Memorie van toelichting
Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Klimaat en Groene Groei (XXIII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota)
Memorie van toelichting
Nummer: 2025D18401, datum: 2025-04-23, bijgewerkt: 2025-05-15 14:03, versie: 2 (versie 1, versie 2)
Directe link naar document (.docx), link naar pagina op de Tweede Kamer site.
Gerelateerde personen:- Eerste ondertekenaar: S.T.M. Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei (Ooit VVD kamerlid)
Onderdeel van kamerstukdossier 36725 XXIII-2 Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Klimaat en Groene Groei (XXIII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota).
Onderdeel van zaak 2025Z08072:
- Indiener: S.T.M. Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei
- Voortouwcommissie: vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei
- 2025-04-24 14:29: Aanvang middagvergadering: Regeling van werkzaamheden (Regeling van werkzaamheden), TK
- 2025-05-13 16:45: Procedurevergadering vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei (Procedurevergadering), vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei
- 2025-05-22 12:00: Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Klimaat en Groene Groei (XXIII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) (Inbreng feitelijke vragen), vaste commissie voor Klimaat en Groene Groei
Preview document (🔗 origineel)
| Tweede Kamer der Staten-Generaal | 2 |
| Vergaderjaar 2024‒2025 | |
| 36 725XXIII | Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Klimaat en Groene Groei (XXIII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) |
| Nr. 2 | MEMORIE VAN TOELICHTING |
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1 en 2
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2025 wijzigingen aan te brengen in:
de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Klimaat en Groene Groei;
de begrotingsstaat inzake het agentschap van dit ministerie;
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
De Minister van Klimaat en Groene Groei,
S.T.M. Hermans
B. BEGROTINGSTOELICHTING
1 Leeswijzer
Opbouw 1e suppletoire begroting 2025
Deze 1e suppletoire begroting geeft een geactualiseerd beeld van de begrotingsuitvoering 2025. Onderdeel B, de begrotingstoelichting, is als volgt opgebouwd:
Leeswijzer.
Overzicht belangrijkste suppletoire uitgaven- en ontvangstenmutaties. De belangrijkste verplichtingenmutaties zijn toegelicht in de artikelen.
De beleidsartikelen. Voor ieder beleidsartikel is de tabel
“Budgettaire gevolgen van beleid” opgenomen. Hierin zijn de
begrotingsmutaties voor de verplichtingen, uitgaven en ontvangsten
weergegeven.
In aansluiting op de ontwerpbegrotingen en de Voorjaarsnota worden vanaf
2024 ook de mutaties voor het jaar t+5 opgenomen in de tabel budgettaire
gevolgen van beleid van de 1e suppletoire begrotingen. Dit
betreft de extrapolatie van de begroting – het toevoegen van het jaar
t+5 – en vervolgens de mutaties tot en met t+5 die tijdens de
voorjaarsbesluitvorming zijn verwerkt.
De niet-beleidsartikelen. In de budgettaire tabellen zijn de begrotingsmutaties voor de verplichtingen, uitgaven en ontvangsten opgenomen.
De agentschappen. In deze 1e suppletoire begroting zijn de aanpassingen in de agentschapsparagraaf van de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) opgenomen.
Ondergrenzen toelichtingen
Voor het toelichten van de begrotingsmutaties zijn in deze eerste suppletoire begroting de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.
| Tabel 1 Ondergrenzen conform RBV | ||
|---|---|---|
| Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen | Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen) | Technische mutaties (ondergrens in € miljoen) |
| < 50 | 1 | 2 |
| => 50 en < 200 | 2 | 4 |
| => 200 < 1000 | 5 | 10 |
| => 1000 | 10 | 20 |
In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.
2 Beleid
2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties
Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2025
| Tabel 2 Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2025 (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Artikelnummer | Uitgaven 2025 | Uitgaven 2026 | Uitgaven 2027 | Uitgaven 2028 | Uitgaven 2029 | Uitgaven 2030 | |
| Vastgestelde begroting 20251 | 4.496.332 | 5.546.906 | 5.585.796 | 5.643.339 | 5.323.282 | 2.137.188 | |
| Belangrijkste suppletoire mutaties | |||||||
| SDE | 31 | 2.516.839 | 761.000 | 512.000 | 518.000 | 455.203 | ‒ 408.461 |
| Mijnbouwwet | 31 | 0 | 0 | 60.000 | 10.000 | 0 | 0 |
| Vulmaatregelen gasopslag | 31 | ‒ 168.497 | ‒ 81.500 | 188.000 | 36.500 | 36.500 | 36.500 |
| Bijdrage EBN voor kosten schade en versterken Groningen | 31 | 0 | ‒ 293.838 | ‒ 455.803 | 224.884 | 130.987 | 201.231 |
| Toekenning Groenvermogen | 31 | 105.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Kasschuiven Regulier | 31 | ‒ 35.883 | 16.808 | 19.060 | 1.409 | ‒ 2.369 | 975 |
| Kasschuiven Klimaatfonds | 31 | ‒ 37.633 | 17.551 | ‒ 3.449 | ‒ 26.252 | 26.111 | 23.672 |
| Kasschuiven Nationaal Groeifonds | 31 | ‒ 309.888 | 26.028 | 128.142 | 56.831 | 77.387 | 21.500 |
| Eindejaarsmarge Nationaal Groeifonds | 31 | 190.063 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Loon- en Prijsbijstelling | 71 | 78.667 | 93.661 | 78.274 | 75.859 | 66.065 | 84.723 |
| Overige mutaties | ‒ 1.517 | ‒ 2.241 | 20.224 | 20.992 | 18.910 | 4.961.736 | |
| Stand 1e suppletoire begroting 2025 | 6.833.483 | 6.084.375 | 6.132.244 | 6.561.562 | 6.132.076 | 7.059.064 | |
Incl. ISB's, NvW en amendementen
Toelichting
SDE
Vanwege gedaalde energieprijzen in de Klimaat- en
Energieverkenning 2024 ten opzichte van de Klimaat- en Energieverkenning
in 2023 is de onrendabele top voor de productie van duurzame
energieproductie en CO2-opslag groter geworden waardoor er
meer subsidie (€ 2,25 mld) uitbetaald moet worden in de komende jaren
dan oorspronkelijk geraamd. Deze ramingsbijstelling wordt gefinancieerd
vanuit de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie.
Daarnaast zijn de compensatiebetalingen (€ 497 mln) als gevolg van de
kolenmaatregelen in 2024 niet tot uitbetaling gekomen en in de reserve
duurzame energie en klimaattransitie gestort. Deze worden naar
verwachting in 2025 uitbetaald en moeten hiermee ook onttrokken worden
uit de reserve. Tot slot vinden er ook kasschuiven op de SDE plaats om
de opstelling van 2025 en 2026 (beide € 8 mld) mogelijk te maken en
tekorten op te vangen vanuit de huidige SDE- openstelling.
Mijnbouwwet
In de Mijnbouwwet bestaat de mogelijkheid om verliezen in enige
jaren te verrekenen met eerder afgedragen winstaandelen. De afgelopen
jaren is de mijnbouwsector winstgevend geweest. De verwachting is dat de
situatie in de komende jaren zal verslechteren. Daarom wordt in de
raming voor de ontvangsten Mijnbouwwet rekening gehouden met
verliesverrekening door vergunninghouders. Omdat dit per saldo hoger is
dan de geraamde ontvangsten, is dit budget in 2027 en 2028 op de
uitgaven geraamd.
Vulmaatregelen gasopslag
In 2025 wordt het budget voor de vulmaatregel over 2024-2025
naar beneden bijgesteld vanwege een lagere verwachte realisatie. De
budgetten van komende vulmaatregelen worden ook, onder het mom van
realistisch ramen, en op basis van realisaties uit het verleden, in
kasbudget naar beneden bijgesteld. Tot slot wordt er ook voor het
gasjaar 2026-2027 een vultaak aan EBN gegeven, de subsidie wordt in 2027
uitbetaald.
Ook wordt aan EBN gevraagd om een noodvoorraad aan te leggen, de verplichting hiervoor wordt in 2025 aangegaan. Het vereiste kasbudget is € 36,5 mln structureel vanaf 2027. Dit voorstel is toegelicht in de Kamerbrief (Kamerstuk nr. 29023-563), update van de gasleveringszekerheid Q2 2025, van 15 april. Het ingevulde kader CW 3.1 voor dit beleidsvoorstel wordt op een later moment verstuurd naar de Kamer.
Bijdrage EBN voor kosten schade en versterken Groningen
De kosten voor schade en versterken worden (exclusief btw)
doorbelast aan de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), die namens de
Maatschap (NAM en beleidsdeelneming EBN) verantwoordelijk is voor het
betalen van de kosten voor schade en versterken. In lijn met de
economische verhoudingen binnen de Maatschap komt 40% van de kosten voor
rekening van EBN. Op basis van de actualisatie van de ramingen voor
schade en versterken is de bij EBN aanwezige voorziening niet toereikend
om het EBN-deel van de geraamde uitgaven voor schade en versterken te
voldoen. Om die reden wordt vanaf 2027 in de Rijksbegroting een bijdrage
aan EBN opgenomen voor de kosten van schade en versterken Groningen,
cumulatief € 1.495 mln. Er heeft een neerwaartse bijstelling van circa
€ 193 mln plaatsgevonden. Deze bijstelling wordt verklaard door een
hogere voorziening bij EBN eind 2024 dan eerder geraamd en doordat de
kosten van versterken over een langere periode worden uitgesmeerd.
Toekenning Groenvermogen
Betreft het saldo van een nieuwe toekenning vanuit het NGF van
€ 105 mln voor het programma Groenvermogen. Aangezien dit een bestaande
regeling betreft zal er geen CW 3.1 kader worden verstuurd naar de
Kamer.
Kasschuiven Regulier
Voor een aantal posten zijn middelen naar achter geschoven om
de middelen in een meer realistisch ritme te zetten. Grote kasschuiven
naar achter zijn DEI+ (€ 35 mln) en Caribisch Nederland (€ 4,2 mln). Ook
worden er voor een aantal posten middelen naar voren geschoven. Een
grote post hier is SCE (€ 4,7 mln).
Kasschuiven Klimaatfonds
Voor een aantal posten zijn middelen naar achter geschoven om
de middelen in een meer realistisch ritme te zetten. Grote kasschuiven
naar achter zijn DEI+ (€ 39,9 mln) en Wind op Zee flankerend beleid
(€ 7,6 mln). Ook worden er voor een aantal posten middelen naar voren
geschoven. Een grote post hier is Waterstofnetwerk op Zee (€ 11,3
mln).
Kasschuiven Nationaal Groeifonds
Voor een aantal posten zijn middelen naar achter geschoven om
de middelen in een meer realistisch ritme te zetten. Grote kasschuiven
naar achter zijn Groenvermogen (€ 165 mln), Circulaire Plastics (€ 87,4
mln) en NieuweWartmeNu! (€ 30mln).
Eindejaarsmarge Nationaal Groeifonds
Tijdens het voorjaar zijn de middelen die vorig jaar niet tot
uitputting zijn gekomen weer toegevoegd aan de begroting. Er is bij het
Nationaal Groeifonds sprake van 100% eindejaarmarge.
Loon- en prijsbijstelling
Bij Voorjaarsnota 2025 is de loon- en prijsbijstellingstranche 2025 overgeheveld naar de departementale begroting. De loonbijstelling betreft de vergoeding voor de stijging van de contractloonontwikkeling en de stijging van de sociale lasten voor de overheidswerkgever. De prijsbijstelling betreft de verwerking van de stijging van de diverse prijsindexen. Een deel van de prijsbijstelling is ingezet als dekking voor generale tegenvallers. De resterende loon- en prijsbijstellingstranche 2025 zal bij de eerst volgende begrotingsronde verdeeld worden over de relevante loon- en prijsgevoelige onderdelen.
Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2025
| Tabel 3 Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2025 (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Artikelnummer | Ontvangsten 2025 | Ontvangsten 2026 | Ontvangsten 2027 | Ontvangsten 2028 | Ontvangsten 2029 | Ontvangsten 2030 | |
| Vastgestelde begroting 20251 | 2.418.140 | 2.418.903 | 6.120.003 | 4.900.987 | 3.886.987 | ‒ | |
| Belangrijkste suppletoire mutaties | |||||||
| ETS- ontvangsten | 31 | ‒ | ‒ | 150.000 | 150.000 | 100.000 | 100.000 |
| Heffing gasleveringszekerheid | 31 | 0 | ‒ 108.850 | ‒ 12.415 | ‒ 12.415 | ‒ 12.415 | 96.435 |
| Dividenduitkering EBN | 31 | ‒ 589.000 | 93.000 | ‒ 269.000 | ‒ 293.000 | ‒ 247.000 | ‒ 181.694 |
| Ontvangsten Mijnbouwwet | 31 | 30.000 | ‒ 100.000 | ‒ 60.000 | ‒ 30.000 | ‒ | ‒ |
| SDE | 31 | 2.516.839 | 761.000 | 512.000 | 518.000 | 148.198 | ‒ |
| Overige mutaties | 39.554 | ‒ 36.619 | 3.724 | 1.604 | 5.082 | 3.314.219 | |
| Stand 1e suppletoire begroting 2025 | 4.415.533 | 3.027.434 | 6.444.312 | 5.235.176 | 3.880.852 | 3.328.960 | |
Incl. ISB's, NvW en amendementen
Toelichting
ETS-ontvangsten
De raming is naar boven bijgesteld vanaf 2027 omdat de huidige
inschatting van de toekomstige prijzen voor ETS1 en ETS2 iets hoger
is.
Heffing gasleveringszekerheid
Vanwege het aanhouden van een noodvoorraad gas door EBN vanaf
2027 en het verlengen van de vultaak voor EBN, wordt de raming voor de
heffing op het gastransport aangepast.
Dividenduitkering EBN
Ten opzichte van de vorige raming is het dividend EBN
neerwaarts bijgesteld. Dit is het gevolg van veranderde zomer-winter
spreads in de gasmarkt waardoor de inkomsten van EBN als participant in
gasopslagen dalen. Daarnaast stijgen de kosten voor het opruimen van
gasinfrastructuur en is er sprake van een lichte afname van de verwachte
gaswinning in komende jaren ten opzichte van eerdere prognoses. Tot slot
zijn toekomstige financiële resultaten uit olie lager.
Ontvangsten Mijnbouwwet
De ontvangsten Mijnbouwwet worden geraamd op basis van geraamde gegevens
van EBN op basis van actuele marktomstandigheden. In eerdere ramingen
hebben de opbrengsten van de gasbergingen positief doorgewerkt op de
ontvangsten Mijnbouwwet. In deze raming is de afgenomen vraag verwerkt.
De invloed van de resultaten uit bergingen op de ontvangsten Mijnbouwwet
is daarmee afgenomen. Daarnaast is er sprake van een lichte afname van
de verwachte gaswinning en een verslechtering van de toekomstige
financiële resultaten uit olie- en gasactiviteiten door hogere
kosten.
SDE
Vanwege gedaalde energieprijzen inde Klimaat- en
Energieverkenning 2024 ten opzichte van de Klimaat- en Energieverkenning
in 2023 is de onrendabele top voor de productie van duurzame
energieproductie en CO2-opslag groter geworden waardoor er
meer subsidie (€ 2,25 mld) uitbetaald moet worden in de komende jaren
dan oorspronkelijk geraamd. Deze ramingsbijstelling wordt gefinancieerd
vanuit de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie.
3 Beleidsartikelen
3.1 Beleidsartikel 31 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering
Budgettaire gevolgen van beleid
| Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid art. 31 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000) | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ontwerpbegroting 2025 (1) | Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB's (2) | Vastgestelde begroting 2025 (3) = (1) + (2) | Mutaties 1e suppletoire begroting (4) | Stand 1e suppletoire begroting (5) = (3) + (4) | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | |
| Verplichtingen | 20.678.400 | ‒ 10.000 | 20.668.400 | 2.105.465 | 22.773.865 | ‒ 230.633 | ‒ 5.535.991 | 99.676 | 20.019 | 1.702.544 |
| Uitgaven | 4.509.390 | ‒ 10.000 | 4.499.390 | 2.235.226 | 6.734.616 | 440.750 | 465.116 | 839.306 | 739.671 | 4.834.095 |
| Subsidies (regelingen) | 3.144.249 | 0 | 3.144.249 | 2.186.947 | 5.331.196 | 728.798 | 863.478 | 606.329 | 613.345 | 3.478.347 |
| Missiegedreven Onderzoek en Ontwikkeling en Innovatie (MOOI) | 73.408 | 0 | 73.408 | ‒ 6.887 | 66.521 | 13.273 | 16.663 | 26.281 | 18.864 | 29.300 |
| Hernieuwbare Energietransitie (HER+) | 23.795 | 0 | 23.795 | 0 | 23.795 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Energie-efficiency | 2.206 | 0 | 2.206 | 0 | 2.206 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.606 |
| Green Deals | 444 | 0 | 444 | 0 | 444 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Demonstratieregeling Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) | 190.703 | 0 | 190.703 | ‒ 77.201 | 113.502 | ‒ 665 | 30.725 | 2.153 | 18.640 | 107.917 |
| Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS) | 1.696 | 0 | 1.696 | 600 | 2.296 | 237 | ‒ 837 | 0 | 0 | 0 |
| Projecten Klimaat en Enegieakkoord | 13.042 | 0 | 13.042 | ‒ 9.342 | 3.700 | 1164 | 48 | 811 | 343 | ‒ 2.075 |
| SDE | 46.773 | 0 | 46.773 | 556.891 | 603.664 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| SDE+ | 593.573 | 0 | 593.573 | 1.454.169 | 2.047.742 | ‒ 7.094 | ‒ 2.322 | 5.549 | ‒ 751 | 2.278.479 |
| SDE++ | 89.576 | 0 | 89.576 | 496.045 | 585.621 | 761.000 | 512.000 | 518.000 | 455.203 | 822.783 |
| Aardwarmte | 12.828 | 0 | 12.828 | 0 | 12.828 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| ISDE-regeling | 578.275 | 0 | 578.275 | ‒ 21.423 | 556.852 | ‒ 23.244 | ‒ 58 | ‒ 411 | ‒ 171 | 63.514 |
| Carbon Capture Storage (CCS) | 3.369 | 0 | 3.369 | ‒ 56 | 3.313 | 0 | 0 | 0 | 0 | 4228 |
| Hoge Flux Reactor | 6.925 | 0 | 6.925 | 0 | 6.925 | 0 | 0 | 0 | 0 | 4697 |
| Caribisch Nederland | 5.494 | 0 | 5.494 | 11.612 | 17.106 | 4.236 | 930 | 0 | 0 | 4.144 |
| Overige subsidies | 18.501 | 0 | 18.501 | ‒ 15 | 18.486 | 0 | 0 | 0 | 0 | 16.842 |
| Opschalingsinstrument waterstof | 166.471 | 0 | 166.471 | 10.998 | 177.469 | ‒ 11.280 | 0 | 0 | 0 | 4317 |
| Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) | 2.330 | 0 | 2.330 | 4.648 | 6.978 | ‒ 2400 | ‒ 2.320 | 0 | 0 | 18.168 |
| IPCEI-waterstof | 134.759 | 0 | 134.759 | ‒ 208 | 134.551 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3.000 |
| Vulmaatregelen gasopslag | 256.737 | 0 | 256.737 | ‒ 168.497 | 88.240 | ‒ 81.500 | 188000 | 36500 | 36500 | 36.500 |
| MIEK | 5.325 | 0 | 5.325 | ‒ 175 | 5.150 | 4.227 | 4.345 | 4.345 | 4.345 | 4.345 |
| Schadeafhandeling mijnbouw Limburg | 5.717 | 0 | 5.717 | ‒ 1.455 | 4.262 | ‒ 675 | ‒ 650 | ‒ 450 | 0 | 1.000 |
| Warmtenetten Investeringssubsidie (WIS) | 26.041 | 0 | 26.041 | ‒ 289 | 25.752 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1118 |
| NGF-project NieuweWarmteNu! | 54.652 | 0 | 54.652 | ‒ 12.208 | 42.444 | 0 | 10.000 | 10.000 | 10.000 | 0 |
| Tijdelijk prijsplafond energie kleinverbruikers 2023 | 75.000 | 0 | 75.000 | ‒ 1.299 | 73.701 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Compensatie aanbestedende diensten SEFE-contracten | 14.000 | 0 | 14.000 | ‒ 72 | 13.928 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Tegemoetkoming blokaansluiting | 1.275 | 0 | 1.275 | 738 | 2.013 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Investeringen waterstofbackbone | 52.461 | 0 | 52.461 | 0 | 52.461 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| NGF - project Circulaire Zonnepanelen | 21.891 | 0 | 21.891 | 302 | 22.193 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Geothermie (Klimaatfonds) | 9.959 | 0 | 9.959 | ‒ 645 | 9.314 | 0 | 0 | 0 | ‒ 1.969 | 0 |
| Subsidieregeling flexibiliteit | 22.483 | 0 | 22.483 | 7.147 | 29.630 | 13.792 | ‒ 2.372 | 0 | 0 | 0 |
| Kwaliteitsbudget energieprojecten | 10.300 | 0 | 10.300 | ‒ 10.300 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Energiecoöperaties en burgerbetrokkenheid energietransitie | 4.840 | 0 | 4.840 | 0 | 4.840 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Subsidieproject Djewels | 26.000 | 0 | 26.000 | 0 | 26.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Batterijverplichting voor zonneparken | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 5.619 | ‒ 5.619 | ‒ 5.619 | ‒ 5.619 | 0 |
| Efficiëntere benutting elektriciteitsnetten | 27.112 | 0 | 27.112 | ‒ 18.872 | 8.240 | 517 | 0 | 0 | 1969 | 686 |
| Realisatie Zon op Zee | 6.540 | 0 | 6.540 | 0 | 6.540 | ‒ 5.000 | ‒ 5.000 | ‒ 5000 | ‒ 5000 | 183 |
| Verduurzaming industrie | 112.208 | 0 | 112.208 | ‒ 30.970 | 81.238 | 41.801 | 1.803 | ‒ 32.661 | 13604 | 58750 |
| Infrastructuur duurzame industrie (PIDI) | 5.148 | 0 | 5.148 | ‒ 1.175 | 3.973 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| NGF - project Groenvermogen van de Nederlandse economie | 123.917 | 0 | 123.917 | 32.125 | 156.042 | 20.000 | 85.000 | 20.000 | 20000 | 20000 |
| Investeringen Verduurzaming Industrie - Klimaatfonds | 221.915 | 0 | 221.915 | 6.439 | 228.354 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 2655 |
| NGF - project Circulaire Plastics | 41.910 | 0 | 41.910 | ‒ 23.856 | 18.054 | 3.528 | 23.142 | 19.331 | 41.387 | 0 |
| NGF - project Biobased Circular | 32.900 | 0 | 32.900 | ‒ 9.709 | 23.191 | 2.500 | 10.000 | 7.500 | 6.000 | 1.500 |
| Stikstofaanpak piekbelasters industrie | 21.750 | 0 | 21.750 | ‒ 113 | 21.637 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Leningen | 17.604 | 0 | 17.604 | 15.000 | 32.604 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Lening EBN | 17.000 | 0 | 17.000 | 0 | 17.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Lening InvestNL | 604 | 0 | 604 | 0 | 604 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Leningen NGF - project Circulaire zonnepanelen | 0 | 0 | 0 | 300 | 300 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Verduurzaming industrie | 0 | 0 | 0 | 14.700 | 14.700 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Garanties | 0 | 0 | 0 | 7000 | 7000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Verliesdeclaratie aardwarmte | 0 | 0 | 0 | 7.000 | 7.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Opdrachten | 119.252 | 0 | 119.252 | 10.092 | 129.344 | 5.888 | 2.997 | 3.151 | 2.327 | 20.430 |
| Onderzoek mijnbouwbodembeweging | 5.910 | 0 | 5.910 | 1.884 | 7.794 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.344 |
| SodM onderzoek | 2.357 | 0 | 2.357 | ‒ 784 | 1.573 | 19 | 0 | 0 | 0 | 2.566 |
| Uitvoeringsagenda klimaat | 473 | 0 | 473 | 0 | 473 | 0 | 0 | 0 | 0 | 473 |
| Klimaat mondiaal | 444 | 0 | 444 | 1.583 | 2.027 | 1.519 | 1.411 | 1.721 | 1.097 | 814 |
| Onderzoek en opdrachten | 15.544 | 0 | 15.544 | 7.132 | 22.676 | 1.137 | 1.387 | 1.230 | 1.030 | ‒ 5.018 |
| Programma Opwek Energie op Rijksbastgoed (OER) | 24.261 | 0 | 24.261 | ‒ 1.175 | 23.086 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Energiehulp Oekraïne | 0 | 0 | 0 | 750 | 750 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Projecten Kernenergie | 60.721 | 0 | 60.721 | ‒ 10 | 60.711 | 0 | 0 | 0 | 0 | 14.648 |
| Stikstofaanpak piekbelasters industrie | 1.500 | 0 | 1.500 | 0 | 1.500 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Verduurzaming industrie | 1.330 | 0 | 1.330 | ‒ 741 | 589 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Werkbudgetten | 2.611 | 0 | 2.611 | 1.610 | 4.221 | 3114 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| CSIRT - DSP | 4.101 | 0 | 4.101 | ‒ 157 | 3.944 | 99 | 199 | 200 | 200 | 4603 |
| Vermogensverschaffing/-onttrekking | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 293.838 | ‒ 455.803 | 224.884 | 130.987 | 279.264 |
| Bijdrage aan EBN voor de kosten van schade en versterken Groningen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 293.838 | ‒ 455.803 | 224.884 | 130.987 | 279.264 |
| Bijdrage aan agentschappen | 150.653 | 0 | 150.653 | 42.112 | 192.765 | 442 | ‒ 457 | ‒ 642 | ‒ 965 | 132.364 |
| Bijdrage RVO.nl | 109.191 | 0 | 109.191 | 42.472 | 151.663 | 25 | ‒ 911 | ‒ 909 | ‒ 909 | 102.647 |
| Bijdrage RDI | 12.142 | 0 | 12.142 | 157 | 12.299 | 167 | 137 | 95 | 72 | 8.336 |
| Bijdrage NEa | 21.211 | 0 | 21.211 | 0 | 21.211 | ‒ 90 | ‒ 183 | ‒ 128 | ‒ 128 | 13.045 |
| Bijdrage KNMI | 4.492 | 0 | 4.492 | ‒ 800 | 3.692 | 0 | 500 | 300 | 0 | 2.419 |
| Bijdrage NVWA | 1.018 | 0 | 1.018 | 0 | 1.018 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.018 |
| Bijdrage RIVM | 137 | 0 | 137 | 283 | 420 | 340 | 0 | 0 | 0 | 2.891 |
| Bijdrage RWS | 2.462 | 0 | 2.462 | 0 | 2.462 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.008 |
| Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 160.630 | 0 | 160.630 | ‒ 28.959 | 131.671 | ‒ 221 | ‒ 442 | ‒ 442 | ‒ 369 | 149.662 |
| Doorsluis COVA-heffing | 111.000 | 0 | 111.000 | 0 | 111.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 111.000 |
| TNO kerndepartement | 46.055 | 0 | 46.055 | ‒ 28.959 | 17.096 | ‒ 211 | ‒ 421 | ‒ 421 | ‒ 348 | 35.450 |
| TNO SodM | 2.175 | 0 | 2.175 | 0 | 2.175 | ‒ 10 | ‒ 21 | ‒ 21 | ‒ 21 | 2.112 |
| TNO publieke SDRA | 1.400 | 0 | 1.400 | 0 | 1.400 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.100 |
| Bijdrage aan medeoverheden | 906.304 | ‒ 10.000 | 896.304 | 3.240 | 899.544 | 62 | ‒ 4.222 | ‒ 3.435 | ‒ 5.290 | 763.562 |
| Uitkoopregeling | 0 | 0 | 0 | 750 | 750 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Regeling toezicht energiebesparingsplicht | 10.298 | 0 | 10.298 | ‒ 587 | 9.711 | 250 | 0 | 0 | 0 | 13.478 |
| Uitvoeringskosten klimaat medeoverheden | 896.006 | ‒ 10.000 | 886.006 | 3.077 | 889.083 | ‒ 188 | ‒ 4.222 | ‒ 3.435 | ‒ 5.290 | 750.084 |
| Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 10.698 | 0 | 10.698 | ‒ 206 | 10.492 | ‒ 381 | 59.565 | 9.461 | ‒ 364 | 10.466 |
| Nuclear Research Group | 8.513 | 0 | 8.513 | 0 | 8.513 | 0 | 0 | 0 | 0 | 8.513 |
| Internationale contributies | 2.046 | 0 | 2.046 | ‒ 206 | 1.840 | ‒ 381 | ‒ 435 | ‒ 539 | ‒ 364 | 1.827 |
| PBL Rekenmeesterfunctie | 139 | 0 | 139 | 0 | 139 | 0 | 0 | 0 | 0 | 126 |
| Verrekening Mijnbouwwet | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 60.000 | 10.000 | 0 | 0 |
| Ontvangsten | 2.418.140 | 0 | 2.418.140 | 1.997.393 | 4.415.533 | 608.531 | 324.309 | 334.189 | ‒ 6.135 | 3.328.960 |
| Ontvangsten COVA | 111.000 | 0 | 111.000 | 0 | 111.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 111.000 |
| Ontvangsten zoutwinning | 2.511 | 0 | 2.511 | 0 | 2.511 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.511 |
| Onttrekking reserve duurzame energie en klimaattransitie | 229.164 | 0 | 229.164 | 2.516.839 | 2.746.003 | 761.000 | 512.000 | 518.000 | 148.198 | 4.186 |
| ETS-ontvangsten | 850.000 | 0 | 850.000 | 0 | 850.000 | 0 | 150.000 | 150.000 | 100.000 | 3.000.000 |
| Diverse ontvangsten | 12.380 | 0 | 12.380 | 34.654 | 47.034 | 1.256 | 3.724 | 1.604 | 5.082 | 24.768 |
| Heffing gasleveringszekerheid | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 146.725 | ‒ 12.415 | ‒ 12.415 | ‒ 12.415 | 134.310 |
| Opbrengsten tenders Wind op Zee | 21.085 | 0 | 21.085 | 0 | 21.085 | 0 | 0 | 0 | 0 | 21.085 |
| NGF-project Groen vermogen van de Nederlandse Economie | 0 | 0 | 0 | 4.900 | 4.900 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ontvangsten verduurzaming industrie | 17.000 | 0 | 17.000 | 0 | 17.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Dividenduitkering EBN | 1.020.000 | 0 | 1.020.000 | ‒ 589.000 | 431.000 | 93.000 | ‒ 269.000 | ‒ 293.000 | ‒ 247.000 | 0 |
| Dividenduitkering GasTerra | 3.600 | 0 | 3.600 | 0 | 3.600 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ontvangsten Mijnbouwwet | 150.000 | 0 | 150.000 | 30000 | 180.000 | ‒ 100.000 | ‒ 60.000 | ‒ 30.000 | 0 | 30.000 |
| Ontvangsten NAM publieke SDRA | 1.400 | 0 | 1.400 | 0 | 1.400 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.100 |
| Tabel 5 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000) | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ontwerpbegroting 2025 (1) | Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB's (2) | Vastgestelde begroting 2025 (3) = (1) + (2) | Mutaties 1e suppletoire begroting (4) | Stand 1e suppletoire begroting (5) = (3) + (4) | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | |
| Verplichtingen | 20.678.400 | ‒ 10.000 | 20.668.400 | 2.105.465 | 22.773.865 | ‒ 230.633 | ‒ 5.535.991 | 99.676 | 20.019 | 1.702.544 |
| waarvan garantieverplichtingen | 0 | 0 | 7.000 | 7.000 | ||||||
| waarvan overige verplichtingen | 20.678.400 | ‒ 10.000 | 20.668.400 | 2.098.465 | 22.766.865 | ‒ 230.633 | ‒ 5.535.991 | 99.676 | 20.019 | 1.702.544 |
Budgetflexibiliteit
De budgetflexibiliteit van de Ontwerpbegroting 2025 was 41%, oftewel, 59% van het budget was al juridisch verplicht.
Met de voorstellen in de 1e suppletoire begroting wordt in totaal € 2,2 mld aan het uitgavenbudget van 2025 toegevoegd. De grootste toevoeging aan het budget is de ophoging van het SDE-budget met € 2,52 mld. Al deze middelen zijn al juridisch verplicht, omdat dit ophogingen betreffen op uitbetalingen van al eerder aangegane verplichtingen. Door deze toevoeging en het feit dat er in het eerste kwartaal op verschillende instrumenten nieuwe verplichtingen zijn aangegaan stijgt het percentage van het budget dat juridisch verplicht is in deze 1e suppletoire begroting naar ongeveer 88%. Dit betreft het reguliere budget op de begroting van KGG.
Het budget dat beschikbaar is gesteld vanuit het Klimaatfonds en het Nationaal Groeifonds wordt bestempeld als bestuurlijk gebonden. Dit betekent dat er geen flexibiliteit zit in dit budget.
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget voor 2025 is opgehoogd met ca. € 2,1 mld. Een groot deel van deze ophoging betreft verplichtingenbudget dat voorzien was voor 2024. Dit geldt onder meer voor maatregelen die gefinancierd worden uit het Nationaal Groeifonds, maar ook voor veel Klimaatfonds maatregelen.
Een voorbeeld hiervan is de de Subsidieregeling Opschaling volledig hernieuwbare waterstofproductie via elektrolyse (OWE-regeling) uit het Klimaatfonds waarvoor € 998 mln verplichtingenruimte is opgevraagd. Vanwege vertraging in de uitrol van het Waterstofnetwerk op Land heeft de OWE-regeling langer open gestaan dan voorheen was gepland. Hierdoor kon RVO de verplichting niet aangaan in 2024, maar moest dit doorschuiven naar 2025. Daarom is het benodigde verplichtingenbudget in 2025 opgehoogd.
Een ander voorbeeld is dat er voor de NGF-maatregelen, Biobased Circular, en Groenvermogen, ca. € 270 mln aan verplichtingenruimte is opgevraagd. Voor het project Groenvermogen was dit nodig omdat er in 2024 veel minder verplichtingen zijn aangegaan dan eerder was geraamd. Daarnaast is de IMKE-regeling later geopend dan eerder was aangenomen. Hierdoor zijn ook voor deze regeling minder verplichtingen aangegaan in 2024 dan eerder was voorzien en wordt dit budget nu opgevraagd. Ook wordt een andere in 2024 voorgenomen regeling voor waterstofhubs pas in 2025 gepubliceerd. Voor het project Biobased Circular geldt ook dat er minder verplichtingen in 2024 zijn aangegaan dan eerder was geraamd. Dit komt doordat er minder onderzoeksprojecten zijn gestart dan voorgenomen en er minder aanvragen zijn ingediend dan verwacht op de opengestelde innovatieregeling (i.c. de MOOI-regeling). Hiervoor geldt ook dat het aangaan van deze verplichtingen naar 2025 verschuift.
Daarnaast wordt er verplichtingenbudget opgevraagd waar dat nodig is op basis van het beschikbare kasbudget. Een voorbeeld hiervan is de regeling voor het Waterstofnetwerk op Zee. Hier wordt ca. € 112 mln verplichtingenbudget in 2025 toegevoegd omdat de verplichtig niet meer kon worden aangegaan in 2024.
Er zijn ook nieuwe maatregelen getroffen waarvoor verplichtingenbudget nodig is dit jaar. Een voorbeeld hiervan zijn de Vulmaatregelen voor de gasopslag. Er is € 202 mln. verplichtingenbudget toegevoegd aan de begroting om EBN ook voor het gasjaar 2026-2027 een vultaak te geven. Daarnaast is er ook € 219 mln verplichtingenbudget beschikbaar gemaakt voor het aanleggen van een noodvoorraad.
Uitgaven
Het uitgavenbudget van de KGG begroting wordt in elk jaar van 2025 t/m 2030 significant verhoogd. Deze ophoging wordt onder andere veroorzaakt door de mutaties, groter dan € 10 mln, die hieronder worden toegelicht. Het overgrote deel van de ophoging van het budget in 2030 wordt hieronder niet toegelicht omdat dit de extrapolatie van de begroting betreft.
Subsidies
TSE/MOOI
In de Ontwerpbegroting 2025 is een meerjarige invulling gegeven aan de taakstelling op subsidies die in het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken. Hierbij is aangegeven dat bij de Voorjaarsnota 2025 een heroverweging kan plaatsvinden over de invulling (op basis van de dan actuele inzichten en prioriteiten). Uit nadere analyse is gebleken dat de effecten zoals ingeboekt, onbedoeld grote gevolgen hadden voor de subsidieregeling voor energie-innovatie (TSE/MOOI en DEI+). Om de negatieve effecten te beperken, is ervoor gekozen de budgettaire gevolgen te verdelen over een bredere grondslag. Hierbij is gekeken naar een aantal maatregelen die gefinancierd zijn uit het Klimaatfonds die grotendeels ook binnen het innovatiedomein vallen. Er is gestreefd naar het behoud van voldoende massa, zodat zowel de subsidieregelingen voor energie-innovatie als de maatregelen uit het Klimaatfonds ondanks de extensivering doeltreffend uitgevoerd kunnen worden. Dit heeft tot alternatieve invulling geleid, waarbij de maatregelen voor het testen en opschalen van bio-pyrolysetechnologie en de innovatieve lange termijn energieopslag geëxtensiveerd worden. De maatregel voor productie van zonne-energie op zee wordt ook deels geëxtensiveerd, omdat één van de voorziene projecten al in 2024 door de DEI+ ondersteuning heeft ontvangen. Tot slot is een deel van de onderuitputting uit de openstellingsronde van 2024 voor het opschalen van vergassingstechnologie ingezet ter dekking, en wordt een deel van de maatregel voor batterijen bij zonneparken ingezet. Het gevolg hiervan is dat het budget voor de TSE/MOOI met € 73 mln wordt opgehoogd in de jaren 2026 t/m 2029.
DEI+
Er wordt in deze 1e suppletoire begroting op het DEI+ instrument, € 77,2 mln, naar latere jaren geschoven. Dit heeft verschillende redenen, maar wordt vernamelijk veroorzaakt door twee kasschuiven:
Een deel van het budget voor de generieke DEI+ regeling (€ 35 mln) wordt uit 2025 naar latere jaren geschoven, omdat door vertraging van innovatieprojecten de kasbehoefte van deze projecten naar achteren schuift. Deze vertraging valt onder andere te verklaren door de moeilijke marktomstandigheden.
Daarnaast wordt een deel van de middelen (€ 39,9 mln) die beschikbaar is voor de vergassingsmodule binnen de DEI+ ook naar latere jaren geschoven. De Klimaatfondsmiddelen van dit instrument stonden nog niet in het juiste ritme op de begroting. De begroting is nu in lijn met de huidige prognose van RVO van de uitputting van de DEI+ vergassingsmodule.
Er zijn in deze 1e suppletoire begroting van KGG ook vanuit verschillende instrumenten (en departementen) meerjarig middelen toegevoegd aan de DEI+ voor verschillende modules die dit jaar zijn opengesteld in de innovatieregeling. Dit betreft middelen voor onder andere de stimulering van projecten voor de circulaire economie, de industrie, en energiebesparing in de gebouwde omgeving.
De mutatie in de latere jaren wordt voornamelijk veroorzaakt door de heroverweging van de invulling van de subsidietaakstelling. Zie hiervoor de toelichting bij de TSE/MOOI.
SDE, (+) en (++)
Vanwege gedaalde energieprijzen in de Klimaat- en Energieverkenning 2024 ten opzichte van de Klimaat- en Energieverkenning in 2023 is de onrendabele top voor de productie van duurzame energieproductie en CO2-opslag groter geworden waardoor er, op basis van de huidige raming, in 2025 (€ 2,02 mld) en latere jaren (€ 2,24 mld) meer subsidie uitbetaald moet worden dan oorspronkelijk geraamd. Deze ramingsbijstelling wordt gefinancierd door een onttrekking uit de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie (€ 2,02 mld in 2025). Ook worden middelen binnen de SDE-budgetten middels een kasschuif in het juiste kasritme gezet.
Daarnaast zijn de compensatiebetalingen (€ 497 mln) als gevolg van de kolenmaatregelen in 2024 niet tot uitbetaling gekomen en in de reserve duurzame energie en klimaattransitie gestort. Deze worden naar verwachting in 2025 uitbetaald en moeten daarom ook onttrokken worden uit de reserve.
ISDE-regeling
Een deel van het isolatiebudget, € 16,5 mln in 2025 en € 23 mln in 2026, van de ISDE wordt overgeheveld naar het Ministerie van VRO. Dit budget wordt door VRO ingezet voor een deel van de bekostiging van maatregel 29 uit Nij Begun (isolatieaanpak voor woningen in Groningen en Noord-Drenthe). Hierdoor hoeven woningeigenaren niet zowel bij RVO als bij de uitvoerder van maatregel 29 een aanvraag te doen voor deze subsidie.
Caribisch Nederland
De ophoging van het budget in 2025 met € 11,6 mln hangt voornamelijk samen met drie voorgestelde wijzigingen.
Het budget wordt met € 5 mln opgehoogd, omdat de verwachting is dat Bonaire Bon Transition (BBT) niet langer een brandstofterminal in Bonaire zal bouwen. De middelen worden teruggeboekt naar de begroting van KGG. KGG verkent momenteel op welke wijze deze middelen ingezet kunnen worden voor de brandstofvoorziening van Bonaire als BBT deze niet gebruikt.
Daarnaast zijn er middelen (€ 3,2 mln) toegevoegd aan het budget voor Caribisch Nederland om de netkosten van inwoners op de eilanden betaalbaar te houden. De vaste netkosten in Caribisch Nederland zijn significant gestegen dit jaar. Deze extra kosten worden gedekt uit het budget van de ISDE-regeling voor 2025.
Tenslotte is € 2,4 mln toegevoegd omdat de vaststellingen van enkele duurzaamheidsubsidies zijn vertraagd en hiervoor geen budget beschikbaar was in 2025. Deze middelen zijn beschikbaar gesteld vanuit de tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat-en energiebeleid (CDOKE).
Opschalinginstrument Waterstof
Gasunie verricht onderzoek naar de aanlanding van de Elektrolyse Offshore Demo 1. Hier is additioneel budget voor nodig in 2025 (€ 11,2 mln). Dit wordt mogelijk gemaakt middels een kasschuif van middelen uit 2026.
Vulmaatregelen Gasopslag
In 2025 wordt het budget voor de vulmaatregel over 2024-2025 naar beneden bijgesteld vanwege een lagere verwachte realisatie. De aan deze uitgaven gekoppelde heffing wordt met eenzelfde bedrag naar beneden bijgesteld. De budgetten van komende vulmaatregelen worden ook, op basis van realisatie uit het verleden, in kasbudget naar beneden bijgesteld. Tot slot wordt er ook voor het gasjaar 2026-2027 een vultaak aan EBN gegeven. Deze subsidie wordt in 2027 uitbetaald en daarom is in dat jaar het budget ook opgehoogd.
Ook wordt aan EBN gevraagd om een noodvoorraad aan te leggen, de verplichting hiervoor wordt in 2025 aangegaan. Het vereiste kasbudget is 36,5 mln structureel vanaf 2027. Dit voorstel is toegelicht in de Kamerbrief (Kamerstuk nr. 29023-563), update van de gasleveringszekerheid Q2 2025, van 15 april. Het ingevulde kader CW 3.1 voor dit beleidsvoorstel wordt op een later moment verstuurd naar de Kamer.
MIEK
Het programmabudget voor MIEK liep tot en met 2025. Om het programma en het instrumentarium voort te zetten vanaf 2026 is tot en met 2030 jaarlijks € 4,3 mln beschikbaar gesteld vanuit het budget voor de tijdelijke regeling CDOKE. Ook is budget voor capaciteit vanuit de KGG-begroting beschikbaar gesteld en overgeheveld naar artikel 40 van de EZ-begroting.
NGF-project NieuweWarmteNu!
Een deel (€ 30 mln) van de beschikbare middelen in 2025 wordt naar latere jaren geschoven, omdat uit de huidige prognose van RVO blijkt dat deze middelen niet zullen worden benut dit jaar. Daarnaast wordt het budget opgehoogd in 2025, omdat de toegekende eindejaarsmarge (€ 18 mln) is verwerkt.
Subsidieregeling flexibiliteit
Er worden middelen toegevoegd aan deze post in de begroting, omdat de middelen die voor dit onderwerp bestemd zijn op de onjuiste post stonden. Met deze mutatie worden deze middelen uit het Klimaatfonds op de juiste plek gezet.
Kwaliteitsbudget energieprojecten
Tijdens de begrotingsbehandeling van de EZK-begroting van 2024 is het gewijzigde amendement van de Leden Kröger en Boucke aangenomen.1Hierin is verzocht om € 25 mln vrij te maken voor het versterken van ecologie en biodiversiteit rondom projecten voor hernieuwbare energie op land, om hiermee de kwaliteit van de natuur te versterken bij het realiseren van energieprojecten. In dat licht zijn de middelen beschikbaar gesteld voor het herstellen en versterken van de ecologie en landschapskwaliteit bij en rondom projecten voor hernieuwbare energie op land. Om de besteding van dit budget verder uit te werken heeft ECOgroen in opdracht van KGG onderzoek gedaan naar een goede besteding van dit budget. Zij hebben geadviseerd om dit geld te verlenen via een decentrale uitkering aan het provincie- en gemeentefonds. Hierdoor kunnen provincies en gemeentes zelf invulling geven aan het versterken van natuur bij (vast)lopende energieprojecten. In 2024 is er in totaal € 14,6 mln overgeboekt naar het gemeente- en provinciefonds. Met deze mutatie wordt het restant van € 10,3 mln overgeheveld naar het gemeente, BTW-compensatie, en provinciefonds.
Efficiëntere benutting elektriciteitsnetten
Via een budgetoverheveling wordt € 18,1 mln (inclusief budget voor het BTW-compensatiefonds) naar de uitgavenpost van de tijdelijke regeling CDOKE overgeheveld. Via deze regeling kunnen provincies energiehubs stimuleren. Dit is in 2024 voor het eerst gebeurd en in 2025 zal dit nog een keer gebeuren conform het voorstel in de brief van de minister van KGG aan de Kamer (Kamerstuk 29 023, nr. 526). De overige mutaties betreffen kasschuiven om de middelen in het juiste ritme te zetten en een afboeking om middelen beschikbaar te stellen voor de uitvoeringskosten van RVO.
Verduurzaming Industrie
De mutaties in dit budget over de begrotingsjaren heen betreft het saldo van diverse wijzigingen waaronder het overhevelen van de uitvoeringskosten van RVO voor diverse regelingen, een aanpassing van het kasritme voor de maatwerkafspraak met Nobian voor de uitfinanciering aansluitend op de investeringsbehoefte, en het overhevelen van beleidsbudget als jaarlijkse bijdrage aan de subsidieregelingen DEI+ en de TSE/MOOI voor onder andere TSE/haalbaarheidsstudies en de EKOO TSE/Industrie (innovatie)regeling.
NGF-project Groenvermogen
De mutaties in dit budget over de begrotingsjaren heen betreft het saldo van diverse wijzigingen waaronder een nieuwe toekenning vanuit het NGF van € 105 mln voor het programma Groenvermogen, een overheveling voor uitvoeringskosten van RVO, een desaldering voor één project binnen de DEI+ (waterstof) waar een bedrag van € 4,9 mln aan te veel uitbetaalde voorschotten is teruggevorderd, de opvraag van de eindejaarsmarge over 2024 en tot slot een kasschuif voor het NGF-project Groenvermogen in het kader van realistisch ramen. Dit resulteert in een geactualiseerde uitgavenreeks.
NGF-project Circulaire Plastics
In het kader van realistisch ramen wordt een kasschuif doorgevoerd voor het NGF programma Circulaire Plastics.nl. Daarnaast is de eindejaarsmarge voor het NGF-project opgevraagd en een bijdrage overgeheveld voor uitvoeringskosten van RVO voor het programma dit jaar.
NGF-project Biobased Circular
In het kader van realistisch ramen wordt een kasschuif doorgevoerd voor het NGF-programma Biobased Circular. Daarnaast is de eindejaarsmarge over 2024 voor het NGF-project opgevraagd en een kleine bijdrage overgeheveld voor uitvoeringskosten van RVO voor het programma dit jaar.
Leningen
Verduurzaming Industrie
Dit betreft een technische correctie waarmee budget voor de Verwerkersregeling Biobased Bouwen op het juiste instrument wordt gezet. Er dient namelijk verantwoord te worden onder het financieel instrument ‘leningen’ in plaats van het financieel instrument ‘subsidies’ voor deze regeling.
Opdrachten
Onderzoek & Opdrachten
De ophoging van dit budget in 2025 en latere jaren betreft het saldo van diverse mutaties waaronder extra budget dat wordt vrijgemaakt voor onderzoeken en opdrachten in het kader van netcongestie, budget dat vrijkomt voor projectprocedures, en extra budget voor onderzoeken en opdrachten in het kader van de toekomst van het energiesysteem.
Bijdrage aan agentschappen
Bijdrage RVO NL
Het budget voor de bijdrage aan RVO wordt opgehoogd met € 42,5 mln om zo de gehele opdracht aan RVO van KGG te bekostigen. Deze middelen worden vrijgemaakt uit alle verschillende beleidsonderdelen van KGG die een opdracht verlenen aan RVO voor het uitvoeren van een regeling.
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
TNO Kerndepartement
De beschikbare middelen voor de TNO opdracht worden naar de EZ-begroting overgeheveld. Zij zijn coördinerend opdrachtgever van TNO en leveren daarmee de bijdrage aan TNO.
Bijdrage aan medeoverheden
Uitvoeringskosten Klimaat medeoverheden
Het budget voor de uitvoeringskosten van medeoverheden als gevolg klimaatbeleid wordt verlaagd in de jaren 2025 t/m 2030, met in totaal € 23,2 mln. Deze verlaging van het budget is voornamelijk een saldo van een ombuiging van € 64,1 mln, in de jaren 2025 t/m 2030 op de tijdelijke regeling CDOKE om onvermijdelijkheden in de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid op te lossen en een toevoeging van totaal € 49,7 mln voor het faciliteren van energiehub-initiatieven (€ 18,1 mln in 2025) en voor de financiering van het Nationaal Programma Regionale Energiestrategieën (€ 31,6 mln). Het restant wordt voornamelijk verklaard door overboekingen naar andere departementen in de vorm van een bijdrage aan het BTW-compensatiefonds, gemeentefonds, en provinciefonds.
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
Verrekening Mijnbouwwet
In de Mijnbouwwet bestaat de mogelijkheid om verliezen tot maximaal drie jaar terug verrekenen met eerder afgedragen winstaandelen. De afgelopen jaren is de mijnbouwsector winstgevend geweest. De verwachting is dat de situatie in de komende jaren zal verslechteren. Daarom wordt in de raming voor de ontvangsten Mijnbouwwet rekening gehouden met verliesverrekening door vergunninghouders. Omdat dit per saldo hoger is dan de geraamde ontvangsten, is dit budget in 2027 en 2028 op de uitgaven geraamd.
Ontvangsten
Onttrekking reserve duurzame energie en klimaattransitie
Vanwege gedaalde energieprijzen in de Klimaat- en Energieverkenning 2024 ten opzichte van de Klimaat- en Energieverkenning in 2023 is de onrendabele top voor de productie van duurzame energieproductie en CO2-opslag groter geworden waardoor er, op basis van de huidige raming, in 2025 (€ 2,02 mld) en latere jaren (€ 2,24 mld) meer subsidie uitbetaald moet worden dan oorspronkelijk geraamd. Deze ramingsbijstelling wordt grotendeels gefinancierd door een onttrekking uit de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie.
Daarnaast zijn de compensatiebetalingen (€ 497 mln) als gevolg van de kolenmaatregelen in 2024 niet tot uitbetaling gekomen en in de reserve duurzame energie en klimaattransitie gestort. Deze worden naar verwachting in 2025 uitbetaald en moeten daarom ook onttrokken worden uit de reserve.
ETS-ontvangsten
De raming is naar boven bijgesteld vanaf 2027 omdat de huidige inschatting van de toekomstige prijzen voor ETS1 en ETS2 iets hoger is.
Diverse ontvangsten
Dit betreft een saldo van diverse mutaties waaronder verwachte ontvangsten als gevolg van compensatie voor de gemaakte kosten voor projectprocedures, terugbetaling van BBT voor de brandstofterminal in Bonaire, geinde boetes conform afspraken in het energiebesparingsconvenant, teveel uitbetaalde voorschotten bij innovatieregelingen en bij de subsidieregeling tijdelijke tegemoetkoming blokaansluitingen, en een onttrekking uit de reserve voor Geothermie.
Dividenduitkering EBN
Ten opzichte van de vorige raming is het dividend EBN neerwaarts bijgesteld. Dit is het gevolg van veranderde zomer-winter spreads in de gasmarkt waardoor de inkomsten van EBN als participant in gasopslagen dalen. Daarnaast stijgen de kosten voor het opruimen van gasinfrastructuur en is er sprake van een lichte afname van de verwachte gaswinning in komende jaren ten opzichte van eerdere prognoses. Tot slot zijn toekomstige financiële resultaten uit olie lager.
Ontvangsten Mijnbouwwet
De ontvangsten Mijnbouwwet worden geraamd op basis van geraamde gegevens van EBN op basis van actuele marktomstandigheden. De ontwikkeling zoals onder «Dividenduitkering EBN» is toegelicht, werkt door in de raming voor de ontvangsten Mijnbouwwet vanwege de methode van de raming. Het is niet evident dat dit een logisch mechanisme is voor voorspelling van de ontvangsten Mijnbouwwet. Voor de raming bij Miljoenennota wordt bezien of veranderingen in de ramingssystematiek noodzakelijk zijn. In eerdere ramingen hebben de opbrengsten van de gasbergingen positief doorgewerkt op de ontvangsten Mijnbouwwet. In deze raming is de afgenomen vraag verwerkt. De invloed van de resultaten uit bergingen op de ontvangsten Mijnbouwwet is daarmee afgenomen. Daarnaast is er sprake van een lichte afname van de verwachte gaswinning en een verslechtering van de toekomstige financiële resultaten uit olie- en gasactiviteiten door hogere kosten.
Toelichting op de Begrotingsreserves
| Tabel 6 Begrotingsreserve Duurzame energie en Klimaattransitie (bedragen x € 1 mln) | |
|---|---|
| Stand 1/1/2025 | 5.407,6 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | ‒ 2.746,0 |
| Stand (raming) per 31/12/2025 | 2.661,6 |
De begrotingsreserve voor duurzame energie en klimaattransitie is bestemd voor onbesteed gebleven middelen als gevolg van vertraging bij of het niet doorgaan van projecten waaraan subsidie is toegekend op basis van de MEP, de SDE, de SDE+, de SDE++, de HER+ of de ISDE (de ISDE is per 2025 uit de reserve systematiek gehaald, maar heeft tot 2024 wel bijgedragen aan de ontwikkeling van de stand van de reserve duurzame energie). Via de reserve blijven deze middelen ook in de toekomst beschikbaar voor het stimuleren van hernieuwbare energieproductie of CO2-reductie.
Vanwege gedaalde energieprijzen in de Klimaat- en Energieverkenning 2024 ten opzichte van de Klimaat- en Energieverkenning in 2023 is de onrendabele top voor de productie van duurzame energieproductie en CO2-opslag groter geworden waardoor er meer subsidie (€ 2,02 mld) uitbetaald moet worden in 2025 dan oorspronkelijk geraamd. Deze ramingsbijstelling wordt gefinancieerd vanuit de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie.
Daarnaast zijn de compensatiebetalingen (€ 497 mln) als gevolg van de kolenmaatregelen in 2024 niet tot uitbetaling gekomen en in de reserve duurzame energie en klimaattransitie gestort. Deze worden naar verwachting in 2025 uitbetaald en moeten daarom ook onttrokken worden uit de reserve.
Tenslotte wordt er € 150 mln onttrokken uit de reserve naar aanleiding van afspraken gemaakt bij het Klimaatakkoord en nog circa € 24 mln voor eerder gemaakte afspraken over de continuering van de HER+ via de DEI+ en TSE/MOOI.
| Tabel 7 Begrotingsreserve Aardwarmte (bedragen x € 1 mln) | |
|---|---|
| Stand 1/1/2025 | 17,8 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | ‒ 7,1 |
| Stand (raming) per 31/12/2025 | 10,7 |
De begrotingsreserve voor de garantieregeling Aardwarmte is bedoeld om het budget voor het mogelijk uitbetalen van verliesdeclaraties meerjarig in te kunnen zetten en een eventuele mismatch in de tijd tussen inkomsten (premies) en uitgaven (verliesdeclaraties) op te vangen. Om gebruik te kunnen maken van de garantieregeling Aardwarmte betalen marktpartijen een kostendekkende premie aan de uitvoerder van de regeling (RVO) die wordt gestort in de begrotingsreserve. De RVO-uitvoeringskosten voor 2025 en een mogelijk risico op het uitkeren van een verliesdeclaratie voor een aardwarmteproject wordt onttrokken aan de reserve.
| Tabel 8 Begrotingsreserve aan ECN/NRG verstrekte leningen (bedragen x € 1 mln) | |
|---|---|
| Stand 1/1/2025 | 6,6 |
| + Geraamde storting | |
| – Geraamde onttrekking | |
| Stand (raming) per 31/12/2025 | 6,6 |
De middelen in de begrotingsreserve risicopremie ECN/NRG zullen worden aangesproken als ECN – al dan niet tijdelijk – (gedeeltelijk) niet kan voldoen aan de terugbetalingsverplichtingen volgens de afgesloten leningsovereenkomst.
4 Niet-beleidsartikelen
4.1 Artikel 70 Apparaat Kerndepartement
| Tabel 9 Apparaatsuitgaven Kerndepartement (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000) | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ontwerpbegroting 2025 (1) | Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB's (2) | Vastgestelde begroting 2025 (3) = (1) + (2) | Mutaties 1e suppletoire begroting (4) | Stand 1e suppletoire begroting (5) = (3) + (4) | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | |
| Verplichtingen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Uitgaven | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Personele uitgaven | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| eigen personeel | ||||||||||
| inhuur externen | ||||||||||
| overige personele uitgaven | ||||||||||
| Materiële uitgaven | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| ICT | ||||||||||
| bijdrage aan SSO's | ||||||||||
| overige materiële uitgaven | ||||||||||
| Ontvangsten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Toelichting op de verplichtingen en uitgaven
De apparaatsbudgetten van KGG staan vooralsnog gereserveerd op de EZ-begroting. Met de Ontwerpbegroting 2026 zullen deze budgetten worden overgeheveld naar de KGG-begroting.
4.2 Artikel 71 Nog onverdeeld
| Tabel 10 Nog onverdeeld (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000) | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ontwerpbegroting 2025 (1) | Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB's (2) | Vastgestelde begroting 2025 (3) = (1) + (2) | Mutaties 1e suppletoire begroting (4) | Stand 1e suppletoire begroting (5) = (3) + (4) | Mutatie 2026 | Mutatie 2027 | Mutatie 2028 | Mutatie 2029 | Mutatie 2030 | |
| Verplichtingen | 0 | ‒ 3.058 | ‒ 3.058 | 95.575 | 92.517 | 96.719 | 81.332 | 78.917 | 69.123 | 87.781 |
| Uitgaven | 0 | ‒ 3.058 | ‒ 3.058 | 101.925 | 98.867 | 96.719 | 81.332 | 78.917 | 69.123 | 87.781 |
| Loonbijstelling | 0 | 0 | 0 | 51.896 | 51.896 | 62.779 | 51.442 | 49.338 | 48.002 | 51.788 |
| Prijsbijstelling | 0 | 0 | 0 | 26.771 | 26.771 | 30.882 | 26.832 | 26.521 | 18.063 | 32.935 |
| Onverdeeld | 0 | ‒ 3.058 | ‒ 3.058 | 23.258 | 20.200 | 3.058 | 3.058 | 3.058 | 3.058 | 3.058 |
| Ontvangsten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Toelichting op de verplichtingen en uitgaven
Loon- en prijsbijstelling
Bij Voorjaarsnota 2025 is de loon- en prijsbijstellingstranche 2025 overgeheveld naar de departementale begroting. De loonbijstelling betreft de vergoeding voor de stijging van de contractloonontwikkeling en de stijging van de sociale lasten voor de overheidswerkgever. De prijsbijstelling betreft de verwerking van de stijging van de diverse prijsindexen. Een deel van de prijsbijstelling is ingezet als dekking voor generale tegenvallers. Ook de loonbijstelling op de uitgaven voor externe inhuur is niet uitgekeerd. De resterende loon- en prijsbijstellingstranche 2025 zal bij de eerst volgende begrotingsronde verdeeld worden aan de relevante loon- en prijsgevoelige onderdelen.
Onverdeeld
Bij de behandeling van de KGG-begroting 2025 is er een amendement
ingediend welke toeziet op dekking van het maatregelenpakket voor de
OCW-begroting. De taakstelling wordt primair gedekt door een
aanvullende, proportionele korting op het apparaat van de Rijksoverheid,
met name op personeelskosten, waarbij politie (bewaken en beveiligen),
krijgsmacht, inlichtingen- en veiligheidsdiensten, COA, IND en het
rechtsbestel incl. DJI, en uitvoering die ziet op de rechtsbescherming
van burgers, zijn uitgezonderd. Hierbij is een bredere,
niet-beleidsinhoudelijke invulling mogelijk, zoals het beperken van de
reguliere prijsindexatie. Deze taakstelling van € 3 mln is nu
ingevuld.
De reguliere eindejaarsmarge en eindejaarsmarge op Klimaatfondsmiddelen
staan tijdelijk op het onverdeeld artikel. Deze middelen zullen bij de
eerstvolgende begrotingsronde verdeeld worden naar de relevante
onderdelen. Deze middelen zijn benodigd om uitgaven te doen die
eigenlijk in 2024 voorzien waren.
5 Agentschappen
5.1 Nederlandse Emissieautoriteit (NEa)
De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) is de onafhankelijke nationale autoriteit voor de uitvoering van en het toezicht op marktinstrumenten die bijdragen aan een klimaatneutrale samenleving. De NEa ondersteunt de uitvoering van het Europese Emissiehandelssysteem (EU ETS) en de uitvoeringssystematiek Energie voor Vervoer (EV) in Nederland en houdt daar toezicht op. Dat doet de NEa door bedrijven te informeren, te adviseren en door toezicht te houden.
Daarnaast is de NEa onder andere de uitvoerder van de nationale CO2-heffing en de Inframarginale Elektriciteitsheffing (IME) en ziet NEa toe op de Wet verbod op kolen bij elektriciteitsproductie en het Besluit conformiteitsbeoordeling vaste biomassa voor energietoepassingen. De uitvoering van de wettelijke taken van het agentschap NEa valt onder de eindverantwoordelijkheid van het bestuur van de NEa dat een ZBO is.
| Tabel 11 Exploitatieoverzicht Baten-lastenagentschap NEa Eerste suppletoire begroting 2025 (bedragen x € 1.000) | |||
|---|---|---|---|
| (1) Vastgestelde begroting | (2) Mutaties 1e suppletoire begroting | (3)=(1)+(2) Totaal geraamd | |
| Baten | |||
| -Omzet | 31.595 | 5.232 | 36.827 |
| waarvan omzet moederdepartement | 22.035 | 2.303 | 24.338 |
| waarvan omzet overige departementen | 9.560 | 2.929 | 12.489 |
| waarvan omzet derden | 0 | 0 | 0 |
| Rentebaten | 0 | 0 | 0 |
| Vrijval voorzieningen | 0 | 0 | 0 |
| Bijzondere baten | 0 | 0 | 0 |
| Totaal baten | 31.595 | 5.232 | 36.827 |
| Lasten | |||
| Apparaatskosten | 28.984 | 2.465 | 31.449 |
| -Personele kosten | 24.237 | 250 | 24.487 |
| waarvan eigen personeel | 18.889 | ‒ 1.466 | 17.423 |
| waarvan inhuur externen | 4.401 | 1.496 | 5.897 |
| waarvan overige personele kosten | 947 | 220 | 1.167 |
| -Materiële kosten | 4.747 | 2.215 | 6.962 |
| waarvan apparaat ICT | 2.120 | 214 | 2.334 |
| waarvan bijdrage aan SSO's | 1.869 | 1.270 | 3.139 |
| waarvan overige materiële kosten | 758 | 731 | 1.489 |
| Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten | 844 | 3.104 | 3.948 |
| Rentelasten | 128 | ‒ 37 | 91 |
| Afschrijvingskosten | 1.639 | ‒ 300 | 1.339 |
| -Materieel | 0 | 0 | 0 |
| waarvan apparaat ICT | 0 | 0 | 0 |
| waarvan overige materiele afschrijvingskosten | 0 | 0 | 0 |
| -Immaterieel | 1.639 | ‒ 300 | 1.339 |
| Overige lasten | 0 | 0 | 0 |
| waarvan dotaties voorzieningen | 0 | 0 | 0 |
| waarvan bijzondere lasten | 0 | 0 | 0 |
| Totaal lasten | 31.595 | 5.232 | 36.827 |
| Saldo van baten en lasten gewone bedrijfsuitoefening | 0 | 0 | 0 |
| Agentschapsdeel Vpb-lasten | 0 | 0 | 0 |
| Saldo van baten en lasten | 0 | 0 | 0 |
Toelichting op de baten
Omzet moeder
Het verschil ten opzichte van de ontwerpbegroting (€ 2,3 mln) is bij de omzet moeder, het Ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG), met name veroorzaakt door het verschuiven van werkzaamheden van 2024 naar 2025. Dit betreft de uitbesteding voor de beoordeling van de monitoringplannen voor ETS-Zeevaart en ETS2 (emissiehandel voor gebouwen en vervoer) en werkzaamheden voor IME. Ook stijgen de kosten van huisvesting en inhuur, zie hiervoor de toelichting op de kosten. De gestegen kosten van huisvesting worden deels gecompenseerd, doordat vanaf 2025 huisvestingskosten ook naar de overige departementen worden doorbelast.
Omzet overige departementen
De omzet overige departementen (€ 12,5 mln) bestaat uit een opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW, € 6,8 mln) en van het Ministerie van Financiën (€ 5,6 mln).
De omzet van IenW stijgt met € 1 mln ten opzichte van de ontwerpbegroting voor 2025. Deze verhoging is deels het gevolg van hogere afname van monsteranalyses dan ingeschat bij de ontwerpbegroting. Daarnaast stijgen de doorbelaste kosten van huisvesting en inhuur, zie hiervoor de toelichting op de kosten.
De omzet van Financiën is € 1,9 mln hoger dan in de ontwerpbegroting. Dit wordt met name veroorzaakt doordat een uitbesteding heeft plaatsgevonden voor uitvoering van het proces rondom de toelating voor Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)-aangevers. De kosten hiervan waren bij het opstellen van de ontwerpbegroting nog niet bekend.
Daarnaast dalen de kosten van personeel, doordat voor de uitvoering van CBAM minder medewerkers nodig zijn dan aanvankelijk werd gedacht. Daarentegen stijgen de doorbelaste kosten van huisvesting en inhuur, zie hiervoor de toelichting op de kosten.
Toelichting op de lasten
Personele kosten
De daling van de kosten van eigen personeel (€ -1,5 mln) ten opzichte van de ontwerpbegroting heeft grotendeels te maken met daling van de fte voor de opdracht van Financiën voor CBAM.
De inhuurkosten zijn hoger dan voorzien in de ontwerpbegroting (€ 1,5 mln). In 2024 is afgesproken dat NEa in de toekomst niet meer gebruik maakt van de diensten van IenW voor wat betreft administratie, de inkopen, de informatiehuishouding en de kantoorautomatisering. Voor deze transitie wordt tijdelijk ingehuurd. Deze kosten worden evenredig doorbelast naar de drie opdrachtgevers. Ook stijgt de inhuur doordat een deel van de werkzaamheden voor IME in de tijd zijn verschoven van 2024 naar 2025.
De stijging van de overige personele kosten (€ 0,2 mln) ten opzichte van de ontwerpbegroting heeft onder meer te maken met extra inzet op de opleidingen en een hogere inschatting van de reiskosten dan in de ontwerpbegroting.
Materiële kosten
De stijging van de ICT kosten (€ 0,2 mln) ten opzichte van de ontwerpbegroting is het gevolg van het gestegen aantal externe gebruikers in het ETS systeem en het REV systeem, waardoor licentiekosten stijgen.
De stijging van de bijdragen aan SSO’s (€ 1,3 mln) is grotendeels het gevolg van een verdubbeling van de huisvestingskosten omdat NEa een extra etage erbij krijgt door het gestegen aantal medewerkers.
De stijging van de overige materiële kosten (€ 0,7 mln) ten opzichte van de ontwerpbegroting is met name het gevolg van het gestegen aantal monsteranalyses. Ook worden meer voorlichtingsdagen gehouden dan eerder gepland.
Kosten uitbesteed werk
De stijging van de kosten van uitbesteding (€ 3,1 mln) ten opzichte van de ontwerpbegroting betreft CBAM (zie omzet overige departementen) en ETS-Zeevaart en ETS2 (zie omzet moeder).
Afschrijvingskosten
De afschrijvingskosten zijn € 0,3 mln lager dan eerder ingeschat. Dit is het gevolg van een aanpassing in de planning van het nieuwe Register voor Vervoer, waardoor de activering is uitgesteld naar 2026.
Rentelasten
De rentelasten zijn wat lager dan verwacht, doordat er minder gebruik wordt gemaakt van de leenfaciliteit.
| Tabel 12 Kasstroomoverzicht (bedragen x € 1.000) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Omschrijving | (1) Vastgestelde begroting | (2) Mutaties 1e suppletoire begroting | (3)=(1)+(2) Totaal geraamd | |
| 1. | Rekening-courant RHB 1 januari 2025 + depositorekeningen | 4.116 | 5.827 | 9.943 |
| Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+) | 31.595 | 5.232 | 36.827 | |
| Totaal uitgaven operationele kasstroom (-/-) | ‒ 29.956 | ‒ 8.529 | ‒ 38.485 | |
| 2. | Totaal operationele kasstroom | 1.639 | ‒ 3.297 | ‒ 1.658 |
| Totaal investeringen (-/-) | ‒ 2.836 | 0 | ‒ 2.836 | |
| Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) | 0 | 0 | 0 | |
| 3. | Totaal investeringkasstroom | ‒ 2.836 | 0 | ‒ 2.836 |
| Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-) | 0 | ‒ 1.007 | ‒ 1.007 | |
| Eenmalige storting door het moederdepartement (+) | 0 | 0 | 0 | |
| Aflossingen op leningen (-/-) | ‒ 1.209 | ‒ 139 | ‒ 1.348 | |
| Beroep op leenfaciliteit (+) | 2.836 | ‒ 2.836 | 0 | |
| 4. | Totaal financieringskasstroom | 1.627 | ‒ 3.982 | ‒ 2.355 |
| 5. | Rekening-courant RHB 31 december 2025 (=1+2+3+4) | 4.546 | ‒ 1.452 | 3.094 |
Toelichting op het kasstroomoverzicht
Het werkelijke beginsaldo in 2025 is hoger dan geraamd in de ontwerpbegroting. Dit wordt deels verklaard doordat er nog voor € 3 mln aan gelden (boetes, afrekening 2023 en 2024 en leges) terug moeten worden betaald aan de opdrachtgevers.
Daarnaast zorgt het saldo van de reservering vakantiedagen (€ 1,8 mln) voor een toename in de liquiditeit.
Operationele kasstroom
De operationele kasstroom bestaat uit het geraamde saldo van baten en lasten gecorrigeerd voor afschrijvingen.
De nog te betalen gelden zijn meegenomen in de operationele kasstroom.
Investeringskasstroom
De verwachte investeringen betreffen met name de ontwikkeling van registers voor de nieuwe taken ETS Zeevaart, CBAM, ETS2, RED3 Industrie en de bijmengverplichting groen gas.
Financieringskasstroom
De eenmalige uitkering aan het moederdepartement betreft de afroming van het Eigen Vermogen door KGG over 2024.
Er wordt in 2025 naar verwachting geen beroep gedaan op de leenfaciliteit, aangezien de liquiditeitsprognose uitwijst dat dit niet nodig is.
__Kamerstukken II, 2023/24, 36 410 XIII, nr. 27↩︎