Vanuit maatregel 29 van Nij Begun wordt een subsidie aan woningeigenaren gegeven voor isolatiemaatregelen die nodig zijn om de standaard voor woningisolatie te behalen.

Per woning wordt gekeken welke isolatiemaatregelen nodig zijn om te komen tot de standaard voor woningisolatie. Welk deel van de kosten vergoed wordt, hangt onder andere af van de kenmerken van de woning. Er is onderscheid gemaakt tussen verschillende doelgroepen:

Bewoners binnen het versterkingsgebied: Mensen die wonen in het versterkingsgebied krijgen 100% van de isolatie- en ventilatiekosten vergoed (m.u.v. particuliere verhuurders). Tot een maximum van € 40.000. Hieronder vallen ook:

• woningen die voldoen aan de veiligheidsnorm;

• woningen die nog voor lichte versterking in aanmerking komen;

• wijken en buurten eromheen, waar meer dan 30% van de woningen binnen de versterkingsoperatie vallen

Bewoners in de gemeenten die maximaal 140% van het sociaal minimum verdienen: Hieronder vallen alle mensen met dit inkomen in de provincie Groningen en 3 gemeenten in Noord-Drenthe (Aa en Hunze, Noordenveld en Tynaarlo). Zij krijgen 100% van de isolatie- en ventilatiekosten vergoed, tot een maximum van € 40.000.

Bewoners in de rest van de provincie Groningen en 3 gemeenten in Noord-Drenthe: Deze groep mensen krijgt 50% subsidie voor isolatie- en ventilatiekosten, tot een maximum van € 20.000. Dit is inclusief de ISDE, SVOH en SVVE-subsidie.

Woningcorporaties: Er is met de woningcorporaties afgesproken dat een bedrag van € 222 mln. wordt gereserveerd voor een bijdrage aan de verdergaande isolatie- en ventilatiekosten van de sociale huurwoningen, boven op de Nationale Prestatie Afspraken.

Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) is de uitvoerder van de regeling, welke tot eind april in voorhangprocedure bij de Tweede Kamer is geweest. Hierna zal de regeling in werking treden voor middelen die eerder voor dit doel aan de begroting van Hoofdstuk XXII zijn toegevoegd. Na goedkeuring door de beide Kamers met de in de 1e suppletoire begroting 2025 opgenomen aanvullende middelen zal de regeling worden gewijzigd. Vanaf juni 2025 is het mogelijk voor woningeigenaren die sinds 25 april 2023 al verduurzaamd hebben, subsidie met terugwerkende kracht aan te vragen. Vanaf september 2025 opent het reguliere subsidieloket. Hierin zal met een postcodefasering gewerkt worden, waarbij gedurende 12 maanden het loket gefaseerd opengesteld wordt.

In totaal is er € 1,65 mld. gereserveerd voor de verduurzamingsaanpak en uitvoeringsstructuur in Groningen en Noord-Drenthe. Hiervan is € 1,5 mld. beschikbaar voor de isolatiemaatregelen en € 150 mln. voor de uitvoeringkosten.

Om met de opzet van de uitvoering(structuur) reeds te starten in 2025 is er al eerder € 150 mln. voor de uitvoeringskosten en subsidiemaatregelen beschikbaar gesteld en overgeboekt naar de begroting van VRO.

Via de 1e suppletoire begroting 2025 komt er voor de verduurzamingsaanpak Groningen en Noord-Drenthe in totaal € 910 mln. aanvullend beschikbaar op de begroting van VRO voor de periode 2025 tot en met 2030.

Daarnaast wordt er in de 1e suppletoire begroting 2025 € 60 mln. overgeheveld van de Aanvullende Post naar de begroting van BZK voor de woningen met lichte versterkingsaanpak door het NCG.

Het restant, € 530 mln. over de periode 2031 -2035 blijft gereserveerd op de aanvullende post van het ministerie van Financiën.

ISDE
Voor maatregel 29 van Nij Begun wordt ook isolatiebudget van ISDE door het ministerie van Klimaat en Groene Groei beschikbaar gesteld. Voor de jaren 2025 tot en met 2030 gaat dit in totaal om € 127,5 mln. Een deel van dit overeengekomen budget is via de 1^e suppletoire begroting overgeheveld (respectievelijk € 16,5 mln. in 2025 en € 23 mln. in 2026).

De verduurzamingsaanpak is doelmatig en effectief doordat bewoners actief worden ontzorgd en ondersteund. Daarmee wordt het deelnemingspercentage vergroot, wat weer op haar beurt bijdraagt aan een versnelling van de doelrealisatie. Daarnaast is de verwachting dat de ondersteuning bijdraagt aan het gerichter en zelfstandiger stappen zetten door bewoners in het verduurzamingsproces wat bijdraagt aan een soepeler verloop van de uitvoering en onnodige vertragingen of eventueel herhaalwerk kan voorkomen. De belangrijkste uitwerking daarvan is de gebiedsgericht, lokale deur-tot-deur aanpak voor bewoners, waarbij de mogelijkheid bestaat om individueel aan de slag te gaan.

Daarmee is er voor zelfredzame bewoners die niet mee willen doen met de collectieve aanpak eveneens ondersteuning vanuit de regeling, zodat de lokale uitvoeringscapaciteit niet onnodig belast wordt. Over de mate waarop individuele verduurzaming in relatie tot collectieve verduurzaming nodig is, wordt op dit moment in de opschalingsaanpak nagedacht.

De communicatie over en het stimuleren van isolatie zal via verschillende manieren plaats vinden. Hierdoor is de kans groter dat alle doelgroepen daadwerkelijk worden bereikt en geactiveerd. Gemeenten hebben vanuit de regierol in de warmtetransitie een centrale rol en zij kennen de wijken en bewoners. De gemeenschappelijk aanpak via een (gemeenschappelijk) uitvoeringsorganisatie zorgt ervoor dat gemeenten ontzorgd worden. Hoe huurders en woningcorporaties hierbij betrokken worden, wordt op dit moment – ook met het oog op de huidige afspraken en staatsteunregels – verder met de regio uitgewerkt.

• De middelen worden via het Gemeentefonds ter beschikking gesteld aan gemeenten in de meicirculaire 2025.

• Interbestuurlijk is een zorgvuldig monitoringsproces overeengekomen. Afgesproken is eerst de transitiekosten te evalueren. Dit rapport is medio april met de beide Kamers gedeeld tezamen met de Nulmeting van de structurele taken (Kamerstuk 33118, nr. 292). Vervolgens zullen twee integrale financiele evaluaties worden opgeleverd na één en vijf jaar inwerkingtreding van de Omgevingswet.

• Met de evaluaties wordt stilgestaan bij de vraag of wordt voldaan aan het uitgangspunt dat overheden financieel niet beter hoeven te worden van de Omgevingswet, maar er ook niet op achteruit hoeven te gaan.

• Interbestuurlijk zijn partijen in overleg over scherpere sturing op de financiën.

De financiele gevolgen van de invoering van de Omgevingswet voor de maatschappij zijn aanzienlijk.

Bij het beoordelen van alle financiële effecten van de Omgevingswet voor bevoegde gezagen is het belangrijk om de bedoeling in ogenschouw te houden, dat burgers en bedrijven meer mogelijkheden krijgen. Zoals in het Integraal Financieel Beeld 2021 staat, kan de Omgevingswet relatief grote positieve effecten veroorzaken. In de meest vergaande variant (2a) is destijds het financieel effect van de Omgevingswet voor overheden, burgers en bedrijven op een structurele besparing van ongeveer € 1,5 mld. (prijspeil 2022) geraamd. De realisatie daarvan is afhankelijk van de keuzes die bevoegde gezagen maken bij de invulling van hun decentrale beleidsruimte in het stelsel van de Omgevingswet.

De transitiekosten voor de invoering van de Omgevingswet, die door bevoegde gezagen worden gemaakt ter grootte van eenmalig € 2 tot 3 mld., zijn in absolute zin zeer omvangrijk. Overheden hebben deze budgetten de afgelopen jaren uit lopende exploitaties vrij moeten maken, terwijl er ook vele andere prioriteiten waren. Het is goed deze transitiekosten van € 2 tot 3 mld. voor de invoering van de Omgevingswet in het perspectief van de verwachte maatschappelijk besparing voor overheden, burgers en bedrijven van structureel € 1,5 mld. per jaar te plaatsen.

1. Doel(en)

2. Beleidsinstrument(en)

3. A. Financiële gevolgen voor het Rijk

4. Nagestreefde doeltreffendheid

De huurtoeslag is een sterk gerichte inkomensafhankelijke regeling en wordt geëvalueerd als doeltreffend. Het bereikt in principe alleen de huishoudens die het meest behoefte hebben aan een tegemoetkoming voor de gestegen kosten van levensonderhoud. Circa 1,6 miljoen huishoudens ontvangen huurtoeslag. De huurtoeslag heeft geen harde inkomensgrenzen. Het inkomensbereik loopt tot huishoudinkomen van circa €45 duizend voor eenpersoonshuishouden en circa €58 duizend voor meerpersoonshuishoudens. Niet-gebruik van de huurtoeslag doet enigszins af aan deze doeltreffendheid.

Daarnaast is de huurtoeslag echter alleen toegankelijk voor huishoudens die woonachtig zijn in een zelfstandige huurwoning. Huishoudens met een laag inkomen woonachtig in een koopwoning of onzelfstandige huurwoning worden niet bereikt terwijl ook zij geconfronteerd worden met de gestegen kosten van levensonderhoud.

5. Nagestreefde doelmatigheid

De beschikbaar gestelde middelen komen vrijwel volledig terecht bij huurtoeslagontvangers. Het betreft een incidentele verhoging van de huurtoeslag in 2026, de daarop volgende verlaging van de huurtoeslag in 2027 zal leiden tot onduidelijkheid bij huurtoeslagontvangers en dus meer vragen/klantcontact/communicatie voor de uitvoering.

Daarnaast zullen circa 25.000 extra huishoudens recht krijgen op huurtoeslag als gevolg van deze verruiming. In 2027 zal dit recht in de meeste gevallen weer vervallen.

Dit vraagt extra capaciteit van Dienst Toeslagen, de bijkomende kosten worden gedekt uit de beschikbaar gestelde middelen.

6. Evaluatieparagraaf