De (dreigende) afhankelijkheid van de Nederlandse krijgsmacht van Starlink
Schriftelijke vragen
Nummer: 2025D08748, datum: 2025-03-04, bijgewerkt: 2025-03-25 17:40, versie: 3 (versie 1)
Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kv-tk-2025Z03792).
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: D.G. Boswijk, Tweede Kamerlid (CDA)
- Mede ondertekenaar: C. van der Wal, Tweede Kamerlid
- Mede ondertekenaar: J.J. van der Werf, Tweede Kamerlid (D66)
- Mede ondertekenaar: L.A.J.M. Dassen, Tweede Kamerlid (Volt)
- Mede ondertekenaar: O.C. (Olger) van Dijk, Tweede Kamerlid (Nieuw Sociaal Contract)
- Mede ondertekenaar: J. Nordkamp, Tweede Kamerlid (GroenLinks-PvdA)
Onderdeel van zaak 2025Z03792:
- Gericht aan: R.P. Brekelmans, minister van Defensie
- Gericht aan: C.C.J. Veldkamp, minister van Buitenlandse Zaken
- Indiener: D.G. Boswijk, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: L.A.J.M. Dassen, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: C. van der Wal, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: J. Nordkamp, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: J.J. van der Werf, Tweede Kamerlid
- Medeindiener: O.C. (Olger) van Dijk, Tweede Kamerlid
- Voortouwcommissie: TK
Preview document (🔗 origineel)
| Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
| Vergaderjaar 2024-2025 | Vragen gesteld door de leden der Kamer |
2025Z03792
Vragen van de leden Boswijk (CDA), Van der Wal (VVD), Van der Werf (D66), Nordkamp (GroenLinks-PvdA), Dassen (Volt) en Olger van Dijk (Nieuw Sociaal Contract) aan de Ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken over de (dreigende) afhankelijkheid van de Nederlandse krijgsmacht van Starlink (ingezonden 4 maart 2025).
Vraag 1
Klopt het dat de Europese Commissie bezig is om Oekraïne te helpen om van de afhankelijkheid van Starlink, het satellietcommunicatienetwerk van SpaceX, af te komen?1
Vraag 2
Onderschrijft u dat het gebruik van Starlink gelet op de recente uitlatingen van Trump en Musk tot operationele risico’s kan leiden voor zowel Oekraïne alsook Nederlandse troepen? Zo nee, waarom niet?
Vraag 3
Hoe ziet u in dit licht de oproep van diverse deskundigen dat ook de Nederlandse krijgsmacht niet afhankelijk moet worden van het gebruik van een bedrijf met commercieel winstoogmerk zoals Starlink?2
Vraag 4
Kunt u garanderen dat alle onderdelen van de Nederlandse krijgsmacht per direct over zouden kunnen schakelen naar een Europees systeem met dezelfde mogelijkheden, service/kwaliteit en technische specificaties als bijvoorbeeld toegang tot Starlink zou worden afgesloten?
Vraag 5
Kunt u aangeven welke beschikbare systemen er zijn voor de operationele ondersteuning van de krijgsmacht voor de volgende taken: command en control, communicatie, positionering en Intelligence/Surveillance/Reconnaissance (ISR). Kunt u daarbij aangeven welke van deze beschikbare systemen Europees zijn en of die voldoende capaciteit hebben?
Vraag 6
Deelt u de mening dat Europa moet inzetten op de mogelijkheid om deze capaciteiten autonoom in te kunnen richten en te kunnen exploiteren? Zo nee, kunt u onderbouwen waarom dit wel of niet verstandig is?
Vraag 7
Welke knelpunten zijn er wat u betreft als het gaat om het autonoom inrichten en exploiteren op het gebied van communicatie, positionering en ISR?
Vraag 8
Kunt u aangeven hoe het zit met de toegang tot NAVO-satellieten zonder toestemming van de VS? Over welke type satellieten kan Nederland en/of de NAVO beschikken zonder Amerikaanse inmenging (optisch, Synthetic Aperture Radar (SAR), Hyper Spectral Imaging (HSI))?
Vraag 9
Kunt u aangeven in hoeverre informatie uit EU-systemen zoals Syracuse, Skynet en SICRAL met Oekraïne gedeeld kan worden?
Vraag 10
Klopt het dat bijvoorbeeld het Europese Eutelsat Oneweb-systeem gekoppeld kan worden aan het door Oekraïne ontwikkelde Delta-systeem? Ziet u hierin mogelijkheden om een Europees commandovoeringssysteem op te zetten waarmee alle afzonderlijke Europese eenheden aangestuurd zouden kunnen worden? Zo nee, waarom niet?3
Vraag 11
Klopt het dat de Europese Unie aan een eigen satellietconstellatie IRIS2 werkt die diensten zal gaan leveren vergelijkbaar met die van Starlink? Kunt u bevestigen dat Nederland deze ontwikkeling enthousiast steunt? Kunt u uitsluiten dat het Nederlandse kabinet, zoals in Italië niet het geval lijkt, besluit in zee te gaan met Starlink in plaats van IRIS2?
Vraag 12
Deelt u de mening dat als de Primary de satellietcommunicatie is en we hier niet meer op kunnen vertrouwen, dat dan het Alternate en de Contingency er moeten staan? Bent u bereid te investeren in een tweede spoor in de overige letters van PACE, zoals bijvoorbeeld in landlijnlocaties voor militaire Commandoposten door Europa heen? Zo nee, waarom niet?