Memorie van toelichting
Wijziging van de begrotingsstaat van het Defensiematerieelbegrotingsfonds (K) voor het jaar 2025 (Incidentele suppletoire begroting inzake bestrijding van drones)
Memorie van toelichting
Nummer: 2025D47217, datum: 2025-11-19, bijgewerkt: 2025-11-19 15:58, versie: 2 (versie 1)
Directe link naar document (.docx), link naar pagina op de Tweede Kamer site.
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: R.P. Brekelmans, minister van Defensie (VVD)
Onderdeel van kamerstukdossier 36858 -2 Wijziging van de begrotingsstaat van het Defensiematerieelbegrotingsfonds (K) voor het jaar 2025 (Incidentele suppletoire begroting inzake bestrijding van drones).
Onderdeel van zaak 2025Z20077:
- Indiener: R.P. Brekelmans, minister van Defensie
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Defensie
- 2025-11-20 13:32: Aanvang middagvergadering: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2025-11-20 15:00: Extra procedurevergadering (Procedurevergadering), vaste commissie voor Defensie
- 2025-11-24 12:00: Incidentele suppletoire begroting inzake bestrijding van drones (Inbreng feitelijke vragen), vaste commissie voor Defensie
- 2025-11-26 17:30: Incidentele suppletoire begroting inzake bestrijding van drones (Wetgevingsoverleg), vaste commissie voor Defensie
Preview document (🔗 origineel)
| Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
|---|---|
| Vergaderjaar 2025‒2026 | |
| 36 858 | Wijziging van de begrotingsstaat van het Defensiematerieelbegrotingsfonds (K) voor het jaar 2025 (Incidentele suppletoire begroting inzake bestrijding van drones) |
|---|
| Nr. 2 | Memorie van toelichting |
|---|
A Artikelgewijze toelichting bij het wetsvoorstel
Wetsartikelen 1 tot en met 3
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2025 wijzigingen aan te brengen in het Defensiematerieelbegrotingsfonds (K).
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.
De Minister van Defensie,
R.P. Brekelmans
B Artikelgewijze toelichting bij de begrotingsartikelen
1. Leeswijzer
Per artikel worden de mutaties groter dan of gelijk aan onderstaande staffel op het niveau van de financiële instrumenten (en eventueel artikelonderdeel) toegelicht.
| Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen | Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen) | Technische mutaties (ondergrens in € miljoen) |
|---|---|---|
| < 50 | 1 | 2 |
| => 50 en < 200 | 2 | 4 |
| => 200 < 1000 | 5 | 10 |
| => 1000 | 10 | 20 |
2. Beleid
Met deze Incidentele suppletoire begroting 2025 wordt de begrotingsstaat van het Defensiematerieelbegrotingsfonds gewijzigd.
Binnen de huidige geopolitieke context wordt Europa, en dus ook Nederland, geconfronteerd met een toenemende inzet van (ongeïdentificeerde) drones boven het eigen grondgebied en kritieke locaties in het bijzonder. Het is daarom cruciaal dat Defensie snel over kan gaan tot de aanschaf van aanvullende middelen voor het project Initiële Counter-Unmanned Aircraft Systems (C-UAS) voor de bestrijding van drones. Deze urgente behoefte is van groot belang voor inzet in het National Defence Plan (NATO Force model, Hoofdtaak 1).
Daarnaast heeft het kabinet met de Voorjaarsnota 2025 gekozen om extra te investeren in Defensie (Tweede Kamer, vergaderjaar 2024–2025, 36 725 X, nr. 4). Defensie heeft de investeringen uit de Voorjaarsnota 2025 uitgewerkt in concrete maatregelen op het gebied van gevechtskracht, innovatie en randvoorwaarden. Daarbinnen wordt ook extra geïnvesteerd in digitalisering en vastgoed. Met deze incidentele suppletoire begroting worden bepaalde investeringen voor gevechtskracht op land versneld aangegaan in 2025 in plaats van 2027 of later. Vandaar dat er een wijziging op de begroting voor het jaar 2025 moet plaatsvinden. Specifiek voor de bestrijding van drones moeten in 2025 contracten worden aangegaan en de financiële gevolgen daarvan worden verwerkt door middel van deze Incidentele suppletoire begroting.
3. Beleidsartikelen
2.1 Artikel 1 Defensiebreed Materieel
| Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand ontwerpbegroting 2025 incl NvW | Stand eerste suppletoire begroting | Stand suppletoire begroting september | Mutaties incidentele suppletoire begroting | Stand incidentele suppletoire begroting | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | ||
| Art. | Verplichtingen | 1.923.860 | 3.234.424 | 3.212.524 | 68.600 | 3.281.124 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | |||||||||||
| Uitgaven | 1.942.348 | 2.313.245 | 1.457.421 | 57.000 | 1.514.421 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | |||||||||||
| 1.11 | Verwerving | 1.223.691 | 1.521.048 | 1.291.675 | 57.000 | 1.348.675 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 1.223.691 | 1.521.048 | 1.291.675 | 57.000 | 1.348.675 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: voorbereidingsfase | 226.762 | 0 | 17.000 | 17.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
| Verwerving: realisatie | 996.929 | 1.521.048 | 1.274.675 | 57.000 | 1.331.675 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 1.12 | Instandhouding | 549.958 | 659.607 | 683.461 | 0 | 683.461 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 549.958 | 659.607 | 683.461 | 0 | 683.461 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Instandhouding Materieel | 549.958 | 659.607 | 683.461 | 0 | 683.461 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 1.13 | Kennis en Innovatie | 190.687 | 317.791 | 317.804 | 0 | 317.804 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bekostiging | 190.687 | 317.791 | 317.804 | 0 | 317.804 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Duurzaamheid, klimaat en veiligheid | 18.565 | 33.845 | 34.845 | 0 | 34.845 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Kennisopbouw | 43.962 | 72.902 | 73.401 | 0 | 73.401 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Technologieontwikkeling | 37.837 | 59.766 | 61.505 | 0 | 61.505 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Kennisgebruik | 4.380 | 8.539 | 8.787 | 0 | 8.787 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Kort Cyclische Innovatie | 85.943 | 142.739 | 139.266 | 0 | 139.266 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 1.14 | Reserve Valutaschommelingen | 0 | 9.998 | 10.289 | 0 | 10.289 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Storting/onttrekking begrotingsreserve | 0 | 9.998 | 10.289 | 0 | 10.289 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Storting/onttrekking begrotingsreserve | 0 | 9.998 | 10.289 | 0 | 10.289 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 1.16 | Over-/ onderprogrammering | ‒ 21.988 | ‒ 195.199 | ‒ 845.808 | 0 | ‒ 845.808 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Fonds | ‒ 21.988 | ‒ 195.199 | ‒ 845.808 | 0 | ‒ 845.808 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Fonds | ‒ 21.988 | ‒ 195.199 | ‒ 845.808 | 0 | ‒ 845.808 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Ontvangsten | 27.310 | 97.590 | 87.590 | 0 | 87.590 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toelichting op de verplichtingen
Het verplichtingenbudget wordt € 68,6 miljoen naar boven bijgesteld om tijdig over te gaan op de onder uitgaven toegelichte verwerving.
Toelichting op de uitgaven
De verwervingsfase wordt met € 57,0 miljoen naar boven bijgesteld voor aanschaf van cruciale middelen ten behoeve van de bestrijding van drones boven het eigen grondgebied en kritieke locaties in het bijzonder. Het betreft een herschikking vanuit artikel 2 Maritiem materieel
2.2 Artikel 2 Maritiem Materieel
| Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand ontwerpbegroting 2025 incl NvW | Stand eerste suppletoire begroting | Stand suppletoire begroting september | Mutaties incidentele suppletoire begroting | Stand incidentele suppletoire begroting | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | ||
| Art. | Verplichtingen | 1.330.211 | 2.395.470 | 2.460.447 | 0 | 2.460.447 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | |||||||||||
| Uitgaven | 1.262.052 | 1.395.875 | 1.591.771 | ‒ 98.400 | 1.493.371 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | |||||||||||
| 2.11 | Verwerving | 1.957.486 | 1.700.602 | 1.643.929 | ‒ 98.400 | 1.545.529 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 1.957.486 | 1.700.602 | 1.643.929 | ‒ 98.400 | 1.545.529 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: voorbereidingsfase | 183.505 | 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: onderzoeksfase | 0 | 1172 | 1211 | 0 | 1211 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: realisatie | 1.773.981 | 1.699.430 | 1.642.717 | ‒ 98.400 | 1.544.317 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 2.12 | Instandhouding | 276.111 | 318.388 | 296.442 | 0 | 296.442 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 276.111 | 318.388 | 296.442 | 0 | 296.442 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Instandhouding Materieel | 276.111 | 318.388 | 296.442 | 0 | 296.442 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 2.16 | Over-/ onderprogrammering | ‒ 971.545 | ‒ 623.115 | ‒ 348.600 | 0 | ‒ 348.600 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Fonds | ‒ 971.545 | ‒ 623.115 | ‒ 348.600 | 0 | ‒ 348.600 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Fonds | ‒ 971.545 | ‒ 623.115 | ‒ 348.600 | 0 | ‒ 348.600 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||
| Ontvangsten | 9.684 | 20.000 | 22.393 | 0 | 22.393 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toelichting op de uitgaven
De verwervingsfase wordt met € 98,4 miljoen naar beneden bijgesteld vanwege verwachte vertragingen in de realisatie bij een aantal individuele projecten zoals het vertrouwelijke project Vervanging maritiem Surface-to-surface missile en de commercieel vertrouwelijke projecten Vervanging M-fregatten (ASWF) en Verwerving Softkill Torpedo Defensiesysteem. Deze middelen worden herschikt naar artikel 1 Defensiebreed Materieel en artikel 3 Land materieel. Met de Nota van Wijziging op de ontwerpbegroting 2026 vindt een tegenovergestelde mutatie plaats waardoor het budget beschikbaar blijft voor deze projecten.
2.3 Artikel 3 Land Materieel
| Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand ontwerpbegroting 2025 incl NvW | Stand eerste suppletoire begroting | Stand suppletoire begroting september | Mutaties incidentele suppletoire begroting | Stand incidentele suppletoire begroting | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | ||
| Art. | Verplichtingen | 2.883.755 | 7.084.310 | 6.447.832 | ‒ 68.600 | 6.379.232 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | |||||||||||
| Uitgaven | 2.361.006 | 2.763.008 | 2.338.394 | 74.100 | 2.412.494 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | |||||||||||
| 3.11 | Verwerving | 2.045.926 | 2.736.282 | 2.495.769 | 74.100 | 2.569.869 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 2.045.926 | 2.736.282 | 2.495.769 | 74.100 | 2.569.869 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: voorbereidingsfase | 150.425 | 0 | 2.495.769 | 0 | 2.495.769 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: onderzoeksfase | 52 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: realisatie | 1.895.449 | 2.736.282 | 0 | 74.100 | 74.100 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 3.12 | Instandhouding | 425.656 | 428.098 | 402.677 | 0 | 402.677 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 425.656 | 428.098 | 402.677 | 0 | 402.677 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Instandhouding Materieel | 425.656 | 428.098 | 402.677 | 0 | 402.677 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 3.16 | Over-/ onderprogrammering | ‒ 110.576 | ‒ 401.372 | ‒ 560.052 | 0 | ‒ 560.052 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Fonds | ‒ 110.576 | ‒ 401.372 | ‒ 560.052 | 0 | ‒ 560.052 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Fonds | ‒ 110.576 | ‒ 401.372 | ‒ 560.052 | 0 | ‒ 560.052 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||
| Ontvangsten | 2.500 | 2.500 | 2.500 | 0 | 2.500 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toelichting op de verplichtingen
Het verplichtinenbudget wordt met € 68,6 miljoen naar beneden bijgesteld. Het betreft een herschikking naar artikel 1 Defensiebreed materieel om tijdige aanschaf van cruciale middelen ten behoeve van de bestrijding van drones boven het eigen grondgebied en kritieke locaties in het bijzonder mogelijk te maken.
Toelichting op de uitgaven
Voor de bestrijding van drones wordt het uitgavenbudget naar boven bijgesteld (€ 74,1 miljoen). Dit betreft enerzijds een hoger budget om vertraging te voorkomen voor de aanschaf van middelen ter bestrijding van drones. Anderzijds wordt het budget door verwachte vertragingen in de realisatie bij het vertrouwelijke project Aanvulling Inzetvoorraad Munitie Herschikt Ter Bestrijding Van Drones. Met de Nota van Wijziging op de ontwerpbegroting 2026 vindt een tegenovergestelde mutatie plaats waardoor het budget beschikbaar blijft voor dit project.
2.4 Artikel 4 Lucht Materieel
| Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand ontwerpbegroting 2025 incl NvW | Stand eerste suppletoire begroting | Stand suppletoire begroting september | Mutaties incidentele suppletoire begroting | Stand incidentele suppletoire begroting | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | ||
| Art. | Verplichtingen | 1.666.905 | 3.183.971 | 3.933.807 | 0 | 3.933.807 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | |||||||||||
| Uitgaven | 2.154.958 | 1.964.068 | 2.057.501 | ‒ 13.700 | 2.043.801 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | |||||||||||
| 4.11 | Verwerving | 2.154.271 | 2.075.970 | 2.058.053 | ‒ 13.700 | 2.044.353 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 2.154.271 | 2.075.970 | 2.058.053 | ‒ 13.700 | 2.044.353 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: voorbereidingsfase | 205.906 | 0 | 17.004 | 0 | 17.004 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: realisatie | 1.948.365 | 2.075.970 | 2.041.049 | ‒ 13.700 | 2.027.349 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 4.12 | Instandhouding | 555.199 | 596.434 | 709.420 | 0 | 709.420 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 555.199 | 596.434 | 709.420 | 0 | 709.420 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Instandhouding Materieel | 555.199 | 596.434 | 709.420 | 0 | 709.420 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 4.16 | Over-/ onderprogrammering | ‒ 554.512 | ‒ 708.336 | ‒ 709.972 | 0 | ‒ 709.972 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Fonds | ‒ 554.512 | ‒ 708.336 | ‒ 709.972 | 0 | ‒ 709.972 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Fonds | ‒ 554.512 | ‒ 708.336 | ‒ 709.972 | 0 | ‒ 709.972 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||
| Ontvangsten | 12.080 | 12.080 | 12.080 | 0 | 12.080 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toelichting op de uitgaven
De verwervingsfase wordt met € 13,7 miljoen naar beneden bijgesteld vanwege verwachte vertragingen in de realisatie bij het commercieel vertrouwelijke project Vervanging Medium Utility Helicopter (Aanschaf H225M Caracal) en een kleiner, niet DMP-plichtig project. Deze middelen worden herschikt naar artikel 3 Land materieel. Met de Nota van Wijziging op de ontwerpbegroting 2026 vindt een tegenovergestelde mutatie plaats waardoor het budget beschikbaar blijft voor dit project.
2.5 Artikel 6 IT
| Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand ontwerpbegroting 2025 incl NvW | Stand eerste suppletoire begroting | Stand suppletoire begroting september | Mutaties incidentele suppletoire begroting | Stand incidentele suppletoire begroting | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | ||
| Art. | Verplichtingen | 1.359.574 | 1.712.914 | 1.773.764 | 0 | 1.773.764 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | |||||||||||
| Uitgaven | 1.228.302 | 1.192.386 | 1.662.254 | ‒ 19.000 | 1.643.254 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | |||||||||||
| 6.11 | Verwerving | 1.206.087 | 934.808 | 1.003.025 | ‒ 19.000 | 984.025 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 1.206.087 | 934.808 | 1.003.025 | ‒ 19.000 | 984.025 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: voorbereidingsfase | 176.397 | 0 | 7.913 | 0 | 7.913 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Verwerving: realisatie | 1.029.690 | 934.808 | 995.112 | ‒ 19.000 | 976.112 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 6.12 | Instandhouding | 544.167 | 684.237 | 727.854 | 0 | 727.854 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 544.167 | 684.237 | 727.854 | 0 | 727.854 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Instandhouding IT | 544.167 | 684.237 | 727.854 | 0 | 727.854 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 6.16 | Over-/ onderprogrammering | ‒ 521.952 | ‒ 426.659 | ‒ 68.625 | 0 | ‒ 68.625 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Fonds | ‒ 521.952 | ‒ 426.659 | ‒ 68.625 | 0 | ‒ 68.625 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Fonds | ‒ 521.952 | ‒ 426.659 | ‒ 68.625 | 0 | ‒ 68.625 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||
| Ontvangsten | 16.769 | 16.769 | 16.769 | 0 | 16.769 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toelichting op de uitgaven
De verwervingsfase wordt met € 19,0 miljoen naar beneden bijgesteld vanwege verwachte vertragingen in de realisatie bij het commercieel vertrouwelijke project Modernisering Tactische Indoor Simulator (TACTIS). Deze middelen worden herschikt naar artikel 3 Land materieel. Met de Nota van Wijziging op de ontwerpbegroting 2026 vindt een tegenovergestelde mutatie plaats waardoor het budget beschikbaar blijft voor dit project.