Herstel Groningen (voortzetting)

De voorzitter:

Goedemorgen allemaal. Welkom bij de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken. Vandaag is aan de orde de tweede termijn van het wetgevingsoverleg Herstel Groningen. Ik heet de staatssecretaris en de leden van de commissie van harte welkom. De heer Peter de Groot is verhinderd. Hij heeft gisteren een ongelukje gehad en zijn sleutelbeen gebroken. Ik heb begrepen dat de heer Vermeer zal proberen om voor hem nog wat waar te nemen. We zullen kijken hoe dat loopt. De kaart komt eraan, zeg ik vanaf deze kant tegen de heer De Groot.

Ik stel voor om in deze tweede termijn ongeveer drie minuten spreektijd aan te houden. Ik weet dat het een wetgevingsoverleg is, dus ik zal hier coulant mee omgaan. We gaan op drie interrupties zitten en kijken even hoever we daarmee komen. Ik wil u nog meegeven dat er donderdag wordt gestemd over de moties die vandaag worden ingediend.

Ik stel voor te starten met de heer Bushoff voor zijn tweede termijn.

De heer Bushoff (GroenLinks-PvdA):

Dank u wel, voorzitter. Ik ga proberen om het vrij kort te houden. In de eerste plaats wil ik de staatssecretaris en de ondersteuning bedanken voor de antwoorden van een tijdje terug. Ik denk dat ik op een aantal vragen een antwoord heb gekregen, vragen zoals hoe het zit met bedrijfspanden in een bevingsgebied en een woonadres dat er net buiten valt. Ook heb ik de toezegging gekregen dat we aan het begin van het jaar nog een brief krijgen over hoe het staat met de B- en C-schades. Dus ik ben op zich blij met een aantal antwoorden en ik zie ook dat op een aantal onderwerpen die in ieder geval voor Groningen van belang zijn, de staatssecretaris van goede wil is. Ik denk dat het nu zaak is dat we de komende tijd toch ook concrete stappen gaan zetten.

In dat licht denk ik dat het goed is als we als Tweede Kamer vandaag nog een aantal voorstellen indienen. Ik zal zelf zo meteen een aantal voorstellen langslopen en een aantal andere voorstellen zal mevrouw Beckerman mede namens mij indienen. Het gaat dan met name om de totaalaanpak. Ik wil daar heel kort nog even bij stilstaan.

Gisteren zagen we weer dat ook de regio oproept tot toewerken naar een éénoverheidsaanpak. Dat hoor je ook al jarenlang als je met bewoners spreekt. Zij zeggen dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd, dat het niet opschiet en dat ze vastlopen. Daarom is het echt ontzettend belangrijk dat we er nu eindelijk voor zorgen dat mensen gewoon met één overheid te maken krijgen. Wat ons betreft krijgen ze dus recht op zo'n totaalaanpak. Ik denk dat het belangrijk is dat we daarvoor de eerste stap gaan zetten. Mijn collega mevrouw Beckerman dient daartoe straks een voorstel in.

Voorzitter. Gelet op het feit dat ik nog maar weinig tijd heb, ga ik nu direct over tot een heel aantal moties.

De heer Bushoff (GroenLinks-PvdA):

Voorzitter. Ik heb nog vijf seconden, zie ik. En ik had al een minuut respijt gekregen, dus ik houd maar op met praten. Tot zover.

De heer Bushoff (GroenLinks-PvdA):

O, sorry, ik ben toch nog één motie vergeten. Dan gebruik ik die vijf seconden daarvoor, als dat mag van u, voorzitter.

De heer Kops (PVV):

Dank u wel, voorzitter. Ik dank de staatssecretaris voor de uitgebreide beantwoording. Op 28 november hebben we nog een brief gekregen van de staatssecretaris over het door het IMG ingestelde hoger beroep. Het werd er niet heel veel duidelijker op, moet ik eerlijk zeggen. Ik vond die brief ook ietwat tegenstrijdig. Want we hebben allemaal, Kamerbreed, uitgesproken dat die hele juridificering ongewenst is. Ook de staatssecretaris schrijft dat het 'm zeer aan het hart gaat en dat hij dat graag voorkomen had zien worden. Anderzijds staat in de brief ook dat we met dat hoger beroep eigenlijk toch een soort van blij moeten zijn, want "bij instandhouding zou de uitspraak leiden tot onduidelijkheid en een precedent scheppen voor toekomstige rechtszaken". In de beslisnota die erbij hoort, lezen we ook dat "in 99% van de gevallen de berekende trillingen hoger liggen dan de daadwerkelijk opgetreden trillingen". Dan vraag ik me het volgende af. Als die uitspraak dan inderdaad in stand zou blijven, wat zijn daar dan precies de gevolgen van? Zijn die gevolgen dan echt zo ontzettend groot? Kan de staatssecretaris dat toelichten? Ik heb de uitspraak zelf ook gelezen. Daarin wordt dan gesproken over "verklarende kansen" en "voorspellende kansen". Het is allemaal natuurlijk heel interessant als je dat zo leest, maar heel veel duidelijker wordt het er in ieder geval niet op. Kan de staatssecretaris dat dan nog uitleggen?

Dan de waardevermeerderingsregeling, waar de heer Bushoff het net ook al over had. We hebben in de eerste termijn gevraagd of die niet alsnog verlengd kan worden, temeer omdat er nog steeds geld in die pot zit, namelijk 93 miljoen. De staatssecretaris zou er nog op terugkomen, ook wanneer er besloten wordt om die regeling niet te verlengen, wat er dan met dat resterende budget gaat gebeuren. Wellicht heb ik het gemist, maar het antwoord op die vraag heb ik in ieder geval nog niet voorbij zien komen. Dus graag daar alsnog een reactie op.

Voorzitter. Dan over de uitvoeringskosten, die al jarenlang hoog zijn en zelfs verder gestegen zijn. De staatssecretaris zei in de beantwoording: ja, oké, hoe hoog die uitvoeringskosten ook mogen zijn, dat gaat in ieder geval niet ten koste van alle vergoedingen die worden uitgekeerd. Enerzijds is dat natuurlijk mooi, hartstikke goed, maar anderzijds is en blijft het wel geld. Hoe meer we op die uitvoeringskosten, die zo ontzettend hoog zijn, kunnen besparen, des te beter dat is. In het verleden is, ook door de voorganger van de staatssecretaris, al meermaals toegezegd om daarnaar te kijken, maar om het wat concreter te maken dien ik de volgende motie in.

De heer Kops (PVV):

Voorzitter. In de eerste termijn had ik het, en de heer Bushoff had het daar zonet trouwens ook over, over de schadeafhandeling en de versterking met al die regelingen en al die organisaties. Heel overzichtelijk is het nog altijd niet. In het verleden is echter heel vaak het volgende toegezegd. We moeten toe naar één aanspreekpunt en de bewoners moeten met één overheid te maken krijgen. Hoe de overheid het achter de schermen allemaal zelf regelt, is dan aan de overheid, maar van die hele wirwar aan bureaucratie zouden de gedupeerden in ieder geval geen last moeten hebben. Omdat die wirwar er nog altijd is, dien ik de volgende motie in.

De heer Kops (PVV):

Voorzitter. Ik dien de motie wel in, maar ik hoop natuurlijk dat de staatssecretaris dadelijk gaat zeggen: die motie is overbodig, want dat doen we al; dat gaan we doen. Daar hoop ik natuurlijk op. Graag een reactie op dat punt.

Ik dank u wel.

De heer Bamenga (D66):

Dank u wel, voorzitter. Allereerst wil ik de staatssecretaris bedanken voor de antwoorden. Volgens mij hebben we een goed debat gehad in deze commissie. Naar mijn idee willen we ook allemaal hetzelfde in deze commissie, namelijk zorgen dat de hersteloperatie Groningen een succes is en dat we de Groningers verder helpen, want zij hadden altijd gelijk. Ik heb een aantal moties om de staatssecretaris in ieder geval een steuntje in de rug te geven.

Mevrouw Vedder (CDA):

Dank, voorzitter. Ik heb in zowel het debat Staat van Groningen als het WGO aandacht gevraagd voor de schrijnendste gevallen: mensen met huizen in het kerngebied, die elke aardbeving hebben meegemaakt en snel boven de 60k uitkomen qua schades. Zij merken nog te weinig van milder, menselijker en makkelijker, terwijl juist zij onze hulp het hardst nodig hebben. Juist zij verdienen het om verlost te worden van de strijd om hun rechten. De staatssecretaris herkent dat beeld gelukkig, dat juist deze groep nu nog niet wordt bereikt. Hij heeft ook gezegd hiermee bezig te zijn. Maar ik heb ook gezien dat er geen "one size fits all"-oplossing in beeld is en dat er soms ook andere uitdagingen spelen dan causaliteitsbeoordelingen. Wij blijven natuurlijk graag op de hoogte, dus is het mogelijk dat de staatssecretaris de Tweede Kamer toezegt om in Q1 2025 te komen met een brief over deze groep zwaarst getroffen mensen met daarin een inventarisatie van redenen waarom het bij deze mensen nou juist spaak loopt en een inventarisatie van oplossingsrichtingen om deze gevallen vlot te trekken? Ik heb er namelijk begrip voor dat de oplossingsrichting die ik de vorige keer heb geopperd misschien niet een "one size fits all"-oplossing is, maar dan zou ik graag horen wat wél de oplossingen zouden kunnen zijn.

Voorzitter. Ik sluit mij aan bij de vragen van de heer Kops over het hoger beroep van het IMG. Ik heb ook de appreciatie van het amendement-Beckerman/Bushoff bestudeerd. Ik heb wel een beetje zorgen over een aantal zinnen daarin over het uitvoeren van Van Geel. Ook het CDA hecht grote waarde aan het uitvoeren van het rapport-Van Geel. Ik zie dat daar veel slagen om de arm in staan, wat verregaande consequenties zou hebben voor de versterkingsoperatie en de schadeafhandeling. De staatssecretaris zou bezig zijn met een plan en we zouden pas dan kunnen kijken of het misschien wel budgettair past. Ik word daar een beetje onrustig van, dus ik zou graag een reactie van de staatssecretaris willen vragen daarop.

Voorzitter, tot slot. Net als veel andere fracties hechten ook de fracties van het CDA, de ChristenUnie en D66 veel waarde aan de waardevermeerderingsregeling en vooral aan het kunnen benutten van het bestaande budget. Zij hebben daarom de volgende motie.

Mevrouw Vedder (CDA):

Dank u wel.

Mevrouw Beckerman (SP):

Voorzitter. Ik doe eerst een aantal moties.

Mevrouw Beckerman (SP):

Dan de laatste.

Mevrouw Beckerman (SP):

Voorzitter. Mijn laatste vraag gaat over het hoger beroep. We hebben de brief gelezen. Eigenlijk zit daar geen nadere duiding in van wat in het debat is gevraagd. Toen werd namelijk gevraagd waarom het heel erg mis zou gaan voor heel veel anderen als dit hoger beroep niet zou worden teruggetrokken. Ik zie het volgende, en daar wil ik graag een reactie op van de staatssecretaris. Aan de ene kant wordt gezegd dat we in hoger beroep gaan vanwege de collectieve zaak. Maar als we er vervolgens vragen over stellen, wordt er gezegd: we kunnen niet ingrijpen, want het is een individuele zaak. We zien dat de staatssecretaris argumenten gebruikt zoals het uitkomt. Hij zegt aan de ene kant dat het een individuele zaak is en aan de andere kant dat het een collectieve zaak is. Onze fractie acht het echt van belang om niet opnieuw deze weg op te gaan als we na een parlementaire enquête stellig zeggen dat die hele juridisering moet stoppen. Dat is in het collectieve én individuele belang. Daar krijg ik nog graag een reactie op.

Dank u wel.

De heer Holman (NSC):

Dank u wel, voorzitter. Ik vind het totaal niet erg. Ik heb een paar opmerkingen en een motie.

Ik heb ten eerste een vraag aan de staatssecretaris over de commissie-Van Geel. Kan de staatssecretaris duidelijk aangeven wat de consequenties zijn van de situatie zoals die nu is? We vinden met elkaar dat wat de commissie-Van Geel zegt, uitgevoerd moet worden. Het is onduidelijk of daar genoeg financiële middelen voor zijn. Heeft de staatssecretaris dekking om dit uit te voeren? Zo niet, is er dan een mogelijkheid om die te krijgen? Als die niet gekregen kan worden, betekent dit dan dat er een bepaalde rangschikking komt in de uitvoering van Van Geel, dus een soort van prioritering?

De heer Holman (NSC):

Om daar een duidelijk antwoord op te kunnen geven, vragen wij de staatssecretaris of hij duidelijkheid kan verschaffen over hoe hij daartegen aankijkt en over hoe hij daarmee denkt om te gaan. Ik ben dus benieuwd wat de staatssecretaris heeft te vertellen.

Hetzelfde geldt voor de waardevermeerderingsregeling. Die vinden wij belangrijk, dus die zouden we moeten verlengen. Kan de staatssecretaris duidelijkheid scheppen over de vraag of het budget toereikend is en of het kan binnen wat er nu voorligt? Zo niet, moet er dan alternatieve dekking voor gevonden worden? Ook daarover krijgen wij graag duidelijkheid van de staatssecretaris. Kan dit? Kunnen we daar invulling aan geven?

De heer Holman (NSC):

Nogmaals, wij vinden de waardevermeerderingsregeling belangrijk. De vraag aan de staatssecretaris is om duidelijkheid te krijgen over de vraag die mevrouw Bikker aan ons stelt. Wij willen duidelijkheid over de manier waarop wij de moties moeten beoordelen en waarderen. Graag duidelijkheid van de staatssecretaris over hoe wij dat moeten zien.

De heer Holman (NSC):

De analyse van mevrouw Bikker klopt, denk ik, in grote mate. Voordat wij een oordeel kunnen geven over de moties die zijn ingediend, willen wij graag helderheid en duidelijkheid van de staatssecretaris: hoe moeten wij lezen of zien of die dekking er wel of niet is?

De heer Holman (NSC):

Het is steeds ongeveer dezelfde vraag en het antwoord daarop zal ook steeds ongeveer hetzelfde zijn. We hebben inderdaad drie dagen de tijd om te kijken hoe wij gaan stemmen. Die afweging zal de fractie van Nieuw Sociaal Contract gaan maken. Wij hopen dat de staatssecretaris nog enige duidelijkheid kan geven, zodat wij een goede afweging kunnen maken. Ik kom niet tot een ander antwoord.

De heer Holman (NSC):

We constateren dat de waardevermeerderingsregeling goed is. Ik zou die het liefst willen verlengen. We constateren dat daarvoor in principe 93 miljoen beschikbaar is. Nogmaals, dan herhaal ik mijn vraag aan de staatssecretaris: kan de staatssecretaris enige duidelijkheid geven over de manier waarop dit kan worden aangewend en aangeven wat precies de consequenties zijn als we tot dit besluit komen? Wij willen gewoon duidelijkheid van de staatssecretaris: hoe duidt hij dit? Volgens mij is die vraag aan de staatssecretaris niet zo moeilijk.

De heer Holman (NSC):

Wat de heer Bushoff zegt, heb ik niet gezegd. Daar kan hij mij dus moeilijk over bevragen. Nogmaals, volgens mij is de vraag die wij aan de staatssecretaris stellen duidelijk.

De heer Holman (NSC):

Nee.

De heer Holman (NSC):

Bij het IMG geldt eigenlijk precies hetzelfde. Collega's hebben er al veel over gezegd. Ik denk dat het waardevol is dat de staatssecretaris hier enige duidelijke duiding aan geeft, gelet op de vragen die collega's hebben gesteld. Hoe moeten we dit nou precies zien? Daar ga ik verder niks over zeggen.

Ten slotte hebben wij nog één motie. Die gaat over de verantwoordelijkheid van de NAM en over wat de Kamer vindt dat de NAM zou moeten doen.

De heer Vermeer (BBB):

Dank u wel, voorzitter. Allereerst heb ik nog een vraag, ook namens de heer Peter de Groot van de VVD. Die vraag kwam eigenlijk naar voren naar aanleiding van de werkbezoeken in Groningen. De vraag gaat over de rapporten over schade, die we naar onze mening wel ondeugdelijk kunnen noemen. Het gaat bijvoorbeeld over een latei, een draagbalk boven een raam of een kozijn. Daar staat in het rapport van alles over geschreven, terwijl je dat alleen maar zou kunnen constateren als je het stucwerk daarvoor zou weghalen. Dan kun je namelijk pas zien hoe dat in elkaar zit. In die rapporten stonden gewoon aannames over zaken die nooit feitelijk geconstateerd zouden kunnen zijn. Mede namens de heer De Groot is mijn vraag: hoe kunnen we dit soort ondeugdelijke rapporten voorkomen? Wat moeten mensen doen die daartegenaan lopen? Komen die rapporten altijd uit een bepaalde hoek? Kunnen we daar een rode lijn in ontdekken? Komen ze bijvoorbeeld van bepaalde taxateurs of heeft het te maken met een bepaald type woningen waarbij het steeds misgaat of met bepaalde schade? Daar zouden we graag nog een antwoord op hebben.

Gisteren verscheen op RTV Noord een artikel van de gedeputeerde in Groningen over de aardbevingsschade. Zij benadrukte nogmaals dat die éénoverheidsaanpak toch het uitgangspunt zou moeten zijn en dat we ook niet allerlei evaluaties daarvan moeten afwachten, omdat die éénoverheidsaanpak voor iedereen de meest logische, klantgerichte en, in dit geval, de meest mensgerichte aanpak is. Wij gaan hier namelijk geen huizen herstellen, maar wij moeten vooral kijken hoe we het leed van mensen oplossen. Ik heb hier een motie over. Wellicht is die aanvullend op de vanochtend eerder ingediende moties van Bamenga en Vedder, en van Beckerman en Bushoff. Ik denk dat deze dus aansluitend kan zijn. Ik heb hier de tandem Vermeer en Holman.

De heer Vermeer (BBB):

Volgens mij is dat een hele mooie vraag die alleen maar met "ja" beantwoord kan worden. Het is eigenlijk ook een gesloten vraag, maar ik wil er wel iets meer over zeggen. Wij constateren namelijk steeds — ik heb zelf als financieel woordvoerder ook te maken met de behandeling van alle amendementen, ook voor komende donderdag — dat wij hier alleen kunnen zeggen dat het geld er is op het moment dat het op die begroting staat en dat budget ook daadwerkelijk vrijgespeeld is. Bij herstel in Groningen speelt volgens mij iets anders, want er is in Nij begun en in de hele nasleep van die enquête duidelijk gezegd dat het maar moet kosten wat het kost en dat dat opgelost moet worden. Dat betekent voor ons als Kamer, als coalitie maar ook voor het kabinet dat het geld dat daarvoor nodig is, dan maar steeds vrijgemaakt zal moeten worden. Dat gaat niet in één keer. Dat gaat niet in één keer met tientallen miljarden op de begroting. Dat zal steeds van project naar project en van jaar naar jaar gaan. Ik vind dat mevrouw Beckerman, al is het eigenlijk onnodig, er steeds op kan wijzen dat dát de afspraak is en dat dat geld er steeds moet komen. Ik denk dat het voor de korte termijn niet eens noodzakelijk is dat er extra geld bij komt, maar dat datgene waar al geld voor is, goed uitgevoerd moet worden en dat wij de juiste aanpak voor de komende jaren kiezen.

De heer Vermeer (BBB):

Ik erken dat er ongelijkheid is, zoals mevrouw Beckerman zegt. Ik denk zelf niet dat die ontstaat door de budgetverschillen, maar door de regels die we stellen. We moeten eerst zorgen voor regels die bewerkstelligen dat die ongelijkheid verdwijnt en dan zou het geld dat daarbij hoort, moeten volgen. Dat is de juiste volgorde wat ons betreft.

De heer Vermeer (BBB):

Volgens mij heb ik die uitspraak net al gedaan door te zeggen: mijn antwoord is ja. Ik heb alleen zelf in de hele discussie rond de begroting en zo wel gezien dat wij daar dan op een andere manier mee om moeten gaan dan wij nu doen. Dat is een strijd die ik in ieder geval zal voeren binnen de coalitie. Ik weet dat die brede steun krijgt van de Kamer en dat die volledig aansluit op alles wat er in het verleden al is toegezegd. Volgens mij komen we daar gewoon uit en gaat het alleen om de vraag in welke vorm dat plaatsvindt.

De heer Vermeer (BBB):

Ik vraag in de motie om het in het voorjaar te doen, zodat wij in het voorjaar kunnen toetsen of datgene waar de staatssecretaris mee komt, past bij de wensen die wij als Kamer hierover hebben. Dan kunnen wij eventueel zeggen: top gedaan, hier moet geld bij komen. Maar wij kunnen ook zeggen: dat kan wel een tandje beter. Dan gaan we het daarover hebben. Ik wil dus wel, zoals volgens mij hier gebruikelijk, eerst de bestuurders de kans geven om met een voorstel te komen. Daarna controleren we dat als Kamer. Eigenlijk geven we al kaders aan door te zeggen: kijk vooral naar deze aanpak, want daar zijn wij zeer van gecharmeerd. Wij zijn daarvan gecharmeerd, omdat de mensen die dat in Groningen uit moeten voeren, daarvan gecharmeerd zijn.

De heer Vermeer (BBB):

Ja, die redenatie kan ik helemaal volgen, maar daar dragen wij Kamerbreed verantwoordelijkheid voor, want de wensenlijstjes vliegen ons bij deze begroting om de oren. De partijen die hier pleiten voor extra geld voor Groningen, willen ook extra geld voor onderwijs, sport en cultuur. De coalitie heeft nog geen geldboom gevonden waar ze het geld zo van af kan plukken. Het is dus wel logisch dat die discussie nu naar de Voorjaarsnota verplaatst wordt. Alles wat er komende donderdag en deze week al uitonderhandeld c.q. afgedwongen wordt, ook door de partij van mevrouw Bikker op andere terreinen, zorgt ervoor dat er weer minder ruimte is op andere gebieden. Wij kunnen het geld maar één keer uitgeven. Ik wil daar niet flauw over doen, maar het is wel een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Als woordvoerder van een coalitiepartij heb ik gewoon te maken met de afspraken die wij gemaakt hebben en met de volgorde van zaken. Volgens mij ben ik hier zeer duidelijk wat betreft de uitgangspunten die BBB hanteert op het gebied van het herstel van Groningen en de commissie-Van Geel. Daar ben ik altijd duidelijk over geweest. Daar knok ik keihard voor. Dat geld moet gewoon op tafel komen.

De heer Vermeer (BBB):

Ik zeg niet dat het ligt aan die andere onderhandelingen dat het op dit punt niet voor elkaar komt; dat wil ik ook niet suggereren. Ik geef alleen het dilemma weer waarin je zit als coalitiepartij; dat weet mevrouw Bikker ook heel goed. Je hebt continu te maken met het pad dat je afspreekt over de volgorde van toezeggingen en de dekking daarvan. Als er aan de ene kant aan geld getrokken wordt, heeft dat altijd invloed op de beschikbare gelden voor andere punten. Dat is gewoon de werkelijkheid waarin wij leven. Ik ben daar ook lang niet altijd blij mee. Volgens mij laat ik dat ook geregeld merken.

De heer Vermeer (BBB):

Nogmaals, ik zeg niet dat het ligt aan de andere onderhandelingen waardoor het op dit punt niet voor elkaar komt. Ik merk dat ik blijkbaar iets te veel heb geprikkeld in mijn oproep om samen breed naar alle financiën te kijken. Als dat verkeerd opgevat wordt, bied ik mijn excuses daarvoor aan. Ik denk dat uw eigen financiële woordvoerders, ook van mevrouw Vedder en mevrouw Bikker, kunnen bevestigen dat BBB — in dit geval heb ik het over mijzelf — ook rond het Belastingplan er continu alles aan doet om iedereen duidelijk te maken dat we geen meerderheid hebben in de Eerste Kamer en dat wij samen met andere partijen bondjes zullen moeten smeden om het erdoor te krijgen en om zo de begrotingen erdoor te krijgen. Dat werkt. Dat zal ik ook niet stoppen na donderdag, want dit is iets waarmee we te maken hebben zolang we de huidige Tweede en Eerste Kamer hebben. Dat is gewoon de realiteit, die iedereen moet zien. Daar wordt blijkbaar vaak te laat aan gedacht, waardoor het tot spanningen leidt. Daardoor leidt zelfs de oproep die ik hier doe, tot irritatie. Dat is niet wat we willen. Dat is niet wat goed is voor Nederland. We zitten hier inderdaad voor Groningen. Het mag nooit gevolgen hebben voor de problemen die we hier op moeten lossen.

Ik wil graag afronden met een ander punt, dat niet bij deze commissie ligt, maar waarvan ik vrees dat dat ooit bij een soortgelijke volgende commissie gaat komen. Bij het mijnbouwschadeherstel in Limburg heeft men te maken met oplopende problemen. Dat ligt op dit moment nog bij de commissie Klimaat en Groene Groei, maar ik zou de staatssecretaris willen vragen om vanuit Binnenlandse Zaken ook met dat andere ministerie even contact op te nemen en eens te kijken wat daar nou speelt en wat we kunnen leren van zowel Limburg richting Groningen als Groningen richting Limburg, zodat we daar niet in dezelfde situatie terechtkomen en wij hier straks niet het volgende "nieuwe begin" aan moeten kondigen.

Dank u wel, voorzitter.

Mevrouw Bikker (ChristenUnie):

Voorzitter, dank u wel. Allereerst beterschapswensen aan de heer Peter de Groot. Natuurlijk ook veel dank aan de staatssecretaris voor de beantwoording in eerste termijn.

Voorzitter. Ik kom snel tot mijn punt. Ten aanzien van Van Geel heb ik van gedachten gewisseld met verschillende woordvoerders, maar ik zou het echt onverteerbaar vinden als we dingen naar de Voorjaarsnota schuiven en er dan niet uit komen. Ik vind dat deze Kamer daar zelf bij is. Ik vind dus echt dat we daarin stappen moeten zetten, en dat kan deze week. Dus fijn als de staatssecretaris nog een handreiking wil doen. Het is altijd mooi om te zien dat we elkaar kunnen vinden. Anders zou het toch treurig zijn als de Kamer, die hierop eensgezind was, zich nu uit elkaar laat spelen.

Ten aanzien van de waardevermeerdering heb ik de motie van mevrouw Vedder meeondertekend, omdat ik ook denk dat dit nú neergelegd moet worden. Anders verdwijnt dat geld in de potten van Financiën, maar wij willen het gewoon behouden voor de Groningers.

Voorzitter. Dan het hoger beroep. Ik dien daarover de volgende motie in.

Mevrouw Bikker (ChristenUnie):

Ik leg de nadruk bij de zin dat "bewoners niet langer financieel worden gedupeerd, ongeacht de uitkomst van het hoger beroep", want daar heb ik op dit moment grote zorg om. Dus ik vraag de staatssecretaris om daar specifiek op in te gaan.

Een tweede motie.

Mevrouw Bikker (ChristenUnie):

Het maakt voor bewoners heel veel uit als je weet wanneer je aan de beurt bent.

Voorzitter. De derde motie.

Mevrouw Bikker (ChristenUnie):

Ik meen dat ik hiermee echt heel dicht bij de beantwoording van de staatssecretaris in eerste termijn ben gebleven. Hiermee prikken we 'm gewoon even vast voor bewoners, zodat voor hen kenbaar is dat zij dit mogen doen.

De laatste, voorzitter.

Mevrouw Bikker (ChristenUnie):

Voorzitter. Ik heb daarnet wat gezegd over de financiële schadeafwikkeling rondom een hoger beroep. Het zou echt heel veel helpen als de staatssecretaris juist op dat punt terugkomt, want we hadden niet alleen het beginsel van "in principe geen hoger beroep", maar we hadden ook heel duidelijk gesteld dat de bewoners, die daar opnieuw al die juridische onzekerheid hebben, in ieder geval niet op andere punten opnieuw in onzekerheid komen. Ik merk nu dat deze cocktail in de regio heel veel slecht doet. Ik zou de staatssecretaris dus op dat punt hartelijk willen uitnodigen om zich ronduit uit te spreken over de beginselen die we als Kamer en kabinet al hebben gedeeld.

De voorzitter:

Aan de orde is de tweede termijn van het overleg over Herstel Groningen. Het woord is aan het kabinet, aan staatssecretaris Van Marum. Ik stel voor om ook in deze termijn drie interrupties op de staatssecretaris toe te staan.

Ik geef het woord aan de staatssecretaris.

Staatssecretaris Van Marum:

Dank u wel, voorzitter. Ook dank voor alle vragen en voor de complimenten die ik gekregen heb. Allereerst wens ik de heer De Groot van de VVD beterschap. We hopen dat hij er snel weer bij is.

We gaan verder met het WGO van 18 november. Inmiddels heeft u van mij twee brieven ontvangen, over het amendement inzake Van Geel en over het hoger beroep van het IMG. Dan wil ik nu overgaan tot het beantwoorden van de vragen.

De heer Kops vroeg mij om uitleg: zijn de gevolgen van het hoger beroep echt zo groot? Mevrouw Beckerman vroeg dat ook. Die vraag heb ik ook gehad van mevrouw Bikker. Ik stel voor om daar op een later moment in een vertrouwelijke briefing op terug te komen. Ik weet dat dat heel vervelend is, maar daar heb ik goede redenen voor. Ik zal u die in de vertrouwelijke briefing …

Staatssecretaris Van Marum:

Die toezegging kan ik doen.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik kan het nog één keer zeggen. In algemene zin speelt hier het volgende. Ik heb uitgelegd dat die prejudiciële vragen niet in het begin van die zaak gesteld zijn omdat dat op dat moment gewoon niet aan de orde was. Het heeft gewoon grote gevolgen voor de schadeafhandeling in algehele zin. Daar komt bij dat het IMG daartoe zelfstandig kan besluiten. Ik heb niet de bevoegdheid om dit tegen te houden.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik heb een aanwijzigingsbevoegdheid in algemene zin en niet op individuele casussen.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik geef nogmaals aan dat het hier een individuele casus betreft waar ik niet op in kan gaan en dat de gevolgen collectief zodanig groot zijn voor de afhandeling van schade dat andere mensen, een grotere groep, daar nadelige gevolgen van ondervindt. Dat is de spagaat waarin ik mij hier bevind. Nogmaals, ik vind het ontzettend vervelend dat dit op deze manier gelopen is. Het IMG is zelfstandig bevoegd om dit te doen. Daar kan ik wat van vinden, maar uiteindelijk zijn zij als zbo zelf gemachtigd om dat door te zetten. Ik ben bereid u daar in een vertrouwelijke briefing nog nader duiding over te geven.

Staatssecretaris Van Marum:

U krijgt van mij de toezegging dat u daarover goed wordt geïnformeerd.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik kan daar wel duidelijk over zijn. Stel dat u als Kamer een aantal zaken op u af ziet komen, of ik dat als staatssecretaris zie, waarbij de werkwijze van het IMG aanleiding is om te zeggen "ik wil dat jullie hierbij op een andere manier gaan werken", dan kan ik in algemene zin die aanwijzing geven aan het IMG. Maar datzelfde kan ik niet doen bij individuele casussen. Dat is het verschil.

Staatssecretaris Van Marum:

Daar denkt de staatssecretaris regelmatig over na.

Staatssecretaris Van Marum:

De heer Vermeer vroeg naar de schaderapporten van het IMG. Het IMG voert kwaliteitscontroles uit op de schaderapporten die deskundigen opstellen. Bewoners die het niet met rapporten eens zijn of daarin fouten zien, kunnen een zienswijze op het rapport indienen. Als het IMG ziet dat bureaus of deskundigen steeds fouten maken, wordt met dat bureau gesproken. Er zijn ook bureaus die niet meer in dienst zijn.

Dan is er de vraag van mevrouw Vedder of ik in het eerste kwartaal een brief kan sturen over de zwaarst getroffenen in de schadeafhandeling en de mogelijke oplossingsrichting voor deze mensen. Ja, dat kan. Ik zal de Kamer in het eerste kwartaal informeren, met een analyse met betrekking tot de zwaarst gedupeerden die nu nog onvoldoende geholpen zijn en de mogelijke oplossingsrichtingen.

Dan kom ik bij NAM-procedures en financiën. Als de waardevermeerderingsregeling niet verlengd wordt, wat is er dan te doen met het resterende budget? Is het huidige budget toereikend als de waardevermeerderingsregeling verlengd wordt? Ik ga komend voorjaar met de minister van Financiën in gesprek om te kijken of dit budget voor een ander doel ingezet kan worden binnen de opgave voor Groningen. Ik doe een beroep op de Kamer voor goede suggesties. En ja, het resterende budget is toereikend voor de verlenging tot 31 december 2025.

Dan kom ik bij verduurzamen en de Commissie Verschillen, de commissie-Van Geel. De vraag van het CDA en NSC was: voert u de plannen van Van Geel uit en op welke wijze doet u dat, kunt u daarbij aangeven wat de consequenties zijn van de situatie zoals die nu is en komt er een rangschikking in de uitvoering? Onuitlegbare verschillen — dit is mijn antwoord — in de afhandeling van schade of versterking zijn zeer lastig voor de bewoners. De commissie-Van Geel erkende dit probleem en oordeelde dat er geen simpele oplossingen zijn. Het advies van de commissie-Van Geel omvat meerdere maatregelen om verschillen weg te nemen. Het kabinet geeft daar op dit moment zo veel mogelijk invulling aan binnen de huidige mogelijkheden. Verregaande maatregelen conform Van Geel op het gebied van verduurzaming, terugwerkende kracht en de schadeafhandeling in de deur-tot-deuraanpak vragen grote aanpassingen in de uitvoering. Hiervoor ontbreekt op dit moment een praktisch uitvoerbaar en haalbaar plan. Ik ben hierover nog in gesprek met de regio en met de uitvoeringsorganisaties. Zodra ik die plannen heb uitgewerkt, zal ik uw Kamer daarover informeren.

Dan de vraag van de heer Vermeer. Hij vroeg of we in Groningen leren van Limburg en andersom.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik kom daar in januari met een brief op terug.

Dan de vraag van de heer Vermeer of we in Groningen leren van Limburg en andersom. Ik ben doorlopend in gesprek met de minister van KGG over wat we van elkaar kunnen leren. Als daar wat extra druk op moet, dan zal ik daar ook nog even aandacht voor vragen.

Dan ben ik toegekomen aan de moties.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie-Bushoff/Beckerman op stuk nr. 83 gaat over het verlengen van de waardevermeerderingsregeling en verzoekt de regering de datum van de huidige waardevermeerderingsregeling te verlengen tot en met 31 december 2025. Die motie moet ik helaas ontraden, omdat de waardevermeerderingsregeling niet meer van toegevoegde waarde is om de volgende reden. De oorspronkelijke reden is er niet meer. De schadeafhandeling is sneller en ruimhartiger geworden. Er zijn betere instrumenten. Er zijn nieuwe, bredere verduurzamingsinitiatieven vanuit Nij begun uitgerold, met name maatregel 28 en 29. De commissie-Van Geel adviseert ook de waardevermeerderingsregeling te beëindigen. Het geld kan effectiever worden ingezet. Je kunt geld maar één keer uitgeven en deze middelen kunnen en moeten ook doelmatiger ingezet worden. Het budget dat per 1 januari overblijft is een meevaller voor de rijksbegroting. Volgens de begrotingsregels mag dit niet zomaar worden ingezet voor verlenging. Ik ga dus met Financiën kijken of het budget behouden kan worden om een of meerdere financiële puzzels op te lossen. Hoewel de doelgroepen niet precies overlappen, stellen we met maatregel 29 al meer geld voor meer bewoners beschikbaar.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik denk dat we met de beschikbare middelen en met wat wij op dit moment doen een behoorlijk deel van deze zaken op kunnen lossen. Ik heb ook aangegeven wat het probleem is met het in stand houden. Ik loop gewoon het risico het geld kwijt te raken. Als ik het geld op een andere manier weet in te zetten, dan kan het daarvoor ingezet worden.

Staatssecretaris Van Marum:

Wij kunnen dat geld voor die doelgroepen ook op een andere manier inzetten in de regelingen die daarvoor in de plaats komen. Het is dus niet iets wat daarvoor nodig is. Er zijn ook andere mogelijkheden om daar wat in bij te kunnen dragen.

Staatssecretaris Van Marum:

Nee, dat erken ik niet. Ik herken dat de regeling opengesteld is en dat daar heel weinig gebruik van gemaakt is. Dat erken ik wel.

Staatssecretaris Van Marum:

Die eensgezindheid waardeer ik ook zeer. Toch ontraad ik de motie, omdat ik denk dat wij deze middelen op een andere manier effectiever in kunnen zetten.

Staatssecretaris Van Marum:

Dan betreft het nog steeds een intensivering van de regeling. Zoals wij de afspraak in het regeerakkoord hebben, betreft het een intensivering en dan ben ik het nog steeds kwijt.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik vind het een interessante gedachtegang. Wij denken op dit moment dat we het effectiever kunnen doen door het op een andere manier in te zetten, maar ik kan u in januari in een brief wel uitleggen hoe we dat kunnen gaan doen.

Staatssecretaris Van Marum:

Als u dit als Kamer anders wilt, zult u daar voor 6 december over moeten stemmen.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 84 verzoekt de regering om in lijn met een eerder aangenomen motie te voorkomen dat voorzieningen in aardbevingsgebieden verdwijnen en ervoor zorg te dragen dat voorzieningen zoals het zwembad in Hogezand ook na 2025 open kunnen blijven en openbaar vervoer, scholen, zorg-, cultuur- en sportvoorzieningen en dorpshuizen niet verder verdwijnen. Deze motie moet ik ontraden. Naar aanleiding van de eerdere motie heeft er al een inventarisatie van het voorzieningenniveau plaatsgevonden. Op basis hiervan zijn drie voorzieningen gefinancierd: het zwembad in Finsterwolde, het behoud van de bibliotheek en het dorpshuis. Toen is door de kwartiermakers in overleg met de regio besloten om vooruitlopend op de agenda's niet te investeren in incidentele lokale voorzieningen, omdat het onduidelijk is of die bijdragen aan de beoogde langetermijndoelstellingen van die agenda's. Op basis hiervan zijn de doelstellingen benoemd als sociale leefbaarheid en een groeiende aantrekkelijkheid in de vestigingsregio. In principe vallen veel van deze voorzieningen onder de verantwoordelijkheid van de lokale democratie. Bovendien beschikken de aardbevingsgemeenten vanuit PEGA-maatregel 14, leefbaarheid en wijkontwikkeling, over 200 miljoen die ingezet kan worden voor deze voorzieningen. De investeringen uit de agenda's moeten zorgen voor een plus op regulier beleid. De agenda's worden nu vormgegeven: de sociale agenda zit in de besluitvormende fase en wordt in januari gepresenteerd, de economische agenda wordt in Q1 gepresenteerd. De Kamer wordt hierover geïnformeerd.

Staatssecretaris Van Marum:

Volgens mij ben ik daar helder over geweest. In overleg met de regio is door de kwartiermakers besloten om niet te investeren in incidentele lokale voorzieningen omdat het onduidelijk is of die bijdragen aan de beoogde langetermijndoelstellingen van die agenda's. Er liggen dus afspraken. Als ik met het gevraagde in de motie akkoord zou gaan, ga ik in tegen de afspraken die hierover gemaakt zijn met de regio. Dat ben ik eigenlijk niet van plan.

Staatssecretaris Van Marum:

Wat er vorig jaar gebeurd is, is voorafgaand aan die afspraken geweest en is dus niet in lijn met hoe de afspraken nu liggen. Ik blijf de motie dus toch ontraden.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 85 gaat over de heffing op de NAM. De motie verzoekt de regering te inventariseren en aan de Kamer te rapporteren of er op basis van de Tijdelijke wet Groningen een grondslag is om de verschuldigde bedragen alsnog te heffen bij de NAM. Deze motie is overbodig omdat met de NAM een regiobijdrage per factuur overeen is gekomen. Die wordt in rekening gebracht bij de NAM en maakt dus geen deel uit van de heffing. De heffingsgrondslag in de Tijdelijke wet Groningen kan alleen gebruikt worden voor zaken die vallen onder de aansprakelijkheid van NAM, zoals de kosten voor de schadeafhandeling en de versterkingsoperatie. Mijn voorganger heeft opties onderzocht voor een extra heffing, naast de bestaande heffingen voor de kosten van de schadeafhandeling en de versterkingsopgaven. Die kosten zijn beperkt en worden begrensd door nationaal en internationaal recht. De Kamer is daar ook al eerder over geïnformeerd.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 86 is ook overbodig. Daarbij heb ik de volgende toelichting. De regering wordt verzocht bij maatregel 29 van Nij begun ook afwerking en ventilatie mee te nemen. De subsidie die de bewoners voor maatregel 29 ontvangen, is zowel voor de maatregel om te isoleren als om te ventileren. Daarnaast ontvangen de bewoners in het versterkingsgebied en de bewoners tot 140% van het sociaal minimum €1.000 vergoeding voor het afwerken na het isoleren van de woning. Dit betreft een tegemoetkoming in de kosten naast de 100%-subsidie die deze bewoners ontvangen voor het isoleren tot de standaard. Naast de €1.000 vergoeding zijn er ook nog andere potten beschikbaar waarop bewoners aanspraak kunnen maken, bijvoorbeeld de gemeentelijke subsidie voor energiearmoede.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 88 vraagt maatregel 16 van Nij begun ook te laten gelden voor ondernemers. Maatregel 16 is al in uitvoering. Eigenaren van een woning krijgen een vergoeding via het versterkingsbesluit. Een ander deel van de doelgroep, bijvoorbeeld de huurders, volgt later. Dat wordt nu ingeregeld. Maatregel 16 is bedoeld voor huurders en eigenaren van een woning en niet voor ondernemers en mkb'ers. Er zijn hiervoor ook geen middelen gereserveerd. Ondernemers en mkb'ers krijgen ook andere vergoedingen. Voor specifiek het mkb is er de vermogensschaderegeling. Deze vergoeding gaat over derving van inkomsten veroorzaakt door de versterking. Op dit moment maken we een overzicht van alle vergoedingen voor ondernemers.

Staatssecretaris Van Marum:

Ja, ontraden.

De motie op stuk nr. 89 gaat over de uitvoeringskosten en het maken van een plan van aanpak, waarover in het eerste kwartaal aan de Kamer gerapporteerd moet worden. Deze motie is overbodig. In de kabinetsreactie op de eerste Staat van Groningen zal ik ingaan op de uitvoeringskosten. Verder blijf ik sturen op het verminderen van overhead.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 90 vraagt, kort samengevat, om één aanspreekpunt. De regering wordt verzocht voor één integrale aanpak te zorgen, waarbij gedupeerden bij één aanspreekpunt terechtkunnen. Deze motie geef ik oordeel Kamer met de volgende lezing. Ik kan deze motie oordeel Kamer geven als ik het eerste verzoek mag opvatten als een aanmoediging om de samenwerking tussen de betrokken organisaties verder te verbeteren. Er zijn namelijk al belangrijke stappen gezet. Zo kunnen bewoners met de samenloop tussen versterking en schadeafhandeling ook kiezen voor een integrale aanpak. Ook trekken NCG, IMG en SNN gezamenlijk op in de versterkingspunten. Daarnaast kijken we nu in het kader van de agenda voor herstel met de decentrale overheden en de uitvoeringsorganisaties in een aantal startgebieden of en hoe de samenwerking verder verbeterd kan worden.

Als het verzoek echter gelezen moet worden als een absoluut einddoel, dan moet ik de motie ontraden. Ik heb immers aangegeven geen grootschalige structuurwijzigingen te willen doorvoeren om de uitvoering niet vast te laten lopen.

Staatssecretaris Van Marum:

In de motie op stuk nr. 91 wordt de regering verzocht de trillingstool voortaan alleen nog maar in te zetten als aanvullende maatregel en alleen wanneer het resultaat positief uitvalt voor de schadeopmeting van Groningers. Deze motie is overbodig, maar wel met de volgende lezing, en anders moet ik de motie ontraden. Als ik de motie zo moet lezen dat de trillingstool bij de beoordeling van individuele schades alleen als aanvullende maatregel mag worden gebruikt en niet negatief voor de bewoners uit mag pakken, dan kan ik de heer Bamenga geruststellen en is de motie overbodig. Dit is namelijk de manier waarop de trillingstool wordt gebruikt. Ik zal voor het eerstvolgende commissiedebat op 30 januari per brief een toelichting geven op het gebruik van de trillingstool.

Maar als de indiener bedoelt dat de trillingssnelheden ook niet meer mogen worden gebruikt om te bepalen af een melder zich überhaupt in een gebied bevindt waar aardbevingen hebben plaatsgevonden, dan moet ik de motie ontraden.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik heb een toelichting gegeven. Er zit gewoon een juridisch risico in het laatste staartje. Dan zouden in principe mensen in heel Nederland hier gebruik van kunnen maken. Dat is niet de bedoeling. Het is wel de bedoeling om een zekere begrenzing aan te geven. Waar trillingen hebben plaatsgevonden, moeten mensen vergoed worden. Op die manier wil ik 'm ook inzetten.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 92 van de heer Bamenga en mevrouw Vedder, over één overheidsloket voor de hersteloperatie, krijgt oordeel Kamer, met de volgende lezing. Deze motie is essentie gelijk aan de motie op stuk nr. 90 van de heer Kops. Daarom kan ik deze motie oordeel Kamer geven, als ik het eerste verzoek mag opvatten als aanmoediging om een samenwerking tussen de betrokken organisaties verder te verbeteren. Er zijn namelijk al belangrijke stappen gezet. Zo kunnen bewoners bij samenloop tussen de versterking en schadeafhandeling kiezen voor de integrale aanpak en trekken NCG, IMG en SNN gezamenlijk op met betrekking tot de versterkingspunten. Daarnaast kijken we in het kader van de herstelagenda met de decentrale overheden en de uitvoeringsorganisaties of en hoe in een aantal startgebieden de samenwerking verder verbeterd kan worden. Maar als ik het verzoek moet lezen als een absoluut einddoel, moet ik de motie ontraden. Ik wil namelijk geen grootschalige structuurwijzigingen aanbrengen, om de uitvoering niet vast te laten lopen.

Staatssecretaris Van Marum:

Die motie verzoekt de regering de gaswinning niet te verlengen. Die motie wil ik ontijdig verklaren. Dit onderwerp valt binnen de portefeuille van de minister van KGG. Zij stuurt uw Kamer nog dit najaar een brief over de kleine velden. Ik begrijp dat er op 11 december een commissiedebat Mijnbouw gepland staat met de minister. U kunt dan met haar het debat over dit onderwerp voeren.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 94, over geen verlenging van gaswinning, is eveneens ontijdig. Dit onderwerp valt binnen de portefeuille van de minister van Klimaat en Groene Groei. Zij stuurt uw Kamer nog dit najaar een brief over de kleine velden. Op 11 december staat er een commissiedebat Mijnbouw met de minister gepland. U kunt dan met haar in debat gaan daarover.

Staatssecretaris Van Marum:

Die motie ontraad ik. Zij verzoekt de regering om de waardevermeerderingsregeling ook na februari 2025 open te laten staan. Zoals ik ook de motie op stuk nr. 83 van het lid Bushoff heb ontraden, ontraad ik deze motie ook.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 96 van mevrouw Beckerman, over een totaalaanpak Groningen, ontraad ik ook. Ik ben op dit moment nog met de regio in gesprek over een optimale samenwerking tussen provincie, gemeenten, IMG, NCG en het Rijk om te komen tot zo'n totaalaanpak. Daarover gaat de herstelagenda. Het Rijk heeft een zorgplicht ten aanzien van schade en versterken, zoals gemeenten een zorgplicht hebben op het gebied van maatschappelijke voorzieningen, bijvoorbeeld. Deze plicht wettelijk als recht afdwingen, zet het systeem direct op slot. Mensen hebben wel het recht op een gecoördineerde aanpak van schade en versterken door IMG en NCG. Dat is ook wettelijk vastgelegd. Ik wil echter niet inzetten op een structuurwijziging of nieuwe wetgeving. Nieuwe wijzigingen zorgen alleen maar voor vertraging.

Staatssecretaris Van Marum:

Zeker, maar de juridische implicaties die daarmee samenhangen en het feit dat verschillende overheden en uitvoeringsorganisaties daarmee moeten werken, vergen een hele forse structuurwijziging die tot een hele grote rem op lopende processen gaat leiden. Daarom blijf ik wel bij de appreciatie die ik net gegeven heb.

Staatssecretaris Van Marum:

Dat ze iets minder vergaand zijn, is precies de reden waarom deze motie ontraden wordt en die andere moties op een andere manier worden neergelegd. Wij zijn aan het onderzoeken hoe wij hier vorm aan kunnen geven. Wat hier gevraagd wordt, heeft te grote implicaties. Dat is waarom ik 'm ontraad. We blijven gewoon zoeken naar een betere oplossing, waarbij het eindresultaat eigenlijk tot hetzelfde moet leiden als waar hier om gevraagd wordt.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 97 van mevrouw Beckerman moet ik ontraden. Die verzoekt de regering te zorgen dat er niet langer doorgeprocedeerd wordt tegen gedupeerden. Het beginsel is en blijft dat het IMG niet meer in hoger beroep gaat. De enige uitzondering hierop is als er een zwaarwegend breder belang voor de uitvoering van een schadeafhandeling ter voorkoming van verschillen aan de orde is en er geen andere alternatieven zijn om het belang te bewaken. Ook het kabinet heeft dat belang in het oog. Ik moet daarom deze motie ontraden.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 98 vraagt om bouwfouten te voorkomen en aan te pakken: "verzoekt de regering om met gemeenten en NCG een aanpak te ontwikkelen om bouwfouten te voorkomen en beter aan te pakken, en de Kamer hierover in het eerste kwartaal van 2025 te informeren." Ik moet deze motie ontraden, omdat een plan hiervoor niet noodzakelijk en niet realistisch is. Waar gebouwd wordt, daar worden fouten gemaakt en als er fouten of problemen optreden na versterking door de NCG, dan kunnen de bewoners bij de NCG terecht voor nazorg.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik blijf deze motie gewoon ontraden, maar ik kan wel een aanvullende toezegging doen. Als ik mevrouw Beckerman goed hoor, zegt ze dat het noodzakelijk is dat er een beter bouwtoezicht op de lopende projecten komt. Ik kan dat in elk geval aangeven bij de gemeenten, zodat bekeken en gevraagd kan worden of er voldoende capaciteit is om daar uitvoering aan te geven. De toezegging om dat gesprek aan te gaan, wil ik wel doen. Daarmee hebben we nog steeds niet opgelost dat er af en toe bouwfouten gemaakt worden die later gemitigeerd moeten worden.

Staatssecretaris Van Marum:

In de motie op stuk nr. 99 wordt de regering verzocht om de bewoners van batch 1588 die eigen geld hebben moeten inleggen, voor de kerst van 2024 te compenseren. Deze motie moet ik ontraden. De NCG heeft in oktober 2023 een meldpunt ingericht waar bewoners zich kunnen melden als zij menen zelf kosten te hebben gemaakt voor de versterking. De NCG analyseert de uitkomsten zo nodig met de gemeente. Zo wordt getoetst of de bewoners met het gekregen budget een functioneel vergelijkbare woning konden kopen of afwerken. Ik wil geen nieuwe verschillen creëren ten opzichte van de reguliere versterking. Vandaar dat deze zorgvuldige analyse tijd vergt. Ik blijf mij er wel voor inzetten dat de bewoners zo snel mogelijk duidelijkheid krijgen.

Staatssecretaris Van Marum:

Daar kom ik zo even op terug.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik kan er ook direct wel even op terugkomen. Er zal een brief uitgaan naar de gemeenten over het aanleveren van de ontbrekende informatie. Daar blijf ik wel op drukken, zodat we die informatie zo snel mogelijk krijgen. Mogelijk kunnen we in die brief nog aangeven voor welke einddatum de gemeentes die kunnen aanleveren. Dat heeft het risico dat mensen die zich dan niet gemeld hebben, erbuiten vallen. Maar wij willen wel druk blijven zetten op die gemeentes om die ontbrekende gegevens aan te leveren, opdat wij zo snel mogelijk tot die uitbetaling over kunnen gaan.

Staatssecretaris Van Marum:

Het is niet het gewenste antwoord, maar ik snap de urgentie. Ik voel die urgentie zelf ook, maar ik kan daar geen datum op geven.

Staatssecretaris Van Marum:

Deze motie gaat over het aanpakken van problemen van gedupeerden met belastingen. De regering wordt verzocht om problemen die gedupeerden ervaren met belastingen en kwijtscheldingen, te voorkomen en aan te pakken door alle schadeloosstellingen en compensatie niet aan te merken als vermogen. Ik moet deze motie in haar huidige vorm ontraden. Hoewel ik het doel van de motie van harte ondersteun, is de formulering problematisch. Gelukkig leidt dit maar bij een heel beperkte groep tot problemen. Tot dusverre hebben de NCG en het IMG maar een handvol meldingen hierover gehad. Ik zet mij samen met mijn collega's in het kabinet ervoor in om problemen met fiscale gevolgschade, indien die er toch mochten zijn, op te lossen en zo veel mogelijk te voorkomen. In het Belastingplan 2025 worden bijvoorbeeld vrijstellingen in box 3 voorgesteld voor het trekkingsrecht voor versterken en schadeherstel van gebouwen. Dit ziet bijvoorbeeld op het bouwdepot bij herstel in natura en daadwerkelijk herstel of versterking. Deze motie vraagt echter om de garantie dat er nooit meer iets misgaat, en dat kan ik niet beloven. Ook schrijft deze motie een specifieke methode voor die noch proportioneel, noch in alle gevallen de beste oplossing voor bewoners is. Ik wil daarom graag de ruimte houden om de alternatieven te overwegen.

Staatssecretaris Van Marum:

Daar kom ik zo even op terug.

Staatssecretaris Van Marum:

Deze motie verzoekt de regering om de gaswinning bij Warffum niet te verlengen. Die is ontijdig. Dit valt onder de portefeuille van de minister van Klimaat en Groene Groei. Er komt nog een commissiedebat. U kunt daar dus met haar over in debat.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik vraag de indieners om de motie op stuk nr. 102 aan te houden. Ik ben het op zich eens met wat zij in de motie stellen: de regio mag niet de dupe worden van de opstelling van de NAM en de NAM moet aan haar verantwoordelijkheden gehouden worden. Ik ben bezig met vervolgstappen, bijvoorbeeld met het opstarten van de nieuwe arbitrage in kaart brengen. Ik hoop u daar in januari over te kunnen berichten. De afspraken die de Staat met de regio maakt over het perspectief voor de regio, staan in principe los van de afspraken tussen de Staat en de NAM over een bijdrage van NAM aan het perspectief voor de regio en de geschillen daarover. Ik wil u daarom vragen de motie aan te houden. Ik kom daar voor het debat van 3 januari op terug.

Staatssecretaris Van Marum:

Ja, 30 januari.

Staatssecretaris Van Marum:

Mijn ogen zijn niet meer wat ze geweest zijn, merk ik. Maar het is ook een hele kleine nul geworden.

Staatssecretaris Van Marum:

Zoals ik de tekst van deze motie lees, staat er eigenlijk dat ik hierover in overleg moet treden met de NAM terwijl wij nog arbitrages hebben lopen. Ik wou u vragen om mijn collega en mijzelf de regie te laten houden over de volgorde waarin wij deze zaak willen ingaan. Het doel van de motie ondersteun ik volledig. Alleen, hier word ik min of meer gedwongen overleg te voeren voordat ik de arbitrages heb afgerond. En dat is eigenlijk niet de bedoeling.

Staatssecretaris Van Marum:

Gelet op de toelichting die u mij geeft, vind ik het prima, als ik de vrijheid houd om de volgordelijkheid te bepalen. Maar als mij hiermee de verplichting wordt opgelegd om hierover sowieso met NAM in overleg te gaan, dan heb ik daar problemen mee. Als ik de motie zo mag lezen, kan ik het oordeel aan de Kamer laten.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 103 is de motie van de heren Vermeer en Holman. Die is in lijn met de moties op stukken nrs. 90 en 92. Zij verzoekt de regering om de Kamer te informeren over de vormgeving van de herstelagenda in het voorjaar van 2025. Het oordeel over deze motie kan ik aan de Kamer laten. De regio heeft initiatief genomen voor een agenda voor herstel. Het is een dynamische agenda. De regio, het Rijk, het IMG en SHG zijn daarmee al begonnen in de startgebieden terwijl we de agenda nog verder ontwikkelen en uitwerken. Ik wil begin volgend jaar de contouren en de doelstelling vaststellen met de regio. Ik kan u daarna snel meenemen in de vormgeving van de agenda. Ik verwacht dat dat rond april zal zijn.

Staatssecretaris Van Marum:

Deze motie verzoekt de regering om aan de NCG te verzoeken om informatie over het moment van versterken beschikbaar te maken in het digitaal portaal van de NCG. Ik wil u vragen deze motie aan te houden. Het digitale portaal is nu ingericht voor 7.500 adressen. Daar zitten onder andere de huurders niet bij. Ik vind het belangrijk dat de huurders ook direct informatie krijgen over de versterking. Nu is dat niet in de wet geregeld. Ik ga daarom met de NCG onderzoeken hoe, in samenwerking met de woningcorporaties en de eigenaren, informatie aan de huurders direct verschaft kan worden. Ik kom daar in het debat van 30 januari op terug.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik lees 'm zo vriendelijk als ik kan en ik vind 'm ook heel vriendelijk. Ik vind ook zeker dat huurders geïnformeerd moeten worden, maar op dit moment zijn er gewoon enige juridische beperkingen in het hier uitvoering aan geven zoals u het nu voorstelt. Ik ben aan het kijken hoe ik daar wel uitvoering aan kan geven, want ik vind dat huurders op de een of andere manier zelfstandig moeten kunnen zien wat er met hun woning gebeurt.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 106 gaat over de herbeoordeling van het bouwtechnisch rapport en "verzoekt de regering met de Nationaal Coördinator te waarborgen dat herbeoordeling van het bouwtechnisch rapport als grond voor een besluit op normen, altijd uitgevoerd wordt door een ander bouwtechnisch bureau als de bewoner dat verzoekt." Ik kan de motie oordeel Kamer geven indien ik die zo mag interpreteren dat de review door een ander bureau niet mag betekenen dat de beoordeling volledig opnieuw wordt uitgevoerd. Die moet als toets dienen voor de beoordeling die er ligt. Ik heb begrip voor deze motie en daarom heb ik op 18 november toegezegd dat bewoners een review moeten kunnen laten uitvoeren door een ander bureau. De NCG borgt de kwaliteit van de beoordeling op verschillende manieren. Onderdeel daarvan is het laten reviewen van de afgeronde beoordeling door deskundigen van de NCG. Ik wil graag goed uitwerken wat de review door een ander bureau behelst, wat de consequenties zijn en hoe de NCG daar invulling aan kan geven. Mijn voorstel is om vóór het commissiedebat van 30 januari hierop terug te komen in een brief. Zo niet, dan moet ik de motie ontraden.

Staatssecretaris Van Marum:

Laten we ook gewoon helder houden dat de consequenties groot kunnen zijn. Het wordt dus wel zorgvuldig gelezen. Dat is mijn … Dat is het team. Er zit op dit moment gewoon een team van mensen achter om te kijken wat de eventuele consequenties kunnen zijn. Weet ook dat wij met elkaar wel in de stand staan om de juiste dingen te gaan doen, maar we willen wel zorgen dat we goed helder hebben wat de consequenties zijn en hoe we uitvoering kunnen geven aan de bedoeling van de motie. Dat is dus de reden dat ik 'm op deze manier neerleg.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik wil daar zo even op terugkomen. Ik snap eigenlijk heel goed wat hier gezegd wordt en ik wil de Kamer tegemoetkomen in lijn met wat er ligt. Maar hier zitten gewoon echt wat haken en ogen aan die we nog even nader moeten bekijken.

Staatssecretaris Van Marum:

Die toezegging kan ik doen.

Staatssecretaris Van Marum:

De motie op stuk nr. 107 gaat over de zoutwinning in Veendam. De motie verzoekt de regering de inwoners van het zoutwinningsgebied rond Veendam op duidelijke wijze te laten merken dat de lessen uit de conclusies en aanbevelingen van de parlementaire enquête aardgaswinning geleerd zijn en worden toegepast en de Kamer hierover te rapporteren. Deze motie is overbodig. De lessen van de parlementaire enquête worden ook al in Veendam toegepast. Het hele gebied waar zoutwinning plaatsvindt, valt binnen het gebied waarin het IMG schades afhandelt. Het IMG past het bewijsvermoeden toe en biedt de optie om schade daadwerkelijk te laten herstellen zonder onderzoek naar oorzaken, ook in Veendam. Verder laat het IMG samen met de Commissie Mijnbouwschade momenteel onderzoeken of er sprake kan zijn van schade als gevolg van gestapelde effecten van zoutwinning en gaswinning. De gemeente Veendam valt volledig binnen het gebied van de sociale en economische agenda. Ook daar gelden de verduurzamingsmaatregelen. In de Staat van Groningen wordt elk jaar gerapporteerd over de resultaten van alle gemeenten in de provincie Groningen en in Noord-Drenthe. Dat geldt dus ook voor Veendam. Weet dat ik geen moment onbenut laat om ook de problemen rond de zoutwinning bij de minister van Klimaat en Groene Groei onder de aandacht te brengen. Ik probeer de zaken daar op een goeie manier geregeld te krijgen, zodat er voorafgaand aan de winning een goed meet- en regelprotocol komt, maar achteraf ook een goede schadeafhandeling.

Staatssecretaris Van Marum:

Mijn inzet zal zeker zijn om het een heel eind in die richting te krijgen. Gezien de gesprekken die ik voer en de bewegingen die ik zie, zie ik gewoon een hele hoop verbeteringen. Ik zie ook nog genoeg problemen, maar daar werken we hard aan. Ik heb goed gekeken naar uw moties. Ik heb ook goed proberen te verklaren waarom ik die wel of niet apprecieer. Ik hoop te kunnen laten zien dat ik mijn gelijk bewijs in uw richting de komende tijd.

Staatssecretaris Van Marum:

Ik heb nog één motie, namelijk die op stuk nr. 100. Die kan oordeel Kamer krijgen. Die motie verzoekt de regering de problemen die gedupeerden ervaren met belastingen en kwijtscheldingen te voorkomen en aan te pakken.

Staatssecretaris Van Marum:

Ja, ik ben aan het einde gekomen van mijn inbreng. Overigens hartelijk dank voor alle vragen en het constructief meedenken, want dat wordt van mijn kant ook zeer gewaardeerd.

Staatssecretaris Van Marum:

In het eerste kwartaal.

Staatssecretaris Van Marum:

Ook in het eerste kwartaal.