangepast.
Opdrachten
Versterkingsoperatie
De lagere uitgaven op de versterkingsoperatie in de categorie opdrachten worden veroorzaakt door een bijstelling van uitgaven aan de versterkingsoperatie en aan maatwerk. Naar verwachting worden er in 2024 minder adressen versterkt dan eerder begroot. Hierdoor worden de uitgaven met € 83,3 mln omlaag bijgesteld.
Verduurzaming bij versterken
Verduurzaming bij versterken behelst maatregel 28 uit Nij Begun waarbij de NCG versterking combineert met isolatiemaatregelen. De verwachte uitgaven worden met € 14,7 mln naar beneden bijgesteld omdat er in 2024 minder adressen worden verduurzaamd dan eerder verwacht.
Bijdrage aan medeoverheden
Clustering en gebiedsfonds (bestuurlijke afspraken)
In het kader van de bestuurlijke afspraken uit 2020 worden uitkeringen gedaan aan medeoverheden voor clustering van woningen en het gebiedsfonds (blokken B en D ). Hiervoor is in juli 2024 de meerjarige regeling gepubliceerd. Voor Blok B zijn minder middelen in 2024 benodigd dan begroot. Daarom worden de verwachte uitgaven naar beneden bijgesteld.
Ontvangsten
Ontvangsten NAM versterkingsoperatie
De ontvangsten voor versterkingsoperatie vallen lager uit dan
verwacht
(- € 38,6 mln), omdat de NAM slechts 30% van de factuur heeft
betaald.
3.6 Beleidsartikel 6 Bijdrage Nationaal Groeifonds
Budgettaire gevolgen van beleid
| Verplichtingen | 0 | 0 | 0 |
| Uitgaven | 0 | 0 | 0 |
| Bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken | 0 | 0 | 0 |
| Bijdrage aan het Nationaal Groeifonds | 0 | 0 | 0 |
| Ontvangsten | 0 | 0 | 0 |
| waarvan garantieverplichtingen | 0 | 0 | |
| waarvan overige verplichtingen | 0 | 0 | 0 |
Budgetflexibiliteit
Niet van toepassing.
Toelichting
Verplichtingen en uitgaven
Er zijn geen mutaties op dit artikel.
4 De niet-beleidsartikelen
4.1 Artikel 40 Apparaat Kerndepartement
| Verplichtingen | 762.233 | ‒ 22.587 | 739.646 |
| Uitgaven | 762.233 | ‒ 22.587 | 739.646 |
| Personele uitgaven | 585.490 | ‒ 20.777 | 564.713 |
| waarvan eigen personeel | 408.572 | ‒ 16.808 | 391.764 |
| waarvan inhuur externen | 152.435 | 7.308 | 159.743 |
| waarvan overige personele uitgaven | 24.483 | ‒ 11.277 | 13.206 |
| Materiële uitgaven | 176.743 | ‒ 1.810 | 174.933 |
| waarvan ICT | 16.084 | ‒ 5.997 | 10.087 |
| waarvan bijdrage aan SSO's | 31.403 | 0 | 31.403 |
| waarvan DICTU | 28.317 | 0 | 28.317 |
| waarvan overige materiële uitgaven | 100.939 | 4.187 | 105.126 |
| Ontvangsten | 141.259 | ‒ 26.870 | 114.389 |
| NCG | 117.028 | ‒ 27.030 | 89.998 |
| Overig | 24.231 | 160 | 24.391 |
Toelichting
Verplichtingen en uitgaven
Personele uitgaven
De raming van de personele uitgaven wordt met ongeveer € 20,8 mln verlaagd. Dit komt mede door:
- De actualisatie van de raming voor uitgaven aan de versterkingsoperatie NCG. Hiermee worden de personele uitgaven met circa € 13,7 mln naar beneden bijgesteld door het in dit jaar niet meer kunnen vervullen van vacatures. Daarnaast vindt binnen het apparaatsbudget van de NCG een correctie plaats waarbij ongeveer € 3 mln wordt overgeheveld van het budget voor personele uitgaven, naar het budget voor materiële uitgaven.
- Het budget voor externe inhuur is verhoogd met € 7,3 mln. Het budget voor externe inhuur is binnen het departement centraal belegd. De verhoging van dit budget is het gevolg van doorbelasting van de kosten voor externe inhuur aan de (beleids)directies die het betreft.
- De overige personele uitgaven worden per saldo met ongeveer € 11,3 mln verlaagd. Dit komt mede door het afboeken van onderuitputting van € 14,5 mln. Daarnaast is het budget voor de Landsadvocaat verhoogd met € 3,2 mln wegens verhoogde inzet van externe juridische expertise.
Materiële uitgaven
De raming van de materiële uitgaven wordt verlaagd met € 1,8 mln. Dit komt door:
- Een verlaging van het budget voor ICT van ongeveer € 6 mln. Dit komt onder andere door diverse overhevelingen naar dienstonderdelen voor het programma Transparantie in Informatie (€ 2,4 mln). Daarnaast is er een technische budgetoverheveling geweest van circa € 1,9 mln naar LVVN. Met deze correctie wordt LVVN gecompenseerd voor kosten die EZ/KGG maakt op een met LVVN gedeeld begrotingsinstrument, voor het programma Transparantie in Informatie. Tot slot wordt onderuitputting op het ICT-ontwikkelbudget afgeboekt ter hoogte van ongeveer € 1,7 mln.
- Een verhoging van de raming van de overige materiële uitgaven met € 4,2 mln. Zo vindt binnen het apparaatsbudget van de NCG een technische correctie plaats waarbij € 3 mln wordt overgeheveld van het budget voor personele uitgaven, naar het budget voor materiële uitgaven. Daarnaast worden de overige materiële uitgaven verhoogd vanwege extra kosten voor het gebruik van P-Direkt (€ 1 mln). Tot slot is er een bijdrage ontvangen van IenW (€ 0,7 mln) voor de klimaatcampagne 'Zet ook de knop om'.
Ontvangsten
De raming van de ontvangsten wordt verlaagd met ongeveer € 26,9 mln. Dit komt met name door de actualisatie van de raming van de versterkingsoperatie NCG. De NAM heeft de factuur voor de versterkingskosten maar voor 30% betaald i.p.v. 100%. Dit werkt door in de van NAM te ontvangen vergoeding voor de apparaatskosten van NCG die hiermee gemoeid gaan.
4.2 Artikel 41 Nog onverdeeld
| Verplichtingen | 0 | 0 | 0 |
| Uitgaven | 0 | 0 | 0 |
| Prijsbijstelling | 0 | 0 | 0 |
| Loonbijstelling | 0 | 0 | 0 |
| Onvoorzien | 0 | 0 | 0 |
| Ontvangsten | 0 | 0 | 0 |
Toelichting op de verplichtingen en uitgaven
Er zijn geen mutaties bij het artikel «Nog onverdeeld».
__Ontwerp-Meerjarenprogramma Klimaatfonds 2025 | Rapport | Rijksoverheid.nl↩︎