Memorie van toelichting

Wijziging van de begrotingsstaat van het Deltafonds voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota)

Memorie van toelichting

Nummer: 2024D44742, datum: 2024-11-29, bijgewerkt: 2024-11-29 18:56, versie: 2

Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-36625-J-2).

Gerelateerde personen:

Eerste ondertekenaar: B. Madlener, minister van Infrastructuur en Waterstaat (Ooit PVV kamerlid)

Onderdeel van kamerstukdossier 36625 J-2 Wijziging van de begrotingsstaat van het Deltafonds voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota).

Onderdeel van zaak 2024Z18742:

Indiener: B. Madlener, minister van Infrastructuur en Waterstaat
Voortouwcommissie: vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat

Onderdeel van activiteiten:

2024-12-03 15:50: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
2024-12-04 10:15: Procedurevergadering IenW (Procedurevergadering), vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat
2024-12-05 10:00: Wijziging van de begrotingsstaat van het Deltafonds voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Najaarsnota) (Inbreng feitelijke vragen), vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat

Preview document (🔗 origineel)

Tweede Kamer der Staten-Generaal	2
Vergaderjaar 2024‒2025

36 625J

Wijziging van de begrotingsstaat van het Deltafonds (J) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in:

de begrotingsstaat voor het begrotingsfonds Deltafonds (J)

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,

B. Madlener

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

Algemeen

Naar aanleiding van de motie van de leden Van Helvert en Van Veldhoven (Kamerstukken II 2015–2016 34 475 XII, nr. 12) worden bij alle begrotingsartikelen op het Mobiliteitsfonds en Deltafonds groter dan € 1 miljard de begrotingsmutaties boven de € 5 miljoen toegelicht. Dit heeft als praktische uitwerking dat bij de artikelen tussen de € 200 miljoen en € 1 miljard de ondergrens voor technische mutaties ook neerwaarts is bijgesteld. Voor beleidsmatige mutaties was er bij de artikelen van deze omvang reeds sprake van een ondergrens van € 5 miljoen. De norm voor het toelichten van de begrotingsmutaties op het niveau van artikelonderdeel is als volgt:

< 50	1	2
=> 50 en < 200	2	4
=> 200 < 1000	5	5
=> 1000	5	5

Opbouw

Dit wetsvoorstel kent een opbouw waarbij afhankelijk van de informatie vraag- en behoefte verder kan worden ingezoomd. Deze verdiepingsslag is als volgt opgebouwd:

Allereerst is de begroting(wet)staat voor het Deltafonds voor het jaar 2024 opgenomen. Deze dient ter autorisatie van de mutaties die op artikelniveau in de verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen worden voorgesteld.
Daarna is eerst op hoofdlijnen (paragraaf 2.1) inzicht verstrekt in de belangrijkste budgettaire voorstellen die leiden tot wijziging van de begroting. Hiermee kan snel een indruk worden verkregen van de inhoud van dit wetsvoorstel.
Via de artikelsgewijze toelichting (paragraaf 3) worden alle beleidsmatig relevante mutaties op het niveau van het artikelonderdeel zichtbaar gemaakt, en waar zinvol en relevant, ook toegelicht. Dit rekening houdend met de norm zoals hierboven is aangegeven.
Als onderdeel van de artikelsgewijze toelichting is in de verdiepingsbijlage (paragraaf 4.1) door middel van een meerjarige mutatietabel op artikelonderdeelniveau de aansluiting gemaakt tussen de vorige stand van de begroting en de nu voorgestelde stand. Dit voor de volledige looptijd van het fonds.
Tenslotte zijn in de verdiepingsbijlage (paragraaf 4.2) van dit wetsvoorstel de MIRT projecttabellen met de realisatieprojecten alsmede de verkenningen en planuitwerking programma’s opgenomen waarin de begrotingsmutaties op projectniveau zichtbaar zijn gemaakt. Deze (meerjarige) MIRT- tabellen zijn in ieder geval voorzien van toelichtingen indien sprake is:
1. van een wijziging (anders dan door de verwerking van prijsbijstelling) in het taakstellend projectbudget groter dan 10% of meer dan € 10 miljoen
2. van een wijziging groter dan 1 jaar in de oplevering van het project.

2 De producten

2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties

In de onderstaande worden de belangrijkste mutaties van deze suppletoire begroting toegelicht.

Stand 1^e suppletoire begroting 2024		1.581,8
Stand Suppletoire Begroting September 2024		1.647,8


Belangrijkste suppletoire mutaties

Relevante kadermutaties:
1) Diverse overboekingen ministeries	diversen	‒ 0,9
2) Diverse overboekingen naar begroting IenW	diversen	1,6
3) Desalderingen	1	‒ 0,1

Stand 2^e suppletoire begroting 2024		1.648,4

Stand 1^e suppletoire begroting 2024		1.581,8
Stand Suppletoire Begroting September 2024		1.647,8


Belangrijkste suppletoire mutaties

Relevante kadermutaties:
1) Diverse overboekingen ministeries	diversen	‒ 0,9
2) Diverse overboekingen naar begroting IenW	diversen	1,6
3) Desalderingen	1	‒ 0,1

Stand 2^e suppletoire begroting 2024		1.648,4

Toelichting

Deze mutatie betreft overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken. De belangrijkste is een overboeking naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap als bijdrage aan de Nationale Wetenschapsagenda (€ -1,5 miljoen) van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
Deze mutatie betreft overboekingen van en naar de begroting van IenW. De belangrijkste is een toevoeging van € 1,4 miljoen aan het Deltafonds ter financiering van het onderzoeksprogramma 2024 met betrekking tot water- en bodemopgaven.
De desaldering betreft onder andere een EU-subsidieontvangst voor het programma LIFE-IP Klimaatadaptatie voor de periode 2021 t/m 2023 € 0,5 miljoen en de lagere ontvangsten € -0,6 miljoen betreffen met name bijdragen aan HWBP.

3 Productartikelen

3.1 Artikel 1 Investeren in waterveiligheid

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Verplichtingen		1.492.357	‒ 208.821	1.283.536
Uitgaven		553.257	32.833	586.090
waarvan juridisch verpplicht				57%

1.01	Grote projecten waterveiligheid	73.977	‒ 8.122	65.855
1.01.01	Programma HWBP-2 Waterschapsprojecten	55.937	4.386	60.323
1.01.02	Programma HWBP-2 Rijksprojecten	1.496	‒ 718	778
1.01.03	Ruimte voor de rivier	7.191	‒ 6.839	352
1.01.04	Maaswerken	9.353	‒ 4.951	4.402


1.02	Ontwikkeling waterveiligheid	443.466	52.876	496.342
1.02.01	Planning waterveilgheid	26.073	‒ 11.001	15.072
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	1.448		1.448
1.02.02	Aanleg waterveiligheid	417.393	63.877	481.270


1.03	Studiekosten	35.814	‒ 11.921	23.893
1.03.01	Studie en onderzoekskosten	35.814	‒ 11.921	23.893
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	8.024	1.864	9.888
1.03.02	Overige studiekosten	0		0

Ontvangsten		186.141	‒ 106	186.035
1.09	Ontvangsten investeren in waterveiligheid	186.141	‒ 106	186.035
1.09.01	Ontvangsten waterschappen HWBP-2	0	496	496
1.09.02	Overige ontvangsten HWBP-2	0		0
1.09.03	Ontvangsten waterschappen HWBP	185.788	‒ 662	185.126
1.09.04	Overige ontvangsten HWBP	0	410	410
1.09.05	Overige aanleg ontvangsten	353	‒ 350	3

Toelichting

Verplichtingen

Op het artikel Investeren in waterveiligheid zal in 2024 ca. € -209 miljoen minder aan verplichtingen worden vastgelegd.

HWBP Waterschapsprojecten (€ -124 miljoen)

Bij de HWBP waterschapsprojecten wordt de lagere verplichtingenrealisatie in 2024 met name veroorzaakt doordat meer tijd nodig is om het aanbestedingsproces te doorlopen en te onderhandelen met de opdrachtnemer bij HWBP Neder-Betuwe. Door een langere onderzoeksduur en besluitvorming over het voorkeursalternatief bij HWBP Geertruidenberg en HWBP Spijk-Westervoort.

Neder-Betuwe € -281 miljoen
Verplichtingenschuif doordat meer tijd nodig is om het aanbestedingsproces te doorlopen en te onderhandelen met de opdrachtnemer.
WS Gouderak € 99 miljoen
Hogere verplichtingenrealisatie in verband met actualisatie van de subsidieaanvraag.
Markermeerdijk € 79 miljoen
Verplichtingenschuif door actualiseren prijspeil en opgetreden risico's.
Diverse kleinere mutaties € 21 miljoen.

HWBP Rijksprojecten (€ -29 miljoen)

Doordat in 2024 de reservering voor Rijksprojecten niet aan aangesproken, wordt een bedrag van € -29 miljoen aan verplichtingenbudget doorgeschoven naar 2025.

Integraal rivierenmanagement (€ -16 miljoen)

Door een gebrek aan capaciteit en samenwerking tussen meerdere partijen bij Zuidelijke Maasdal is uitstel gegeven voor een uitgewerkte Plan van Aanpak/Samenwerkingsovereenkomst (PvA/SOK). Verder is een verschuiving van kasritme van Paddenpol naar latere jaren. Deze wijziging vloeit voort uit de bestuursovereenkomst (BOK).

Diverse kleinere mutaties tellen per saldo op tot € -40 miljoen.

Uitgaven

1.01 Grote projecten

De lagere realisatie van € -8,1 miljoen heeft met name betrekking op de risicoreserveringen Grensmaas en Ruimte voor de Rivier waarop in 2024 geen beroep is gedaan, respectievelijk € -3,7 en € -6,8 miljoen. Daarnaast is de realisatie € -1,3 miljoen lager in verband met een eindafrekening voor het project Zandmaas, deelproject Dijkring Neer. De bedragen worden doorgeschoven naar 2025. Voor HWBP-2 wordt een bedrag vanuit 2025 naar 2024 gehaald in verband met onvoorziene taken in 2024 € 3,7 miljoen.

1.02 Overige aanlegprojecten waterveiligheid

De mutaties op dit artikelonderdeel zijn hoofdzakelijk opgebouwd uit een drietal mutaties die per saldo leiden tot een verhoging van € 52,9 miljoen. Een verhoging als gevolg van de verwerking van het saldo 2024 € 56,1 miljoen, een overboeking naar het ministerie van OCW € -1,5 miljoen en overboekingen binnen het Deltafonds € -1,7 miljoen .

Saldo 2024 (€ 56.1 miljoen)

Dit artikelonderdeel wordt in 2023 verhoogd met € 72,4 miljoen in verband met verschuiving van de overprogrammering naar 2025. Daarnaast is er sprake van lagere uitgaven € 16,3 miljoen op de projecten;

Integraal rivierenmanagement (€ -8,0 miljoen)
Door een gebrek aan capaciteit en samenwerking tussen meerdere partijen bij Zuidelijke Maasdal is uitstel gegeven voor een uitgewerkte PvA/SOK. Verder is een verschuiving van kasritme van Paddenpol naar latere jaren. Deze wijziging vloeit voort uit de bestuursovereenkomst (BOK).
Diverse kleinere mutaties tellen per saldo op tot € -8,3 miljoen.

Overboeking naar ministerie OCW (€ -1,5 miljoen)

Dit betreft een overboeking naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap als bijdrage aan de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) ten behoeve van het meerjarig onderzoek in het thematisch programma binnen de NWA-programmalijn 2. Het betreft onderzoek naar systeemkennis van rivieren voor de lange termijn.

Overboekingen binnen het Deltafonds (€ -1,7 miljoen)

Het project IJsseldelta fase 2 is inmiddels volledig uitgevoerd, opgeleverd en overgedragen, met een meevaller van € -1,8 miljoen als resultaat. Daarnaast moeten bij HWBP- Rijksprojecten bij een deelproject van HWBP-Rijksprojecten de tandwielen voor de sluisdeuren te worden vervangen. Deze tegenvaller bedraagt € 0,2 miljoen. Per saldo wordt € -1,7 miljoen overgeboekt naar artikel 5.03 Investeringsruimte.

1.03 Studiekosten

De mutaties op dit artikelonderdeel zijn hoofdzakelijk opgebouwd uit een drietal mutaties die per saldo leiden tot een verlaging van € -11,9 miljoen. Een verlaging als gevolg van de verwerking van het saldo 2024 € -12,8 miljoen, overboeking van Hoofdstuk XII € 1,2 miljoen een desaldering van € 0,5 miljoen. Daarnaast zijn er diverse kleinere mutaties voor een bedrag van € -0,8 miljoen.

Saldo 2024 (€ -12,8 miljoen)

Voor de onderdelen Cyberveiligheid en Cyber Vitaal blijkt het erg lastig om de juiste expertise te werven, waardoor projecten vertraagd worden. De hiermee samenhangende uitgaven van resp. € 3 miljoen en € 2 miljoen schuiven om die reden door naar 2025. Op het Deltaprogramma ruimtelijke adaptie wordt € -3.3 miljoen doorgeschoven naar 2025 onder andere vanwege vertraging bij de subsidieverlening aan Groene klimaatpleinen en het Watersnoodmuseum, het beschikbaar bedrag gerelateerd aan de EU-subsidieontvangst voor Life-IP wordt doorgeschoven naar 2025. Daarnaast zijn er diverse kleinere mutaties voor een bedrag van € -4,5 miljoen.

Desaldering (€ 0,5 miljoen)

De desaldering betreft een EU-subsidieontvangst voor het programma LIFE Integrated Projects Klimaatadaptatie voor de periode 2021 t/m 2023.

Overboeking van Hoofdstuk XII (€ 1,2 miljoen)

Dit betreft een bijstelling van de beschikking voor het uitvoeren van het onderzoekprogramma 2024 water- en bodemopgaven, dat door RWS wordt uitgevoerd conform de Subsidieregeling Instituten voor Toegepast Onderzoek (SITO-regeling).

3.2 Artikel 2 Investeren in zoetwatervoorzieningen

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Verplichtingen		72.631	‒ 10.623	62.008
Uitgaven		78.220	‒ 5.060	73.160
waarvan juridisch verpplicht				92%

2.02	Ontwikkeling zoetwatervoorziening	73.867	‒ 4.770	69.097
2.02.01	Planning zoeterwatervoorziening	0		0
2.02.02	Aanleg zoetwatervoorziening	73.867	‒ 4.770	69.097


2.03	Studiekosten	4.353	‒ 290	4.063
2.03.01	Studie en onderzoekskosten Deltaprogramma	4.353	‒ 290	4.063
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	285	268	553

Ontvangsten		0		0

Toelichting

Verplichtingen

De verlaging van het beschikbare verplichtingenbedrag is gerelateerd aan de hieronder toegelichte uitgavenmutaties. Het hogere bedrag wordt heeft betrekking op het Deltaplan Zoetwater (€ -5,0 miljoen) omdat projecten later worden gestart vanwege herprioritering van capaciteit bij RWS en vanwege scopewijzigingen van bijvoorbeeld Den Oever, Gent-Terneuzen en Eefde.

Uitgaven

2.02 Overige waterinvesteringen zoetwatervoorziening

De mutaties op dit artikelonderdeel betreffen de verwerking van het saldo 2024. Een bedrag van € 4,7 miljoen wordt doorgeschoven naar 2025 met name door capaciteitsproblemen bij het Deltaplan Zoetwater € -2,9 miljoen. In november 2024 wordt met alle betrokken partijen overleg gepleegd over de verdere besteding van de gelden Impulsregeling ruimtelijke adaptie. De verwachting is dat € -0,9 miljoen niet meer in 2024 gerealiseerd zal worden en schuift daarom door naar 2025. Daarnaast zijn er diverse kleinere mutaties voor een bedrag van € -0,9 miljoen.

3.3 Artikel 3 Beheer, Onderhoud en Vervanging

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Verplichtingen		391.194	‒ 15.777	375.417
Uitgaven		330.929	‒ 316	330.613
waarvan juridisch verpplicht				99%

3,01	Exploitatie	8.048	138	8.186
3,01.01	Exploitatie watermanagement	8.048	138	8.186
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	8.048	138	8.186


3,02	Onderhoud en vernieuwing	322.881	‒ 454	322.427
3,02.01	Onderhoud waterveiligheid	273.582		273.582
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	273.582		273.582
3,02.02	Onderhoud zoetwatervoorziening	32.284		32.284
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	32.284		32.284
3,02.03	Vernieuwing	17.015	‒ 454	16.561

Ontvangsten

Toelichting

Verplichtingen

Verplichtingenschuif van per saldo € 15,8 miljoen naar 2025 betreft voornamelijk het doorschuiven van de risicoreservering. Op de projecten Prinses Marijkesluis en Vervangen bediening en besturing Maas is een geringe versnelling van de verplichtingen waarneembaar.
€ 0,1 miljoen wordt aan 2024 toegevoegd als bijdrage van LVVN voor opdrachten die RWS uitgevoerd in het kader van het Gebiedsoverleg Zuidwestelijke Delta en voor de kosten van Wadden.nl.

Uitgaven

De wijzigingen zijn kleiner dan de gehanteerde norm en worden daarom niet uiteengezet (zie de leeswijzer).

3.4 Artikel 4 Experimenteren cf. Art. III Deltawet

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Verplichtingen		33.561	‒ 13.616	19.945
Uitgaven		140.979	‒ 4.130	136.849
waarvan juridisch verpplicht				100%


4,02	GIV/PPS	140.979	‒ 4.130	136.849
4,02.01	GIV/PPS	140.979	‒ 4.130	136.849

Ontvangsten

Toelichting

Verplichtingen/ Uitgaven

De verplichingen- en kasschuif van respectievelijk € -13,6 en € -4,1 miljoen naar 2025 betreft grotendeels de energieverrekening met opdrachtnemer DBFM. Deze verrekening, met effect in de jaren 2024 en later, was eerder nog niet in prognoses verwerkt aangezien niet eerder bekend was hoe dit verrekend zou gaan worden. Recentelijk is daar duidelijkheid over gekomen en zijn er in het verlengde van de vaststellingsovereenkomst, nadere contractuele afspraken over gemaakt. Nu is het bedrag voor de verrekening van de energiekosten vastgelegd en gecorrigeerd.

3.5 Artikel 5 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Verplichtingen		379.461	2.729	382.190
Uitgaven		378.693	2.729	381.422
waarvan juridisch verpplicht				98%

5.01	Apparaat	306.494	1.343	307.837
5.01.01	Staf Deltacommissaris	1.484	10	1.494
5.01.02	Apparaatskosten RWS	305.010	1.333	306.343
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	305.010	1.333	306.343


5.02	Overige uitgaven	71.259	‒ 292	70.967
5.02.01	Overige netwerkgebonden uitgaven	69.036	‒ 382	68.654
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	69.036	‒ 382	68.654
5.02.02	Programma-uitgaven DC	2.223	90	2.313


5.03	Investeringsruimte	200	2.418	2.618
5.03.01	Programmaruimte	200	2.418	2.618


5.04	Reserveringen	740	‒ 740	0
5.04.01	Reserveringen	740	‒ 740	0

Ontvangsten		207.513		207.513
5.10	Saldo afgesloten rekeningen	207.513		207.513

Toelichting

De wijzigingen zijn kleiner dan de gehanteerde norm en worden daarom niet uiteengezet (zie de leeswijzer).

3.6 Artikel 6 Bijdragen andere begrotingen van het Rijk

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Ontvangsten		1.254.148	694	1.254.842
6.09	Ten laste van begroting IenW	1.254.148	694	1.254.842

Toelichting

De wijziging is kleiner dan de gehanteerde norm en wordt daarom niet uiteengezet (zie de leeswijzer).

3.7 Artikel 7 Investeren in Waterkwaliteit

Budgettaire gevolgen van uitvoering

Verplichtingen		339.022	‒ 196.082	142.940
Uitgaven		165.754	‒ 25.468	140.286
waarvan juridisch verpplicht				86%

7.01	Ontwikkeling Kaderrichtlijn Water	83.067	‒ 18.615	64.452
7.01.01	Real.progr.Kaderrichtlijn water	83.067	‒ 18.615	64.452

7.02	Ontwikkeling waterkwaliteit	49.266	1.489	50.755
7.02.01	Aanleg waterkwaliteit	46.402	1.489	47.891
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	103		103
7.02.02	Planning waterkwaliteit	2.864		2.864
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	2.764		2.764

7.03	Studiekosten waterkwaliteit	33.421	‒ 8.342	25.079
7.03.01	Studiekosten waterkwaliteit	33.421	‒ 8.342	25.079
	- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS	8.741	543	9.284

Ontvangsten		30		30

Toelichting

Verplichtingen

Op het artikel Investeren in waterkwaliteit zal in 2023 ca. € -196 miljoen minder aan verplichtingen worden vastgelegd dan aanvankelijk werd gepland. De oorzaak hiervan is:

Kaderrichtlijn Water

In 2024 zal voor ca. € -139 miljoen minder aan verplichtingen worden aangegaan dan aanvankelijk voor de Kader Richtlijn Water werd gepland. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door:

KRW Oost Nederland (€ -23,3 miljoen de afronding van de planstudiefase vindt in 2024 plaats waardoor in 2024 beperkt verplichtingen worden vastgelegd voor de realisatie. derhalve een lagere prognose. De gunning voor de aanlegfase is vertraagd en wordt in Q2-2025 verwacht.
KRW Oost Nederland (€ -56,4 miljoen): voor een groot deel van de maatregel in de planstudie is de druk op de voortgang opgehoogd. door onduidelijkheid en discussie loopt het proces wel achter op eerdere planningen waardoor aanbestedingen voor realisatieprojecten eveneens vertraagd zijn. Daarnaast wordt de planning voor het opstarten van grondverwerving niet gehaald en doorgeschoven naar achteren. deels door capaciteit deels door onzekerheid om perceelgrenzen en deels door onduidelijkheid over uit te voeren procedures.
KRW Zuid Nederland (€ -34,9 miljoen): vertraging in verplichtingen grondverwerving en vertraging in gunning realisatiecontract. Wegens een aanbestedingsmeevaller op een ander realisatiecontract worden in 2024 minder verplichtingen vastgelegd.
Daarnaast worden risicoreserveringen doorgeschoven (€ -5,0 miljoen).
Diverse kleinere mutatie van per saldo € -19,1 miljoen

Regeling medicijnresten

Dit betreft een verplichtingenschuif € -41 miljoen voor subsidies Waterzuivering Medicijnresten 1e en 2e tranche. Voor de 1e tranche zijn inkoopovereenkomsten ontbonden en worden omgezet in een subsidieregeling. Waterschappen hebben aangegeven meer tijd nodig te hebben voor het aanpassen van de rioolwaterzuiveringsinstallaties. waardoor subsidieaanvragen later worden ingediend en/of worden beschikt. De 1e tranche van de subsidieregeling zal in 2025 worden afgerond. In 2025 zal naar verwachting de 2e tranche van de subsidieregeling open worden gesteld.

Grote wateren

Vanwege langere doorlooptijden om zaken te regelen rond de eigendomspositie, vergunningverlening en aanbesteding wordt € -6 miljoen verschoven naar latere jaren.

DAW

Vanuit 2024 wordt € 5 miljoen doorgeschoven naar 2025 op het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) projecten. In 2024 zijn door waterschappen minder subsidieaanvragen ingediend dan verwacht. Waterschappen hebben meer tijd nodig om plannen uit te werken die in aanmerking komen voor een subsidiebijdrage.

Diverse kleinere mutaties van per saldo € -5 miljoen.

Uitgaven

7.01 Real. Progr. Kaderrichtlijn water

De kasschuif van 2024 naar 2025 van € 18,6 miljoen wordt grotendeels veroorzaakt bij projecten

KRW Oost Nederland (€ -4,6 miljoen): vergunningenprocedures bij de partnerprojecten kosten meer tijd waardoor de afronding planstudie en de start van de realisatie naar achteren schuift. Daarnaast wordt de planning voor het opstarten van grondverwerving niet gehaald en doorgeschoven naar achteren, deels door onzekerheid over perceelgrenzen.
KRW Zuid Nederland (€ -2,8 miljoen): betreft minnelijke grondverwerving en de realisatie. Deze kunnen pas later plaatsvinden wegens het benodigde toets proces. Dit komt onder andere door hernieuwde berekeningen stikstof en de uitspraak van hetEuropese Hof dat er geen tijdelijke achteruitgang van de waterkwaliteit mag zijn in de aanlegfase.
KRW West Nederland Zuid (€ -3,2 miljoen): Vastgoedkosten voor de Sliedrechtse Biesbosch worden verschoven naar 2025. Er is een half jaar vertraging opgelopen door technische fouten die zijn ontstaan bij het inladen van de projectgrenstekeningen en het proces om de projectgrenzen goed te krijgen heeft meer tijd gekost.
Daarnaast worden een aantal risicoreserveringen doorgeschoven (€ -2,9 miljoen).

Diverse kleinere mutaties van per saldo € -5,1 miljoen.

7.03 Studiekosten waterkwaliteit

Op dit artikel wordt er in 2024 € 8,3 miljoen minder gerealiseerd dan was begroot. Dit betreft met name een overboeking van € -1,3 miljoen naar artikel 5.01.02 Apparaatskosten Rijkswaterstaat voor de aanpak van hotspots van microplastics in de rivieren. Daarnaast is de opdrachtverlening voor de emissietoets RWZI's vertraagd omdat het zoeken naar een geschikte partij meer tijd in beslag neemt dan verwacht € -2,1 miljoen. Tevens wordt het gezondheidsonderzoek PFAS voorafgegaan aan een vooronderzoek. Vanwege vertraging bij het vooronderzoek zal het gezondheidsonderzoek pas in 2025 starten € -2,0 miljoen. Het budget voor de uitbreiding van het programma ZonMW schuift door naar 2025 omdat het uitwerken van een goed onderbouwd onderzoeksvoorstel meer tijd vergt dan voorzien € -1,3 miljoen.
Diverse kleinere mutaties van per saldo € - 1,6 miljoen.

4 Bijlagen

4.1 Verdiepingsbijlage

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 1.01 Grote projecten waterveiligheid

92.452

54.731

80.193

24.439

95.678

13.441

Mutaties Voorjaarsnota 2024

‒ 20.554

‒ 19.747

‒ 21.824

9.881

65.576

‒ 7.002

7.017

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 1.01 Grote projecten waterveiligheid

71.898

34.984

58.369

34.320

161.254

6.439

7.017

Mutaties Miljoenennota 2025

2.079

1.020

1.753

799

2.328

195

212

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 1.01 Grote projecten waterveiligheid

73.977

36.004

60.122

35.119

163.582

6.634

7.229

Overheveling IBOI van het HWBP naar het HWBP-2 van artikel 1.02

Saldo 2024 Investeren in waterveiligheid

‒ 8.213

8.213

Mutaties najaarsnota 2024

‒ 8.122

8.213

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 1.01 Grote projecten waterveiligheid

65.855

44.217

60.122

35.119

163.582

6.634

7.229

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 1.02 Ontwikkeling waterveiligheid

585.591

717.859

784.176

572.238

576.287

547.896

538.200

462.216

419.291

578.246

203.551

372.655

324.396

391.171

Mutaties Voorjaarsnota 2024

‒ 216.526

‒ 168.390

‒ 46.492

82.876

‒ 65.321

‒ 107.384

‒ 26.320

‒ 52.811

116.639

21.419

302.001

167.892

195.334

80.002

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 1.02 Ontwikkeling waterveiligheid

369.065

549.469

737.684

655.114

510.966

440.512

511.880

409.405

535.930

599.665

505.552

540.547

519.730

471.173

Mutaties Miljoenennota 2025

74.401

‒ 58.490

‒ 21.496

11.137

9.875

100.746

‒ 2.104

1.685

‒ 308

17.097

18.355

16.061

16.405

15.832

404.523

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 1.02 Ontwikkeling waterveiligheid

443.466

490.979

716.188

666.251

520.841

541.258

509.776

411.090

535.622

616.762

523.907

556.608

536.135

487.005

404.523

FIN: Overboeking ministerie BTW afdracht Oeffelt

‒ 15

Meevaller IJsseldelta 2 Reeve naar artikel 5.03 investeringsruimte

‒ 1.833

OCW: Overboeking ministeries Nationale Wetenschapsagenda

‒ 1.500

Overheveling IBOI van het HWBP naar het HWBP-2 naar artikel 1.01

‒ 91

Saldo 2024 Investeren in waterveiligheid

56.144

‒ 56.144

Tegenvaller HWBP Rijksprojecten van artikel 5.03 investeringsruimte

171

Mutaties najaarsnota 2024

52.876

‒ 56.144

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 1.02 Overige aanlegprojecten waterveiligheid

496.342

434.835

716.188

666.251

520.841

541.258

509.776

411.090

535.622

616.762

523.907

556.608

536.135

487.005

404.523

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 1.03 Studiekosten

31.227

30.914

26.923

22.604

16.568

14.565

14.115

10.915

10.931

10.675

Mutaties Voorjaarsnota 2024

10.510

1.011

951

4.696

1.911

801

400

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 1.03 Studiekosten

41.737

31.925

27.874

27.300

18.479

15.366

14.515

11.315

11.331

11.075

Mutaties Miljoenennota 2025

‒ 5.923

1.572

1.308

5.327

2.357

13.432

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 1.03 Studiekosten

35.814

33.497

29.182

32.627

20.836

17.723

16.872

13.672

13.688

13.432

Bijdrage aan project Athena Cybersecurity naar artikel 5.02

‒ 85

BZK: Overboeking ministeries BES

‒ 250

BZK: Overboeking ministeries kennisbank GBN

BZK: Overboeking ministeries Ondersteuningsprogramma DPRA

235

BZK: Overboeking ministeries opzetten kennisbank GBN

BZK: Overboeking ministeries OSKA

100

EZ: Overboeking ministeries POA TKI's

‒ 200

EZ: Overboekings ministeries TNO Beleidskader Vitaal

‒ 139

HXII: Bijdrage KAWI aan het IPCC

100

HXII: Budgetoverheveling Doorontwikkeling Ruimtescanner

HXII: Kennisonderzoek Water en Bodem Deltares 2024

1.097

HXII: Opdracht NEN Wateroverlast OSKA

‒ 15

Kennisonderzoek Water en Bodem Deltares 2024

‒ 228

NWO onderzoek - teruggave budget naar artikel 5.03

‒ 300

Overboeking RWS Deltares naar Staf Delta Commissaris naar artikel 5.02

‒ 100

Saldo 2024 Investeren in waterveiligheid

‒ 12.760

12.760

Subsidieontvangst LIFE-IP

496

VWS: overboeking ministeries Groenblauwe Netwerken

Mutaties najaarsnota 2024

‒ 11.921

12.760

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 1.03 Studiekosten

23.893

46.257

29.182

32.627

20.836

17.723

16.872

13.672

13.688

13.432

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2024 Investeren in waterveiligheid

709.270

803.504

891.292

619.281

688.533

575.902

552.315

473.131

430.206

589.177

214.226

383.330

335.071

401.846

Totaal Uitgaven stand eerste suppletoire wet 2024 Investeren in waterveiligheid

482.700

616.378

823.927

716.734

690.699

462.317

533.412

420.720

547.245

610.996

516.627

551.622

530.805

482.248

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2025 Investeren in waterveiligheid

553.257

560.480

805.492

733.997

705.259

565.615

533.877

424.762

549.294

630.450

537.339

570.040

549.567

500.437

417.955

Totaal Uitgaven stand 2e suppletoire wet 2024 Investeren in waterveiligheid

586.090

525.309

805.492

733.997

705.259

565.615

533.877

424.762

549.294

630.450

537.339

570.040

549.567

500.437

417.955

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 1.09 Ontvangsten investeren in waterveiligheid

169.003

153.505

150.121

169.305

173.351

177.762

181.072

201.849

203.650

186.949

212.919

185.275

189.979

183.129

Mutaties Voorjaarsnota 2024

10.382

7.956

‒ 4.818

‒ 17.325

‒ 1.752

7.760

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 1.09 Ontvangsten investeren in waterveiligheid

179.385

161.461

145.303

151.980

171.599

185.522

181.072

201.849

203.650

186.949

212.919

185.275

189.979

183.129

Mutaties Miljoenennota 2025

6.756

6.074

5.483

5.735

6.414

7.001

6.833

7.617

7.685

7.055

8.035

6.992

7.169

6.911

190.040

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 1.09 Ontvangsten investeren in waterveiligheid

186.141

167.535

150.786

157.715

178.013

192.523

187.905

209.466

211.335

194.004

220.954

192.267

197.148

190.040

Saldo 2024: Investeren in waterveiligheid ontvangsten

‒ 602

602

Subsidieontvangst LIFE-IP

496

Mutaties najaarsnota 2024

‒ 106

602

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 1.09 Ontvangsten investeren in waterveiligheid

186.035

168.137

150.786

157.715

178.013

192.523

187.905

209.466

211.335

194.004

220.954

192.267

197.148

190.040

Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2024 Investeren in waterveiligheid

169.003

153.505

150.121

169.305

173.351

177.762

181.072

201.849

203.650

186.949

212.919

185.275

189.979

183.129

Totaal Ontvangsten stand eerste suppletoire wet 2024 Investeren in waterveiligheid

179.385

161.461

145.303

151.980

171.599

185.522

181.072

201.849

203.650

186.949

212.919

185.275

189.979

183.129

Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2025 Investeren in waterveiligheid

186.141

167.535

150.786

157.715

178.013

192.523

187.905

209.466

211.335

194.004

220.954

192.267

197.148

190.040

Totaal Ontvangsten stand 2e suppletoire wet 2024 Investeren in waterveiligheid

186.035

168.137

150.786

157.715

178.013

192.523

187.905

209.466

211.335

194.004

220.954

192.267

197.148

190.040

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 2.02 Ontwikkeling zoetwatervoorziening		101.487	45.079	43.361	60.118	37.046	2.069
Mutaties Voorjaarsnota 2024		‒ 12.460	1.768	835	2.633	2.248	‒ 250	250	250	250	268	271	250	250	250
Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 2.02 Ontwikkeling zoetwatervoorziening		89.027	46.847	44.196	62.751	39.294	1.819	250	250	250	268	271	250	250	250
Mutaties Miljoenennota 2025		‒ 15.160	1.250	2.634	3.195	2.486	9.985	8	8	8	9	9	8	8	8	258
Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 2.02 Ontwikkeling zoetwatervoorziening		73.867	48.097	46.830	65.946	41.780	11.804	258	258	258	277	280	258	258	258	258
FIN: overboeking maatregelen deltaprogramma Zoetwaterfase 2	‒ 24	‒ 24
Saldo 2024 Investeren in zoetwatervoorziening	0	‒ 4.746	4.746
Mutaties najaarsnota 2024		‒ 4.770	4.746	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 2.02 Ontwikkeling zoetwatervoorziening		69.097	52.843	46.830	65.946	41.780	11.804	258	258	258	277	280	258	258	258	258

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 2.03 Studiekosten		3.720	8.404	2.200	2.200	1.000
Mutaties Voorjaarsnota 2024		1.024	2.337
Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 2.03 Studiekosten		4.744	10.741	2.200	2.200	1.000
Mutaties Miljoenennota 2025		‒ 391	399	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 2.03 Studiekosten		4.353	11.140	2.200	2.200	1.000	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Kennisonderzoek Water en Bodem Deltares 2024	‒ 170	‒ 170
Onderzoeken Waterkwaliteit naar artikel 7.03	‒ 90	‒ 90
Saldo 2024 Investeren in zoetwatervoorziening	0	‒ 30	30
Mutaties najaarsnota 2024		‒ 290	30	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 2.03 Studiekosten		4.063	11.170	2.200	2.200	1.000	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2024 Investeren in zoetwatervoorziening		105.207	53.483	45.561	62.318	38.046	2.069	0	0	0	0	0	0	0	0
Totaal Uitgaven stand eerste suppletoire wet 2024 Investeren in zoetwatervoorziening		93.771	57.588	46.396	64.951	40.294	1.819	250	250	250	268	271	250	250	250
Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2025 Investeren in zoetwatervoorziening		78.220	59.237	49.030	68.146	42.780	11.804	258	258	258	277	280	258	258	258	258
Totaal Uitgaven stand 2e suppletoire wet 2024 Investeren in zoetwatervoorziening		73.160	64.013	49.030	68.146	42.780	11.804	258	258	258	277	280	258	258	258	258


Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 2.09 Ontvangsten investeren in waterkwantiteit en zoetwatervoorzieningen
Mutaties Voorjaarsnota 2024
Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 2.09 Ontvangsten investeren in waterkwantiteit en zoetwatervoorzieningen		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Mutaties Miljoenennota 2025
Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 2.09 Ontvangsten investeren in waterkwantiteit en zoetwatervoorzieningen		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Mutaties najaarsnota 2024		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 2.09 Ontvangsten investeren in waterkwantiteit en zoetwatervoorzieningen		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2024 Investeren in zoetwatervoorziening		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Totaal Ontvangsten stand eerste suppletoire wet 2024 Investeren in zoetwatervoorziening		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2025 Investeren in zoetwatervoorziening		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Totaal Ontvangsten stand 2e suppletoire wet 2024 Investeren in zoetwatervoorziening		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 3.01 Exploitatie

7.594

8.019

13.765

16.597

16.350

16.155

16.479

8.273

Mutaties Voorjaarsnota 2024

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 3.01 Exploitatie

7.594

8.019

13.765

16.597

16.350

16.155

16.479

8.273

Mutaties Miljoenennota 2025

454

242

416

501

494

488

498

12.469

12.947

250

8.523

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 3.01 Exploitatie

8.048

8.261

14.181

17.098

16.844

16.643

16.977

20.742

21.220

8.523

LVVN: Bijdrage Waddenzee.nl

LVVN: Zuidwestelijke Delta

Mutaties najaarsnota 2024

138

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 3.01 Exploitatie

8.186

8.261

14.181

17.098

16.844

16.643

16.977

20.742

21.220

8.523

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 3.02 Onderhoud en vernieuwing

304.930

360.374

305.543

291.969

389.737

415.878

410.649

263.535

252.275

256.825

288.147

304.577

Mutaties Voorjaarsnota 2024

‒ 2.699

18.298

17.838

13.441

‒ 21.636

193

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 3.02 Onderhoud en vernieuwing

302.231

378.672

323.381

305.410

368.101

416.071

410.660

263.546

252.286

256.836

288.158

304.588

Mutaties Miljoenennota 2025

20.650

10.290

13.925

10.778

12.988

14.538

12.398

151.739

158.304

7.755

8.699

8.700

9.196

250.493

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 3.02 Onderhoud en vernieuwing

322.881

388.962

337.306

316.188

381.089

430.609

423.058

415.285

410.590

264.591

296.857

296.858

313.784

250.493

Saldo 2024 Exploitatie, onderhoud en vernieuwing

‒ 454

454

Mutaties najaarsnota 2024

‒ 454

454

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 3.02 Onderhoud en vernieuwing

322.427

389.416

337.306

316.188

381.089

430.609

423.058

415.285

410.590

264.591

296.857

296.858

313.784

250.493

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2024 Exploitatie, onderhoud en vernieuwing

312.524

368.393

319.308

308.566

406.087

432.033

427.128

271.808

260.548

265.098

296.420

312.850

Totaal Uitgaven stand eerste suppletoire wet 2024 Exploitatie, onderhoud en vernieuwing

309.825

386.691

337.146

322.007

384.451

432.226

427.139

271.819

260.559

265.109

296.431

312.861

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2025 Exploitatie, onderhoud en vernieuwing

330.929

397.223

351.487

333.286

397.933

447.252

440.035

436.027

431.810

273.114

305.380

305.381

322.307

259.016

Totaal Uitgaven stand 2e suppletoire wet 2024 Exploitatie, onderhoud en vernieuwing

330.613

397.677

351.487

333.286

397.933

447.252

440.035

436.027

431.810

273.114

305.380

305.381

322.307

259.016

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 4.02 GIV/PPS

111.811

98.816

113.721

60.860

60.101

59.160

58.332

57.519

57.357

56.958

57.245

56.552

55.871

53.027

Mutaties Voorjaarsnota 2024

53.674

2.797

‒ 58.665

969

1.509

2.628

2.997

681

694

3.755

3.485

1.377

1.583

1.463

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 4.02 GIV/PPS

165.485

101.613

55.056

61.829

61.610

61.788

61.329

58.200

58.051

60.713

60.730

57.929

57.454

54.490

Mutaties Miljoenennota 2025

‒ 24.506

‒ 5.023

36.530

1.086

1.089

1.106

1.103

1.019

1.018

1.103

1.100

1.024

1.020

939

59.328

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 4.02 GIV/PPS

140.979

96.590

91.586

62.915

62.699

62.894

62.432

59.219

59.069

61.816

61.830

58.953

58.474

55.429

59.328

Saldo 2024 Experimenteren cf art III Deltawet

‒ 4.130

4.130

Mutaties najaarsnota 2024

‒ 4.130

4.130

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 4.02 GIV/PPS

136.849

100.720

91.586

62.915

62.699

62.894

62.432

59.219

59.069

61.816

61.830

58.953

58.474

55.429

59.328

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2024 Experimenteren cf. art. III Deltawet

111.811

98.816

113.721

60.860

60.101

59.160

58.332

57.519

57.357

56.958

57.245

56.552

55.871

53.027

Totaal Uitgaven stand eerste suppletoire wet 2024 Experimenteren cf. art. III Deltawet

165.485

101.613

55.056

61.829

61.610

61.788

61.329

58.200

58.051

60.713

60.730

57.929

57.454

54.490

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2025 Experimenteren cf. art. III Deltawet

140.979

96.590

91.586

62.915

62.699

62.894

62.432

59.219

59.069

61.816

61.830

58.953

58.474

55.429

59.328

Totaal Uitgaven stand 2e suppletoire wet 2024 Experimenteren cf. art. III Deltawet

136.849

100.720

91.586

62.915

62.699

62.894

62.432

59.219

59.069

61.816

61.830

58.953

58.474

55.429

59.328

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 5.01 Apparaat

287.234

291.109

297.209

297.515

292.515

292.743

292.633

285.117

282.295

283.011

Mutaties Voorjaarsnota 2024

‒ 548

‒ 621

‒ 545

‒ 591

‒ 710

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 5.01 Apparaat

286.686

290.488

296.588

296.894

291.970

292.152

292.042

284.407

281.585

282.301

Mutaties Miljoenennota 2025

19.808

22.241

25.326

17.959

17.733

17.800

13.411

19.333

11.905

11.943

293.334

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 5.01 Apparaat

306.494

312.729

321.914

314.853

309.703

309.952

305.453

303.740

293.490

294.244

293.334

Budgetoverheveling programma uitgaven DC van 5.02

LVVN: bijdrage Waddenzee.nl

Werkzaamheden BOA RWS 2024 - Microplastics van artikel 7.03

1.288

Mutaties najaarsnota 2024

1.343

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 5.01 Apparaat

307.837

312.729

321.914

314.853

309.703

309.952

305.453

303.740

293.490

294.244

293.334

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 5.02 Overige uitgaven

69.124

73.104

127.587

148.717

146.905

144.474

147.334

74.924

74.878

Mutaties Voorjaarsnota 2024

1.300

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 5.02 Overige uitgaven

69.174

74.404

127.587

148.717

146.905

144.474

147.334

74.924

74.878

Mutaties Miljoenennota 2025

2.085

2.244

3.848

4.487

4.434

4.360

4.446

110.060

114.277

2.259

77.030

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 5.02 Overige uitgaven

71.259

76.648

131.435

153.204

151.339

148.834

151.780

184.984

189.201

77.137

77.030

Bijdrage aan project Athena Cybersecurity van artikel 1.03

Budgetoverheveling programma uitgaven DC naar artikel 5.01

‒ 10

HXII: Implementatie LVO fase 1

110

LVVN: Pilot Predatiebeheer

‒ 423

LVVN: SOK meetnetten watervogels en slaapplaatsen

‒ 154

Overboeking RWS Deltares naar Staf Delta Commissaris van artikel 1.03

100

Mutaties najaarsnota 2024

‒ 292

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 5.02 Overige uitgaven

70.967

76.648

131.435

153.204

151.339

148.834

151.780

184.984

189.201

77.137

77.030

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 5.03 Investeringsruimte

33.225

28.494

7.860

6.600

46.200

16.147

28.501

24.322

23.285

58.894

166.459

267.370

356.486

285.090

Mutaties Voorjaarsnota 2024

‒ 30.713

28.936

90.200

117.697

‒ 16.100

25.453

64.049

89.806

48.343

17.484

‒ 73.581

‒ 122.187

‒ 150.855

‒ 40.855

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 5.03 Investeringsruimte

2.512

57.430

98.060

124.297

30.100

41.600

92.550

114.128

71.628

76.378

92.878

145.183

205.631

244.235

Mutaties Miljoenennota 2025

‒ 2.312

‒ 2.030

700

1.960

14.813

‒ 100

24.395

13.171

10.752

6.417

7.308

9.115

8.456

8.815

380.505

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 5.03 Investeringsruimte

200

55.400

98.760

126.257

44.913

41.500

116.945

127.299

82.380

82.795

100.186

154.298

214.087

253.050

380.505

Duurzame Blauwe Economie overboeking naar 5.03 investeringsruimte

300

Kennisonderzoek Water en Bodem Deltares 2024 van artikel 7.03

356

Meevaller IJsseldelta 2 Reeve van artikel 1.02

1.833

NWO onderzoek - teruggave budget van artikel 1.03

300

Saldo 2024 Risicoreserv UBKR

‒ 200

200

Tegenvaller HWBP Rijksprojecten naar artikel 1.02

‒ 171

Mutaties najaarsnota 2024

2.418

200

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 5.03 Investeringsruimte

2.618

55.600

98.760

126.257

44.913

41.500

116.945

127.299

82.380

82.795

100.186

154.298

214.087

253.050

380.505

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 5.04 Reserveringen

5.110

10.080

47.535

50.220

104.422

116.013

161.577

480.310

478.210

439.610

471.610

468.610

466.610

466.607

Mutaties Voorjaarsnota 2024

‒ 4.370

‒ 5.205

‒ 35.851

‒ 38.920

‒ 30.532

‒ 17.180

‒ 417

‒ 26.500

‒ 99.900

‒ 85.800

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 5.04 Reserveringen

740

4.875

11.684

11.300

73.890

98.833

161.160

453.810

378.310

353.810

471.610

468.610

466.610

466.607

Mutaties Miljoenennota 2025

‒ 256.360

5.906

5.905

479.333

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 5.04 Reserveringen

740

4.875

11.684

11.300

73.890

98.833

161.160

197.450

121.950

359.716

477.516

474.516

472.516

472.512

479.333

Herschikking budget Grote Wateren naar artikel 7.02

‒ 740

Mutaties najaarsnota 2024

‒ 740

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 5.04 Reserveringen

4.875

11.684

11.300

73.890

98.833

161.160

197.450

121.950

359.716

477.516

474.516

472.516

472.512

479.333

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2024 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

394.693

402.787

480.191

503.052

590.042

569.377

630.045

864.673

858.714

855.677

995.242

1.093.153

1.180.269

1.109.586

Totaal Uitgaven stand eerste suppletoire wet 2024 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

359.112

427.197

533.919

581.208

542.865

577.059

693.086

927.269

806.447

786.651

920.951

970.256

1.028.704

1.068.021

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2025 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

378.693

449.652

563.793

605.614

579.845

599.119

735.338

813.473

687.021

813.138

948.329

999.441

1.057.230

1.096.943

1.230.202

Totaal Uitgaven stand 2e suppletoire wet 2024 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

381.422

449.852

563.793

605.614

579.845

599.119

735.338

813.473

687.021

813.138

948.329

999.441

1.057.230

1.096.943

1.230.202

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 5.10 Saldo afgesloten rekeningen

Mutaties Voorjaarsnota 2024

207.513

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 5.10 Saldo afgesloten rekeningen

207.513

Mutaties Miljoenennota 2025

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 5.10 Saldo afgesloten rekeningen

207.513

Mutaties najaarsnota 2024

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 5.10 Saldo afgesloten rekeningen

207.513

Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2024 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

Totaal Ontvangsten stand eerste suppletoire wet 2024 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

207.513

Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2025 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

207.513

Totaal Ontvangsten stand 2e suppletoire wet 2024 Netwerkgebonden kosten en overige uitgaven

207.513

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 6.09 Ten laste van begroting IenW

1.650.164

1.754.350

1.879.705

1.638.621

1.648.241

1.485.854

1.511.823

1.489.533

1.403.540

1.580.326

1.350.579

1.644.545

1.694.447

1.694.545

Mutaties Voorjaarsnota 2024

‒ 455.300

‒ 174.382

34.381

250.157

‒ 38.216

‒ 96.442

77.746

77.627

177.627

42.627

247.791

47.033

46.013

40.561

Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 6.09 Ten laste van begroting IenW

1.194.864

1.579.968

1.914.086

1.888.778

1.610.025

1.389.412

1.589.569

1.567.160

1.581.167

1.622.953

1.598.370

1.691.578

1.740.460

1.735.106

Mutaties Miljoenennota 2025

59.284

‒ 24.535

67.493

61.502

62.542

154.428

51.546

50.596

1.776.984

Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 6.09 Ten laste van begroting IenW

1.254.148

1.555.433

1.981.579

1.950.280

1.672.567

1.543.840

1.641.115

1.617.756

1.631.763

1.673.549

1.648.966

1.742.174

1.791.056

1.785.702

1.776.984

BCF FIN; overboeking naar de provincie Brabant

‒ 5

BZK: Overboeking ministeries BES

‒ 250

BZK: Overboeking ministeries kennisbank GBN

BZK: Overboeking ministeries Ondersteuningsprogramma DPRA

235

BZK: Overboeking ministeries opzetten kennisbank GBN

BZK: Overboeking ministeries OSKA

100

BZK-PF: Overboeking naar de provincie Brabant

‒ 25

EZ: Overboeking ministeries POA TKI's

‒ 200

EZ: Overboekings ministeries TNO Beleidskader Vitaal

‒ 139

FIN overboeking maatregelen deltaprogramma Zoetwaterfase 2

‒ 24

FIN: Overboeking ministerie BTW afdracht Oeffelt

‒ 15

HXII: Bijdrage KAWI aan het IPCC

100

HXII: Budgetoverheveling Doorontwikkeling Ruimtescanner

HXII: Implementatie LVO fase 1

110

HXII: Kennisonderzoek Water en Bodem Deltares 2024

1.392

HXII: Opdracht NEN Wateroverlast OSKA

‒ 15

LVVN: Bijdrage onderzoek effect keuzes voor de inrichting van beekdalen

‒ 23

LVVN: bijdrage Waddenzee.nl

113

LVVN: Doorontwikkeling Landelijk Waterkwaliteitsmodel

‒ 31

LVVN: Overboeking Duurzame visserij

1.250

LVVN: Pilot Predatiebeheer

‒ 423

LVVN: SOK meetnetten watervogels en slaapplaatsen

‒ 154

LVVN: Zuidwestelijke Delta

OCW: Overboeking ministeries Nationale Wetenschapsagenda

‒ 1.500

OCW: Overboeking Platform Ijsselmeergebied

VWS overboeking ministeries Groenblauwe Netwerken

Mutaties najaarsnota 2024

694

Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 6.09 Ten laste van begroting IenW

1.254.842

1.555.433

1.981.579

1.950.280

1.672.567

1.543.840

1.641.115

1.617.756

1.631.763

1.673.549

1.648.966

1.742.174

1.791.056

1.785.702

1.776.984

Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2024 Bijdragen andere begrotingen Rijk

1.650.164

1.754.350

1.879.705

1.638.621

1.648.241

1.485.854

1.511.823

1.489.533

1.403.540

1.580.326

1.350.579

1.644.545

1.694.447

1.694.545

Totaal Ontvangsten stand eerste suppletoire wet 2024 Bijdragen andere begrotingen Rijk

1.194.864

1.579.968

1.914.086

1.888.778

1.610.025

1.389.412

1.589.569

1.567.160

1.581.167

1.622.953

1.598.370

1.691.578

1.740.460

1.735.106

Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2025 Bijdragen andere begrotingen Rijk

1.254.148

1.555.433

1.981.579

1.950.280

1.672.567

1.543.840

1.641.115

1.617.756

1.631.763

1.673.549

1.648.966

1.742.174

1.791.056

1.785.702

1.776.984

Totaal Ontvangsten stand 2e suppletoire wet 2024 Bijdragen andere begrotingen Rijk

1.254.842

1.555.433

1.981.579

1.950.280

1.672.567

1.543.840

1.641.115

1.617.756

1.631.763

1.673.549

1.648.966

1.742.174

1.791.056

1.785.702

1.776.984

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 7.01 Ontwikkeling Kaderrichtlijn Water		102.665	111.399	98.327	158.158	0	0
Mutaties Voorjaarsnota 2024		‒ 22.032	‒ 34.409	73.710	16.562	3.405
Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 7.01 Ontwikkeling Kaderrichtlijn Water		80.633	76.990	172.037	174.720	3.405	0								0	0
Mutaties Miljoenennota 2025		2.434	6.324	7.994	8.069	103	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 7.01 Ontwikkeling Kaderrichtlijn Water		83.067	83.314	180.031	182.789	3.508	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Saldo 2024 Investeren in waterkwaliteit	0	‒ 18.615	18.615
Mutaties najaarsnota 2024		‒ 18.615	18.615	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 7.01 Ontwikkeling Kaderrichtlijn Water		64.452	101.929	180.031	182.789	3.508	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 7.02 Ontwikkeling waterkwaliteit		67.152	53.913	70.338	92.178	37.694	23.986	23.986	23.986	100	100	100	100	100	100
Mutaties Voorjaarsnota 2024		‒ 13.127	3.285	8.675	23.925	19.517	14.650	30.350	66.500	111.900	85.800	15.914
Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 7.02 Ontwikkeling waterkwaliteit		54.025	57.198	79.013	116.103	57.211	38.636	54.336	90.486	112.000	85.900	16.014	100	100	100
Mutaties Miljoenennota 2025		‒ 4.759	‒ 1.953	‒ 2.139	‒ 680	256	10.123	1.640	2.732	3.381	2.593	483	3	3	3
Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 7.02 Ontwikkeling waterkwaliteit		49.266	55.245	76.874	115.423	57.467	48.759	55.976	93.218	115.381	88.493	16.497	103	103	103
Herschikking budget Grote Wateren van artikel 5.04	740	740
Herschikking DAW-projecten van artikel 7.03	377	377
LVVN: Overboeking Duurzame visserij	1.250	1.250
Saldo 2024 Investeren in waterkwaliteit	0	‒ 878	878
Mutaties najaarsnota 2024		1.489	878	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 7.02 Ontwikkeling waterkwaliteit		50.755	56.123	76.874	115.423	57.467	48.759	55.976	93.218	115.381	88.493	16.497	103	103	103	0

Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 7.03 Studiekosten waterkwaliteit		16.173	15.564	11.114	3.513	1.089	1.089	1.089	265	265	265	265	265	265	265
Mutaties Voorjaarsnota 2024		20.068	2.210	781	‒ 307
Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 7.03 Studiekosten waterkwaliteit		36.241	17.774	11.895	3.206	1.089	1.089	1.089	265	265	265	265	265	265	265
Mutaties Miljoenennota 2025		‒ 2.820	3.453	2.177	2.619	0	‒ 169	15	0	0	0	0	0	0	0	265
Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 7.03 Studiekosten waterkwaliteit		33.421	21.227	14.072	5.825	1.089	920	1.104	265	265	265	265	265	265	265	265
Duurzame Blauwe Economie overboeking van 7.03 Studiekosten	‒ 300	‒ 300
BCF FIN; overboeking naar de provincie Brabant	‒ 5	‒ 5
BZK-PF: Overboeking naar de provincie Brabant	‒ 25	‒ 25
Herschikking DAW-projecten naar artikel 7.02	‒ 377	‒ 377
HXII: Kennisonderzoek Water en Bodem Deltares 2024	295	295
Kennisonderzoek Water en Bodem Deltares 2024	42	42
LVVN: Bijdrage onderzoek effect keuzes voor de inrichting van beekdalen	‒ 23	‒ 23
LVVN: Doorontwikkeling Landelijk Waterkwaliteitsmodel	‒ 31	‒ 31
Onderzoeken Waterkwaliteit van artikel 2.03	90	90
Saldo 2024 Investeren in waterkwaliteit	0	‒ 6.720	6.720
Werkzaamheden BOA RWS 2024 - Microplastics naar artikel 5.01	‒ 1.288	‒ 1.288
Mutaties najaarsnota 2024		‒ 8.342	6.720	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 7.03 Studiekosten waterkwaliteit		25.079	27.947	14.072	5.825	1.089	920	1.104	265	265	265	265	265	265	265	265

Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2024 Investeren in waterkwaliteit		185.990	180.876	179.779	253.849	38.783	25.075	25.075	24.251	365	365	365	365	365	365
Totaal Uitgaven stand eerste suppletoire wet 2024 Investeren in waterkwaliteit		170.899	151.962	262.945	294.029	61.705	39.725	55.425	90.751	112.265	86.165	16.279	365	365	365
Totaal Uitgaven stand ontwerpbegroting 2025 Investeren in waterkwaliteit		165.754	159.786	270.977	304.037	62.064	49.679	57.080	93.483	115.646	88.758	16.762	368	368	368	265
Totaal Uitgaven 2e suppletoire wet 2024 Investeren in waterkwaliteit		140.286	185.999	270.977	304.037	62.064	49.679	57.080	93.483	115.646	88.758	16.762	368	368	368	265


Ontwerpbegroting 2024 artikelonderdeel 7.09 Ontvangsten investeringen in waterkwaliteit		328	4	26
Mutaties Voorjaarsnota 2024		‒ 298	‒ 4	‒ 26
Stand eerste suppletoire wet 2024 artikelonderdeel 7.09 Ontvangsten investeringen in waterkwaliteit		30	0	0		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Mutaties Miljoenennota 2025
Stand ontwerpbegroting 2025 artikelonderdeel 7.09 Ontvangsten investeringen in waterkwaliteit		30	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Mutaties najaarsnota 2024	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Stand tweede suppletoire wet 2023 artikelonderdeel 7.09 Ontvangsten investeringen in waterkwaliteit		30	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2024 Investeren in waterkwaliteit		328	4	26	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Totaal Ontvangsten stand eerste suppletoire wet 2024 Investeren in waterkwaliteit		30	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Totaal Ontvangsten stand ontwerpbegroting 2025 Investeren in waterkwaliteit		30	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Totaal Ontvangsten stand 2e suppletoire wet 2024 Investeren in waterkwaliteit		30	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

4.2 Projectoverzichten

In deze bijlage zijn de MIRT projecttabellen met de realisatieprojecten alsmede de verkenningen en planuitwerking programma’s opgenomen waarin de begrotingsmutaties op projectniveau zichtbaar zijn gemaakt. Deze MIRT- tabellen zijn in ieder geval voorzien van toelichtingen indien sprake is:

van een wijziging (anders dan door de verwerking van prijsbijstelling) in het taakstellend projectbudget groter dan 10% of meer dan € 10 miljoen;
van een wijziging groter dan 1 jaar in de oplevering van het project.

De stand «vorig» betreft de stand in de Ontwerpbegroting 2023.

Project HWBP-2					2027	2027
Projecten Nationaal
HWBP-2 Rijksprojecten	1	1	170	170
HWBP-2 Waterschapsprojecten	60	56	2.647	2.647
Overige projectkosten (Programmabureau)		1	49	49
afrondingen		‒ 1
Programma	61	57	2.866	2.866
Begroting (DF 1.01.01/02)	61	57

Project RvdR					2019	2019
Projecten Nationaal
Projectbudget RvdR		7	2.246	2.246
afrondingen
Programma	0	7	2.246	2.246
Begroting (DF 1.01.03)	0	7

Project Maaswerken
Projecten Zuid-Nederland
Grensmaas	4	7	120	120	2017/2027	2017/2027
Zandmaas	1	2	392	392	2021	2021
afrondingen	‒ 1
Programma	4	9	512	512
Begroting (DF 1.01.04)	4	9

Projecten Nationaal
Reservering Areaalgroei	26	26
Integraal Rivieren Management (IRM)	168	170	2025	2025
Projecten Noordwest-Nederland
EPK Planuitw. en verkenningen Waterveiligheid (mn Afsluitdijk)	10	10
Projecten Zuid-Nederland
Meerkosten rivierverruiming Rijn en Maas	232	232
Projecten Oost-Nederland
IJsseldelta 2e fase	101	101	2024	2024
afronding
Totaal programma planuitwerking en verkenning	537	539
Begroting DF 1.02.01	537	539

Projecten Nationaal
Programma HWBP
HWBP Rijksprojecten	33	42	757	757
HWBP Waterschapsprojecten	461	450	8.058	8.058
HWBP Overige projectkosten (programmabureau)	12	12	185	187

Wettelijk BeoordelingsInstrumentarium 2023	3	2	41	41
Zandhonger Oosterschelde		1	11	11
Landelijk Verbeterprogr. Regionale Rijksk.	1	4	12	13
Kennisprogramma Zeespiegelstijging	2	2	10	10
Meanderende Maas	1	2	9	8
Projecten Noord-Nederland
Afsluitdijk	3	5	18	7
Afsluitdijk Bestaande Spuisluis	4	5	200	200
Projecten Oost-Nederland
Kribverlaging Pannerdensch Kanaal	1	2	32	32	2023	2023
IJsseldelta 2e fase	2	2	96	95	2021	2021
Monitoring Langsdammen Waal			5	5
Projecten Zuidwest-Nederland
Overige onderzoeken en kleine projecten		1	88	89
Dijkversterking en herstel steenbekleding		1	827	827	2023	2023
Projecten Zuid-Nederland
Beekdalen	9	10	330	330
afrondingen	‒ 1	‒ 1
Programma	531	540	10.679	10.670
Begroting (DF 1.02.02)	481	417
Overprogrammering (-)	‒ 50	‒ 123

Projecten Nationaal
Deltaplan Zoetwater Fase 1	8	9	83	83	2026	2026
Deltaplan Zoetwater Fase 2	19	21	258	258	2027	2027
Impuls ruimtelijke adaptie	40	41	168	168
Waterbewust leven	1	1	7	6
Projecten Zuidwest-Nederland
Ecologische maatregelen Markermeer			10	10	2023	2023
Besluit Beheer Haringvlietsluizen	1	1	85	85	2018/2030	2018/2030
Afrondingen		1
Programma	69	74	611	610
Begroting (DF 2.02.02)	69	74

Afsluitdijk	137	141	2.057	2.057	2025	2025
Totaal programma	137	141	2.057	2.057
Begroting DF 4.02.01	137	141

Projecten waterkwaliteit
Projecten Nationaal
KRW 1e tranche			30	30
KRW 2e en 3e tranche	64	83	728	728	2027	2027
afrondingen
Totaal programma	64	83	758	758
Begroting DF 7.01.01	64	83

Projecten waterkwaliteit
Projecten Nationaal
Bijdrageregeling medicijnresten	15	10	60	60
Verruiming vaargeul Westerschelde			26	26
Natuurcompensatie Perkpolder			6	6
DAW Projecten (subsidies aan o.a. Kadaster, LTO)	7	7	29	29
Grote wateren	26	29	566	569	2032	2032
afrondingen
Totaal programma	48	46	687	690
Begroting DF 7.02.01	48	46

EPK Planuitwerking en verkenningen Waterkwaliteit	17	15
Projecten Zuid-Nederland
Grevelingen	109	109	2028-2029	2028-2029
Totaal programma planuitwerking en verkenning	126	124
Begroting DF 7.02.02	126	124