Preview document (🔗 origineel)

---

Bijlage gezondheidsklachten die veroorzaakt kunnen worden door de
brandharen van de eikenprocessierups

De rups kan met zijn brandharen gezondheidsklachten veroorzaken, die in
ernst en omvang per persoon sterk kunnen verschillen. Deze brandharen
kunnen door de wind worden verspreid. De brandharen van de
eikenprocessierups kunnen gemakkelijk de oppervlakkige lagen van huid,
ogen en bovenste luchtwegen binnendringen. De brandharen kunnen kleine
pijnlijke irriterende wondjes veroorzaken en scheiden bij binnendringen
een stof af die een cascade van reacties kan veroorzaken. De irriterende
eigenschappen van de haren kunnen enkele jaren behouden blijven (5-7
jaren). Het merendeel van de klachten heeft in eerste instantie te maken
met reacties van de huid: pijnlijke rode huiduitslag met hevige jeuk,
waarbij ook bultjes, pukkeltjes en met vocht gevulde blaasjes kunnen
ontstaan die kunnen gaan ontsteken. De omvang en ernst hiervan
verschillen sterk van persoon tot persoon. Wel ziet men dat personen
heftiger reageren als er al eerder een contact is geweest met de
brandharen. In mindere mate zie je klachten van ogen en bovenste
luchtwegen (1-5%), al of niet in combinatie met huidklachten. Brandharen
die in de ogen terechtkomen, veroorzaken meestal een heftige reactie van
het oogbindvlies of het hoornvlies, in sommige gevallen gevolgd door een
ontsteking, met pijn, irritatie, jeuk en roodheid. In enkele gevallen
dringen de brandharen dieper door in het oog en moeten ze operatief
worden verwijderd. Inademing van de brandharen kan klachten veroorzaken
van de bovenste luchtwegen, zoals irritatie, hoesten en slijm opgeven.
In eerste instantie lijken deze klachten op een verkoudheid, soms
vergezeld van keelpijn en kortademigheid. In bepaalde gevallen ontstaan
cara-achtige verschijnselen en een pseudo-allergische bronchitis. Ook
algemene klachten kunnen zich voordoen als koorts, algehele malaise,
duizeligheid en braken. Echter dit is slechts bij een beperkt aantal
personen. Het is vooraf niet te voorspellen wie er klachten zullen
krijgen na contact met de brandharen. In principe kan iedereen na
contact klachten ontwikkelen (pseudo-allergische reactie).

Verder ziet men dat personen heftiger reageren als er al eerder een
contact is geweest met de brandharen, hetgeen op een allergische respons
duidt, en inmiddels is ook bekend dat een minderheid van de mensen (10%)
na contact met de brandharen een allergische overgevoeligheid
ontwikkelen (sensibilisatie). De klachten bij deze mensen treden na
contact met de brandharen zeer snel op (binnen een half uur) en kunnen
ook veel heftiger zijn. Symptomen die gepaard gaan met een allergische
respons op brandharen zijn urticaria, met jeuk en pijn,
hooikoortsachtige klachten en algemene klachten als algehele malaise,
koorts, duizeligheid en braken. In zeldzame gevallen kunnen dergelijke
reacties zelfs uitmonden in ritmestoornissen en een anafylactische
shock, zoals die ook kan optreden bij andere vormen van allergie (RIVM
rapport 609330007). 

Uit in verleden uitgevoerd onderzoek onder grote groep huisartsen naar
het type van gemelde klachten bleek dat iedere patiënt huidklachten
(jeuk en/of huiduitslag) had. Daarnaast had ongeveer 5 % van de
patiënten huidklachten in combinatie met andere klachten, zoals
oogklachten (2.1%), luchtwegklachten (1.4%) en klachten van algemene
aard (1%) (Schellart en Jans, 1996). Naast fysieke gezondheidseffecten
zijn er indirecte gevolgen merkbaar, zoals vermindering van het woon- of
recreatiegenot. Mensen kunnen in een gebied met besmette eikenbomen
behoorlijk beperkt worden in hun bewegingsvrijheid (RIVM rapport
609330007).