Preview document (🔗 origineel)

---

GEANNOTEERDE AGENDA RAAD BUITENLANDSE ZAKEN HANDEL VAN 3 JUNI 2022 EN DE RAAD BUITENLANDSE ZAKEN HANDEL VAN 12 JUNI 2022

Op 3 juni 2022 zal in Luxemburg de Raad Buitenlandse Zaken Handel onder Frans voorzitterschap plaatsvinden. Tijdens de Raad zal worden gesproken over de WTO, de handelsrelatie tussen de EU en de VS, in het bijzonder de handels- en investering gerelateerde onderwerpen van de EU-VS Trade and Technology Council (TTC), en de handelsbetrekkingen met China. Daarnaast zal de Commissie tijdens de lunch de Raad informeren over de implementatie van EU-handelsakkoorden en over een aantal lopende onderhandelingen.

Op 12 juni 2022 zal de Raad kort in Genève samenkomen ter coördinatie en bespreking van de laatste stand van zaken voor de Ministeriele Conferentie van de WTO (MC12), die zal plaatsvinden van 12-15 juni 2022¹. Afhankelijk van het verloop van MC12 zal de Raad opnieuw samen komen op 15 of 16 juni 2022 om stil te staan bij de uitkomsten van de conferentie.

Inzet WTO MC12

De Raad zal op 3 juni 2022 de Europese inzet voor de 12^e Ministeriële Conferentie van de WTO (WTO MC12) bespreken, die van 12 tot en met 15 juni 2022 in Genève plaats zal vinden.

Het krachtenveld binnen de WTO leent zich helaas slecht voor grote doorbraken tijdens MC12. Al voorafgaand aan de uitgestelde Conferentie in november-december 2021 was het maar zeer de vraag of de beoogde resultaten bereikt konden worden. De Russische invasie heeft deze situatie verder gecompliceerd. Nederland zal in de Raad desalniettemin inzetten op een zo ambitieus mogelijke inzet voor MC12.

Een nieuw thema voor MC12 is voedselzekerheid. De economische gevolgen van de Russische agressie in Oekraïne maken opnieuw het belang duidelijk van open handel in landbouwgoederen ten behoeve van de mondiale voedselzekerheid. Recentelijk is hier al een plurilaterale verklaring over uitgegaan in de WTO, met steun van Nederland en de EU. Nederland zal in de Raad steun uitspreken voor de inzet van de EU om te streven naar open handel en het zo veel mogelijk voorkomen van exportrestricties op landbouwgoederen. Relevant hiervoor zijn een inspanningsverplichting ter voorkoming van exportbeperkingen op voedsel en een voorstel om humanitaire aankopen door het World Food Program in alle gevallen uit te zonderen van handelsbelemmeringen. Verder steunt het kabinet de inzet van de EU om binnen de WTO tot een werkprogramma te komen om afspraken te maken over landbouwonderwerpen, zoals binnenlandse landbouwsteun en public stockholding.

Het kabinet hecht veel waarde aan het bereiken van een akkoord tijdens MC12 om visserijsubsidies in te perken die bijdragen aan overcapaciteit, overbevissing en illegale, niet gerapporteerde en ongereguleerde visserij. Een dergelijk akkoord zou tot een gelijker speelveld op de mondiale vismarkt leiden, waaronder voor Nederlandse vissers en vaartuigen. Minstens zo belangrijk is dat een dergelijk akkoord kan bijdragen aan het beschermen van visbestanden en biodiversiteit in de zeeën en oceanen. Nederland zal tijdens de Raad inzetten op een zo constructief mogelijke opstelling van de EU binnen deze onderhandelingen. Uiteraard is het bereiken van het gewenste akkoord niet alleen afhankelijk van de EU.

Nederland zal zich binnen de Raad ook inzetten voor een omvattende verklaring op het gebied van Trade & Health, met daarin alle essentiële aspecten, zoals exportbeperkingen, intellectuele eigendomsrechten en handelsfacilitatie.

Tenslotte zal Nederland zich ten volste uitspreken voor een ambitieuze inzet van de EU op WTO-hervormingen. Hierbij zal Nederland inzetten op nieuwe regels voor een gelijk speelveld – in het bijzonder op het gebied van industriële subsidies en staatsgeleide bedrijven. Ook hervorming en herstel van het geschillenbeslechtingssysteem van de WTO is hierbij een cruciaal element. Tevens wil Nederland de milieuagenda in de WTO verder brengen. Het kabinet hecht daarbij aan spoedige opvolging van de drie plurilaterale verklaringen inzake handel en milieu die in december jl. zijn aangenomen².

Handelsbetrekkingen met de VS

Op 15 en 16 mei jl. vond op de Universiteit van Paris-Saclay de tweede bijeenkomst op ministerieel niveau plaats van de EU-VS Trade and Technology Council (TTC). De vaste EU-deelnemers aan de TTC zijn Commissarissen Dombrovskis (Handel) en Vestager (Mededinging). Deze keer namen ook Commissaris Breton (Interne Markt) en Hoge Vertegenwoordiger Borrell deel. De Amerikaanse deelnemers zijn Secretary of State Blinken, Secretary of Commerce Raimondo, en United States Trade Representative Tai. Vanwege de oorlog in Oekraïne stond de TTC voor een belangrijk deel in het teken van trans-Atlantische samenwerking vis-à-vis Rusland en Belarus.

Net als na de eerste TTC bijeenkomst (29 september 2021 in Pittsburgh) werd na afloop van de bijeenkomst een gezamenlijke verklaring gepubliceerd, het Paris-Saclay Joint Statement³. Hierin wordt o.a. de stand van zaken beschreven van de trans-Atlantische samenwerking voor de tien thematische TTC werkgroepen en worden concrete uitkomsten gemarkeerd. Voorbeelden hiervan zijn onder meer het opzetten van het Strategic Standardisation Information (SSI) mechanisme, een taakgroep om financiering te vinden voor veilige ICT waardeketens in derde landen, en een Trade & Labor Dialogue met het maatschappelijk middenveld.

Nederland steunt de TTC als platform om trans-Atlantische samenwerking te verbreden en te verdiepen. Binnen de TTC is sprake van een regelmatige dialoog tussen de EU en de VS, zowel op politiek niveau als op werkniveau. Recent is het belang van deze samenwerking bijvoorbeeld gebleken uit het instellen van sancties tegen Rusland. Verder benoemt het Paris-Saclay Joint Statement onder meer het belang van de WTO (en een succesvolle MC12) voor het wereldwijde handelssysteem, het verdiepen van de samenwerking op sensitieve technologie, samenwerking op klimaat, en het belang van het betrekken van het bedrijfsleven bij het oplossen van verstoringen van waardeketens. Het kabinet is dan ook voornemens tevredenheid uit te spreken over de inhoud van de verklaring en de Commissie op te roepen de samenwerking met de VS binnen de TTC voort te zetten.

De volgende (derde) TTC bijeenkomst op politiek niveau zal waarschijnlijk aan het einde van het jaar in de VS plaatsvinden.

Handelsbetrekkingen met China

Vervolgens zal de Raad de EU-China handelsbetrekkingen bespreken. De EU-China handelsrelatie staat onder druk, zowel door onevenwichtigheden in de economische relatie als door geopolitieke ontwikkelingen.

Binnen de EU bestaan grote zorgen over mensenrechtenschendingen in Xinjiang en het gebruik van dwangarbeid in China. EU-maatregelen hiertegen werden in maart 2021 beantwoord met Chinese sancties tegen EU-politici. Dit heeft geleid tot het tot stilstand komen van de werkzaamheden gericht op het opstarten van de goedkeuringsprocedure van het China-EU investeringsakkoord (CAI). In de context van de handelsrelatie met China staat ook de discussie over de open strategische autonomie van de EU onverminderd hoog op de Europese agenda.

Voor Nederland is er een aantal prioriteiten in de EU-China relatie. Het is van groot belang dat de EU gezamenlijk optreedt en zich niet uit elkaar laat spelen bij handelsgeschillen met China. Een goed voorbeeld hiervan is de eendrachtige EU-reactie op de Chinese handelsmaatregelen tegen Litouwen. Deze casus toont het belang aan van een breed EU-instrumentarium om soortgelijke situaties in de toekomst effectief het hoofd te kunnen bieden. Het door de Commissie voorgestelde anti-dwang instrument vormt een belangrijke aanvulling op de bestaande mogelijkheden. Het kabinet zet dan ook in op spoedige totstandkoming van dit instrument. Daarnaast moet de EU China blijven aanspreken op het verslechterende zakenklimaat voor buitenlandse bedrijven en het veelvuldige gebruik van industriële subsidies. Ook is het voor de voortgang in de WTO belangrijk dat China geen aanspraak meer maakt op de voordelen die gepaard gaan met de status van ontwikkelingsland in de WTO.

Tegelijkertijd is het belangrijk om met China te blijven samenwerken waar mogelijk. Met name op het gebied van klimaatverandering is China een cruciale partner. Nederland zal na de zomer een Joint Economic Dialogue (JED) met China houden en steunt het zoeken van een nieuwe datum voor de EU-China high-level economic dialogue.

Lunchbijeenkomst: onderhandelingen en implementatie bilaterale handelsverdragen

Tijdens de lunch en marge van de Raad Buitenlandse Zaken Handel van 3 juni a.s. zal Commissaris Dombrovskis de Raad informeren over de stand van zaken van lopende onderhandelingen over een aantal handelsakkoorden en over de implementatie van bestaande EU-handelsakkoorden. De Russische agressie en invasie van Oekraïne, alsook de COVID-pandemie maken eens te meer duidelijk dat weerbare waardeketens, strategische partnerschappen, kennisuitwisseling en open handel van groot belang zijn. Juist in deze context moet de EU beter gebruik maken van haar potentieel om de mondiale handelsagenda en haar regels vorm te geven. Dit vraagt om een proactief, open en eerlijk handelsbeleid, conform de inzet van het kabinet. Handelsakkoorden zijn een belangrijk instrument in het kader van actief EU-handelsbeleid.

Wetsvoorstel voor tijdelijk opschorten importheffingen voor producten uit Oekraïne

In tegenstelling tot de eerder aangekondigde agendering ter besluitvorming over het wetsvoorstel voor de tijdelijke opheffing van resterende importheffingen voor producten uit Oekraïne tijdens de Raad van 3 juni a.s., is het wetsvoorstel vanwege de hoge mate van urgentie reeds op 24 mei jl. geagendeerd en aangenomen tijdens de Raad Economische en Financiële Zaken (Ecofin). Uw Kamer is hierover op 23 mei 2022 geïnformeerd middels een separate kamerbrief.⁴

Uw Kamer is eerder, op 13 mei jl., per brief geïnformeerd over de kabinetspositie ten aanzien van het wetsvoorstel voor de tijdelijke opschorting van resterende importheffingen over Oekraïense producten alsook over de agendering van het voorstel.⁵

---

1. Zie ook Kamerstuk 2022Z09614 d.d. 17 mei 2022, met daarin een uitnodiging voor vertegenwoordigers van de Tweede Kamer voor de Koninkrijksdelegatie naar MC12.↩︎

2. Zie ook de Geannoteerde Agenda RBZ Handel van 11 november 2021, Kamerstuk 21 501-02, nr. 2427↩︎

3. https://circabc.europa.eu/ui/group/09242a36-a438-40fd-a7af-fe32e36cbd0e/library/14bf0332-62ee-411b-8c74-bea38cd79efb/details↩︎

4. Kamerstuk 2022Z10216 d.d. 23 mei 2022↩︎

5. Kamerstuk 36045, nr. 73↩︎