Preview document (🔗 origineel)

---

Geachte Voorzitter,

De Netherlands Foreign Investment Agency (hierna: NFIA) is in 2025 geëvalueerd op haar legitimiteit, doeltreffendheid en doelmatigheid in de periode 2019-2023. Bijgaand stuur ik u het evaluatierapport. In deze brief ga ik, mede namens de staatssecretaris Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, kort in op waarom we acquisitiebeleid voeren, om vervolgens met uw Kamer te delen wat de uitkomsten waren van de evaluatie en hoe wij op basis van de nieuwe koers in het industriebeleid met de aanbevelingen verder gaan in het acquisitiebeleid.

Acquisitiebeleid en het belang van buitenlandse bedrijven voor Nederland

Acquisitiebeleid gaat over welke investeringen van buitenlandse bedrijven we willen aantrekken naar Nederland. Het gaat hierbij om investeringen in reële economische activiteiten, zoals het opzetten van een Europees hoofdkantoor, een marketing- en saleskantoor, een R&D- of productiefaciliteit, en niet om louter financiële investeringen.

We trekken dit soort investeringen proactief aan, omdat internationaal opererende bedrijven gemiddeld genomen productiever zijn dan vergelijkbare Nederlandse bedrijven. Ook brengen deze bedrijven nieuwe kennis en internationale netwerken met zich mee waarmee Nederland innovatiever, concurrerender en weerbaarder wordt. Hierbij wordt een afweging gemaakt over economische veiligheidsrisico's, in afstemming met de beleidsverantwoordelijke departementen.

Voor de evaluatie is het relevant om op te merken dat er in de periode 2019-2023 steeds meer focus in het acquisitiebeleid is aangebracht. In 2018-2020 was het aantrekken van zoveel mogelijk investeringen nog het doel van de NFIA. Door schaarstes (o.a. op het gebied van ruimte, arbeid en netcongestie) is vanaf 2020 overgegaan op een strategie waarbij meer aandacht is voor de ‘value’ van investeringen van buitenlandse bedrijven, bekeken vanuit hun bijdrage aan maatschappelijke opgaven op het gebied van innovatie, verduurzaming en digitalisering. Sinds 2023 trekken NFIA en haar partners in het Invest in Holland-netwerk onder de noemer ‘from volume to value’ alleen proactief buitenlandse investeringen aan die toegevoegde waarde hebben voor bestaande ecosystemen.¹ De voortgang van deze gerichte acquisitie is onlangs bevestigd in de “Invest in Holland strategie 2025-2030".²

Korte beschrijving van de NFIA

De NFIA is een landelijk opererend acquisitieapparaat, met een hoofdkantoor bij de RVO in Den Haag en 25 kantoren in het buitenland. In opdracht van de ministeries van Economische Zaken en Buitenlandse Zaken promoot de NFIA Nederland als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven en ondersteunt deze bedrijven bij het opzetten, uitbreiden of behouden van investeringen in Nederland. Daarnaast informeert de NFIA rijks- en regionale overheden over knelpunten in het Nederlandse investerings- en vestigingsklimaat die zij signaleren. Tot slot heeft de NFIA een coördinerende rol in het Invest in Holland-netwerk, een landelijk dekkend publiek-privaat samenwerkingsverband van provincies, drie grote gemeenten en een partner voor de logistiek, met als gedeeld doel het aantrekken, uitbreiden en behouden van buitenlandse investeringen voor Nederland. Andere landen hebben ook acquisitieapparaten, maar de regionale samenwerking binnen Nederland is uniek.

In het vernieuwde industriebeleid is naast verdienvermogen en maatschappelijke opgaven, economische weerbaarheid een belangrijke afweging geworden.³ Dit houdt onder andere in dat we risicovolle strategische afhankelijkheden van andere landen verminderen, onder andere door essentiële capaciteiten in markten en technologieën te behouden of op te bouwen.⁴ De doelen van het acquisitiebeleid worden hiermee in lijn gebracht. Voor het acquisitiebeleid betekent dit dat we buitenlandse investeringen willen aantrekken die de Nederlandse positie binnen technologieën en markten kunnen versterken en daarmee bijdragen aan weerbaarheid.

Een effectief acquisitieapparaat in een veranderende wereld: evaluatie van de NFIA
In 2025 is de wettelijke evaluatie van de NFIA over de periode 2019-2023 uitgevoerd door onderzoeksbureau Decisio. Er is onderzocht of de inzet van de NFIA legitiem, doeltreffend en doelmatig is.

Uit de evaluatie blijkt dat het inzetten van een acquisitieapparaat als de NFIA legitiem is, omdat haar inzet transactiekosten (zoek- en informatiekosten) voor buitenlandse bedrijven reduceert. Wanneer een bedrijf wil uitbreiden in het buitenland moet het tijd en moeite steken om zich te verdiepen in waar het zich wil vestigen en welke transactiekosten (o.a. transportkosten, juridische kosten) gepaard gaan met een daadwerkelijke investering. Dit kan ertoe leiden dat het aantal buitenlandse investeringen lager ligt dan maatschappelijk wenselijk is. Om dit marktfalen te ondervangen informeert de NFIA buitenlandse bedrijven over de voordelen van vestiging in Nederland, helpt hen vervolgens met de praktische aspecten van een vestiging en met verbindingen met voor hen relevante contacten in Nederlandse ecosystemen. De strategiewijziging versterkt de legitimiteit van deze inzet, omdat gericht bedrijven worden aangetrokken die hier toegevoegde waarde hebben. Dit kan gaan om zeer productieve of innovatieve bedrijven of om bedrijven die transitiefalen in Nederland verhelpen. Zonder overheidsingrijpen komen deze bedrijven minder snel naar Nederland. Bovendien blijkt dat de bedrijven die door NFIA ondersteund zijn een zorgvuldige afweging hebben gemaakt en hierdoor langer in Nederland blijven dan buitenlandse bedrijven die zonder ondersteuning vestigingen hebben geopend.

In de evaluatie wordt geconcludeerd dat de NFIA doeltreffend is, maar dat de doelmatigheid in de periode 2019-2023 is afgenomen. Het doel op het gebied van het aantal te acquireren bedrijven in de evaluatieperiode werd alleen in 2019 behaald. Tegelijkertijd zijn de belangrijkste doelen (bijdrage aan economische groei en toename van R&D investeringen) wel behaald. Wereldwijd zijn bedrijven, door geopolitieke spanningen, terughoudend geworden in hun internationale expansie. De ‘pool’ aan potentiële projecten om aan te trekken is hierdoor kleiner geworden. Tegelijkertijd kent het Nederlandse ondernemingsklimaat, inclusief het vestigingsklimaat, de laatste jaren steeds grotere uitdagingen, zo blijkt uit onder meer de monitor Ondernemingsklimaat. Door deze combinatie van externe factoren is het lastiger geworden voor de NFIA om bedrijven aan te trekken. Met de strategiewijziging is volgens de evaluatie goed ingespeeld op deze veranderde context. NFIA heeft volgens de evaluatie haar coördinatierol in het Invest in Holland-netwerk goed ingevuld, met minder onderlinge concurrentie tussen regio’s en een meer eenduidige internationale profilering als gevolg. Ook op de buitenlandse posten en ambassades is de samenwerking verbeterd als gevolg van de nieuwe strategie. De huidige kwantitatieve doelstelling – gericht op het aantal investeringsprojecten – sluit echter nog onvoldoende aan op de nieuwe strategische koers. Aanbevolen wordt om hier meer kwalitatieve doelen aan toe te voegen, die inzicht geven in de kwaliteit en strategische waarde van investeringen.

Om de doelmatigheid van de uitvoering te verbeteren wordt verder aanbevolen om de aansturingsrelatie duidelijk vorm te geven, met afspraken over rolverdeling, verantwoordelijkheden en besluitvorming tussen de opdracht gevende ministeries en de NFIA. Alsook om hierbij te kijken naar de mate van zelfstandigheid van de NFIA binnen de RVO. Daarnaast wordt geconcludeerd dat bij het aantrekken van vervolginvesteringen, met relatief minder inzet, hoogwaardige investeringen worden binnengehaald. Hierbij is de aanbeveling dan ook om te onderzoeken in hoeverre meer inzet op vervolginvesteringen kan leiden tot een hogere doelmatigheid.

Vervolg

Ik neem de aanbevelingen uit de evaluatie ter harte. In de afgelopen twee jaar is de samenwerking tussen beleid en uitvoering verbeterd met een continue dialoog over welke investeringen hoge toegevoegde waarde hebben voor Nederland. Samen met de staatssecretaris Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, en de NFIA zal ik bekijken hoe de positie van de NFIA binnen de RVO, en de aansturingsrelatie met haar opdrachtgevers efficiënter vorm kan worden gegeven. Daarnaast wordt onderzocht hoe de synergie tussen de NFIA en de economische afdelingen van buitenlandse posten kan worden versterkt. Verder zal ik beoordelen welke additionele doelstellingen geformuleerd moeten worden, die beter aansluiten op de 'from volume to value’ strategie. Deze doelstellingen dienen tevens in lijn te worden gebracht met het vernieuwde industriebeleid, waarin economische weerbaarheid een grotere rol speelt. Als onderdeel hiervan wordt bekeken of de huidige methodiek om ‘value’ te bepalen en te meten nog volstaat.

De uitkomsten van de evaluatie helpen ons om nog beter samen te werken bij het gericht aantrekken van buitenlandse bedrijven met grote strategisch waarde voor de Nederlandse economie en samenleving. Op deze manier blijf ik mij via het acquisitiebeleid inzetten voor een sterke, weerbare en toekomstbestendige economie.

Vincent Karremans

Minister van Economische Zaken

---

1. Kamerstuk 32637, nr. 564 - ‘Voortgang acquisitie met meer focus'↩︎

2. Kamerstuk 32637, nr. 664 - ‘Jaarverslag 2024 NFIA en Invest in Holland Strategie 2025-2030’↩︎

3. Kamerstuk 29826, nr. 277 – ‘Industriebeleid met focus’↩︎

4. Kamerstuk 30821, nr. 302 – ‘Voortgang kabinetsaanpak economische veiligheid’↩︎