Welke doelen worden nagestreefd met het voorstel in termen van beoogde prestaties en effecten?

• Het URTF – dat staat voor Ukraine Relief, Recovery, Reconstruction and Reform Trust Fund – wordt beheerd door de Wereldbank en biedt een gecoördineerd financierings-en ondersteuningsmechanisme om de regering van Oekraïne te helpen bij haar taken, met name op ministerieel niveau.

• De Nederlandse bijdrage aan URTF draagt bij aan de wederopbouw – om verdere schade te beperken en directe schade te herstellen, maar ook om bij te dragen aan de wederopbouw wanneer een bestand in zicht is.

• Het betreft veelal het doorzetten van giften van donoren als een gift aan Oekraïense ministeries (gezondheidszorg, infrastructuur etc.). De hulpinspanningen via het URTF en de verdere ontwikkeling en uitvoering van de wederopbouw- en hervormingsagenda van Oekraïne maken eveneens deel uit van de URTF-inzet. Het Fonds verstrekt ook middelen voor advies en analytische werkzaamheden voor hulp- en wederopbouwinspanningen.

• Op dit moment heeft het trustfond van de Wereldbank op het gebied van energie in ieder geval een financieringstekort van USD 253 miljoen, zie onderaan de tabel voor het volledige overzicht. Aangezien het URTF Oekraïne direct kan helpen bij de liquiditeitsbehoefte op het gebied van kritiek herstel en ondersteunen van kritieke overheidsdiensten, kan het kanaal op snelle wijze het verschil maken bij het plannen en implementeren van de herstel-, wederopbouw en hervormingsagenda van Oekraïne, bovendien in lijn met EU-toetredingseisen.

• Het URTF kent zes lopende thematische projecten:

• HEAL: gericht op (herstel) gezondheidszorgstelsel;

• RELINC: gericht op (herstel) infrastructuur;

RePower: gericht op (herstel) elektriciteitsnetwerk;

• HOPE: gericht op (herstel) huisvesting;

ARISE: gericht op het herstellen van landbouw (inclusief noodsteun);

LEARN: gericht op het ondersteunen van het onderwijssysteem.

Welke beleidsinstrumenten worden ingezet om deze doelen te realiseren?

• Het URTF biedt door middel van sectorale begrotingssteun in de vorm van een financiële schenking ondersteuning aan de Oekraïense economie en publieke overheidsdiensten door transportnetwerken en energienetwerken te herstellen, de gezondheidszorg te versterken door verbeterde toegang en herstel van dienstverlening. Ook verbiedt het URTF de toegang tot financiële diensten voor de agrarische sector en levert het steun t.a.v. transport en infrastructuur (zoals machines om herstel mogelijk te maken).

• NL heeft viermaal eerder een schenking aan het URTF gedaan: zie onderaan de overzichtstabel. De NL bijdrages aan het URTF zijn niet-geoormerkt, dit betekent dat het geld wordt besteed waar de meeste impact kan worden behaald.

• Deze middelen zijn inmiddels volledig uitgeput. Hiermee zijn o.a. de volgende resultaten behaald – niet uitputtend maar ter illustratie:

• 24.000 Oekraïners hebben financiering gekregen voor noodzakelijke reparaties aan beschadigde huizen (ramen, daken), 70.000 Oekraïners hebben toegang gekregen tot kritieke revalidatiediensten, 11.000 Oekraïners hebben geestelijk gezondheidszorg gekregen. Ook heeft Oekraïne middelen ontvangen voor de aanschaf van zes autotransformatoren die cruciaal zijn voor de transmissie en distributie van het elektriciteitsnetwerk (42 van de in totaal 92 transformatoren zijn vernietigd of beschadigd tijdens de oorlog).

• De Oekraïense Spoorwegen hebben 800.000 ton humanitaire hulp vervoerd en 84 bedrijven uit conflictgebieden verplaatst. In 2023 vervoerden de spoorwegen 1.000.058 ton vracht, waarvan 53% uit graan bestond. In 2024 steeg het transportvolume naar 2,75 miljoen ton, waarvan 58% bestond uit graantransporten.

• In 2024 ontvingen de Oekraïense Spoorwegen 89 eenheden grondverzet- en tractormaterieel, waarmee 60% van de verouderde machines uit Rusland en Wit-Rusland werd vervangen.

• Het URTF heeft, door gepleegde aanvallen op de Oekraïense energie-infrastructuur, zonnepanelen gelegd op eerstelijnsgezondheidsvoorzieningen. Er is namelijk een reëel risico dat medische voorzieningen in heel Oekraïne zonder stroom komen te zitten indien er een stroomuitval plaatsvindt. Het hebben van elektriciteit is immers van cruciaal belang voor medische voorzieningen, zodat levensreddende apparatuur kan werken en artsen ononderbroken medische zorg kunnen verlenen.

3.

A. Financiële gevolgen voor het Rijk

Welke financiële gevolgen heeft het voorstel voor de Rijksbegroting?

• Het betreft een inzet van EUR 55 mln. voor 2026. Dit is in lijn met de bijdrages die Nederland de afgelopen jaren (vanaf 2022), op jaarlijkse basis, heeft bijgedragen.

• Zie onderaan de tabel met de NL bijdragen tot nu toe: in totaal is er door NL EUR 263 miljoen bijgedragen aan het URTF.

Welke financiële gevolgen heeft het voorstel voor maatschappelijke sectoren (als van toepassing)?

N.v.t.

Op welke wijze en in welke mate wordt verwacht dat het beleidsinstrumentarium gaat bijdragen aan de beoogde prestaties en effecten?

• Het URTF van de Wereldbank was en is het eerste fonds dat OEK actief kon ondersteunen in de noden, opgericht in oktober 2022. Het kanaal heeft zich bewezen omdat het heeft laten zien dat het kan leveren en tot resultaten leidt, met de benodigde checks and balances voor de effectieve, betrouwbare en doelmatige manier van besteding van middelen.

• Het URTF leidt tot concrete resultaten in Oekraïne op het gebied van steun en wederopbouw. Enkele voorbeelden: 1) er hebben 33.000 land- en tuinbouwers in Oekraïne toegang gekregen tot betaalbare financiering, waardoor de lange-termijn voedselzekerheid in Oekraïne is versterkt en hiermee ook de lange termijn weerbaarheid van het land; 2) meer dan 36.500 Oekraïense huishoudens, wat neerkomt op bijna 100.000 begunstigden, hebben compensatie ontvangen voor het herstel van hun huizen die beschadigd zijn door de Russische invasie in Oekraïne en 3) Bijna 1 miljoen mensen die het ‘Affordable Medicines Program’ nog niet eerder hadden gebruikt, hebben gratis of goedkope medicijnen ontvangen (sinds maart 2022).

• Het URTF betrekt haar donoren binnen het partnership council actief: deelnemende landen worden niet alleen betrokken bij het opstellen van de jaarplannen, er worden bovendien ook bijeenkomsten georganiseerd, in zowel Washington DC (tijdens de Wereldbank jaarvergaderingen) als in Kyiv. Er worden en zijn in Kyiv veldbezoeken georganiseerd, waardoor donoren de behaalde resultaten met de geleverde donorbijdrages in het kader van steun en wederopbouw van dichtbij hebben kunnen zien.

• Ook wordt er een nieuwsbrief door de Wereldbank uitgebracht, waarmee leden van het fonds inzicht hebben in de status van projectontwikkeling(en) en leveringen.

Waarom is het voorgestelde instrumentarium een efficiënte manier om de beoogde prestaties en effecten te bereiken?

Het URTF profiteert van schaalvoordelen doordat de bijdragen van diverse donorlanden worden gebundeld. Bovendien biedt URTF de mogelijkheid om op grote schaal ontwikkelingsfinanciering te ontsluiten. Het URTF heeft met eerdere bijdragen goede resultaten behaald en veel mensen bereikt met zijn interventies. Hiermee is de bijdrage aan dit multilaterale kanaal doelmatig gebleken.

Hoe wordt het voorstel gemonitord en geëvalueerd?

• Door middel van jaarlijkse rapportages en verschillende donorbijeenkomsten die door het jaar heen worden georganiseerd (zoals tijdens de Jaarvergadering van de Wereldbank en het IMF). Voor de uitvoering van de URTF programma’s wordt ieder jaar een jaarplan opgesteld, deze jaarplannen worden geëvalueerd in de jaarlijkse rapportages.

• Bovendien worden er meerdere malen per jaar veldbezoeken georganiseerd – bijv. op het gebied van energie – waar de Nederlandse ambassade aan Kyiv aan deelneemt en actief over rapporteert. Hierdoor zijn behaalde resultaten eveneens direct zichtbaar in Oekraïne zelf.

€100 million IBRD loan

$10 million grant - GFF

$88 million grant - URTF

€100 million - co-financing CEB loan

$100 million - parallel co-financing KEXIM loan

$225 million – URTF

$365 million – URTF

$230 million – IBRD loan through credit enhancement from ADVANCE Ukraine TF backed by Japan

$235 million – IBRD loan through credit enhancement from ADVANCE Ukraine TF backed by Japan

$150 million – IDA loan (SPUR)

$30 million – URTF 

$283 million – IBRD loan through credit enhancement from ADVANCE Ukraine TF backed by Japan

$300 million – IDA loan (SPUR)

$10 million – URTF 

$450 million – IBRD loan through credit enhancement from ADVANCE Ukraine TF backed by Japan

$300 million – IDA loan (SPUR)

$10 million – URTF (through the related STRONG project)

1. Wereldbank – garantie

2. Wereldbank – URTF

3. IFC – landbouwsector

4. Wereldbank – URTF

5. Wereldbank – SPUR

6. Wereldbank – URTF

7. Wereldbank – URTF