Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over o.a. de geannoteerde Agenda Formele Energieraad 15 december 2025 (Kamerstuk 21501-33-1168)
Inbreng verslag schriftelijk overleg
Nummer: 2025D49880, datum: 2025-12-03, bijgewerkt: 2025-12-05 14:53, versie: 2 (versie 1)
Directe link naar document (.docx), link naar pagina op de Tweede Kamer site.
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: S.C. Krƶger, voorzitter van de vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei (GroenLinks-PvdA)
- Mede ondertekenaar: C.M. Teske, adjunct-griffier
Onderdeel van zaak 2025Z20573:
- Indiener: S.T.M. Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei
- Volgcommissie: vaste commissie voor Europese Zaken
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei
- 2025-11-27 13:10: Aanvang aansluitend aan de Stemmingen: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2025-12-03 12:00: Energieraad (formeel) d.d. 15 december 2025 (Inbreng schriftelijk overleg), vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei
- 2025-12-09 17:00: Procedurevergadering Klimaat en Groene Groei (Procedurevergadering), vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei
Preview document (š origineel)
INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG
De vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei heeft een aantal vragen en opmerkingen aan de minister van Klimaat en Groene Groei voorgelegd over de geannoteerde agenda van de informele Energieraad van 15 december 2025 (Kamerstuk 21501-33, nr. 1168), BNC-fiche Chemie Actieplan (Kamerstuk 22112, nr. 4160), BNC-fiche Aanbeveling voor het openen van onderhandelingen met het VK over een sanitaire en fytosanitaire ruimte en koppeling van emissiehandelssystemen (Kamerstuk 22112, nr. 4169), het verslag van de formele Energieraad van 4 en 5 september 2025 (Kamerstuk 21501-33, nr. 1150) en het verslag van de formele Energieraad van 20 oktober 2025 (Kamerstuk 21501-33, nr. 1166).
De fungerend voorzitter van de commissie,
Krƶger
Adjunct-griffier van de commissie,
Teske
Inhoudsopgave
I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties
II Antwoord / Reactie van de minister
I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties
Vragen van de leden van de D66-fractie
De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de formele Energieraad van 15Ā december 2025 in Brussel. Deze leden hebben enkele vragen over de inzet van het kabinet.
Meerjarig Financieel Kader (MFK)
De leden van de D66-fractie constateren dat de minister aangeeft
dat de grote Europese uitdagingen vragen om herprioritering van middelen
en een kritische reflectie op de besteding van Europese publieke
fondsen. Deze leden constateren in de beantwoording op het schriftelijk
overleg in de Transportraad dat het kabinet de optie expliciet openlaat
om voorstellen te doen die de door de Europese Commissie voorgenomen
investeringen van 51,5 miljard euro in infrastructuur verlagen. Deze
leden vragen aan de minister waarom zij dat openlaat. Zeker met het oog
op het grote probleem van netcongestie en de Nederlandse vraag aan de
Europese Commissie om daarbij financieel te ondersteunen.
CEF en European Grids Package
De leden van de D66-fractie constateren dat door inzet van
Nederland in de onderhandelingen een verduidelijking is opgenomen dat
projecten binnen het Connecting Europe Facility (CEF) en het European
Grids Package een significante grensoverschrijdende impact moeten
hebben, in lijn met de The Trans-European Networks for
Energy-verordening (TEN-E). Deze leden waarderen dat deze inzet helpt om
middelen gericht in te zetten voor projecten met Europese toegevoegde
waarde, zoals interconnecties en hybride offshore-infrastructuur.
De leden van de D66-fractie verzoeken de minister om in zowel het CEF als het European Grids Package actief te pleiten voor concrete investeringen in interconnectoren en hybride interconnectoren, waaronder een gezamenlijk offshore-project op de Noordzee zoals voorgesteld door de Transmission System Operators (TSOās), en daarbij te benadrukken dat dergelijke investeringen de weerbaarheid van heel Europa vergroten. Tevens vragen deze leden welke (geplande) transport- en energieprojecten in Nederland potentieel gebruik kunnen maken van het vernieuwde CEF en welke omvang aan Europese middelen hierbij past; of er projecten met duidelijke Europese waarde zijn die mogelijk niet tot uitvoering komen zonder Europese cofinanciering; hoe de minister ervoor kan zorgen dat de gezamenlijke TSOās daadwerkelijk concrete projectinvesteringen krijgen in het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK); en wat de Nederlandse inzet is in de verdere hervorming van de elektriciteitsmarkt en de energie-unie.
REPowerEU en importverbod Russisch gas
De leden van de D66-fractie constateren dat de Raad onderhandelt
over een stapsgewijs verbod op de invoer van gasvormig en vloeibaar
aardgas uit, of indirect afkomstig uit, de Russische Federatie, en dat
de Nederlandse inzet erop gericht is de onderhandelingen spoedig af te
ronden. Deze leden spreken hun waardering uit voor de inzet van de
minister en onderstrepen dat het van groot belang is dat Europa zo snel
mogelijk volledig onafhankelijk wordt van Russisch gas, zowel om
geopolitieke redenen als voor de strategische autonomie van de EU. Deze
leden verzoeken de minister uiteen te zetten welke stappen Nederland
neemt om het onderhandelingsproces te versnellen en welke aanvullende
maatregelen de minister ondersteunt om de Europese
energie-infrastructuur zodanig te versterken dat afbouw van Russische
gasimporten daadwerkelijk tijdig en veilig kan worden gerealiseerd.
Vragen van de leden van de VVD-fractie
De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de stukken die horen bij het schriftelijk overleg van de Energieraad (formeel) d.d. 15 december 2025 en zij hebben hierover verder geen vragen en/of opmerkingen.
Vragen van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de Energieraad. Deze leden hebben hierover nog enkele vragen.
Connecting Europe Facility (CEF)
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen of de minister net als
hen positief is dat er veel meer geld beschikbaar komt voor het CEF? Zij
vragen of de minister de mening deelt dat het CEF zich zou moeten
blijven focussen op de energietransitie en interconnecties tussen
lidstaten? Deelt de minister de mening dat met name de energienetten
veel meer financiering nodig hebben, wat ook helpt voor de weerbaarheid
van Europa? Hoe zal de minister voorkomen dat er nog meer gasprojecten
gefinancierd worden met het CEF?
REPower EU
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen hoe de minister de trialoogdeal van afgelopen nacht over REPowerEU beoordeelt? Welke bijkomende acties dient Nederland te nemen ten gevolge van deze deal?
Grids Package
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen hoe de minister kijkt naar een grensoverschrijdende kostenverdeling? Vindt zij ook dat dit een bindend kader moet krijgen? Zal de minister hierom vragen?
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen of de minister zal pleiten voor Europese eisen rond āmade-in-EUā voor elektriciteitsnetten en veiligheidseisen om buitenlandse mogendheden buiten het āgridā te houden? Zet Nederland daar nu al op in?
De leden van de fractie GroenLinks-PvdA-fractie vragen de minister hoe flexibiliteit van vraag en slimme oplossingen voor netten in dit Europees pakket zullen worden meegenomen? Gaat de minister er bij de Europese Unie (EU) op aandringen daar iets rond te doen?
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen de minister hoe dit pakket ook de elektrificatie zal stimuleren. Zet Nederland ook in op meer middelen hiervoor, bijvoorbeeld via āContracts for differenceā (CfDās) en āPower purchase agreementā (PPAās) of meer middelen om de industrie te verduurzamen?
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen de minister hoe de bescherming van waardevolle natuur als belang behouden wordt in de afweging van het versnellen van vergunningsprocedures? Is de minister het eens dat snellere procedures niet mogen leiden tot natuurvernietiging?
Actieplan Chemische Industrie
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen hoe de minister kijkt naar de verschillende dereguleringsomnibussen die de Europese Commissie al gepresenteerd heeft en ook voor de chemische industrie zou kunnen presenteren? Gaat de minister pleiten voor het behoud van maatregelen ter bescherming van het milieu en de gezondheid van burgers?
Terugkoppeling BelƩm
De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen de minister hoe ze de Europese partners zal meekrijgen in een ambitieuze agenda voor de van de top met Colombia? In welke mate zijn de Europese instellingen en andere lidstaten al betrokken in deze plannen? In welke mate betekent het organiseren van deze conferentie verdere stappen in het afbouwen van fossiele subsidies in Europees verband? Hoe zal Nederland een voortrekkersrol waarmaken?
Vragen van de leden van de CDA-fractie
De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de onderliggende stukken voor het schriftelijk overleg de Energieraad van 15 december en hebben daarover enkele vragen voor de minister.
De leden van de CDA-fractie lezen dat het kabinet het voorstel voor de CEF steunt. Zij vragen de minister aan te geven welke lopende of geplande energieprojecten in Nederland mogelijk in aanmerking kunnen komen voor financiering uit het nieuwe CEF, en welk totaalbedrag aan Europese middelen door deze projecten potentieel zou kunnen worden benut. Deze leden merken op dat er volgens de minister nog wel discussies lopen over de mogelijkheid om nationale projecten te financieren via een bredere interpretatie van het begrip āgrensoverschrijdendā. Zij vragen de minister wat de Nederlandse opstelling is in deze discussie en welke nationale projecten in welke lidstaten van een dergelijk bredere interpretatie gebruik zouden kunnen maken. Kan de minister daarbij ook aangeven wat de argumenten voor en tegen een bredere interpretatie van het begrip āgrensoverschrijdendā zijn?
De leden van de CDA-fractie merken op dat het European Grids Package naar verwachting op 10 december wordt gepubliceerd. Nederland zal onder andere pleiten voor een Europese aanpak van de hoge nettarieven, Europese ondersteuning bij het aanpakken van netcongestie en een doeltreffend mechanisme voor eerlijke verdeling van kosten en baten van nieuwe grensoverschrijdende infrastructuurprojecten. Deze leden vragen de minister op elk van deze punten aan te geven op welke wijze een Europese aanpak voor Nederland ondersteunend kan zijn. Kan de minister tevens aangeven of zij hier ook concrete voorstellen voor zal doen en, zo ja, welke dat zijn?
De leden van de CDA-fractie zijn positief over het feit dat vraagcreatie expliciet onderdeel is van het Europese Chemie Actieplan. Actieve stimulering van de vraag naar duurzame producten met o.a. overheidsbeleid is een belangrijke randvoorwaarde voor de Nederlandse industrie om de omslag naar duurzame productie te maken. Deze leden vragen de minister of en hoe zij voornemens is om de noodzaak van vraagcreatie als onderdeel van de Industrial Decarbonisation Accelerator Act ook actief onder de aandacht brengen bij haar Europese collega-ministers en welke concrete voorstellen zij op het gebied van vraagcreatie vanuit de EU verwacht.
De vragen van de leden van de JA21-fractie
De leden van de JA21-fractie hebben kennisgenomen van de
geannoteerde agenda voor de formele Energieraad van 15 december 2025 in
Brussel. Zij hebben diverse zorgen en vragen die zij graag delen en
voorleggen aan de minister.
Gedeeltelijke algemene oriƫntatie op het Connecting Europe Facility (CEF)
De leden van de JA21-fractie vragen in hoeverre de minister waarborgt dat bij de uitwerking van het CEF Nederland een netto-ontvanger wordt en geen netto-betaler.
Deze leden verzoeken een ondubbelzinnig antwoord van de minister dat er primair altijd wordt gedacht aan het Nederlandse belang inzake handel en energievoorzieningen. Hoe gaat de minister daarnaast waarborgen dat Europese regelgeving niet gaat bijten met nationale belangen? Is de minister van mening dat een verdere integratie van de Europese energiemarkt eerder ten goede of ten slechte komt aan de Nederlandse energieprijzen?
De leden van de JA21-fractie vragen de minister hoe Nederland lidstaten die niet voldoen aan budgettaire afspraken, gaat aanspreken. Er zijn lidstaten met hoge schulden en grote, oplopende tekorten. Hoe wil de minister dat de EU gaat herprioriteren en kritisch moet kijken naar de besteding van Europese publieke middelen?
De leden van de JA21-fractie zijn van mening dat het kabinet in haar fiche op dit voorstel veel afschuift op Europese afspraken en de Europese energiemarkt om de energiekosten te verlagen, terwijl Nederland zelf kunstmatig de energieprijzen hoog maakt. Hoe gaat de minister waarborgen dat de energieprijzen in Nederland verlaagd worden? Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat energieprijzen vergelijkbaar, maar het liefst lager zijn, dan omringende Europese landen, zodat de Nederlandse industrie (en consumenten) een gelijk speelveld hebben ten opzichte van buurlanden?
REPowerEU-verordening
De leden van de JA21-fractie vinden dat de minister terecht aangeeft
dat de import van Russisch gas zo snel mogelijk moet stoppen.
Tegelijkertijd heeft Nederland afgelopen jaar veel meer Russisch gas
geĆÆmporteerd ten opzichte van het jaar ervoor. Wat is de inschatting wat
de afbouw van Russisch gas doet met de Nederlandse energieprijzen? Kan
de minister aangeven waar Nederland op Europees niveau staat inzake het
afsluiten van gasleveranties ten opzichte van andere Europese landen?
Wat is de positie van Nederland ten aanzien van het feit dat de Europese
Commissie bekijkt of er een tijdelijke ontheffing voor sommige lidstaten
geboden kan worden op de import van Russisch gas en de import en
tijdelijke opslag van olie en petroleumproducten?
Kan de minister aangeven in hoeverre lidstaten in het recente verleden
kenbaar hebben gemaakt dat zij interesse hebben in gas uit het Groninger
gasveld? Vindt de minister het acceptabeler dat Nederland tot 2027, en
mogelijk andere lidstaten met een ontheffing, gas importeren uit
Rusland, dan Europees gas op een veilige manier (tijdelijk) te
benutten?
European Grids Package
De leden van de JA21-fractie vragen of de minister kan aangeven of Nederland in relatie tot het European Grids Package een netto-ontvanger of nettobetaler wordt. Hoe gaat de minister waarborgen dat Nederland in geen enkel geval netto-betaler wordt? Hoe gaat de minister daarnaast waarborgen dat Europese regelgeving niet gaat bijten met nationale belangen? Is de minister bereid, in het kader van het creƫren van een gelijk speelveld, om bij de Energieraad aan te kondigen dat het drastische verlagingen van energiebelastingen overweegt? Zo nee, waarom niet?
Zij vragen of de minister kan aangeven of, en zo ja in hoeverre, Europese afspraken inzake het versterken van het energienet kan botsen met nationale afspraken en belangen?
De leden van de JA21-fractie constateren dat de versnelling inzake kernenergie nog altijd stroperig verloopt en dat over de opschaling van kernenergie nauwelijks wordt gesproken. Kan de minister informeren bij landen, zoals Frankrijk, waarom het in dergelijke landen wƩl mogelijk is om uitbouw van kernenergie vlot te trekken?
De leden van de JA21-fractie vragen of de minister in Europees verband een discussie wil starten over de bindende klimaatdoelstellingen die onhaalbaar zijn voor Nederland, zoals het Centraal Planbureau (CPB) onder andere concludeerde.
Vragen van de leden van de BBB-fractie
De leden van de BBB-fractie hebben kennisgenomen van de stukken voor de Energieraad van 15 december aanstaande. Deze leden staan voor een nuchter, realistisch en uitvoerbaar energiebeleid. Bij Europese besluitvorming moeten leveringszekerheid, betaalbaarheid en nationale autonomie centraal staan. Europese samenwerking is belangrijk, maar mag niet ten koste gaan van de belangen van Nederlandse burgers en bedrijven.
Gasbevoorrading en Gas Security of Supply Regulation
De leden van de BBB-fractie hebben kennisgenomen van het non-paper
over de herziening van de Gas Security of Supply Regulation. Zij
onderschrijven het belang van slimme gasbesparing, paraatheid voor
langdurige aanbodschokken en realistische opslagdoelstellingen. Hoe
wordt de rol van marktpartijen versterkt bij het realiseren van
gasopslag, en welke prikkels zijn hiervoor nodig? Hoe kijkt de minister
naar de verhouding tussen Europese opslagdoelstellingen en nationale
situaties en marktontwikkelingen?
Chemie Actieplan
De leden van de BBB-fractie vinden de chemische industrie van
groot (strategisch) belang voor Nederland en Europa. Zij steunen het
streven naar verduurzaming en innovatie, maar waarschuwen voor extra
regeldruk en onrealistische verplichtingen die de concurrentiekracht van
de sector ondermijnen. Het Chemie Actieplan moet daadwerkelijk leiden
tot minder bureaucratie, meer innovatie en een gelijk speelveld voor het
midden- en kleinbedrijf (mkb). Zij vragen hoe wordt geborgd dat het
actieplan daadwerkelijk leidt tot minder regeldruk en meer innovatie, in
plaats van extra bureaucratie?
Aanbeveling opening onderhandelingen met Verenigd
Koninkrijk
De leden van de BBB-fractie hebben kennisgenomen van de
aanbeveling voor het openen van onderhandelingen met het Verenigd
Koninkrijk (VK) over een gezamenlijk sanitair en fytosanitair gebied en
koppeling van emissiehandelssystemen. Deze leden onderschrijven het
grote belang van een goede (handels)relatie tussen de EU en het VK. Maar
overeenkomst tussen de EU en het VK mogen niet leiden tot oneerlijke
concurrentie of extra regeldruk voor Nederlandse bedrijven. Kan de
minister toelichten hoe de belangen van de Nederlandse landbouw,
visserij en industrie worden geborgd bij deze onderhandelingen? Welke
waarborgen zijn er dat een eventuele koppeling van
emissiehandelssystemen niet leidt tot extra kosten of administratieve
lasten voor het Nederlandse bedrijfsleven?
Energie-infrastructuur
De leden van de BBB-fractie hebben het verslag van de informele
Energieraad van 4 en 5 september 2025 gelezen. Zij steunen het belang
van investeringen in energie-infrastructuur, maar vragen aandacht voor
de uitvoerbaarheid en betaalbaarheid. Deze leden pleiten voor een aanpak
waarbij innovatie wordt gestimuleerd, maar waarbij de regeldruk beperkt
blijft en de betaalbaarheid voorop staat. Kan de minister reflecteren op
de BBB-inzet dat digitalisering en AI in de energiesector vooral moeten
bijdragen aan efficiƫntie en betaalbaarheid, en niet tot extra kosten of
bureaucratie mogen leiden?
RePowerEU en uitfasering Russisch gas
De leden van de BBB-fractie hebben kennisgenomen van het
verslag van de Energieraad (formeel) van 20 oktober 2025. Deze leden
onderschrijven het belang van het afbouwen van het gebruik Russisch gas,
zeker gezien de geopolitieke ontwikkelingen van de afgelopen jaren. Bij
de uitfasering hiervan vinden deze leden het belangrijk dat er rekening
gehouden wordt met de leveringszekerheid en betaalbaarheid van energie.
De overstap naar LNG maakt Europa kwetsbaarder voor mondiale
prijsschommelingen en geopolitieke spanningen elders in de wereld. Het
is volgens deze leden essentieel dat de energietransitie niet leidt tot
hogere lasten voor huishoudens en het mkb, en dat de industrie
concurrerend kan blijven opereren. Kan de minister aangeven welke
concrete maatregelen Nederland neemt om leveringszekerheid en
betaalbaarheid te waarborgen, nu de afhankelijkheid van LNG uit de
wereldmarkt toeneemt? Hoe wordt de balans bewaakt tussen Europese
solidariteit en nationale belangen, zeker als het gaat om de invulling
van nationale diversificatieplannen?
Korte-termijnherziening van het EU-ETS
De leden van de BBB-fractie bepleiten in verband met de Milieu Omnibus een korte-termijnevaluatie in de EU Emissions Trading System-richtlijn (EU ETS) op te nemen. Reden zijn de economische omstandigheden waarvoor met name de energie intensieve mkb-maakindustrie zich gesteld ziet. Daardoor hebben kleinere ETS-deelnemers, dringend behoefte aan zowel vereenvoudiging van het ETS-systeem als het voorkomen of sterk beperken van een verdere stijging van lasten. Dat past ook bij de conclusies van de Europese Raad van 23 oktober jl. waarin het stelt dat bijzondere aandacht moet worden besteed aan energie-intensieve industrieƫn, zoals staal en metaal, chemicaliƫn, cement, glas en keramiek en pulp en papier, zodat zij veerkrachtig en concurrerend blijven in een mondiale markt en een uitdagende geopolitieke omgeving".
De leden van de BBB-fractie vragen of de minister bereid is te bevorderen dat in de Milieu Omnibus een korte-termijnherziening van het EU-ETS wordt opgenomen, met het doel een vereenvoudiging voor kleine emitters door de drempel te verhogen (van 25.000 naar 50.000 ton CO2 per jaar). Deze aanpassing, voorzien in artikel 27 van de EU-ETS-richtlijn, zou de administratieve lasten voor het mkb aanzienlijk verminderen zonder de verduurzamingsdoelstellingen te beĆÆnvloeden
De leden van de BBB-fractie vragen of de minister bereid is te bevorderen dat in de Milieu Omnibus een korte-termijnherziening van het EU-ETS wordt opgenomen met het doel een EU ETS-crisismechanisme voor tijdelijke hulp aan sectoren die aantoonbaar door de energiecrisis worden getroffen. Dit mechanisme moet voorzien in tijdelijke opschorting van de inleveringsverplichting voor EU-emissierechten of in de tijdelijke opschorting van het kortingspercentage van de vrije toewijzing van emissierechten voor sectoren die worden blootgesteld aan Carbon Leakage.
Vragen van de leden van de SGP-fractie
De leden van de SGP-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de geannoteerde agenda. Zij hebben enkele vragen naar aanleiding van de geannoteerde agenda.
CEF
De leden van de SGP-fractie hebben een vraag over de CEF. Zij zien het belang van investeringen in grensoverschrijdende energieverbindingen. Zij horen graag welke (geplande) transport- en energieprojecten in Nederland mogelijk gebruik zouden kunnen maken van het nieuwe CEF en hoeveel Europese financiƫle middelen deze projecten samen potentieel zouden kunnen gebruiken.
REPowerEU-verordening
De leden van de SGP-fractie hebben een vraag in het kader van de REPowerEU-verordening. CE Delft heeft in een recente analyse gewezen op de mogelijkheid van het creƫren van een strategische kussengasreserve ten behoeve van extra flexibiliteit in een krappe gasmarkt. Deze leden horen graag hoe de minister deze optie waardeert.
European Grid Package
De leden van de SGP-fractie waarderen de inzet van Nederland op versnelling van vergunningsprocedures voor infrastructuurprojecten. Veel infrastructuurprojecten lopen tegen de stikstofproblematiek aan, terwijl deze projecten juist bijdragen aan de verduurzaming van de energievoorziening en zo aan reductie van de stikstofuitstoot. Deze leden hebben enkele vragen. In hoeverre heeft de minister steun gezocht bij andere lidstaten voor haar inzet voor een āvrijstellingā voor tijdelijke depositiebijdragen van (duurzame) energieprojecten? Verwacht de minister dat de Europese Commissie dit voorstel opneemt in het EU Grid Package? Indien dit niet het geval is, ziet de minister dan mogelijkheden om via (een aanvulling op) Europese richtsnoeren inzake artikel 6 van de Habitatrichtlijn wat meer ruimte te krijgen voor genoemde tijdelijke depositiebijdragen ten gunste van depositiereductie in het algemeen? Dit ligt immers helemaal in de geest van de Habitatrichtlijn zelf en ook de Richtlijn hernieuwbare energie (REDIII).
De leden van de SGP-fractie lezen dat de minister wil inzetten op een Europese aanpak van hoge nettarieven. Deze leden horen graag wat de minister daarbij voor ogen heeft. Deelt de minister daarnaast de mening van deze leden dat naast eventuele Europese inzet ook op korte termijn ingezet moet worden op verlaging van de netkosten voor met name de eigen industrie?
Vragen van de leden van de PvdD-fractie
De leden van de PvdD-fractie hebben kennisgenomen van het verslag van de formele Energieraad van 20 oktober 2025 in Luxemburg, waarin overeenstemming is bereikt over een algemene oriëntatie van de REPowerEU-verordening voor een volledige en permanente uitfasering van Russische energiebronnen uit de EU, inclusief nationale diversificatieplannen vóór 1 maart 2026. De minister heeft aangegeven geen aardgas meer uit Rusland te importeren. Zij vragen de minister te reflecteren op welke andere energiegerelateerde grondstoffen uit Rusland, zoals uranium, verrijkt uranium of andere materiaal voor de nucleaire sector, nog onderwerp van import kunnen zijn of worden, zeker in het kader van de oprichting van de Nucleaire Energie Organisatie. Waar is het kabinet voornemens de grondstoffen voor de Nederlandse kernreactoren vandaan te halen?
De leden van de PvdD-fractie merken op dat recente Intergovernmental science-policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services- (IPBES) en Intergovernmental Panel on Climate Change-rapporten (IPCC) duidelijk maken dat klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis samen moeten worden aangepakt. Zij vragen de minister of zij in de Energieraad wil pleiten voor een beleidslijn waarbij maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan niet ten koste gaan van biodiversiteit. Daarbij willen wij ook het belang van energiebesparing en weloverwogen inzet van energie sterk onderstrepen.
De leden van de PvdD-fractie benadrukken tot slot dat deze samenhangende aanpak cruciaal is om een duurzame en rechtvaardige transitie te realiseren die zowel de klimaatdoelen als de bescherming van onze leefomgeving veiligstelt.
II Antwoord / Reactie van de minister