De cloud is geen paracetamolfabriek

Posted on

Er is recent veel discussie over digitale autonomie, en Europa’s “positie in de cloud”.

Maandag 8 juli vanaf 14:00 is er een event “Digitale soevereiniteit: zin of onzin” bij Instituut Clingendael. Dit is (na inschrijving) ook online bij te wonen. Corinne Cath (TU Delft), Martijn Lucassen (Ministerie van Economische Zaken en Klimaat), Paul Brand (Stratix), Diana Krieger (Soverin) en ik zitten daar in een panel onder leiding van Ruben Brave (Internet Society) en Maaike Okano-Heijmans (Clingendael).

Ter voorbereiding wil ik hier alvast een veelgemaakte opmerkingen ontleden en weerleggen: de voorsprong van de Amerikaanse cloudproviders zou zo groot zijn dat we die nooit meer in kunnen lopen. In de recente en uitstekende initiatiefnota “Wolken aan de horizon” (GL-PvdA en NSC) kunnen we overigens op pagina 23 al lezen waarom dit geen argument kan zijn om het dan maar op te geven.

Maar ik wil hier nog een stapje verder gaan. De US clouds (Amazon, Google, Microsoft) verkopen een fenomenale set diensten, zowel gemeten in de breedte (hoeveel diensten), technische prestaties als in omvang (miljarden dollars per week). Maar desondanks zijn we hier nog niet reddeloos verloren.

De Nederlandse fabriek

Veel Nederlandse en Europese fabrieken zijn totaal overklast en irrelevant geworden door goedkopere (en betere) leveranciers uit China. Als je hier para-aminophenol (nodig voor paracetamol) kunt produceren tegen een kostprijs van 7 euro per kilo, en iemand in China biedt het aan voor $3,4/kilo, dan is het gewoon over met je fabriek.

Merk op dat paracetamol hier voor ongeveer 70 tot 250 euro per kilo in de winkel ligt.


Photo by Crystal Kwok on Unsplash

Een typische ervaring met overklast worden is ook hier te lezen, printplaten voor een paar euro, productie binnen vijf dagen. In Europa kunnen we dit gewoon niet, en hebben we het ook nooit gekund.

Nou wijten we dit soort situaties graag aan allemaal dingen:

  • China negeert milieuregels
  • Ze gebruiken Oeigoeren in werkkampen voor productie
  • Inzet personeel in nog-lagere-lonen landen
  • Illegale staatssteun om onze industrie kapot te maken
  • Geen last van bestemmingsplannen die je nieuwe fabriek tegenhouden
  • Lagere energiekosten
  • Ze hebben er gewoon harder geïnnoveerd en nieuwe dingen uitgevonden

Maar hoe het ook komt, als iemand anders jouw apparaat/chemicaal kan verkopen voor ruim minder geld dan het jou kost om zoiets alleen al te maken, dan is het op korte termijn over.

Want niemand koopt jouw duurdere spullen voor dat warme EU-gevoel. We hebben zelfs voor een paar euro prijsverschil onze hele medicijnen toeleveringsindustrie kapot laten gaan, mede oorzaak van waarom we nu steeds tekorten hebben. Dan gaan we ook zeker je printplatenfabriek niet redden als het goedkoper is uit China.

De Europese cloud

Er zijn nu mensen die menen dat we voor “de cloud” in dezelfde situatie zitten. Maar dat is echt niet zo. Essentieel bij bovenstaand Chinees verhaal is dat die printplaten en medicijnen precursors uit China veel goedkoper zijn, goedkoper dan wij ze ooit kunnen maken, en ook even goed of beter.

De grote Cloudproviders bieden heel veel dingen op 1 plek, maar veel van die diensten zijn helemaal niet goedkoop. Sterker nog, als je nu servers en bandbreedte wil huren ben je bij Europese providers veel goedkoper uit, waardoor bedrijven als Leaseweb ook uitstekende business hebben met Amerikanen.

Daarnaast blijken, met een paar uitzonderingen, alle clouddiensten hier ook in Europa te krijgen zijn, alleen niet in een grote “IKEA” winkel, wat wel een probleem is. Maar als je weet wat je aan het doen bent kun je buiten de US-reuzen om hier in Europa uitstekende diensten samenstellen, die dan ook nog eens veel goedkoper zijn. Maar je moet dan wel wat tegen de stroom in zwemmen.

Het is instructief om cloudgebruikers te vragen hoe het zit met hun beloofde kostenbesparing na de gang naar de cloud. Om een of andere reden komt die nooit, en is alles uiteindelijk zelfs duurder.

De voornaamste reden daarvoor is dat sommige specifieke diensten in de cloud echt onbetaalbaar duur zijn, en door de legendarische intransparantie en complexiteit van de beprijzing je voor je het weet bergen van die dure diensten afneemt.

Dus, we kunnen het hier even oplossen?

Ondanks dat onze internet-industrie niet in de situatie zit van de overklaste paracetamolfabriek is er wel heel veel werk aan de winkel. Ook China is ons op sommige vlakken echt voorbij en kan nu dingen maken die hier niet alleen duurder zouden zijn, maar waarvan we helemaal niet meer weten hoe je het zou moeten doen. Kerncentrales bouwen binnen 20 jaar bijvoorbeeld.

Ook de US clouds bieden een klein aantal diensten die hier gewoon niet bewezen bestaan, waarvan ik er eentje wil uitlichten: de gedistribueerde multiple reader/writer database, bekend onder de namen Google Spanner, Amazon Aurora en Azure Cosmos.

Maar het blijkt dat de overgrote meerderheid van de diensten die bij de grote cloudproviders wordt afgenomen helemaal zo geavanceerd niet is. En al die dingen hebben we hier ook. Je hebt geen zalen vol speciale AI GPU’s nodig om te kunnen emailen, om maar iets te noemen. Desondanks lijken we dat wel te denken.

Waar we zijn

De schaal van US aanbieders is enorm. Als meubelbedrijf concurreren met IKEA is niks leuk, en zo is het om als Europese cloud-provider om op te boksen tegen Amazon, Google en Microsoft.

We hebben hier nu nog een bestaande industrie die IT-diensten aanbiedt. En ook al is het niet hetzelfde wat de US clouds bieden, we doen op sommige vlakken nog uitstekend mee. Maar er moet nu wel een hoop gebeuren anders is dat straks wel anders en kunnen we hier niets meer.

Gelukkig is de kans er nog, als we ons niet uit het veld laten slaan door verhalen dat de voorsprong in de US niet meer ingehaald kan worden. De bulk van de diensten is niet boven onze pet, en de intransparante, complexe en enorme prijzen die gerekend worden bieden ruimte om weer relevant te worden.

Maar we moeten het wel willen - als we eigen productiecapaciteit van medicijnen al niet belangrijk vinden, dan is de vraag of we ons best gaan doen voor onze cloudindustrie.

Ook interessant