Welke middelen zijn gereserveerd voor uw toezegging dat de dienstverlening van de Informatiepunten Digitale Overheid (IDO’s) op peil wordt gehouden?

Antwoord:

Voor de specifieke uitkering (SPUK) IDO is structureel € 17,13 mln. gereserveerd (dit bedrag is zonder de 10% korting). Het kabinet heeft besloten om alle SPUKs af te schaffen en de middelen met een korting van 10% over te hevelen naar het Gemeentefonds. Met dit kabinetsbeleid ontstaat meer beleidsvrijheid voor gemeenten om te bepalen waar lokaal welke dienstverlening nodig is. Het is dan ook aan gemeenten om afspraken te maken met de lokale bibliotheek of met andere lokale organisaties om ervoor te zorgen dat de hulp die wordt geboden vanuit het IDO goed wordt belegd. De overheveling naar het Gemeentefonds verlaagt de administratieve en financiële lasten voor gemeenten door een vermindering van de controle- en verantwoordingslasten. Zie voor een nadere toelichting het antwoord op vraag 3.

Het kabinet zet in op het vergroten van bereikbaarheid en toegankelijkheid van overheidsorganisaties (hoofdstuk 7.2 Goed Bestuur uit regeerakkoord¹). Dat gebeurt zoveel mogelijk bij bestaande loketten en logische plaatsen waar mensen op zoek gaan naar hulp, zoals bijvoorbeeld wijkcentra, de Informatiepunten Digitale Overheid en buurthuizen. De visie van de stas KR&D op lokale persoonlijke ondersteuning en publieke dienstverlening wordt in Q1 2025 aan de Kamer gepresenteerd. Deze visie geeft inhoudelijke invulling aan de hiervoor beschikbare middelen vanuit Goed Bestuur.

Waarom zijn er geen middelen gereserveerd voor het verhogen van de subsidie van de IDO’s nadat een onderzoek van KPMG (van oktober 2024), op verzoek van het ministerie van BZK, uitwees dat de huidige subsidie ontoereikend is en de overheid niet dekt?

Antwoord:

Het onderzoek van KPMG laat zien dat er geen gemiddelde exploitatiekosten te bepalen zijn, omdat ze sterk uiteenlopen en een reflectie zijn van de lokale inrichting van het IDO en keuzes in de uitvoering. Bibliotheekorganisaties lijken de IDO-middelen voornamelijk in te zetten voor de financiering van directe uitvoeringskosten van de IDO’s. Indirecte kosten als overhead, huisvesting en automatisering worden door de bibliotheek vaak uit andere middelen dan de SPUK gefinancierd. Uit het onderzoek blijkt ook dat de toevoeging van de IDO’s aan de dienstverlening van de bibliotheken niet altijd heeft geleid tot een toename van deze overheadkosten. KPMG doet vervolgens de aanbeveling aan gemeenten om de opdracht aan bibliotheken te concretiseren, zodat meer gestuurd kan worden op hetgeen mogelijk is met het beschikbare budget. Daarom zijn er geen middelen gereserveerd voor het verhogen van de bijdrage aan de IDO’s.

Verwacht u dat de voorgenomen bezuiniging op de IDO’s zal leiden tot de sluiting van loketten in bibliotheken, buurt- en wijkcentra? Waar baseert u deze aanname op?

Antwoord:

De inzet van de stas KR&D is om de dienstverlening aan burgers in stand te houden. Door de nieuwe financieringsvorm krijgen gemeenten de beleidsvrijheid om lokaal te bepalen waar welke dienstverlening nodig is en hoe ze dit het meest effectief kunnen inrichten. Volgend jaar presenteert de stas KR&D zijn visie op lokale persoonlijke ondersteuning en publieke dienstverlening. En zoals toegezegd in het wetgevingsoverleg van afgelopen november, kijkt de stas KR&D ook naar de dienstverlening vanuit de IDO’s.

Welke aanvullende middelen zijn nodig om de overheadkosten van de IDO’s te dekken? Bent u van plan dit op te nemen op de Voorjaarsnota?

Antwoord:

Het KPMG-rapport laat zien dat de toevoeging van de IDO’s aan de dienstverlening van de bibliotheken niet per definitie heeft geleid tot een toename van de overheadkosten. Er zijn daarom geen aanvullende middelen nodig en er is geen noodzaak om additionele middelen op te nemen in de Voorjaarsnota.

Kunt u uitleggen hoe u berekend heeft welke middelen toe te kennen aan gemeenten om de achterstanden in de Basisregistratie Personen (BRP) in te halen? Waaruit blijkt dat dit voldoende is?

Antwoord:

Het bedrag is berekend op basis van 16.500 inschrijvingen en is gerelateerd aan de kostenberekening die ook is gehanteerd voor de structurele financiering van de reguliere BRP-straten uit het Gemeentefonds.

Het gaat hier namelijk om de achterstand (op peildatum 1 december was de achterstand nog 15.500.) bij het inschrijven in de BRP van asielzoekers en statushouders door de daarvoor aangewezen BRP-straten. Vijf gemeenten in Nederland hebben een BRP-straat en zij zorgen voor alle inschrijvingen van personen uit deze doelgroep. Structurele financiering van deze vijf BRP-straten komt uit het Gemeentefonds (Decentrale Uitkering). De gemeenten Gilze en Rijen en Amsterdam hebben zich bereid verklaard een extra BRP-straat in te richten om een inhaalslag te doen in de periode tot medio 2025. Beide gemeenten hebben daarvoor Specifieke Uitkeringen ontvangen van in totaal € 2,55 mln. waarmee 16.500 inschrijvingen kunnen worden gedaan.

De eventuele resterende achterstand zal naar verwachting zijn opgelost door opschoning van het eerder met de Kamer gedeelde aantal van 17.500, doordat blijkt dat sommige personen reeds ingeschreven zijn of doordat inschrijving nog niet mogelijk is omdat de identiteit nog niet deugdelijk kan worden vastgesteld.
De achterstand wordt momenteel weggewerkt. Op peildatum 1 december was de achterstand nog 15.500. Mocht er toch nog achterstand overblijven, dan zal dat worden opgelost door de reguliere BRP-straten. De structurele capaciteit van de BRP-straten wordt in 2025 uitgebreid om de inschrijfcapaciteit in balans te brengen met de instroom.

Verwacht u dat Nederland een forfaitaire som zal moeten betalen voor de late implementatie van de Open Data Richtlijn? Zo ja, wat is de geschatte hoogte?

Antwoord:

Het kabinet houdt er mee rekening een forfaitaire som te moeten betalen voor de late implementatie van de Open Data Richtlijn. De Europese Commissie heeft het Europese Hof van Justitie verzocht deze forfaitaire som aan Nederland op te leggen vanwege het verzuim van het omzetten in de periode tussen 18 juli 2021 en 20 juni 2024. Het betreft het verzoek tot betaling van een forfaitaire som van € 14.859.100. De uiteindelijke hoogte van de boete wordt pas bekend op het moment dat het Europese Hof van Justitie uitspraak heeft gedaan. Het Hof kan geen hogere boete en/of dwangsom opleggen dan door de Commissie is verzocht. Het is nu nog niet bekend wanneer het Hof uitspraak zal doen. Het wachten is op de aankondiging van de uitspraak van het Hof.

Kunt u uitleggen waarom er bezuinigd wordt op de POK (Staat van de Uitvoering)? Wat zijn de gevolgen hiervan?

Antwoord:

Dit betreft geen bezuiniging, maar de uitgaven 2024 zijn incidenteel lager uitgevallen dan geraamd. Voor 2025 wordt verwacht dat het volle geraamde bedrag nodig is.