Het instrument dat hiervoor gekozen wordt, is een publiek Energiefonds. Via dit fonds kunnen huishoudens die te maken hebben met een laag inkomen en een hoge energierekening voor een deel van de kosten een tegemoetkoming krijgen. Huishoudens dienen hiervoor een aanvraag te doen.

Er is reeds ervaring met een fonds als gericht beleidsinstrument voor een tegemoetkoming op de energierekening, namelijk het Tijdelijk Noodfonds Energie met subsidie van het rijk in 2023, 2024 en 2025 dat huishoudens heeft ondersteund. Dit gebeurde in die jaren nog in een publiek- private constructie.

De overwogen alternatieven voor deze maatregel zijn óf minder gericht (energietoeslag, prijsplafond), of complex in de uitvoering (sociaal tarief).

Het doel is om huishoudens gericht tegemoet te komen op basis van zowel het absolute inkomen als de verhouding tussen het inkomen en het energieverbruik.

Daarnaast wordt bezien of de steun verrekenend kan worden met de energierekening van huishoudens, waardoor de middelen besteed worden aan de energierekening. Er is reeds ervaring met deze werkwijze, tijdens de looptijd van het Tijdelijk Noodfonds Energie in 2023, 2024 en 2025. Alternatief is rechtstreekse uitbetaling aan huishoudens, waardoor huishoudens deze kunnen gebruiken voor het betalen van hun energierekening of andere noodzakelijke uitgaven.

Hoewel de steun van het Tijdelijk Noodfonds Energie gericht was, waren de beschikbare middelen niet toereikend om de gehele doelgroep tegemoet te komen. Het publieke energiefonds zal een kleinere doelgroep hanteren dan het Tijdelijk Noodfonds Energie de afgelopen drie jaar heeft gedaan. Dit draagt bij aan de doeltreffendheid om huishoudens met de laagste inkomens te helpen.

Deze tegemoetkoming is tijdelijk van aard, en dient ter overbrugging tot meer woningen van kwetsbare huishoudens verduurzaamd en geïsoleerd zijn.

NB: De verduurzaming van de gebouwde omgeving is niet binnen 3 jaar afgerond.

Door huishoudens tegemoet te komen op basis van inkomen én de verhouding tussen het inkomen en de hoogte van de energierekening komt de steun terecht bij huishoudens die dit het meest nodig hebben, namelijk huishoudens met een laag inkomen en hoge energiekosten. Dit komt de doelmatigheid van de steun ten goede komt.

Een deel van de middelen zal besteed moeten worden aan uitvoeringskosten van het energiefonds. Momenteel wordt uitgegaan van ongeveer € 10-15 miljoen aan uitvoeringskosten per jaar. Dit betekent dat er, uitgaande van een looptijd van 3 jaar, inclusief de middelen uit het SCF ongeveer € 300 miljoen ten goede kan komen aan huishoudens, en er ongeveer € 40 miljoen aan uitvoeringskosten tegenover staan.

Deze uitvoeringskosten zijn noodzakelijk om de steun gericht te kunnen bieden aan huishoudens met een laag inkomen én een hoge energierekening. Het is niet mogelijk om aan te sluiten bij een bestaande vorm van inkomensondersteuning, omdat de koppeling met een hoge energierekening niet kan worden gemaakt.