Memorie van toelichting
Wijziging van de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (XVII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Miljoenennota)
Memorie van toelichting
Nummer: 2025D39612, datum: 2025-09-16, bijgewerkt: 2025-10-09 10:21, versie: 3 (versie 1, versie 2)
Directe link naar document (.pdf), link naar pagina op de Tweede Kamer site, officiële HTML versie (kst-36820-XVII-2).
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: D.M. van Weel, minister van Buitenlandse Zaken
Onderdeel van kamerstukdossier 36820 XVII-2 Wijziging van de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (XVII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Miljoenennota).
Onderdeel van zaak 2025Z17002:
- Indiener: D.M. van Weel, minister van Buitenlandse Zaken
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp
- 2025-09-17 13:45: Aanvang middagvergadering: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2025-09-22 14:00: Wijziging van de begrotingsstaat van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (XVII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met Miljoenennota) (Inbreng feitelijke vragen), vaste commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp
- 2025-09-25 13:30: Procedurevergadering (Procedurevergadering), vaste commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp
- 2025-10-02 22:30: Einde vergadering: STEMMINGEN (over alle resterende punten) (Stemmingen), TK
Preview document (🔗 origineel)
| Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
| Vergaderjaar 2025-2026 |
36 820 XVII Wijziging van de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp voor het jaar 2025 (suppletoire begroting september)
Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1 tot en met 3
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2025 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp.
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
Mede namens
De Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken,
A. de Vries
De Minister van Buitenlandse Zaken,
D.M. van Weel
B. BEGROTINGSTOELICHTING
1. Leeswijzer
De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Eerste suppletoire begroting 2025 van hoofdstuk XVII van de begroting van het Rijk.
Hoofdstuk 2 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Na de tabel «budgettaire gevolgen van beleid» wordt een toelichting op de mutaties gegeven. Hierbij worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in onderstaande staffel (tabel 1) conform de Rijksbegrotingsvoorschriften toegelicht. De wijzigingen van de verplichtingen worden alleen toegelicht wanneer ze groter zijn dan 10% ten opzichte van de vorige stand op artikelniveau.
| < 50 | 1 | 2 |
| => 50 en < 200 | 2 | 4 |
| => 200 en < 1.000 | 5 | 10 |
| => 1.000 | 10 | 20 |
De namen van de artikelonderdelen 1.2, 1.3, 4.2 en 4.3 zijn aangepast om beter aan te sluiten bij het beleid uit de Beleidsbrief Buitenlandse Handel en de Beleidsbrief Ontwikkelingshulp.1
| 1.2 Versterkte Nederlandse Handels- en Investeringspositie | 1.2 Nederlandse handels- en investeringsbevordering |
| 1.3 Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden | 1.3 Handel en economie voor ontwikkeling |
| 4.2 Opvang en bescherming in de regio en migratiesamenwerking | 4.2 Migratie |
| 4.3 Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling | 4.3 Veiligheid en Stabiliteit |
2. Beleidsartikelen
Artikel 1: Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen
Budgettaire gevolgen van beleid
| Art. | Verplichtingen | 413.714 | 19.238 | 432.952 |
| Uitgaven | 546.886 | 430 | 547.316 | |
| 1.1 | Duurzaam handels- en investeringssysteem, inclusief MVO | 32.530 | – 330 | 32.200 |
| Subsidies (regelingen) | 14.058 | – 330 | 13.728 | |
| MVO en beleidsondersteuning (ODA) | 9.805 | 0 | 9.805 | |
| MVO en beleidsondersteuning (non-ODA) | 4.253 | – 330 | 3.923 | |
| Opdrachten | 2.231 | 0 | 2.231 | |
| MVO en beleidsondersteuning (non-ODA) | 2.231 | 0 | 2.231 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 2.716 | 0 | 2.716 | |
| Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 2.716 | 0 | 2.716 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 13.525 | 0 | 13.525 | |
| MVO en beleidsondersteuning (ODA) | 6.930 | 0 | 6.930 | |
| Contributies internationaal ondernemen (non-ODA) | 6.595 | 0 | 6.595 | |
| 1.2 | Nederlandse handels- en investeringsbevordering | 108.329 | 0 | 108.329 |
| Subsidies (regelingen) | 30.781 | 0 | 30.781 | |
| Programma's internationaal ondernemen | 10.000 | 0 | 10.000 | |
| Versterking concurrentiepositie Nederland | 6.502 | 0 | 6.502 | |
| Invest Internationaal | 9.780 | 0 | 9.780 | |
| Dutch Trade and Investment Fund | 4.499 | 0 | 4.499 | |
| Garanties | 4.500 | 0 | 4.500 | |
| Dutch Trade and Investment Fund | 4.500 | 0 | 4.500 | |
| Opdrachten | 22.255 | 0 | 22.255 | |
| Programma's internationaal ondernemen | 10.566 | 0 | 10.566 | |
| Dutch Trade and Investment Fund | 1.186 | 0 | 1.186 | |
| Wereldtentoonstelling | 10.503 | 0 | 10.503 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 50.793 | 0 | 50.793 | |
| Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 50.793 | 0 | 50.793 | |
| 1.3 | Handel en economie voor ontwikkeling | 406.027 | 760 | 406.787 |
| Subsidies (regelingen) | 139.864 | 10.920 | 150.784 | |
| Marktontwikkeling en markttoegang | 37.780 | 0 | 37.780 | |
| Economic governance and institutions | 13.153 | 6.750 | 19.903 | |
| Financiële sector ontwikkeling | 20.609 | 0 | 20.609 | |
| Infrastructuurontwikkeling | 22.380 | 4.685 | 27.065 | |
| Duurzame productie en handel | 35.504 | 0 | 35.504 | |
| (Jeugd)werkgelegenheid | 1.000 | 0 | 1.000 | |
| Nexus onderwijs en werk | 2.888 | – 285 | 2.603 | |
| Lokale private sector ontwikkeling | 6.550 | – 230 | 6.320 | |
| Leningen | 36.200 | 0 | 36.200 | |
| Infrastructuurontwikkeling | 6.200 | 0 | 6.200 | |
| Financiële sector ontwikkeling | 30.000 | 0 | 30.000 | |
| Garanties | 10.000 | 0 | 10.000 | |
| Financiële sector ontwikkeling | 10.000 | 0 | 10.000 | |
| Opdrachten | 69.800 | 0 | 69.800 | |
| Marktontwikkeling en markttoegang | 12.000 | 0 | 12.000 | |
| Economic governance and institutions | 17.000 | 0 | 17.000 | |
| Financiële sector ontwikkeling | 1.000 | 0 | 1.000 | |
| Infrastructuurontwikkeling | 9.750 | 0 | 9.750 | |
| (Jeugd)werkgelegenheid | 30.050 | 0 | 30.050 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 25.516 | 3.570 | 29.086 | |
| Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 25.516 | 3.570 | 29.086 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 114.647 | – 3.730 | 110.917 | |
| International Labour Organisation | 5.800 | 0 | 5.800 | |
| Lokale private sector ontwikkeling | 36.960 | – 3.920 | 33.040 | |
| Marktontwikkeling en markttoegang | 8.109 | 0 | 8.109 | |
| Partnershipprogramma ILO | 4.600 | 0 | 4.600 | |
| Economic governance and institutions | 6.000 | 0 | 6.000 | |
| Financiële sector ontwikkeling | 16.000 | 0 | 16.000 | |
| Infrastructuurontwikkeling | 31.909 | 0 | 31.909 | |
| Nexus onderwijs en werk | 3.269 | 190 | 3.459 | |
| Duurzame productie en handel | 2.000 | 0 | 2.000 | |
| Nog te verdelen | 10.000 | – 10.000 | 0 | |
| Nog te verdelen | 10.000 | – 10.000 | 0 | |
| Ontvangsten | 14.000 | 0 | 14.000 |
| Art. | Ontvangsten | 14.000 | 0 | 14.000 |
| 1.10 | Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen | 7.000 | 0 | 7.000 |
| Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen | 7.000 | 0 | 7.000 | |
| Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen | 7.000 | 0 | 7.000 | |
| 1.30 | Ontvangsten DGGF | 7.000 | 0 | 7.000 |
| Ontvangsten DGGF | 7.000 | 0 | 7.000 | |
| Ontvangsten DGGF | 7.000 | 0 | 7.000 |
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget op artikel 1 wordt verhoogd om een aantal ambassades in staat te stellen programma's te committeren gericht op de inzet op handel en economie binnen het kader van de beleidsbrief Ontwikkelingshulp.
Uitgaven
Het uitgavenbudget voor artikel 1.3 wordt meerjarig verhoogd (cumulatief EUR 25,8 miljoen voor 2025–2030) ten behoeve van beurzen en trainingen in het kader van de inzet op handel en economie. Deze herallocatie wordt verrekend via verdeelartikel 5.4 om de middelen in het juiste kasritme te zetten. Het kaseffect in 2025 is +EUR 760.000.
Artikel 2: Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat
Budgettaire gevolgen van beleid
| Art. | Verplichtingen | 1.100.264 | 54.685 | 1.154.949 |
| Uitgaven | 911.227 | 10.128 | 921.355 | |
| 2.1 | Voedselzekerheid | 361.891 | 0 | 361.891 |
| Subsidies (regelingen) | 130.214 | – 1.162 | 129.052 | |
| Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen | 12.000 | 0 | 12.000 | |
| Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sector | 21.250 | 0 | 21.250 | |
| Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid | 3.000 | 0 | 3.000 | |
| Uitbannen huidige honger en voeding | 16.000 | 0 | 16.000 | |
| Voedselzekerheid | 77.964 | – 1.162 | 76.802 | |
| Opdrachten | 11.000 | 0 | 11.000 | |
| Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid | 10.000 | 0 | 10.000 | |
| Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen | 1.000 | 0 | 1.000 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 3.735 | 0 | 3.735 | |
| Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 3.735 | 0 | 3.735 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 216.942 | 1.162 | 218.104 | |
| Voedselzekerheid | 111.221 | – 9.925 | 101.296 | |
| Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen | 17.000 | 0 | 17.000 | |
| Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sector | 49.654 | 6.137 | 55.791 | |
| Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid | 28.000 | 0 | 28.000 | |
| Uitbannen huidige honger en voeding | 11.067 | 4.950 | 16.017 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| 2.2 | Water | 169.892 | 10.000 | 179.892 |
| Subsidies (regelingen) | 54.631 | – 3.194 | 51.437 | |
| Waterbeheer | 37.657 | – 2.203 | 35.454 | |
| Drinkwater en sanitatie | 16.974 | – 991 | 15.983 | |
| Opdrachten | 2.510 | – 1.830 | 680 | |
| Waterbeheer | 2.510 | – 1.830 | 680 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 2.070 | – 130 | 1.940 | |
| Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 2.070 | – 130 | 1.940 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 110.681 | 15.154 | 125.835 | |
| Waterbeheer | 66.196 | 5.439 | 71.635 | |
| Drinkwater en sanitatie | 44.485 | 9.715 | 54.200 | |
| 2.3 | Klimaat | 379.444 | 128 | 379.572 |
| Subsidies (regelingen) | 145.150 | – 44 | 145.106 | |
| Klimaat algemeen | 34.525 | – 44 | 34.481 | |
| Hernieuwbare energie | 48.425 | 0 | 48.425 | |
| Dutch Fund for Climate and Development | 10.000 | 0 | 10.000 | |
| Klimaatfonds | 15.000 | 0 | 15.000 | |
| Bosbehoud | 37.200 | 0 | 37.200 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 7.000 | 0 | 7.000 | |
| Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 7.000 | 0 | 7.000 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 227.294 | 172 | 227.466 | |
| Contributie IZA/IZT | 365 | 0 | 365 | |
| Klimaatprogramma's (non-ODA) | 1.265 | 128 | 1.393 | |
| Klimaat algemeen | 13.918 | 0 | 13.918 | |
| Hernieuwbare energie | 41.000 | 0 | 41.000 | |
| UNEP | 8.642 | 0 | 8.642 | |
| Bosbehoud | 9.000 | 0 | 9.000 | |
| Multilaterale klimaatfondsen | 153.104 | 44 | 153.148 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Ontvangsten | 0 | 0 | 0 |
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget op artikel 2 wordt verhoogd om een aantal ambassades in staat te stellen programma's op gebied van voedselzekerheid en watermanagement te committeren binnen het kader van de beleidsbrief Ontwikkelingshulp en door de overheveling van middelen voor wederopbouw van Gaza van art. 4.3 naar artikel 2.2 (EUR 10 miljoen).
Uitgaven
Ten behoeve van de wederopbouw van Gaza wordt er EUR 10 miljoen overgeheveld van artikel 4.3 Veiligheid en stabiliteit naar artikel 2.2 Water voor een bijdrage via UNICEF voor het herstel van waterinfrastructuur in de Gazastrook.
Artikel 3: Sociale vooruitgang
Budgettaire gevolgen van beleid
| Art. | Verplichtingen | 717.501 | – 12.105 | 705.396 |
| Uitgaven | 693.511 | – 25.760 | 667.751 | |
| 3.1 | Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten | 447.877 | 0 | 447.877 |
| Subsidies (regelingen) | 184.755 | – 9.976 | 174.779 | |
| Mondiale gezondheid en SRGR | 184.755 | – 9.976 | 174.779 | |
| Opdrachten | 17.975 | 0 | 17.975 | |
| Mondiale gezondheid en SRGR | 17.975 | 0 | 17.975 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 140 | 0 | 140 | |
| Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 140 | 0 | 140 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 245.007 | 9.976 | 254.983 | |
| WHO/PAHO | 1.222 | 0 | 1.222 | |
| Mondiale gezondheid en SRGR | 171.248 | 9.976 | 181.224 | |
| UNFPA | 60.000 | 0 | 60.000 | |
| Partnershipprogramma WHO | 8.037 | 0 | 8.037 | |
| UNICEF | 4.500 | 0 | 4.500 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| 3.2 | Vrouwenrechten en gendergelijkheid | 39.358 | 0 | 39.358 |
| Subsidies (regelingen) | 26.328 | 500 | 26.828 | |
| Vrouwenrechten | 26.328 | 500 | 26.828 | |
| Opdrachten | 100 | 0 | 100 | |
| Vrouwenrechten | 100 | 0 | 100 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 12.930 | – 500 | 12.430 | |
| Vrouwenrechten | 6.930 | – 500 | 6.430 | |
| UNWOMEN | 6.000 | 0 | 6.000 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| 3.3 | Maatschappelijk middenveld | 154.074 | 0 | 154.074 |
| Subsidies (regelingen) | 139.897 | 0 | 139.897 | |
| Versterking maatschappelijk middenveld | 139.897 | 0 | 139.897 | |
| Opdrachten | 7.291 | 0 | 7.291 | |
| Versterking maatschappelijk middenveld | 6.000 | 0 | 6.000 | |
| Versterking maatschappelijk middenveld Monitoringsfonds | 1.291 | 0 | 1.291 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 6.886 | 0 | 6.886 | |
| Versterking maatschappelijk middenveld | 6.886 | 0 | 6.886 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| 3.4 | Onderwijs | 52.202 | – 25.760 | 26.442 |
| Subsidies (regelingen) | 3.000 | 0 | 3.000 | |
| Onderzoeksprogramma's | 3.000 | 0 | 3.000 | |
| Opdrachten | 47.078 | – 25.760 | 21.318 | |
| Onderwijs | 387 | 0 | 387 | |
| Hoger Onderwijs | 46.691 | – 25.760 | 20.931 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 2.124 | 0 | 2.124 | |
| Onderwijs | 2.124 | 0 | 2.124 | |
| Ontvangsten | 0 | 0 | 0 |
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget op artikel 3 neemt af als gevolg van de overheveling van middelen voor beurzen en trainingen (EUR 25,8 miljoen) naar artikel 1. Daarnaast vindt een ophoging plaats van de verplichtingen in 2025 om een aantal ambassades in staat te stellen handelsprogramma's te committeren binnen het kader van de beleidsbrief Ontwikkelingshulp.
Uitgaven
Artikelonderdeel 3.1
In totaal wordt EUR 4 miljoen beschikbaar gesteld voor een kinderziekenhuis in Lviv vanuit artikel 3.1. Deze middelen waren al onderdeel van de BHO-begroting en worden buiten het kader geplaatst, zoals gebruikelijk voor Oekraïnemiddelen. Verder vindt binnen artikelonderdeel 3.1 een technische verschuiving plaats van het instrument subsidies naar bijdragen.
Artikelonderdeel 3.4
Binnen het nieuwe beleid voor ontwikkelingshulp is onderwijs geen zelfstandige beleidsprioriteit meer. Daarom wordt er budget overgeheveld naar artikel 5.4 en vindt een herallocatie plaats binnen de BHO-begroting via verdeelartikel 5.4 naar artikel 1.3.
Artikel 4: Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling
Budgettaire gevolgen van beleid
| Art. | Verplichtingen | 528.343 | – 15.000 | 513.343 |
| Uitgaven | 989.704 | – 20.000 | 969.704 | |
| 4.1 | Humanitaire Hulp | 472.401 | 0 | 472.401 |
| Subsidies (regelingen) | 136.000 | 0 | 136.000 | |
| Noodhulpprogramma's | 136.000 | 0 | 136.000 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 336.401 | 0 | 336.401 | |
| Noodhulpprogramma's | 225.384 | 0 | 225.384 | |
| Noodhulpprogramma's non-ODA | 1.017 | 0 | 1.017 | |
| UNHCR | 35.000 | 0 | 35.000 | |
| UNRWA | 15.000 | 0 | 15.000 | |
| Wereldvoedselprogramma | 60.000 | 0 | 60.000 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| 4.2 | Migratie | 317.015 | – 10.000 | 307.015 |
| Subsidies (regelingen) | 14.900 | 0 | 14.900 | |
| Opvang in de regio | 11.900 | 0 | 11.900 | |
| Migratie en ontwikkeling | 3.000 | 0 | 3.000 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 302.115 | – 10.000 | 292.115 | |
| Opvang in de regio | 231.115 | 0 | 231.115 | |
| Migratie en ontwikkeling | 71.000 | – 10.000 | 61.000 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| 4.3 | Veiligheid en stabiliteit | 200.288 | – 10.000 | 190.288 |
| Subsidies (regelingen) | 53.709 | 1.587 | 55.296 | |
| Legitieme stabiliteit | 10.092 | 0 | 10.092 | |
| Inclusieve vredes- en politieke processen | 11.927 | 0 | 11.927 | |
| Functionerende rechtsorde | 31.690 | 1.587 | 33.277 | |
| Opdrachten | 1.376 | 0 | 1.376 | |
| Inclusieve vredes- en politieke processen | 1.376 | 0 | 1.376 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 145.203 | – 11.587 | 133.616 | |
| Legitieme stabiliteit | 23.000 | – 10.000 | 13.000 | |
| Functionerende rechtsorde | 90.108 | – 3.912 | 86.196 | |
| Inclusieve vredes- en politieke processen | 32.095 | 2.325 | 34.420 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Ontvangsten | 0 | 0 | 0 |
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget voor 2025 op artikel 4 neemt af als gevolg van de overheveling van de middelen voor migratiepartnerschappen (EUR 10 miljoen) en door de overheveling van middelen voor wederopbouw van Gaza naar artikel 2.2 (EUR 10 miljoen). Daarnaast vindt een correctie plaats op de verplichtingen als gevolg van amendement Hirsch c.s. (Kamerstuk 36725 XVII, nr. 21). Voor de dekking van dit amendement zijn de verplichtingen voor 2025 op artikel 4.3 bij Eerste suppletoire begroting met EUR 20 miljoen verlaagd. Door deze verlaging bedroeg het verplichtingenbudget voor de bijdrage aan (inter)nationale organisatie voor legitieme stabiliteit EUR 5 miljoen negatief. Het verplichtingenbudget in 2025 wordt daarom opwaarts bijgesteld met EUR 5 miljoen.
Uitgaven
Artikelonderdeel 4.2
Vanuit artikel 4.2 wordt een deel van de vrijgemaakte middelen voor migratiepartnerschappen binnen de BHO-begroting omgelabeld van ODA naar non-ODA en vervolgens overgeheveld naar de A&M-begroting voor complementaire inzet op migratiebeleid.
Artikelonderdeel 4.3
Vanuit het bedrag van EUR 20 miljoen dat gereserveerd is op artikel 4.3 voor de wederopbouw van Gaza wordt EUR 10 miljoen overgeheveld naar artikel 2.2 Water ten behoeve van een bijdrage via UNICEF voor het herstel van waterinfrastructuur in de Gazastrook.
Artikel 5: Multilaterale samenwerking en overige inzet
Budgettaire gevolgen van beleid
| Art. | Verplichtingen | 381.253 | – 26.325 | 354.928 |
| Uitgaven | 511.596 | – 1.158 | 510.438 | |
| 5.1 | Multilaterale samenwerking | 197.914 | 0 | 197.914 |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 197.914 | 0 | 197.914 | |
| UNIDO | 1.950 | 0 | 1.950 | |
| UNDP | 34.000 | 0 | 34.000 | |
| UNICEF | 38.806 | 0 | 38.806 | |
| Speciale multilaterale activiteiten | 9.190 | 0 | 9.190 | |
| Assistent deskundigenprogramma | 5.500 | 0 | 5.500 | |
| Internationale Financiële Instellingen | 8.122 | 0 | 8.122 | |
| Middelenaanvullingen multilaterale banken en fondsen | 91.663 | 0 | 91.663 | |
| Kapitaalaanvullingen bij regionale ontwikkelingsbanken | 8.683 | 0 | 8.683 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| 5.2 | Overig armoedebeleid | 135.008 | – 158 | 134.850 |
| Subsidies (regelingen) | 5.491 | – 250 | 5.241 | |
| Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling | 4.821 | – 250 | 4.571 | |
| Nationale SDG implementatie | 670 | 0 | 670 | |
| Opdrachten | 290 | – 158 | 132 | |
| Nationale SDG implementatie | 290 | – 158 | 132 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 129.227 | 250 | 129.477 | |
| UNESCO | 4.400 | 0 | 4.400 | |
| Diverse ondersteunende activiteiten | 57.729 | 0 | 57.729 | |
| Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling | 1.957 | 250 | 2.207 | |
| Schuldverlichting | 55.245 | 0 | 55.245 | |
| Voorlichting op het terrein van Ontwikkelingssamenwerking | 228 | 0 | 228 | |
| Verdragsmiddelen Suriname | 9.668 | 0 | 9.668 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
| 5.3 | Oekraïne (XVII) | 237.000 | – 26.000 | 211.000 |
| Subsidies (regelingen) | 0 | 6.000 | 6.000 | |
| Verbeteren drinkwater en sanitatie | 0 | 6.000 | 6.000 | |
| Bijdrage aan agentschappen | 0 | 365 | 365 | |
| Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 0 | 365 | 365 | |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 185.000 | 19.635 | 204.635 | |
| Humanitaire hulp | 25.000 | 0 | 25.000 | |
| Steun en wederopbouw Oekraïne via IFIs | 95.000 | 0 | 95.000 | |
| Energieherstel | 65.000 | 19.635 | 84.635 | |
| Nog te verdelen | 52.000 | – 52.000 | 0 | |
| Onverdeelde programmamiddelen Oekraïne (XVII) | 52.000 | – 52.000 | 0 | |
| 5.4 | Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen | – 58.326 | 25.000 | – 33.326 |
| Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen | – 58.326 | 25.000 | – 33.326 | |
| Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen | – 58.326 | 25.000 | – 33.326 | |
| Ontvangsten | 39.225 | 0 | 39.225 |
| Art. | Ontvangsten | 39.225 | 0 | 39.225 |
| 5.20 | Ontvangsten en restituties met betrekking tot leningen | 16.220 | 0 | 16.220 |
| Ontvangsten en restituties met betrekking tot leningen | 16.220 | 0 | 16.220 | |
| Ontvangsten en restituties met betrekking tot leningen | 16.220 | 0 | 16.220 | |
| 5.21 | Ontvangsten OS | 21.275 | 0 | 21.275 |
| Ontvangsten OS | 21.275 | 0 | 21.275 | |
| Ontvangsten OS | 21.275 | 0 | 21.275 | |
| 5.23 | Diverse ontvangsten non-ODA | 1.730 | 0 | 1.730 |
| Diverse ontvangsten non-ODA | 1.730 | 0 | 1.730 | |
| Diverse ontvangsten non-ODA | 1.730 | 0 | 1.730 |
Toelichting
Uitgaven
Artikelonderdeel 5.3
De resterende EUR 52 miljoen vanuit het steunpakket voor Oekraïne voor 2025 wordt verdeeld binnen artikel 5.3 onder andere ten behoeve van een drinkwaterprogramma en in-kind steun op het gebied van energieherstel. Deze middelen zijn in het juiste ritme gezet middels een schuif vanuit 2025 naar 2026 en 2027.
Artikelonderdeel 5.4
Zoals toegelicht bij artikel 1.3 en artikel 3.4 wordt er EUR 25 miljoen van het onderwijsbudget in 2025 ingezet voor beurzen en trainingen. Om deze in het juiste kasritme te plaatsen, vindt verrekening met artikel 5.4 plaats. Dit betekent dat er in 2.025 EUR 25 miljoen wordt toegevoegd aan art. 5.4 vanuit art. 3.4 en dat er in de periode 2026–2030 cumulatief EUR 25 miljoen vanuit 5.4 overgeheveld wordt naar art 1.3.
Er wordt in 2025 ook EUR 250 miljoen toegevoegd aan de BHO-begroting door middel van een overheveling van de A&M-begroting. Dit komt doordat het percentage van de eerstejaars asieluitgaven dat aan ODA toegerekend kan worden, lager uitvalt dan eerder geraamd op basis van de realisatiecijfers 2025 tot nu toe. Deze EUR 250 miljoen wordt middels een kasschuif naar 2027 geschoven en is daarom niet zichtbaar in deze begroting (per saldo effect 0).
Kamerstuk 36180, nr. 133 en Kamerstuk 36180, nr. 164↩︎